نحوه ملموس کردن، عینی کردن و واقعی کردن گزارش خبری

پژوهش خبری صدا وسیما:موضوع گزارش باید آن‌قدر جالب باشد که نظر بیننده و شنونده را به خود جلب کند، به‌طوری‌که آن را برای دیگران هم تعریف کند. اگر هر همکار خبری درباره موضوع گزارش از شما بپرسد "چه اهمیتی دارد که این را می‌نویسید؟" و شما پاسخ مناسبی برای آن نداشته باشید یعنی، موضوع مناسبی را انتخاب نکرده‌اید. مهم‌ترین نکته‌ای که برای انتخاب سوژه پیشنهاد می‌ شود انتخاب موضوع‌های ساده و عینی است. ویژگی‌های اصلی یک سوژه خوب عبارت است از موضوعی جزئی، عینی و ملموس برای همه مردم. موضوعی که برای قشر وسیعی از مردم جالب باشد. یک گزارش خوب بر اساس آگاهی کامل در مورد موضوع مشخص تهیه و تولید می شود. آنها را گزارشگران صاحب تجربه به تصویر یا نگارش در می آورند و وقت زیادی را صرف تهیه گزارش می کنند. استفاده از حواسی غیر از بینایی در تهیه گزارش باعث می شود مخاطب درکی عمیق تر از مطلب داشته باشد و گزارش زنده تر و احساس برانگیزتر شود. اشاره به جزئیات رویداد و نوشتن به زبانی ساده و همه فهم و با هدفی مشخص، گزارش را چون آیینه ای از واقعیت رویدادها تبدیل می کند. اینکه چگونه بنویسی مهم است، برای مثال در زمان تعطیل شدن یک کارگاه یا کارخانه، آیا بهتر است بیشتر در مورد کارگران بنویسی و از آنها حمایت کنی یا از صاحب کارخانه وکارفرما؟ درصورتی که صاحب کارگاه یا کارخانه در این بین دچار خسارت هم شده باشد. یا در مورد دیگر رویدادها، اولویت باید با چه کسی یا چه چیزی باشد؟ درحقیقت، گزارشگر نباید از هیچ کدام حمایت کند و برای آنها تبلیغ کند و باید حقیقت را بنویسد. اهمیت گزارش در این است که دروغ در آن جای ندارد و در آن باید حقیقت را نشان داد. یک گزارش، با خلاقیت در آمیخته است. آنچه در تهیه گزارش از اهمیّت ویژه ای برخوردار است، خلاقیت گزارشگر است؛ اگر تشریح خبر، بدون عینی کردن و تصویرسازی باشد، آنچه از گزارش می ماند یک خبر نسبتاً طولانی و فاقد جذابیّت است. به همین دلیل، خلاقیت در گزارشگری به نحو بارزی جزء ارکان آن به شمار می رود. اگر به گزارش خلاقیت را هم بیفزاییم، این واقعیت را دریافته ایم که گزارش گر با استفاده از خلاقیت و تخیّل مجاز و هنرتدوین و نویسندگی، آنرا خلق می کند و در معرض دید مخاطب قرار می دهد؛ تا مخاطب در متن واقعه یا موضوع قرار بگیرد.[1]

عینی کردن، واقعی کردن و ملموس کردن گزارش خبری

در قرآن کریم آمده است: «ولاتلبسوا الحق بالباطل و تکتموا الحق وانتم تعلمون؛ حق را به باطل نیامیزید وحق را در حالی که خود می دانید چه میکنید کتمان نکنید »[2]و در اخلاق خبررسانی کوتاه کردن خبر و یا حذف برخی فرازهای خبر که مفهوم کلی خبر را مخدوش می سازد، مذموم است و مصداق آیه شریفه فوق می شود. از اصول مهم اخلاق حرفه ای خبرنگاری، صداقت در برابر مخاطبان است. خبرنگار در گام نخست باید تلاش کند تا هنگامی که به «صحت» اطلاعاتی که در دست دارد، مطمئن نشده، آنها را به عنوان «خبر یا گزارش» به مخاطب منتقل نکند. خبرنگار به عنوان چشم بیدار و هوشیار جامعه در دستیابی به حقایق و واقعیت ها رسالتی بس خطیر بر عهده دارد و کانون این اهمیت، صداقت و قابل اعتماد بودن خبرنگار و رسانه است.[3]

