بررسی چرایی سکوت کشورهای تاثیر گذار بر بحران مسلمانان میانمار

 به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا وسیما ،به رغم فشارهای بین المللی و منطقه ای ، جنایات ضد مسلمانان روهینگیا در میانمار همچنان ادامه دارد و از جمله پیامدهای آن ،تشدید میزان آوارگی آنان و گسترش ابعاد پنهان آن همچون مبتلا شدن به انواع بیماری های واگیر دار و سو تغذیه و از بین رفتن کودکان و زنان براثر آواره و سرگردان شدن در جنگلها و دریا است . با توجه به اینکه امکان دسترسی به اخبار و اطلاعات لازم در مورد کشتار مسلمانان روهینگیا در راخین وجود ندارد نمی توان نحوه حمله و عوامل آن را به طور کامل مشخص کرد. اما حمایت اخیر فرمانده ارتش میانمار از کشتار مسلمانان روهینگیا نشان می دهد که فرماندهان ارتش این کشور با همکاری عوامل سیاسی ،سیاست زمین سوخته را در استان غربی راخین دنبال می کنند.

علل تداوم کشتار مسلمانان

در مورد علل تداوم کشتار مسلمانان روهینگیا در میانمار دو موضوع قابل توجه است .موضوع اول شامل دو بخش است که عمدتا تحت تاثیر امیال و جاه طلبی های ژنرالها و فرماندهان نظامی میانمار قرار دارند . بخش اول جنایات آنان از دهه شصت میلادی است که با تسلط بر این کشور آغاز شد و نظامیان با هدف دست اندازی به زمین های حاصلخیز و بکر استان راخین، تلاش برای بیرون راندن مسلمانان روهینگیا از سرزمین آبا و اجدادیشان را آغاز کردند .مرحله دوم از سال 1982 آغاز میشود که دولت نظامی میانمار در شناسایی حقوق شهروندی اقوام 135 گانه این کشور ،چهار قوم از جمله بزرگترین قوم میانمار یعنی مسلمانان روهینگیا را از حقوق شهروندی محروم کردند.براساس دستورالعملی که نظامیان صادر کردند فعالیتهای شهروندی مسلمانان روهینگیا به عنوان مهاجران بنگالی به شدت محدود شد و بهانه مناسبی را به نظامیان تندرو داد تا حملات خود را ضد آنان شدت بخشند.موضوع دوم در مورد علل تداوم کشتارمسلمانان روهینگیا ، آغاز روند اصلاحات اقتصادی است .هر چند انتخابات اخیر چند حزبی تحت تاثیر اصلاحات سیاسی برگزار شد اما دولت میانمار پس از لغو تحریم های غرب و خروج از انزوا از سال 2011 اصلاحات اقتصادی را با هدف حل مشکلات اقتصادی با جذب سرمایه گذاری های خارجی آغاز کرد. این اصلاحات شامل بخشهای مختلفی همچون توسعه صنایع بالادستی و پایین دستی نفت و گاز ،ایجاد مناطق اقتصادی آزاد ،جاده سازی ،هتل سازی برای رونق گردشگری و تقویت کشاورزی و بنادر است .از اینرو بسیاری براین اعتقادند که مسلمانان روهینگیا از سال 2011 قربانیان اصلی روند اصلاحات اقتصادی در میانمار هستند که بخش مهمی از آن شامل اجرای طرح های مختلف اقتصادی ، تجاری و همچنین کشاورزی ،انرژی و بنادر می شود که در استان غربی راخین اجرا می شود و مسلمانان روهینگیا اکثریت جمعیت آنرا تشکیل می دهند. .این موضوع از چند جهت تاثیرات قابل توجه داشته است .اول اینکه موجب سکوت کشورهایی شده است که درصدد کسب امتیازات بیشتر اقتصادی در میانمار هستند.دوم انکه به گونه ای دولت میانمار را برای هموار کردن اجرای روند اصلاحات یاری می کنند و سومین تاثیر آن همکاری سه بخش دولتی ،نظامی و راهبان بودایی تندرو برای کسب امتیازات اقتصادی است .
"ماسکیاساسن" استاد جامعه شناسی دانشگاه کلمبیا در این باره معتقد است اصلاحات اقتصادی در میانمار موجب شده است بسیاری از خورده مالکان زمین، قربانی سرمایه داران و طمع ورزی آنان شوند.
 سه کشور تاثیر گذار 

