پخش زنده
امروز: -
سید ضیاء هاشمی:
در نقطه عطفی برای بازآرایی نظام آموزش عالی قرار داریم
سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری : امروز در نقطه عطفی تعیین کننده جهت بازآرایی نظام آموزش عالی کشور برای حل مسائل و چالش‌های پیش روی آن قرار داریم.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، سید ضیاء هاشمی در اجلاس روسای دانشگاه ها، مراکز آموزش عالی، پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری افزود: فشار ناشی از تقاضای گسترده جمعیت جوان برای ورود به دانشگاه‌ها که ناشی از افزایش سریع جمعیت کشور در دهه شصت بود، امروز نقطه اوج خود را سپری کرده است و ما با کاهش نسبی تقاضا برای ورود به دانشگاه روبرو هستیم.وی گفت: با کاهش این فشار و پایان یافتن نیاز به توسعه کمی آموزش عالی، امکان حرکت به سمت تحقق اسناد بالادستی مانند سند آمایش آموزش عالی و دستیابی به اهدافی شامل توزیع عادلانه منابع، ایجاد فرصت‌های برابر، آموزش نیروی انسانی متخصص، استفاده از مزیت‌های منطقه ای، کاهش تمرکز و جلوگیری از تجمع امکانات، مشارکت دانشگاه‌ها در تصمیم گیری، موضوعات ملی و فرااستانی بیش از گذشته فراهم شده است.
هاشمی افزود: امروز می‌توانیم از طریق بازآرایی نظام دانشگاهی کشور بر سه محور اصلی افزایش کیفیت آموزش، هدایت تولید علم و فناوری به سمت حل نیازهای اساسی کشور و برقرار کردن هرچه بیشتر پیوند میان دانشگاه و جامعه، اعتماد به دانشگاه را مجددا افزایش دهیم و تهدیدات پیش روی آموزش عالی را به فرصت تبدیل کنیم.
وی گفت: راهبردهای اصلی در حوزه آموزش عالی، رسیدگی به منزلت اجتماعی اعضای هیئت علمی، تقویت دوره‌های با کیفیت آموزشی و رشد سهم آن‌ها در آموزش عالی کشور، کنترل روند پولی سازی دانشگاه‌ها و جلوگیری از تبدیل آن‌ها به بنگاه‌های مدرک فروشی و نیز مهارت آموزی بر مبنای نیازهای صنعت و جامعه و در جهت افزایش کارآفرینی خواهد بود.
ایران یکی از کشورهای مدعی در زمینه تولید علم است
سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: امروز نظام جمهوری اسلامی ایران با افتخار یکی از کشورهای مدعی در زمینه تولید علم با معیارهای متداول در جهان است.
هاشمی در اجلاس سراسری رؤسای دانشگاه ها، مراکز آموزش عالی و پارک‌های علم و فناوری با اشاره به ضرورت ایجاد تحولات جدی در آموزش عالی افزود: این موضوع نیازمند خودباوری، امید به موفقیت و حرکت جهادگونه است و در این صورت دانشگاه در جایگاه مغز متفکر کشور در حل مسائل و چالش‌های اصلی قرار خواهد گرفت.
وی گفت: برای حرکت در این مسیر نیازمند آن هستیم که از یک سو ارتباطات و گفتگوی وزارت علوم با سایر دستگاه‌های اجرایی کشور و از سوی دیگر با سلیقه‌ها و اقشار گوناگون فعال در حوزه‌های مختلف صنعتی و اجتماعی را برای حل نیازهای کشور توسعه دهیم.
هاشمی افزود: توسعه رابطه دانشگاه با صنعت و جامعه، تعریف طرح‌های کلان ملی و ایجاد محافل ملی برای گردهمایی نخبگان، ایجاد گفتگو و دستیابی به راه حل‌های اجتماعی در حوزه‌های مهمی مانند روابط بین الملل، محیط زیست، صنعت، نظام اداری و مسائل اجتماعی ضروری است.
وی گفت: برای دستیابی به این اهداف باید به ارزیابی راه طی شده و همچنین افق پیش رو و قضاوت درباره جایگاه دانشگاه در نسبت با آرمان‌ها و چشم اندازهای تعریف شده برای آن بپردازیم.
