کرمان
منابع آبی کرمان برلب تیغ + گزارش
استان کرمان بیش از بیست سال درگیر خشکسالی خانمان سوزی است که صدها روستا را نابود و هزاران خانوار روستایی را روانه حاشیه شهرهای بزرگ و کوچک کرده است .
به گزارش
خبرگزاری صداوسیما ، استان کرمان بیش از 20 سال درگیر خشکسالی خانمان سوزی است که صدها روستا را نابود و هزاران خانوار روستایی را روانه حاشیه شهرهای بزرگ و کوچک کرده است ، خشکسالی در همه ابعاد زندگی مردم ریشه دوانده و ادامه این روند زندگی مردم دراین شهر را با چالش مواجه کرده است.
آب به معنای واقعی درکرمان مایه حیات است و در کنار کاهش منابع آبی موجود در کرمان از میزان بارندگی هم کاسته شده و امیدها هر روز برای پایان خشکسالی رنگ می بازد.
به گفته مسئولان وزارت نیرو از چهار استان کشور که با تنش آبی روبرو هستند کرمان از لحاظ منابع تامین کننده آب در وضع بحرانی تری قراردارد.
مشکلات اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی در حالی کرمان را به شدت تهدید می کند که بارندگی های ماه های اخیر کرمان با وجود بروز سیلاب های مخرب در شرق و جنوب استان نیز نتوانسته دردی از بی آبی کرمان دوا کند.
بی آبی هرچند موضوع تازه ای برای پهناورترین استان کشور نیست اما تابستان امسال وضع به گونه دیگری بود و با افت فشار آب در طول شب هم شهر کرمان از دام قطعی و جیره بندی آب در امان نبود.
هم اکنون تامین آب آشامیدنی کرمان در حالی در مرحله قرمز و هشدار قرار گرفته که درکنار غفلت تعجب انگیز و تاریخی که برای جلوگیری از کم آبی در این استان رخ داده ، همچنان برداشت بی رویه از منابع آبی ادامه دارد و بخش عمده محصولات کشاورزی کشور در استانی تولید می شود که چالش تامین آب دارد و 70 درصد آبی هم که در بخش کشاورزی مصرف می شود به هدر می رود و در برخی مواقع صرف تولید محصولاتی می شود که ارزش افزوده آن ها از قیمت آبی که مصرف می کنند بسیار کمتر است سطح آب های زیر زمینی در برخی از دشت های کرمان تا هفت متر کاهش یافته و رئیس ستاد بحران کرمان می گوید: خشکسالی مهمترین معضل و مشکلی است که کرمان با آن مواجه است.
محسن صالحی می افزاید: مردم کرمان هیچ گاه نباید از کنار خشکسالی و کم آبی به سادگی عبور کنند زیرا بیشترین خسارت ها به زیر ساخت های استان از خشکسالی وارد شده و این روند ادامه دارد.
او می گوید : وسعت و بحران خشکسالی در کرمان که از آن به عنوان سونامی خشک یاد می شود بسیار گسترده تر از تصور است.
مریم سلاجقه کارشناس هواشناسی گفت: استان کرمان با تغییر اقلیم مواجه شده و طبق بررسی الگوهای هواشناسی و مقایسه با یکدیگر می بینیم که دمای هوا در زمان مشابه سال های قبل افزایش یافته است ، تغییر اقلیم یک واقعیت است که ناشی از الگوهای بسیار بزرگتر در سطح بین المللی است.
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمان گفت: بارندگی های اخیر روی منابع آبی شهر کرمان تاثیر چشمگیری نداشته است.
طاهری متوسط بارندگی در شهر کرمان و حوزه های تامین کننده آب این شهر را نامناسب دانست و افزود: 58 میلیمتر بارندگی در این منطقه ثبت شده در حالی که متوسط بارندگی در استان 150 میلیمتر بوده است.
وی وضع آبی در 15 شهر استان را قرمز اعلام کرد و افزود: در این میان کرمان به علت جمعیت بالایش در وضع بغرنج تری قراردارد.
شهر کرمان هم اکنون با هزار و 925 لیتر در ثانیه تامین آب می شود که اگر قرار باشد 24 ساعته با فشار آب را تامین کنیم 760 لیتر برثانیه کمبود داریم.
او در ادامه با اشاره به اینکه 98 درصد آب آشامیدنی استان کرمان از منابع آب های زیر زمینی تامین می شود افزود: باید به سمت سدسازی و استفاده از آب های سطحی پیش برویم در حالیکه از مجموع آب مصرفی استان فقط 6 میلیون متر مکعب از آب های سطی استفاده می شود.
