بارزانی به دنبال ادامه حکومت خود بر منطقه کردنشین عراق است

این پایگاه خبری در مطلبی به پیامدهای برگزاری همه پرسی جدایی منطقه خودگردان کردستان عراق از این کشور، پرداخت و اعلام کرد مسعود بارزانی رئیس منطقه خودگردان کردستان عراق در تاریخ هفتم ژوئن گذشته خبر از برگزاری همه پرسی جدایی منطقه خودگردان کردستان عراق از این کشور در تاریخ 25 سپتامبر داد. با وجود همه مخالفت ها این همه پرسی برگزار شد. پرسشی که اکنون مطرح می شود این است که رسیدن به استقلال برای کردها از دیرباز یک آرزو بوده است پس چرا درباره چگونگی رسیدن به آن و چه زمان رسیدن به آن میان کردها اختلاف نظر وجود دارد؟

تاکنون گمانه زنی ها حاکی از آن بود که مسعود بارزانی در نظر دارد با طرح برگزاری همه پرسی جدایی منطقه خودگردان کردستان عراق، از بغداد امتیاز بگیرد. سماجت بارزانی در برگزاری همه پرسی جدایی منطقه خودگردان کردستان عراق از این کشور، با وجود مخالفت های جهانی و با وجود مخالفت های کشورهای همسایه ناشی از خواست واقعی و خالصانه او برای مردمش نیست.
از سال 1990 تاکنون دو حزب اصلی منطقه یعنی حزب دموکراتیک کردستان به رهبری مسعود بارزانی و اتحادیه مهینی کردستان به رهبری جلال طالبانی، نفوذ و تسلط سیاسی خود در کردستان را بر حسب مناطقی که در کنترل خود دارند تقسیم بندی کردند. در واقع منطقه خودگردان کردستان عراق به دو بخش غرب و شرق تقسیم شده است. مناطق غربی در کنترل حزب بارزانی و مناطق شرقی در اختیار حزب طالبانی است. تا چند سال پیش، هر کدام از این دو حزب نهادهای نظامی تقریبا خودگردان و پیشمرگه های مختص به خود داشتند که تامین امنیت مناطق تحت کنترل خود را در اختیار داشتند. احزاب و تشکیلات سیاسی دیگر چنین تسلط سرزمینی در منطقه خودگردان کردستان عراق نداشتند. حزب گوران(تغییر) که از نظر دارا بودن کرسی در مجلس منطقه خودگردان کردستان عراق سومین نیروی سیاسی از سال 2009 بدین سو بود تنها در مباحث دموکراتیک توانسته بود خود را مطرح کند. رویکردی که حزب گوران در پیش گرفته بود با خواست تمامیت خواهی حزب مسعود بارزانی اصلا همخوانی نداشت. حزب بارزانی در این مدت ثابت کرد که می خواهد به هر قیمتی رهبری این منطقه را داشته باشد هر چند که در این مسیر لازم باشد قانون را زیر پا بگذارد. در همین راستا، حزب حاکم پارلمان این منطقه را در تاریخ 12 اکتبر سال 2015 منحل کرد.
در اول نوامبر سال 2015 طبق قانون منطقه خودگردان کردستان عراق می باید انتخابات پارلمانی و ریاست این منطقه برگزار می شد و طبق قانون مسعود بارزانی دیگر نمی توانست در آن شرکت کند. چون دو دوره این سمت را برعهده داشته است. برخی از نمایندگان برکنار شده حزب گوران در پارلمان منطقه خودگردان کردستان عراق معتقدند اقدامی که مسعود بارزانی و حزب او صورت داد؛ مصداق کامل کودتا بود.
