به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما؛ اضافه شدن تیم نهم به لیگ برتر بسکتبال، برنامههای لیگ هشت تیمی را به هم ریخت. جلسه هماهنگی و قرعه کشی لیگ امسال ۱۶ مهر برگزار میشود که چند روز تا شروع مسابقات فاصله دارد و به احتمال زیاد، مدل برگزاری لیگ در این جلسه تغییر میکند تا برنامهها با لیگ ۹ تیمی هماهنگی داشته باشد.
لیگ برتر بسکتبال با این شرایط غریبه نیست و اتفاقا این لیگ هر سال به تغییرات زیاد در نحوه برگزاری آن معروف بوده است. مسابقات باشگاهی بسکتبال را حداقل در یک دهه اخیر میتوان سیستمی با "هزار تغییر" نامید که همین تغییرات به علاوه رفت و آمد تیم ها، باعث ثبات کمتر در مسابقات باشگاهی این رشته شده است.
امسال شکل برگزاری لیگ برتر تغییر چندانی نسبت به فصل قبل نداشت، اما لیگی با عنوان "لیگ ملی" به موازات دسته برتر تصویب شد که به نظر میرسد برگزاری آن منتفی شده است، در حالی که چند تیم هم برای حضور در لیگ ملی اعلام آمادگی کرده بودند. لیگهای دستههای پایینتر نیز حال و روزی بهتر از لیگ برتر ندارند.
دو جنبه از مشکلات لیگ به کناره گیری تیمها و همچنین روند تصمیم گیری برای مسابقات مربوط میشود. در این دو جنبه از یک سو فدراسیون و از سوی دیگر باشگاه ها دخیلند.
تقصیر اقتصاد، تقصیر فدراسیون
اسامی تیمهای حاضر در لیگ بسکتبال به موازات شکل برگزاری مسابقات هر سال تغییر کرده است. حضور کوتاه مدت تیمها کمابیش در سایر لیگهای ورزشی هم وجود دارد و از شرایط اقتصادی کشور نشأت میگیرد.
فدراسیون بسکتبال در جایی که مربوط به تصمیمات مدیریتی و جنبههای مالی خود تیم هاست، دخالتی ندارد و از این جهت کناره گیری تیمها را کمتر میتوان به فدراسیون مربوط دانست، هر چند برخی باشگاهها هم پیش از این کناره گیری خود را با نحوه مدیریت فدراسیون مرتبط دانسته اند.
با این وجود برخی اعتقاد دارند فدراسیون بسکتبال در جذب اسپانسرها و حفظ آنها تاثیرگذار است و باید برای این منظور رایزنی هم انجام شود.
تصمیم گیری در دو جمع مبهم
بخشی از کم ثباتی لیگ به روال تصمیم گیری برای مسابقات مربوط است. لیگ برتر بسکتبال در کنار دستههای پایینتر، هر سال این قابلیت را دارند که ساختاری کاملا متفاوت پیدا کنند.
دلیل این انعطاف پذیری بیش از حد نیز، تصمیم گیری در دو گروه جلسات است. ابتدا یک یا دو جلسه در شروع فصل تابستان با شورای سیاستگذاری لیگ برگزار میشود و پس از آن یک یا دو جلسه دیگر در شهریور و مهر با حضور نمایندگان باشگاهها برگزار میشود که گاهی اختیار تغییر کامل لیگ را هم دارند.
شورای متغییر سیاستگذاری
شورایی با عنوان سیاستگذاری لیگ، تصمیمات ابتدایی مسابقات را میگیرند. ترکیب این شورا قبلا هم با سوال رسانهها مواجه شده بود و در هر جلسه، نفرات متفاوتی در آن دیده می شوند. بیشترین نفرات شورای سیاستگذاری لیگ را کمیتههای مختلف و اعضا فدراسیون بسکتبال تشکیل میدهند، نماینده باشگاه ها، هیئت ها، بازیکنان و مربیان هم این ترکیب را کامل میکنند.
علی توفیق دبیر فدراسیون بسکتبال از ترکیب این شورا دفاع میکند: "شورای سیاستگذاری از افرادی تشکیل شده است که کسوت و تجربه دارند. نمیتوان فردی مثل عنایت آتشی یا بزرگان دیگر را حذف کرد و منکر کسانی با سابقه ستادی شد."