 در اینجا سعی داریم رفتار سه کشور تاثیر گذار در بحران میانمار یعنی عربستان ،چین و هندوستان را که در روند اجرای اصلاحات اقتصادی میانمار نقش مهمی را ایفا می کنند بررسی کنیم که به رغم اعتراضهای جهانی دربرابر جنایات دولت میانمار ضد مسلمانان روهینگیا سکوت کرده اند.

به رغم آنکه اکثر کشورهای جهان بخصوص کشورهای اسلامی جنایات دولت میانمار ضد مسلمانان روهینگیا را محکوم کرده و خواهان توقف آن شده اند دولت عربستان همچنان در برابر این جنایات سکوت کرده ،به گونه ای که انتقاد بسیاری از محافل را برانگیخته است .در واقع سکوت معنا دار و در عین حال ابهام برانگیز عربستان ،اندیشکده ها و محافل سیاسی را برآن داشته است تا رفتار و عملکرد عربستان در برخورد با بحران میانمار و آوارگان مسلمان روهینگیا را بررسی کنند.
تحلیلگران ،سیاست عربستان در میانمار را الگو برداری از سیاستهای اقتصادی امارات مبنی بر تمرکز بر برنامه های اقتصادی و سرمایه گذاری و همچنین تابع سیاست شرکتهای نفتی آمریکا و حضور خزنده در میانمار تلقی می کنند که تحت تاثیر برنامه و اهداف نسل جدید شاهزادگان عربستان با عنوان "برنامه توسعه 2030 " برای سرمایه گذاری در مناطق نفتی ، حاصلخیز و روبه رشد قرار دارد.عربستان از حدود یک دهه گذشته با پذیرش مسلمانان آواره روهینگیا به شکل چراغ خاموش تلاش برای نفوذ درمیانمار را با خرید زمینهای حاصلخیز در استان غربی راخین و ایجاد بنگاههای اقتصادی آغاز کرد.نظامیان حاکم در این کشور که به دنبال کشورهایی برای پذیرش آوارگان مسلمان روهینگیا بودند ازطرح دولت عربستان برای پذیرش آنان استقبال کرد و براساس گزارش منابع خبری بیش از دویست و پنجاه هزار تن از مسلمانان روهینگیا به اطراف مکه و مدینه منتقل شدند .برخی رسانه ها این نظر را که بخشی از این افراد شامل کسانی هستند که عربستان زمینها و مراکز تجاری آنان را در استان غربی راخین خریداری کرده است رد نمی کنند.
مسلمانان آواره روهینگیا در عربستان با زندگی در محله های فقیر نشین مکه از طریق نظافت خیابانها ،فروش سبزیجات و کارهای بسیار پست امرار معاش می کنند و کارفرمایان سعودی و شرکتهای خارجی مستقر در عربستان از مسلمانان روهینگیا به عنوان کارگران ارزان قیمت استفاده می کنند.گفته می شود تعداد زیادی از آنان در زندانهای عربستان محبوس هستند که هیچ نهادی از حقوق آنان دفاع نمی کند.در این مرحله این انتقاد جدی به عربستان وارد است که به عنوان یک کشور اسلامی به جای فشار بر دولت نظامی میانمار برای شناسایی حقوق شهروندی مسلمانان روهنگیا با پذیرش آنان و خرید زمینهایشان دولت این کشور را برای آزار و اذیت مسلمانان روهینگیا جهت اخراج از سرزمینشان تشویق کرده است .با آغاز روند اصلاحات در میانماردر سال 2011 حضور عربستان به همراه شرکت نفتی آمریکا "آرامکو" برای سرمایه گذاری در زیر ساختهای نفتی و گازی میانمار از جمله در استان غربی راخین آغاز شد .