یوسف محمد رئیس سابق پارلمان منطقه خودگردان کردستان عراق در این باره می گوید « از دو سال پیش تاکنون حزب دموکراتیک کردستان به رهبری بارزانی به طور غیرقانونی بر این منطقه حکومت می راند. اما این همه ماجرا نیست. در سال 2007، دو سال بعد از آنکه نظام فدرالی در عراق به اجرا در آمد ، نخستین کشمکش ها میان اربیل و بغداد درباره کنترل بر منابع نفتی مناطق کردنشین و مناطق مورد مناقشه (مناطق که شیعیان عرب و سنی، کردها، ترکمن ها، ایزدی های و مسیحیان در آن زندگی می کنند) آغاز شد.
این در حالی است که طبق قانون اساسی مصوب سال 2005 عراق، چارچوب قانونی برای تعیین جایگاه حقوقی مناطقی که بر سر مالکیت بر آنها اختلاف نظر وجود دارد پیش بینی شده است. در یک نمونه بر اساس بند 140 قانون اساسی عراق، برای اینکه کرکوک جز بغداد یا منطقه خودگردان کردستان عراق باشد برگزاری همه پرسی پیشنهاد شده است.
اما اوضاع این گونه رقم نخورد. پیشمرگ های کرد با استفاده از شکست داعش، در مناطق مورد مناقشه به ویژه در کرکوک مستقر شدند.
مسعود بارزانی برای کنترل منابع نفتی منطقه خودگردان کردستان عراق و درآمد بیشتر، سماجت و تکروی را در پیش گرفت.
این در حالی است که طبق توافقاتی که میان اربیل و بغداد صورت گرفت کنترل بر این مناطق نفت خیز باید در اختیار دولت مرکزی باشد و دولت مرکزی وظیفه دارد درآمدهای ناشی از فروش نفت را به نسبت جمعیت تقسیم کند.
یکی از نمایندگان حزب گوران در این باره می گوید « اتفاقا دولت عراق به درستی این کار را مدیریت کرد و برای منطقه کوچک کردستان عراق ، بین 11 تا 13 میلیارد دلار بودجه اختصاص داد. این بودجه برای این منطقه کوچک، خیلی زیاد بود. اما بارزانی ترجیح داد از این نعمتی که قدرت مرکزی در اختیار مردم منطقه قرار می داد، صرف نظر کند تا خود به تنهایی کنترل منابع نفتی موجود در منطقه خودگردان کردستان عراق و درآمدهای ناشی از فروش آنرا در اختیار بگیرد. از این زمان بود که بغداد مجبور شد بودجه منطقه خودگردان کردستان عراق را قطع کند. به ویژه آنکه بغداد به دولت مسعود بارزانی مشکوک شد که بیشتر بودجه ای که دولت مرکزی در اختیار منطقه خودگردان کردستان عراق قرار می دهد صرف افزایش شمار پیشمرگ ها و حقوق آنها می شود. با این تصمیم بغداد، حکومت کردستان از بودجه عظیمی محروم شد و از آن زمان تاکنون این نقصان جبران نشد. بعد از این تصمیم بغداد بود که اقتصاد منطقه خودگردان کردستان عراق دچار رکود شد. رکودی که با کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی شدت بیشتری به خود گرفت. از این زمان به بعد بود که امکان بقا منطقه خودگردان کردستان عراق بدون درآمدهای نفتی مطرح شد. چون این منطقه به جز نفت اکنون تقریبا هیچ درآمد دیگری ندارد. بدتر آنکه با اجرای اقتصاد باز، این منطقه حتی نمی تواند مواد غذایی اساسی خود را تامین کند. به طوری که امروز بیشتر مواد غذایی مورد نیاز مردم از کشورهای ایران، ترکیه و عربستان سعودی وارد می شود.