او ادامه میدهد: "به نظرم پایه انتخاب نفرات برای شورای سیاستگذاری درست است. برای مثال از هیئتهای بسکتبال، هیئت گلستان را که همیشه در لیگ بسکتبال حضور دارد و تهران را به عنوان یک کلانشهر انتخاب کرده ایم که باید در شورای سیاستگذاری نماینده داشته باشد."
بسیاری اوقات در جلسه اطلاعاتی درباره موضوعی خاص نداشته ام و بعد از جلسه به این نتیجه رسیدم که اگر چیز دیگری را پیشنهاد میدادم، بهتر بود یا گاهی نظرم کارشناسی نبوده است.
با این وجود بسیاری از نماینده هایی که حق حضور در این شورا را دارند، در جلسات دیده نمیشوند. از طرفی تعداد افرادی که به طور مستقیم درگیر رقابتهای لیگ هستند، در این شورا کم به نظر میرسند.
همچنین گفته میشود شورای سیاستگذاری هیچوقت تصمیم نهایی را نمیگیرد، در حالی که امسال تصمیم به حذف سهمیههای ملی و برپایی لیگ ملی بدون مشورت باشگاهها فقط در این شورا گرفته شد.
به این ترتیب کارکرد دقیق شورای سیاستگذاری جای سوال دارد. اگر نفرات این شورا تنها به عنوان گروهی کارشناسی، وظیفه ارائه پیشنهاد دارند، چرا برخی تصمیمات آنها در جلسه هماهنگی لیگ تصویب نمیشود؟
جلسه هماهنگی بدون هماهنگی!
بعد از شورای سیاستگذاری، نوبت به نمایندگان باشگاهها میرسد که سهم خود را در تصمیم گیری ادا کنند. فدراسیون بسکتبال در سالهای اخیر، همیشه در مقابل انتقادات از لیگ، توپ را به زمین باشگاه هایی انداخته است که در جلسات هماهنگی نظر نهایی را میدهند.
در حالی که اصل تصمیم گیری به این نحو هم جای سوال دارد. شکل برگزاری جلسات هماهنگی با باشگاهها به گونهای است که دستور جلسهای در ابتدا به نمایندگان باشگاهها ارائه شده و درباره هر گزینه، یک دور از تیمها نظرسنجی میشود. در نهایت درباره موضوع مربوطه رأی گیری میکنند.
مهران حاتمی سرمربی شهرداری تبریز میگوید:"به نظرم کسانی که در جلسات لیگ شرکت میکنند، خیلی روی دستور جلسه فکر نکرده اند. بعضی سوالات در این جلسه نیاز به کارشناسی دارد و اینطور نیست که بلافاصله بتوانیم نظرمان را درباره مسائل عنوان کنیم."
در حالی که گاهی قبل از جلسات درباره برخی موضوعات به باشگاهها خبر میدهند؛ اما گویا دستور جلسه به طور دقیق مشخص نیست. حاتمی در این باره تاکید میکند: "کاش فرصت بدهند که بدون فکر به سوالات در جلسه پاسخ داده نشود، بلکه مطالعه قبلی صورت بگیرد. بسیاری اوقات در جلسه اطلاعاتی درباره موضوعی خاص نداشته ام و بعد از جلسه به این نتیجه رسیدم که اگر چیز دیگری را پیشنهاد میدادم، بهتر بود یا گاهی نظرم کارشناسی نبوده است. "
باشگاهها چه نمایندگانی را به جلسه میفرستند؟
علاوه بر شکل برگزاری جلسات، نفراتی که در جلسه هماهنگی لیگ شرکت میکنند، گاهی آنالیز خوبی از برخی مسائل ندارند. قاسم کیانی سخنگوی فدراسیون میگوید: "خودم در این جلسات بوده ام. برخی مشکلات در نهایت به فدراسیون برنمی گردد. باشگاهها باید نمایندگانی را به جلسات بفرستند که حداقل چند سال لیگ را از نزدیک لمس کرده اند و حرفی برای گفتن دارند. "
کیانی همچنین اعتقاد دارد که در این جلسات گاهی حرفهای غیر مرتبط زیادی هم مطرح میشوند که جلوی رسیدگی به مسائل مهم را میگیرند.