همجنین اصل دوم نشست چهارم یونسکو در سال 1983 از مجموعه اصول بین المللی اخلاق حرفه ای در خبرنگاری این چنین می گوید: «بارزترین وظیفه خبرنگار این است که با رعایت حق مردم برای دستیابی به اطلاعات معتبر و درست، شرافت حرفه ای خود را در خدمت واقعیت عینی قرار دهد. به نحوی که واقعیت ها وجداناً با محتوای اصلی خود انعکاس یافته و بدون ایجاد تحریف، نشان دهنده ارتباطات اساسی باشد. این امر با رشد صحیح قابلیت های خلاق خبرنگار محقق می شود؛ به طوری که مواد خام خبری مناسب در اختیار مردم قرار می گیرد تا آنان را در طراحی تصویری صحیح و همه جانبه از جهان یاری رساند. اهمیت کار خبرنگار و رسانه در این است که جامعه او را حلقه واسط خود با حقایق می داند و بر پایه اطلاعات و اخبار دریافتی از رسانه، تحلیل و برنامه ریزی می نماید. اگر رسانه به عمد اطلاعات و اخبار غیرواقعی در اختیار جامعه قرار دهد، علاوه بر اینکه به اعتماد جامعه به خود خیانت کرده است، اعتبار خود را نیز از دست می دهد.[4]

شما داستانی را برای دوستتان تعریف می کنید، او تعجب می کند. برای اینکه او را مطمئن کنید، می گویید"آن را با چشم های خودم دیدم و با گوشه ای خودم شنیدم" اکنون او بیشتر قانع می شود. لذا هنگامی که در میدان خبر حضور دارید، به ویژه در گزارش های خبری مشاهدات خود را نشان دهید و بیان کنید. البته بدیهی است منظور همه آنچه را که می بینید، نیست. مشاهدات هم مانند نقل قول گزینشی است. نکاتی را انتخاب کنید که ریتم خبر شما را تنظیم می­کند. همه جا خودتان را جلو نیاندازید تا بیننده خبر مجبور نشود برای دیدن صحنه از روی سر شما سرک بکشد. دوش به دوش مخاطب بایستید و تنها برخی صحنه ها را برای او برجسته کنید. فکر کنید که مخاطب کنار شما در شلوغی یک درگیری خیابانی ایستاده است. شما با انگشت دستتان او را متوجه نقطه ای می کنید: آنجا را ببین؛ سیل آن موتورسیکلت را با خود می برد. ارائه مشاهدات عینی خبرنگار هم در همین حد است.

ارائه مشاهدات عینی

ارائه مشاهدات عینی که صرفاً در اخبار میدانی و زمانی که خبرنگار در صحنه رویداد حضور فیزیکی دارد، کاربردی است.

مزایای دیگری نیز دارد. سفره خبری شما را متنوع تر می کند. تُن خبر شما را داستانی می سازد و طبیعی است که در این صورت برای مخاطب خوشایندتر جلوه خواهد کرد. به این مثال ها توجه کنید: "زمانی که خبرنگاری از سرمربی تیم ملی پرسید: چرا از جوان ترها در ترکیب تیم ملی استفاده نکردید؟ او به شدت برآشفت و گفت به این سوال جواب نخواهد داد". "وقتی دادگاه سرپرستی فرزند را به پدر واگذار کرد، زن فرزندش را در آغوش کشید و با صدای بلند شروع به گریستن کرد به طوری که همه حاضران و حتی رئیس دادگاه نیز متاثر شده بودند."