هاشمی افزود: آموزش عالی کشور پس از پیروزی انقلاب شاهد رشد کمی گسترده دانشگاه‌ها و مراکز علمی و به تبع آن تعداد دانشجویان و دانش آموختگان بوده است به گونه‌ای که در سه دهه گذشته تعداد دانشجویان کشور به ازای هر صد هزار نفر جمعیت از حدود ۴۰۰ نفر به ۶ هزار نفر افزایش یافته است.
وی گفت: همزمان با این رشد کمی، سرعت رشد علمی کشور نیز افزایش یافت و زیرساخت‌های رشد علمی در نظام آموزش عالی تقویت شد و دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی جدیدی تأسیس شدند.
هاشمی افزود: بیش از ۴۰ مرکز رشد و پارک علم و فناوری به عنوان مهمترین پایه شکل گیری حدود ۳ هزار شرکت دانش بنیان در کنار بیش از ۵۰ پژوهشکده و پژوهشگاه، زیرساخت هایی هستند که رشد علمی را تثبیت و تقویت می‌کنند.
وی گفت: امروز نظام جمهوری اسلامی ایران با افتخار یکی از کشورهای مدعی در زمینه تولید علم با معیارهای متداول در جهان است هر چند در زمینه فناوری و نوآوری و تبدیل علم به موتور محرکه پیشرفت جامعه دچار کاستی هایی بوده ایم که باید رفع شود.
هاشمی افزود: توسعه آموزش عالی و افزایش تعداد دانش آموزان و دانش آموختگان دانشگاه‌ها سبب ساز رشد گسترده آگاهی‌های اجتماعی و سیاسی در جامعه شده که خود از مصادیق مهم تحقق اهداف انقلاب اسلامی است.
وی گفت: به برکت انقلاب اسلامی امروز با جامعه‌ای روبرو هستیم که بیش از ۱۰ میلیون نفر تحصیل کرده دانشگاهی در آن مطالبات مهمی مانند مردم سالاری دینی، حقوق شهروندی، آزادی بیان، حق تشکل، نقد و اعتراض و از همه مهمتر ارائه چهره‌ای جامع و جذاب از اسلام در برابر اسلام جعلی داعشیان و تکفیریان دارند که این خواسته نهادینه شده است.
رسالت حیاتی ما دستیبابی به آموزش کیفیت محور است
سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: رسالت حیاتی ما در شرایط کنونی، حرکت در مسیر دستیبابی به آموزش کیفیت محور، پژوهش مسئله محور و دانشگاه گفتگو محور است.
هاشمی افزود: در ابتدای دولت یازدهم یعنی چهار سال گذشته، دانشگاهی را تحویل گرفتیم که به رغم توفیقات قابل توجه در رشد کمی و علمی، با مسائل و چالش‌های متعدد نیز روبرو بوده است که می‌توان به رشد نامتوازن و بعضاً بی ضابطه کمی آموزش عالی در دهه گذشته و در فاصله سال‌های ۸۰ تا ۹۳ اشاره کرد که در این مدت تعداد دانشجویان کشور سه برابر شده است.
وی گفت: همچنین در این مدت تعداد دانشجویان دانشگاه‌های دولتی تقریباً به دو برابر افزایش یافته و تعداد دانشجویان دانشگاه پیام نور ۴ برابر، علمی کاربردی ۹ برابر و غیر انتفاعی‌ها ۱۵ برابر رشد یافته است.
هاشمی افزود: تعداد دانشجویان دانشگاه آزاد نیز در این مدت دو برابر شده و در مجموع سهم دانشجویان روزانه دولتی به ۱۳ درصد کاهش یافته است.
وی گفت: در همین مدت سهم مدرسان غیر هیئت علمی از ۲۲ به ۵۵ درصد افزایش یافته و نسبت دارندگان مدارک دانشگاهی در میان بیکاران کشور از حدود ۱۰ درصد به ۴۰ درصد رسیده است.