یک نماینده کرد مخالف که خواست نامش فاش نشود در این باره گفت « بارزانی همیشه و در هر فرصتی، شرایط سخت کردها، هنگامی که صدام حسین آنها را بمباران شیمیایی کرد یادآوری می کند. او در سخنرانی ها همیشه رفتار خیانتکارانه بغداد را عامل بدبختی کردهای عراق می داند. او کاری کرده است که ادبیات عرب ستیزی در میان کردها گسترش یابد. او حتی انگشت اتهام به سوی کشورهای همسایه نیز دراز و همواره تاکید کرده است تنها هدف این کشورها، تضعیف کردستان و حتی اشغال آن است. یک واقعیت را در این باره نباید نادیده گرفت و آن اینکه هدف این اقدامات بارزانی و برگزاری همه پرسی جدایی منطقه خودگردان کردستان عراق از این کشور، قبل از هر چیز آن است که بر شکست های پی درپی و مدیریت هرج و مرج گونه خود در منطقه خودگردان کردستان عراق سر پوش گذارد.
امروز شمار زیادی از کارمندان در منطقه خودگردان کردستان عراق تنها یک پنجم حقوق خود را دریافت می کنند. بدهی های دولت سرسام آور شده است. بنابراین هدف کلی از برگزاری همه پرسی جدایی منطقه خودگردان کردستان عراق از این کشور، آن است که زمینه برای ادامه حکومت خاندان بارزانی فراهم شود. هرچند که خود بارزانی اعلام کرده است به محض آنکه کردستان به استقلال برسد برای همیشه از قدرت کناره گیری خواهد کرد.
آوات علی مدیر شبکه خبری تلویزیونی ان آر تی(NRT) همین نظر را دارد و معتقد است « حزب دموکراتیک کردستان(حزب بارزانی) برای انحراف افکار عمومی از فسادهای گسترده مالی در زمینه مدیریت مالی به ویژه درباره درآمدهای نفتی و پولشویی به بار آورده است هر کاری را انجام می دهد.»
برای این کار، حزب بارزانی و طرفداران وی تلاش کرده اند عرق ملی گرایی را در میان کردهای منطقه دامن بزنند. در همین راستا، در مناطقی که پایگاه مردمی این حزب به حساب می آید مانند اربیل، دهوک و زاخو پرچم های سه رنگ خورشید زرتشتی نشان در اهتزاز است. تصاویر مسعود بارزانی نیز بر در و دیوار و تابلوهای تبلیغاتی زده شده است. 
در سلیمانیه که پایگاه مردمی اتحادیه مهینی به رهبری جلال طالبانی است و ساکنان آن مخالف گفتمان بارزانی هستند همین عرق ملی باعث شد تا بیشتر مردم در برگزاری همه پرسی جدایی منطقه خودگردان کردستان عراق از این کشور، رای آری بدهند. در این منطقه همه مردم از انحرافات و اقدامات غیرقانونی بارزانی آگاه هستند اما وقتی موضوع استقلال در میان باشد آنها مجبورند چشم و گوش خود را ببندند. حزب گوران در مدت زمانی که تبلیغات برای برگزاری همه پرسی جدایی منطقه خودگردان کردستان عراق از این کشور در جریان بود موارد زیادی از سوء استفاده های حزب بارزانی از قدرت را برای مردم بر شمرد. اما نتوانست بحثی جدی را درباره پیامدهای برگزاری همه پرسی جدایی منطقه خودگردان کردستان عراق را در میان مردم جا بیندازد.