مشاهدات عینی در گزارش ها، کاربردی تر و با حجم بیشتر قابل قبول است. اما غلظت آن در گزارش های خبری پایین می آید و در خبر به شدت گزینشی و کم می شود. همیشه یادتان باشد در خبرنویسی این موضوع را در حد نمک غذایتان متعادل کنید. اگر زیاد شد غذا شور خواهد شد و از دهان خواهد افتاد. نباید خودتان را در خبر پررنگ کنید. مثل عکاس ها متواضع باشید، همیشه در عکسشان هستند اما دیده نمی شوند، تکرار می کنم سدی میان مخاطب و رویداد نشوید.[5] در تلویزیون عناصر متنوع تری در اختیار گزارشگر است؛ ترکیب رنگ، تصویر، حرکت به اضافه صدا امکانی گسترده برای گزارشگر تلویزیونی ایجاد می کند. اندکی کار تحقیقی، قرار با مصاحبه شوندگان و متولیان موسسه های مختلف برای حضور گزارشگر و تدارک مقدمه های لازم می تواند به تهیه گزارش های دیدنی تلویزیونی بینجامد. گزارش تلویزیونی به همین علت ها پذیرفتنی تر و اثرگذارتر است.[6] مشاهدات عینی را می توان با تصویر و صدا یا به صورت توصیف برای مخاطب عینی و ملموس کرد که به صورت مختصر به آنها می پردازیم.

کاربرد تصویر برای عینی سازی[7]

برای رساندن پیام هر گزارش، فیلم و عکس کارکردی بیش از نوشته دارد. حتی یک عکس با عناصر مطلوب، قادر است جایگزین چند ستون توصیف و توضیح شود. اگر گزارشگر بتواند کار تهیه فیلم و عکس از گزارش را خود برعهده بگیرد حاصل کار دلخواه خواهد شد. اما چنین انتظاری از گزارشگر اندکی آرمانی به نظر می رسد ضمن اینکه اغلب این دو کار را نمی توان هم زمان به طور کامل و بی نقص انجام داد. بهترین حالت حرفه ای این است که این کار را به تصویربردار سپرد و میان تصویربردار و گزارشگر فضای همکاری و هماهنگی پدید آید و این دو پیش از ورود به صحنه گزارش وظایف خود را تقسیم کنند. خبرنگار باید به همکار تصویربردار خود بگوید که در تصویربرداری از موضوع به چه پیا م­ها و نکت ه­هایی بیشتر باید تاکید شود. هر قدر تصویربردار از موضوع گزارش آگاهی بیشتری داشته باشد تصاویر عمیق­تر و با معناتر شکل می­ گیرد. گزارشگر و تصویربردار باید کار خود را همزمان شروع کرده و با هم به پایان ببرند. زاویه، زمینه و موضوع تصاویر و عکس­ها باید متناسب با متن خبر و گزارش باشد. تصویر می تواند و باید مفهوم متن را کامل کند. جایی که دسترسی به تصویر و عکس وجود ندارد می توان از تصاویر گویای قلمی و ساده، تصاویر گرافیکی و نمودار و .... برای ملموس کردن و واقعی کردن خبر استفاده کرد.

انواع کاربرد صدا برای عینی سازی[8]

در گزارش های رادیویی هیچ عاملی غیر از صدا و پیچش ها و لحن های آن در اختیار گزارشگر نیست. در واقع پنج شکل از صدا به بیان، روایت و انتقال مفاهیم به مخاطب نقش دارد:

1- صدای گزارشگر: این صدا تربیت شده، شکل گرفته و ماهر است. گزارشگر آموخته است که چگونه با حالت دادن به صدا، کیفیتی را بیان کند و از طریق شناخت سوژه و کارکردن بر روی اجزای آن می­ داند هر خط روایی را چگونه باید برای مخاطب روشن کرد.

2- صدای مصاحبه شونده: این صدا حالتی طبیعی دارد و بدون رعایت مهارت های حرفه ای به گوش می رسد. در واقع این صدا را مهارنشده و تربیت نشده می دانند. چنین صدایی با ارتفاع طبیعی، طنینی طبیعی، لهجه طبیعی و دامنه طبیعی پخش می شود.