گزارشهای خبری از همکاری عربستان با چین در زمینه ساخت مراکز صنعتی و تولیدی و با امارات در اجرای پروژه های مشترک همچون جاده سازی و هتل سازی برای رونق بخشیدن به صنعت گردشگری میانمار حکایت دارند. عربستان و امارات در حالی فعالیتهای مختلف خود را در میانمار توسعه می دهند که تقریبا این کشور با کشورهای اسلامی رابطه محکمی ندارد وحتی مالزی و اندونزی که به همراه میانمار کشورهای ده گانه عضو اتحادیه کشورهای منطقه جنوب شرق آسیا آ.سه آن محسوب می شوند همواره از سیاستهای دولت نظامی و کشتار مسلمانان روهینگیا به شدت انتقاد کرده اند." آنه گیلمان "عضو دپارتمان تجارت بین الملل آمریکا معتقد است رژیم آل سعود قصد دارد با انتقال مسلمانان روهینگیا به عربستان ،استان غربی راخین میانمار را به منطقه ای امن برای تامین مواد غذایی عربستان تبدیل کند که اظهار نظرها در مورد تلاش این کشور برای تصرف و حاکمیت بر اراضی مسلمانان روهینگیا را تایید می کند.در این حال ،حمله اخیر یک گروه مسلح ناشناس به چندین پاسگاه ارتش میانمار که گفته می شود خود را گروه مسلح موسوم به ارتش رستگاری روهینگیای اراکان (آرسام )معرفی کرد توجهات را به سمت عربستان جلب.زیرا سرکرده این گروه شخصی به نام عطاا... عمار جونونی نام دارد که اصالتا روهینگیایی ،متولد پاکستان اما در عربستان بزرگ شده است .اگر چه دو نشریه مهم عربستان به نامهای "عکاظ " و "شرق الاوسط "این حمله را تروریستی عنوان کرده اند اما برخی از محافل رسانه ای براین اعتقادند که حمله این گروه به چندین پاسگاه ارتش میانمار که واکنش تند و خونین آنرا به دنبال داشت بهانه لازم را برای آغاز دور جدید نسل کشی و ایجاد زمین سوخته برای دولت و ارتش میانمار فراهم کرد.اما از آنجا که ارتش میانمار ده روز قبل از این حمله به بهانه تامین امنیت در استان راخین مستقر شد و نیروهای خود را افزایش داد ظن سازماندهی شده بودن حمله گروه مسلح ناشناس به مسلمانان روهینگیا که ارتش رستگاری روهینگیای اراکان (آرسام ) معرفی شده است تقویت می کند.کارشناسان متهم کردن آوارگان مسلمان روهینگیا به ارتکاب اعمال تروریستی از سوی دولت میانمار را زمینه ساز سرکوب آنان می دانند .این در حالی است که به اذعان سازمان ملل مسلمانان روهینگیا مظلوم ترین اقلیت جهان هستند.

 تحلیلگران براین اعتقادند تشدید سرکوب مسلمانان روهینگیا تحت هر عنوانی نه تنها به حل ان کمک نمی کند بلکه با تشکیل هسته های مقاومت در برابر ظلم و ستم دولت میانمار می تواند غرب این کشور را به وضعیت ناامنی مانند جنوب تایلند و یا جنوب فیلیپین تبدیل کند که دولتهای این کشورها بعد از سالها سیاست سرکوب ،نتوانسته اند اوضاع را آرام کنند. بنابراین سکوت ابهام برانگیز عربستان دربرابر کشتارمسلمانان روهینگیا بیش از پیش وجهه این کشور را دربرابر مسلمانان مخدوش می کند.