کرمی مدیر اجرایی طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب شرکت آب منطقه ای استان اما نسخه های شفا بخش استاندارکرمان درسال های اخیر را کارآمد دانست وگفت: طرح های غیرسازه ای از سال 93 شامل طرح همیاران آب ، تشکیل گروهای گشت و بازرسی ، نصب کنتورهای هوشمند ، اصلاح الگوی کشت و استفاده از آبیاری نوین ، خاموشی موتور پمپ چاه ها بسیار راه گشا بوده و تاکنون 916 حلقه چاه غیرمجاز مسدود شده است.
جمالی زاده معاون بهره برداری شرکت آبفا استان هم در تایید این مدعا گفت: با اجرای طرح همیاران آب 989 میلیون متر مکعب آب صرفه جویی شده است.
سعیدی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان هم به طرح های تصویب شده در شورای آب استان اشاره کرد و افزود: طرح های حذف کشت های با مصرف بالای آب و راندمان پایین ، اصلاح و بهبود روش های آبیاری تجهیز ، نوسازی و یکپارچه سازی اراضی ، استفاده از روش های به زراعی در زمینه کاهش تبخیر و تعریق آب خاموشی موتور پمپ ها وکاهش سطح کشت در دست انجام است.
استاندار مردم را به نبرد تن به تن با کم آبی فرا می خواند و معتقد است تنها خود مردم و کشاورزان هستند که می توانند از این بسته مدیریت مصرف آب حمایت کنند و آن را تمام و کمال و با دل وجان اجراکنند.
وی البته به پروژه حفاری تونل انتقال آب سد شهیدان امیر تیموری (صفارود) به کرمان را که بزرگترین تونل انتقال آب در خاورمیانه به طول تقریبی 38 کیلومتر است برای رفع مشکل کم آبی استان بسیار خوش بین است.
او می گوید: این تونل به صورت تمام مکانیزه در حال حفاری است و بیش از یک و نیم کیلومتر از این تونل احداث شده که با پایان یافتن این طرح 70درصد جمعیت استان از آن بهره مند می شوند و برای این طرح که مطالبه 30 ساله کرمانی هاست هزار و 100 کیلومتر خط انتقال آب انجام می شود که 275 کیلومتر آن در استان کرمان است و هزار و 270 میلیارد تومان هزینه خواهد شد اما در سال های آینده به بهره برداری می رسد.
محمدرضا پور ابراهیمی نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی گفت: در استانی مانند کرمان ، آب طلاست اما از منابع آبی و معادن طلا به خوبی حفاظت نمی شود این استان باید برای کوتاه مدت راه های عملیاتی مقابله با کم آبی را در دستور کار قرار دهد.
وی افزود: کرمان نیاز به برنامه ریزی جدی برای مقابله با خشکسالی دارد آب در کرمان باید دارای بها شود یعنی آب مجانی در اختیار مصرف کننده به خصوص در بخش کشاورزی قرار نگیرد و کشاورز بداند برای مصرف آب باید بها پرداخت کند و در نتیجه به صرفه جویی و استفاده از روش های مکانیزه برای آبیاری روی می آورد.
قادری عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان اما راهکارای انجام شد در خشکسالی های اخیر را مقطعی می داند و معتقد است بدون مشارکت جدی مردم هر طرحی با شکست روبروست بسیار شنیده ایم که مسئولان می گویند باید شیوه های آبیاری را از سنتی به بارانی و قطره ای تغییر دهیم اما چرا با وجود آنکه بانک ها برای این کار وام می دهند این امر عملی نمی شود؟ زیرا گروه های پایین جامعه هنوز به این باور نرسیده اند که اینکار باید انجام شود کشاورز با هر تغییری مخالف است و حتی ممکن است سیستم آبیاری خود را عوض کرده باشد اما سطح کشت را افزایش داده باشد.
این دکترای علوم مهندسی آب مدیریت آب آشامیدنی شهری ، روستایی و کشاورزی را در گرو فرهنگ سازی و آموزش همه جانبه به مردم و کشاورزان می داند و می گوید: کشاورز باید ابتدا آموزش ببیند تا قانع شود نوع آبیاری خود را عوض کند او معتقد است با طرح پلیس آب و با زور نمی توان کار انجام داد باید با آموزش و در کنار آن روش های تشویقی ، تنبیهی و استفاده از سیستم های هوشمند پیش رفت.
او صدور مجوزحفر چاهای عمیق و نیمه عمیق را تیشه زدن به ریشه مخازن آب می داند و می گوید قنات ها در گذشته تعادل بین مصرف و ذخایر آب بود ، قنات فقط میزان آبی را که بیش از حد سفره بود خارج می کرد و کشاورز بر اساس همان سطح کشت و نوع گیاهی را که باید کشت کند ، برنامه ریزی می کرد.
مدیر گروه بخش مهندسی آب دانشگاه باهنر کرمان لزوم تحقیقات گسترده برای ارائه راهکارهای عملی مدیریت مصرف آب و نهادینه کردن آن در جامعه را راه گشا می داند و مشارکت همه بخش های مسئول را فرا می خواند.