3- صدای صحنه: صدای محیط گزارش، به انتقال روان تر موضوع به مخاطب نقش دارد. صدای رفت و آمد خودروها،

هم همه جمعیت، کارخانه، باران، ورزشگاه ، بیمارستان و ... بدون نیاز به تاکید گزارشگر، جریان انتقال موضوع را آسان می کند.

4- موزیک و موسیقی: انتخاب موزیک فاصله برای انواع گزارش ها، خود یک تخصص به شمار می آید . برای موضوع های متفاوت باید نوامایه های مناسب با آن را برگزید. موسیقی مناسب حس و فضای گزارش را بهتر برای مخاطب مجسم می کند. موسیقی گزارش های خبری نوعی موسیقی توصیفی است این نوع موسیقی توصیف کننده انواع مفاهیمی است که از طریق تبادرات بصری انسان را با تصاویر نمایشی و یا خیالی در ارتباط با خود پیوند می زند.

5- سکوت: کاربرد سکوت مثل کاربرد صدا در گزارش مهم است. سکوت­های کوتاه و نیمه بلند، اگر هوشمندانه به کارگرفته شوند، روایت موضوع گزارش را آسانتر می کند.

ترکیب این پنج عامل صدا کار گزارشگری رادیویی را امکان پذیر می کند. تلویزیون دو بعد دارد، صدا همراه تصویر است. از هر فرصتی برای استفاده از صداهای طبیعی محیط استفاده کنید. این صداها بر کیفیت کار شما می افزایند. در برخی گزارش ها اگر حرف زدن را محدود و از صداهای طبیعی استفاده کنید نتیجه بهتری عایدتان خواهد شد.[9]

انواع کاربرد مصاحبه [10]

حضور و مشاهده در شکل دهی یک گزارش موفق، اهمیت دارد، همه دریافت های لازم برای تدارک یک گزارش مطلوب، از مشاهده تامین نمی شود، بخشی از این دریافت، از راه نقل قول و جست و جوی واقعیت ها از زبان دیگران به دست

می آید. گزارشگران معمولاً از دو طیف شاهدان عینی و صاحب نظران مصاحبه می گیرند. شاهدان عینی معمولاً مکان ثابت ندارند و فقط یکبار امکان ملاقات و گفتگو با آنان وجود دارد و اگر گزارشگر نتواند آنچه لازم است از این شاهدان بپرسد، دستیابی دوباره به آنان گاه ناممکن می شود. شاهدان عینی به طور معمول ناشناخته هستند به این معنا که ارزش نقل قول آنان به سبب شهرتی که دارند نیست.

اما نقل قول از آگاهان برخلاف شاهدان عینی دارای ارزش راهبردی و کارشناسی است. صاحب نظران به طور معمول، عمق و کنه یک موضوع یا پدیده را بررسی می کنند. برخلاف شاهدان عینی، کارشناسان مکان شناخته شده ای دارند، اعتبار آنان به شهرت و اهمیت کار و تجربه آنان وابسته است و نقل قول از آنان همواره با حساسیت و مسئولیت بیشتری صورت می گیرد. در بسیاری از گزارش ها نقل قول از هر دو گروه لازم است و تکمیل کننده یکدیگر. شکل مطلوب نقل گفته شاهدان عینی یا صاحب نظران در گزارش، گنجاندن روان و تا حد ممکن نامحسوس آن در متن است.

کاربرد حواس پنجگانه

حس های پنجگانه گزارشگر در تمامی لحظه ها باید قوی و در پی کشف باشد. کانون زندگی ما سرشار از سوژه هاست فقط کافی است حواس خود را تربیت وقوی کنیم و بعد برای ملموس کردن آن برای مخاطب حواس پنجگانه اش را به کار گیریم.