دیدگاه کشورهای اثر گذار

اگر چه در میان کشورهای اسلامی عربستان از قدرت تاثیر گذاری بر رفتار دولت میانمار برخوردار است در میان کشورهای منطقه نیز چین به دلیل روابط راهبردی با دولت میانمار از چنین امتیازی برخوردار می باشد .چین مهمترین شریک تجاری و اقتصادی میانمار در دوران تحریم و انزوای بین المللی حکومت نظامی این کشور بوده است .در حال حاضر نیز مهمترین تکیه گاه دولت میانمار دربرابر فشارهای بین المللی به خاطر کشتار مسلمانان روهینگیا ،چین و روسیه به عنوان دو عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل هستند.این دو کشور همواره از انتشار بیانیه شورای امنیت ضد دولت میانمار در مورد مسلمانان روهینگیا جلوگیری و یا انرا تعدیل کرده اند و شعار چین حمایت از آنچه تلاشهای دولت میانمار برای حفظ ثبات در این کشور می داند ،می باشد .این در حالی است که مهمترین هدف چین از حمایت از دولت میانمار تضمین ارسال سوخت به چین ،تضمین آزادی آبراه راهبردی مالاکا و ممانعت از تقویت نفوذ آمریکا در میانمار است.چین بیش از 14 میلیارد دلار در میانمار سرمایه گذاری کرده است که نشان می دهد این کشور از موقعیت برتری در سیاست منطقه ای چین در مقایسه با سایر کشورهای منطقه برخوردار است .علاوه براین، چین علاقمند است درگیری با مسلمانان به مناطق غربی میانمار و جنوب فیلیپین و تایلند محدود و از سرایت آن به مناطق مسلمان نشین خود بخصوص سین کیانگ جلوگیری نماید . به همین دلیل چین به رغم اعتراضهای بین المللی دربرابر جنایات دولت میانمار ضد مسلمانان روهینگیا سکوت کرده است . هند نیز در رقابت با چین ،در سالهای اخیر تلاش خود را برای افزایش حضور خود درمیانمار شدت بخشیده است .البته تمایل دولت میانمار برای ایجاد موازنه در روابط این کشور با قدرتهای منطقه ای و بین المللی همچون چین و امریکا باعث شده است تا دولت میانمار از توسعه روابط با هند نیز استقبال کند.دیدگاه بسیار منفی هندوها در مورد بوداییان که باعث بودایی زدایی از هند شد باعث شده است از درگیری آنان با مسلمانان به گونه ای استقبال کند. هند به خوبی می داند در گیر شدن دهلی نو با سیل آوارگان مسلمان روهینگیا موجب خرسندی چین می شود. با این حال هندوستان نه تنها در برابر برنامه سرکوب مسلمانان روهینگیا از سوی دولت میانمار سکوت اختیار کرده بلکه درصدد است با اخراج آنها فشارهای خود را بر مسلمانان بخصوص بنگلادش افزایش دهد.در حالی که دولت میانمار تحت فشارهای شدید بین المللی و منطقه ای برای توقف کشتار مسلمانان روهینگیا قرار دارد نارندرا مودی نخست وزیر هند در سفر اخیر خود به میانمار از دولت این کشور حمایت کرد تا در گرفتن امتیازات اقتصادی و تجاری و سرمایه گذاری از چین و کشورهای غربی بخصوص امریکا عقب نماند.
در هر حال ،مجموعه تحولات منطقه جنوب شرق و شرق آسیا نشان می دهد که سیاستهای حمایتی از ستمکاران نه تنها به تامین امنیت منطقه و تضمین منافع کشورهای حمایت کننده منجر نشده بلکه در بلند مدت آنها را نیز گرفتار کرده است 

==================

نویسنده : مجید وقاری - کارشناس سیاست در آسیا.