هاشمی افزود: این کمی گرایی در آموزش عالی و رقابت بر سر تصاحب سهم بیشتر در صندلی‌های دانشگاه ها، تبعات سوء فراوانی را به دنبال داشته است و همچنین تأسیس دانشگاه هایی بدون کیفیت مناسب، رواج مدرک گرایی و حتی مدرک فروشی، کاهش آموزش عالی رایگان و افزایش سهم دانشجویان در هزینه‌های تحصیل، فزونی گرفتن صندلی‌های دانشگاه‌ها بر نیاز کشور و تقاضای مردم، افزایش تقلب‌های علمی، کاهش انگیزه‌های تحصلی و ناامیدی دانشجویان، کثرت دانشجویان بیکار و غالباً بی مهارت و به تبع همه این‌ها کاهش منزلت اجتماعی و سرمایه اجتماعی دانشگاه و همچنین کاهش نقش و مرجعیت دانشگاه در تصمیم گیری و مشارکت در حل مسائل کشور، همگی از تبعات این فرآینده بوده است.
وی گفت: براساس نتایج پیماش‌های ملی دو دهه اخیر، شاخص اعتماد مردم به استادان دانشگاه از حدود ۷۲ درصد در سال ۱۳۷۹ به کمتر از ۴۵ درصد در سال ۱۳۹۳ رسیده است.
هاشمی افزود: پیوند میان فرآیند توسعه کشور و نظام آموزش عالی در ایران دچار برخی آسیب‌های جدی شده است به گونه‌ای که دیگر به دانشگاه به عنوان کلید حل مسائل و عبور از دشواری‌های کشور نگاه نمی‌شود.
وی گفت: علوم انسانی و حتی علوم پایه غالباً همچنان حاشیه نشین هستند و علوم کاربردی نیز در بسیاری از موارد به تولید و خلق ثروت نمی‌انجامد.
هاشمی افزود: ما امروز با این پرسش مهم روبرو هستیم که با وجود مشکلات موجود چگونه می‌توانیم با ارتقای کیفیت علمی و آموزشی در دانشگاه ها، اعتماد را به دانشگاه بازگردانیم و سهم دانشگاه را در حل مسائل مرتبط با جامعه و حوزه علم و فناوری فزونی بخشیم.
وی گفت: در بخش پژوهش و علم و فناوری نیز تقویت زیرساخت‌های پژوهشی در جهت تولید علم، نوآوری و اثرگذاری با اهداف معین و با تاکید ویژه بر پیشبرد پروژه‌های تحقیقاتی کلان ملی برای حل نیازهای علمی و صنعتی کشور از راهبردهای اصلی خواهند بود.
هاشمی افزود: مهمترین هدف ما گفتگو با وزارتخانه‌های مسئول در حوزه‌های صنعت و فناوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه و حرکت در مسیر تعریف و پیشبرد پروژه‌های کلان است.
وی گفت:در بخش فرهنگی و اجتماعی نیز نهادینه شدن ایده "دانشگاه به مثابه کانون گفتگوی ملی و ائتلاف اجتماعی" در جهت تحکیم وحدت ملی و افزایش همبستگی اجتماعی در پرتو فعالیت امن و آزاد تشکل‌ها و فعالان سیاسی و صنفی و همچنین تسهیل آزاداندیشی و نقادی، تقویت قانونگرایی از طریق پیگیری حقوق شهروندی و دانشجویی از راهبردهای اساسی به شمار می‌آید.
هاشمی افزود: اعتماد به حوزه علوم انسانی و قرار دادن نخبگان این حوزه در فرآیند گفتگو از ضروریات این راهبرد است و همچنین تعامل مثبت با نیروهای مسئول در حوزه امنیت مانند وزارت اطلاعات و قوه قضائیه در این راستا بسیار ضروری است.
وی گفت: رسالت حیاتی ما در شرایط کنونی حرکت در مسیر دستیبابی به آموزش کیفیت محور، پژوهش مسئله محور و دانشگاه گفتگو محور است.
هاشمی افزود: هرگونه حرکت و اقدام اصلاحی و تحول آفرین در آموزش عالی نیازمند اتخاذ نگاه و رویکرد راهبردی به این حوزه است.
وی گفت: گمشده نظام آموزش و به خصوص آموزش عالی ما، تولید و تقویت سرمایه اجتماعی مشترک در همه گروه‌های اجتماعی برای تحقق اهداف یاد شده است.
اجلاس سراسری رؤسای دانشگاه ها، مراکز آموزش عالی، پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری تا فردا در پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران ادامه دارد.
نظر شما