نخستین رکن در گزارش نویسی مشاهده است. چشمان و سایر حواس و ادراک گزارشگر، چون یک عقاب تیزبین باید همه آنچه متناسب با موضوع گزارش است، شکار کند. غفلت از این رکن، گزارش شما را ساختگی و غیرجذاب خواهدساخت و نمی تواند بیانگر زحمات شما باشد. گزارشگر نخست باید موضوع را به طور مستقیم ببیند و از آن درک و حس مشخصی بدست آورد تا بتواند گزارش قابل قبولی به مخاطب انتقال دهد.[11] داشتن پنج حس قوی، تیزی و حضور ذهن، توانایی در قیاس و نتیجه گیری سریع و شناخت کلی از جهان پیرامون بخش مهمتری از رکن مشاهده است و مکمل آن است که گزارش شما را قوی و تاثیرگذار می کند. گوش کردن برخی صداها، لمس برخی عوامل صحنه و به طور کلی بکارگیری همزمان سایر حواس و اعضا علاوه بر چشمان است. در بسیاری از انواع گزارش های پدیده محور بدون مشاهده و دریافت مستقیم آن، انتقال حس و حال و هوای موضوع به مخاطب غیرممکن خواهد بود. دید و لمس رو در رو از موضوع"سوژه"به گزارشگر این امکان را می دهد که نخست خودش از زوایا و مختصات کار، آگاه شود، از آن تاثیر بپذیرد و درکی کافی بدست آورد و آن گاه با برخورداری از آن تجربه ها بخشی از دریافت های خود را با مخاطب در میان بگذارد. "جای کری" نویسنده کتاب"تجربه های ماندگار در گزارش نویسی" برای فرایند مشاهده و تجربه شخصی در کار گزارش نویسی جایگاهی والا می شناسد و می گوید: اصرار بر غنی کردن گزارش با مشاهده های دست اول با هدف هر چه مستند کردن آن صورت می گیرد. توصیف دقیق و مناسب مشاهده در گزارش، بویژه در گزارش های وصفی به مخاطب توانایی همذات پنداری می دهد و گزارش را غنی می کند.[12]در گزارش های وصفی، غنای کار بستگی مستقیم با دریافت های عینی گزارشگر از موضوع دارد.[13]

توجه به جزئیات برای ملموس کردن گزارش

در خبر برای ملموس کردن گزارش جزئیات را نشان دهید و تصویرسازی و تجسم سازی کنید. مثال: مردم با چشمانی پر از ترس و مضطرب و نفس‌نفس‌زنان از هر سو دنبال سرپناهی می‌گشتند.برای ملموس کردن گزارش یکی از راه ها توجه به جزییات است آنچه دیگران نمی بینند گزارشگر می بیند چشمان و حواس دیگر گزارشگر مثل حواس یک کارآگاه حرفه ای تیز و جوینده است.

از انتخاب موضوعات کلی برای تهیه گزارش بپرهیزید، در موضوعات کلی خبرنگار کلی گو می شود، گزارش از عینیات و نکته های قابل درک و مورد نیاز مخاطب دور می شود. مخاطب مطلب جدید نمی گیرد و ... در گزارش باید همه جوانب مثبت و منفی را دید (نگاه خاکستری به سوژه نه نگاه مطلقاً مثبت و نه نگاه مطلقاً منفی) گزارش باید واقعی باشد و همه طرف های درگیر در سوژه در آن حضور داشته باشند. (البته سوژه و موضوعات خیلی نادری هستند که به دلایلی از جمله منافع ملی و .... نمی­توانند شامل این بند باشند)