برخی دیگر از اهالی بسکتبال اعتقاد دارند نمایندگان چند باشگاه منافع خود را در این جلسات دنبال میکنند و با توجه به اینکه نحوه بیان مطالب را هم به خوبی بلدند، نظرات خود را به دیگران دیکته میکنند. در مقابل برخی نمایندگان باشگاه ها، حاضر اما ساکتند.
آزمون و خطای ادامه دار در لیگ
در نهایت خروجی جلسات لیگ برتر به تغییرات پیاپی در این لیگ ختم میشود. لیگ یک مرحله ای، لیگ ملی - حرفهای و لیگ دو مرحلهای در چند سال اخیر اجرایی شده اند و تصمیم گیری نهایی برای این فصل نیز مشخص نیست.
پیشنهاداتی برای تصمیم گیری درباره لیگ بسکتبال وجود دارد، از جمله اینکه تعدادی کارشناس به کار گرفته شوند تا یک جدول و دوره زمانی را برای لیگ انتخاب کنند و همان اجرایی شود. این جدول را هم دیگر به دست سیاستگذاری و نظر باشگاهها نسپارند.
علی توفیق دبیر فدراسیون بسکتبال پاسخ میدهد: "خیلی خوب است که بدانیم هر سال لیگ در تاریخی شروع و تمام میشود. لیگهای معتبر هم همین شرایط را دارند و همه میدانند که چه تاریخی رقابتهای NBA یا یورولیگ آغاز میشوند و چه زمانی به پایان میرسند."
توفیق میخواهد وضعیت ایران را در نظر بگیریم که مثلا در تیم ریشه داری مانند دانشگاه آزاد، تغییر مدیریت صورت میگیرد و مدتها خبر نداریم این تیم در لیگ شرکت میکند یا نه؟ دبیر فدراسیون بسکتبال ادامه میدهد: "نمی توانیم به تیمی مثل دانشگاه آزاد برای ورود به لیگ نه بگوییم. شهرداریها هم هر روز تغییراتی دارند. تمام موارد به هر حال دست به دست هم میدهند و نمیدانیم چطور با این وضعیتِ تیمها برنامه ریزی کنیم."
به گفته توفیق، برنامه ریزی امسال با لیگ هشت تیمی انجام شده است، اما با آمدن تیم نهم باید فرمت لیگ تغییر کند تا مسابقات قبل از سال ۹۷ به اتمام برسد.
راهکار مربیان چیست؟
مربیان لیگ از جمله مهران حاتمی برای اصلاح روند پرتغییر برگزاری لیگ بسکتبال، مطالعه روی کشورهای دیگر را با کارشناسی و تحلیل بهتر مسائل پیشنهاد میدهند.
فرزاد کوهیان سرمربی تیم دانشگاه آزاد هم میگوید: "حرکت لیگ براساس آزمون و خطا درست به نظر نمیرسد. باید روی جدول لیگهای مختلف مطالعه کنیم و یکی را براساس شرایط جغرافیایی و فرهنگی خود انتخاب کنیم، در نهایت سیستم مورد نظر خود را براساس این الگو پرورش دهیم. "
توفیق: نمی توانیم به تیمی مثل دانشگاه آزاد برای ورود به لیگ نه بگوییم. شهرداریها هم هر روز تغییراتی دارند. تمام موارد به هر حال دست به دست هم میدهند و نمیدانیم چطور با این وضعیت تیمها برنامه ریزی کنیم.
کوهیان ادامه میدهد: "جای برخی تصمیم گیریها در جلسه هماهنگی لیگ نیست. تصمیمات را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: تصمیمات مربوط به جدول مسابقات، نوع برگزاری و قوانین لیگ که حتی فدراسیون هم میتواند در این موارد تصمیم بگیرد و به باشگاهها ارائه دهد. برخی مسائل هم اقتضائات لیگ هر سال هستند که باید در جلسه با نماینده باشگاهها بررسی شوند. مثلا نحوه استفاده از بازیکن خارجی جزء مواردی است که میتوان درباره آن با باشگاهها مشورت کرد."
در حالی که سیستم برگزاری رقابت های ملی هم از امسال تغییر کرده است، تصمیم گیری درباره لیگ برتر بدون تغییر ماند. با توجه به دو سالی که از دوره ریاست فعلی فدراسیون بسکتبال باقی مانده است، مشخص نیست آیا اراده ای برای تغییر نگاه به سیستم رقابتی باشگاهی وجود دارد یا نه؟