ادهم بارزانی (پسر عمومی مسعود بارزانی) یکی از نمایندگان حزب دموکراتیک کردستان در سخنرانی رسمی اعلام کرد در منطقه ما جایی برای کسانی که برای «نه» در همه پرسی تبلیغ می کنند وجود ندارد. علی آوات از حزب گوران در همین باره و با اشاره به سخنان ادهم بارزانی گفت «در چنین شرایطی شما انتظار دارید ما بتوانیم بحث واقعی درباره پیامدهای همه پرسی در میان مردم به راه اندازیم؟»
عدنان مفتی عضو اتحادیه مهینی کردستان و رئیس سابق پارلمان منطقه خودگردان کردستان عراق نیز معتقد است «مردم در مناطق مورد مناقشه میان بغداد و اربیل از ترس در این همه پرسی شرکت کردند. به عنوان مثال، در سنجار اوضاع از این نظر خیلی وخیم بود ایزدی ها که در حمله گروه تروریستی داعش متحمل نسل کشی شدند حزب دموکراتیک کردستان را متهم می کنند که می خواهد با استفاده ابزاری از این موضوع، منطقه محل زندگی آنها را به منطقه خودگردان کردستان عراق ضمیمه کند در حالی که منطقه آنها عضو استان نینوا است. یک ایزدی که از زمان حمله گروه تروریستی داعش یعنی از سال 2014 تاکنون در دهوک زندگی می کند در همین باره می گوید « ما نمی توانیم آزادانه درباره آینده خود تصمیم گیری کنیم. به عنوان مثال، اگر یکی از اعضای جامعه من(ایزدی ها) به نیروهای حشد الشعبی بپیوندد کل خانواده او از اردوگاه آوارگان موجود در کردستان اخراج خواهد شد و مجبورند در خیابان ها زندگی کنند. او می گوید «نیروهای آسایش(نیروهای امنیتی منطقه خودگردان کردستان عراق) ما را خیلی اذیت می کنند و حتی مواردی از کشته شدن مخالفان از سوی همین نیروها گزارش شده است. این در حالی است که ایزدی ها همیشه از عقب نشینی پیشمرگ ها در مقابل حمله گروه تروریستی داعش در سال 2014 خاطره بسیار تلخی دارند. عقب نشینی آنها باعث شد تا دختران و زنان ایزدی به دست نیروهای این گروه تروریستی بیفتند و به بردگی کشیده شوند و هزاران نفر از اعضای این جامعه نیز کشته شوند. از همین رو،ایزدی ها بیشتر مایلند در نظام فدرالی عراق ، نوعی خودگردانی برای خود داشته باشند و مایل نیستند که جزیی از منطقه خودگردان کردستان عراق باشند. شاید به همین علت است که سنجار اکنون در محاصره پیشمرگ هاست تا ایزدی ها وارد آن نشوند. حزب بارزانی از این می ترسد که با بازگشت ایزدی ها به سنجار ،مخالفت هایی جدی علیه مانورهای حزب بارزانی سازمان دهی شود. از این طرف ، آن دسته از ایزدی هایی که به حشد الشعبی پیوسته اند اعلام کردند برای دفاع از سرزمین خود در مقابل تسلط نیروهای بارزانی بر آن، آماده نبرد هستند.
اما بازهم این تمام ماجرا نیست. تنش ها در کرکوک، جایی که اتهامات پاکسازی قومی عرب ها از سوی نیروهای کرد بارها مطرح شده، به اوج خود رسیده است. در واقع برعکس همان کاری که در زمان صدام حسین در کرکوک صورت گرفت اکنون از سوی نیروهای کرد در حال اجرا است. در زمان صدام حسین، با کوچ دادن اجباری کردها، تلاش شد کرکوک را عربی کنند. اکنون نیز با کوچ دادن عربها تلاش می شود که شهر را کردی کنند. به همین علت دولت مرکزی قسم خورده است که اجازه نخواهد داد کنترل این شهر و استان آن به دست منطقه خودگردان کردستان عراق بیفتد . این در حالی است که کردها نیز کرکوک را مهد تمدن خود می دانند و حاضر نیستند به هیچ قیمتی از آن صرف نظر کنند.
با توجه به این خصومت تمام عیار، طرفداران و متحدان بارزانی با نگاه مثبت به برگزاری همه پرسی جدایی منطقه خودگردان کردستان عراق از این کشور، نگاه می کنند.اسرائیل نیز با توجه به اینکه به دنبال الگو بالکان در جهان عرب و تضعیف ایران، رقیب اصلی خود در منطقه است از این همه پرسی حمایت کرده است.