اشاره به سابقه و پیشینه[14] خبر

بعضی از خبرنگاران تصور می کنند؛ مخاطبان مثل تماشای یک سریال جذاب و پربیننده همه اخبار مربوط به یک واقعه را که خبرنگار منتشر کرده دنبال می کنند و پایِ ثابتِ اخبار پخش شده از سوی آنان هستند. لذا در اخبار مهم نیازی به ذکر سابقه خبر نمی بینند و فقط به پخش همان رویداد آنی بدون هیچ اشاره ای به سابقه خبر اکتفا می کنند با این توجیه که "خُب همه می دانند چه خبر بوده ". این نوع خبر سوالات مخاطب را بی پاسخ می گذارد و پر از ابهام است و از جذابیت و علاقمندی مخاطب می کاهد. شما به عنوان یک خبرنگار همیشه باید تصور کنید که مخاطب برای نخستین بار است که در جریان این واقعه قرار گرفته و از قبل هیچ چیز نمی داند مثلاً: در طی روزهای اخیر دادگاه قاتل بنیتا برگزار شده، شما لازم است در این خبر به آن رویداد اشاره ای ولو مختصر داشته باشید. بعضی از خبرهای سریالی یا خبرهایی که جریانی را در جامعه ایجاد کرده اند و بعد به فراموشی سپرده شده اند (مثل حقوق های نجومی یا املاک نجومی) نیاز به ذکر مقداری پیشینه و توضیح یا یادآوری خبرهای پیش­تر پخش شده، دارند. این پیشینه ها برای روشن کردن یا قوی کردن خبر گفته می شود.[15]پیشینه، توضیحات و ارایه پیش زمینه داستان کمک می‌کند ابعاد دراماتیک داستان گزارش مشخص شود: مثلاً: برای اولین بار است که چنین انتخابات پرشوری در سومالی برپا ‏می‌شود ... یا رییس جمهور روسیه پس از ۶۰ سال به ایران آمد یا این بلندترین ساختمان در جهان است که در دوبی ساخته می‌شود.‏

تسلط بر زبان و دایره لغات وسیع

زبان (رمزها)[16] و ریزه کاری های زبان در گزارش بسیار مهم است؛ واژه ها، مفهوم ها و رمزهای زبانی، مسیر مشترکی به شمار می آیند که ارتباط میان موضوع گزارش از یک سو و گزارشگر و مخاطب را از جانب دیگر ممکن می سازد. نتیجه گرفت، تسلط بر زبان، دایره لغت وسیع، توجه به معانی و بار عاطفی واژه ها و به کارگیری مناسب آن در جای جای گزارش متناسب با موضوع و نیز تسلط بر زبان و فرهنگ افرادی که از آنها یا برای آنها گزارش تهیه می شود، مهم است؛ چرا که برخی از واژه های بکار گرفته توسط آنها در صحنه گزارش ممکن است با واژه های گزارشگر معانی متفاوت داشته باشد گاه حتی برای جذاب شدن گزارش باید دقیقاً از همان واژه ها استفاده کرد و گاهی باید آنها را ترجمه کرد. فراموش نکنید که همه اینها از راه تسلط بر زبان مُیسر است. گزارشگر کارکشته (مثل کارآگاه باتجربه)، آموخته است که به کدام عوامل باید دقیق شد، کدام اِدعاها قابل اعتنا و توجه است و کدام را باید ندیده و نشنیده بگیرد.[17]

راهکارهای پیشنهادی برای عینی و ملموس کردن گزارش

- از گزینش سوژه های غیرملموس که ارکان و نکته های آن به کمک پنج حس قابل دریافت و قابل انتقال نباشند پرهیز کنید.[18]

- از گزینش سوژه های بسیار کلی (جامع) خودداری کنید. جمله معروف کوچک، زیباست را در گزارشگری می توان چنین تعبیر کرد که گزارش هایی با موضوع های جزئی تر و خردتر برای مخاطب پذیرفتنی تر است.[19]

-کنار گذاشتن پیش فرض ها در هنگام تهیه خبر و گزارش و جستجوی واقعیت ها، مردم حق دارند از طریق اطلاعات دقیق و جامع به تصویری عینی از واقعیت دست یابند و آرای خود را آزادانه از طریق رسانه های گوناگون فرهنگ و ارتباطات بیان کنند.

- مصاحبه با شاهدان عینی و کارشناسان گزارش شما را مستند می کند.

- ذکر منابع یکی از راه های واقعی بودن خبر است. منابع متنوع گزارش را از نظر استنادها مطمئن تر می کند.

- به دنبال نقل قول های طلایی باشید. نقل قولها مطالب رسانه ای را زنده می کنند، جان می بخشند و البته مستند، پس حریصانه به دنبال نقل قولهای طلایی باشید. داستان‌ها اغلب درباره آدم‌ها هستند بگذارید صدای آن‌ها در گزارشی که می‌نویسید شنیده شود.‏ سعی کنید در هر داستان خبری که می نویسید دو یا سه نقل قول داشته باشید. هر نقل قول یک جمله هم که باشد کافی است.

-هرچه اهمیت موضوع خبر بیشتر و هراندازه علاقه متقاضیان برای آگاهی از خبر بیشتر باشد، باید خبر را مشروح­تر نوشت.

- معلومات عمومی خود را به روز و تکمیل کنید. خبرنگار باید دائم در حال تکمیل معلومات خود از طریق اینترنت، مطبوعات مختلف وکتاب باشد.

- خبر باید درست و بر مبنای یک گزارش عینی باشد و گرنه قصه نویسی است و باید به همان شکلی که اتفاق افتاد نوشته شود نه به آن صورت که خبرنگار می خواهد.

‏- رنگ و جزییات داستان را به تصویر می‌کشد و آن را به یاد ماندنی می‌کند و در اخبار مکتوب می‌تواند کمک کند تا فضای داستان را به تصویر بکشید: اتوبوس زردرنگ مدرسه ‏که روی پل تخریب شده رودخانه می‌سی‌سی‌پی در مینیاپولیس معلق مانده، …

- پرداختن به دلایل و نتایج خبر از زوایای مختلف، می تواند به شکل ارائه تاریخچه یا عواقب خبر برای مخاطبان باشد این که چرا خبر اتفاق افتاده است و این اتفاق چه نتایجی دربردارد، باعث می شود تا یک خبر متعادل جلوه کند، تعدد دلایل و نتایج از نظر نحوه ارائه، شکل متعادل تری را جلوه گر می سازد.

- توجه به این نکته ضروری است که از نظر قالب ارائه، شکل خبر رسانی ای که بر اساس ارائه دلایل وقوع یک حادثه خبری و نتایج حاصل از آن باشد، خبر را برای مخاطب ملموس و قابل فهم می کند، ادراک مخاطب را بالا می برد و حافظة او را نیز نسبت به خبر یاد شده تحکیم می بخشد. مخاطب، در برخورد با خبری که دلیل اتفاق آن و عواقب اجتماعی یا فردی آن مطرح شده است، احساس تبلیغ و یا هیجان زایی تجاری صرف نمی کند.[20]

- گاهی اوقات رسانه مایل به انتشار و همگانی شدن اطلاعات یا خبری خاص نیست. در این حالت باید اطلاعات عمومی، بدیهی، عینی و ملموس در اختیار مخاطب قرار گیرد تا بتواند اعتماد او را به رسانه جلب کند. بر این اساس ویژگی‌های این دست اطلاعات عبارت اند از:

الف. جزئی، ساده، ملموس، عمومی و عینی هستند

ب. در اصل خبر و کیفیت آن تأثیر چندانی ندارند

ج. از نوعی جذابیت صوری بهره‌مندند

این‌گونه اطلاعات در عین سادگی و همگانی بودن، از نوعی جذابیت بهره‌مندند که همین عامل جای خالی نبود اطلاعات دست‌اول (اطلاعات مخفی‌شده) را پر می کند.[21]

- در خبر تلویزیون بخشی از اطلاعات را می توان برای صرفه جویی در زمان خبر، افزایش تاثیرگذاری و ماندگاری محتوا، ملموس کردن محتوا، جلوگیری از تکرار و ... به زیرنویس منتقل کرد.

- مخاطبان در رادیو گزارش خبری شما را گوش می دهند بنابراین باید صدای شما گوش نواز باشد. برای افزایش تاثیرگذاری و ماندگاری محتوی، استفاده از افکت صدا ضرورت دارد.

- در جایی که تصویر ندارید یا تصویر ضعیف است، با گرافیک و نگارش جذاب، ضعف را جبران کنید اما موقعی که تصویر قوی و جدید است، کمتر حرف بزنید و صرفاً چیزهایی را که در تصویر نیست بگویید. گزارش خبر را قابل فهم تر،

واقعی تر، عینی تر و باورپذیرتر می کند (توضیح بیشتر، ارائه جزئیات عینی، پاسخگویی به ابهامات احتمالی، ایجاد ارتباط میان خبر و زندگی مخاطب و ...). همه اجزای گزارش باید مستقیم یا غیرمستقیم در خدمت مستند کردن، اثبات، عینی کردن، تقویت و تایید و ... حرف اصلی باشد. گزارش هایی که حرف های متناقض و پراکنده مطرح می کنند از آشفتگی درونی رنج می برند.

- هر ادعا و حرفی در گزارش (به غیر از بدیهیات) باید با ارائه تصویر یا صدا (یا هر دو) مستند شود (شاهد، دلیل و ...) . فراوانی حجم اطلاعات به ضرر گزارش است (کاهش ضریب تاثیرپذیری، سردرگم شدن مخاطب و ...)

- باید حجم اطلاعات ارائه شده در گزارش نه کم باشد و نه زیاد بلکه مناسب باشد (با توجه به ظرفیت وجودی سوژه، مدت گزارش، ظرفیت و نیاز مخاطب، زمان پخش گزارش و ...) برای پرهیز از ارائه بیش از حد اطلاعات در گزارش باید حرف اصلی گزارش را به دقت انتخاب و چارچوب سوژه را مشخص و محدود کرد. هر قدر این چارچوب بندی دقیق، عینی و بدور از کلیات باشد امکان ارائه گزارش مناسب فراهم می شود.

- گزارش هایی که از نوعی داستان، روایت و قصه برخوردارند معمولا دارای جذابیت بیشتری هستند و ذهن مخاطب را به خوبی درگیر سوژه می­کنند اما گزارش داستان نیست بلکه آیینه ای است برای بازتاب واقعیات، بنابراین ضمن استفاده از نوعی مایه و رنگ داستانی در گزارش (البته در سوژه هایی که ظرفیت دارند)، باید به مرزهای مشخص گزارش در خبر با داستان و قصه و ذهنیات توجه کامل داشت.[22]

پژوهش خبری // گروه رسانه

--------------------------------------------------------

[1] - فاطمه گنابادی- گزارش نویسی در مطبوعات

http://www.farhang.gov.ir/ershad_content/media/image/2016/06/368264_orig.pdf?t=636019281641479916

[2] - بقره: 42

[3] - آموزش خبرنگاری- موسسه طلوع نگار اندیشه - معاونت آموزش و آینده پژوهی قرارگاه فضای مجازی سپاه محمدرسول االله- ص 45-44

[4] - آموزش خبرنگاری- موسسه طلوع نگار اندیشه - معاونت آموزش و آینده پژوهی قرارگاه فضای مجازی سپاه محمدرسول االله- ص 45-44

[5] - احمد توکلی – خبرنویسی پیشرفته به زبان ساده –چاپ سوم -1391-ص83-82

[6] - علی اکبر قاضی زاده-گزارش نگاری –ص 191

[7] - همان – (با اندکی تغییر) ص 217-215

[8] - همان –ص 191-190

[9] - ایور یورگ- مبانی گزارش گری تلویزیونی- اداره کل پژوهش معاونت سیاسی صدا و سیما- 1380-ص118

[10] - علی اکبر قاضی زاده-گزارش نگاری –ص70-65

[11] - علی اکبر قاضی زاده-گزارش نگاری –ص63-62

[12] -http://pana.ir/news/544042/

[13] - علی اکبر قاضی زاده-گزارش نگاری –ص63

[14] - Background and Context

[15] -http://pana.ir/news/607614/

[16] - codes

[17]- http://pana.ir/news/607614/

[18] - علی اکبر قاضی زا ده-گزارش نگاری-1387-ص59-58

[19] - همان

[20] - تژا میرفخرایی-مفاهیم نظری و عملی خبر تلویزیونی چاپ دوم-1388-ص 132-131

[21] - حسن قربانی، شگردهای خبرنویسی. تهران: سروش. , 1390, ص 263-262

[22] - یادداشتهای سیدمحمد عاصمی خبرنگار صدا و سیما- کارگاه خبر تلویزیونی مایکل دیلاهای کارشناس ارشد خبرنگاری تلویزیون- 8/11/94

http://www.mohammadasemi.blogfa.com/post-179.aspx