فرهنگ سازی اولین ضرورت الگوی مصرفی جامعه

ابعاد برنامه‌ریزی برای الگوهای مصرف گرایی نوین

نیاز به مصرف بیشتر و تغییر نوع زندگی مردم به سمت مصرف گرایی، اقتصاد ما را بیش از پیش وابسته به اقتصاد خارجی می کند به طوری که بیشتر در آمدهای نفتی صرف ورود کالاهای مصرفی شده است. شکل گرفتن فرهنگ ملی در مصرف گرایی، تجدید نظر همه مردم در نحوه مصرفشان را می طلبد.

لزوم برنامه‌ریزی برای الگوهای مصرف گرایی نوین و به سبب آن تأثیر در جهت کاهش گرایش به قاچاق کالای غیر ضروری و لوکس، روشن می گردد. برنامه‌ریزی برای الگوهای مصرف گرایی نوین باید در چند بعد صورت گیرد:

نخست، مصرف گرایی صحیح را باید از طریق آموزش های رسمی به کودکان، نوجوانان و جوانان آموزش داد. این امر باید از طریق مدارس صورت گیرد.

دوم، مصرف گرایی غلط و صحیح را باید به شیوه های آموزش های غیررسمی از طریق رسانه های جمعی و بویژه رادیو و تلویزیون به بزرگسالان نشان داد.

سوم، تولید در سطح جامعه با یک کنترل و نظارت فرهنگ توأم شود. نباید گذاشت هر کالائی در جامعه تولید گردد.

چهارم، نظارت و کنترل فرهنگی به واردات عمده و خرد باید روا گردد.

پنجم، عرضه کالا و خدمات در جامعه به گونه ای صورت گیرد که اعضای طبقات متفاوت دسترسی نسبتاً مشابه ای به آنها داشته باشند.

ششم، تبلیغات باید به گونه ای باشند که مصرف‌گرایی افراطی را اشاعه ندهند، و صرفاً به معرفی کالاها و خدمات بپردازند.

هفتم، مطالعات علمی ملی و منطقه ای پیرامون مصرف گرایی در سطح کشور صورت گیرد و نظرسنجی از مردم شود.

هشتم، فرهنگ مصرف جمعی در زمینه های مختلف بجای فرهنگ مصرف گرایی فردی اشاعه شود.

نهم، فرهنگ بازیافت در میان مردم رواج داده شود. برای این منظور ابزار جمع آوری مازادها در سراسر جامعه نصب و بکار گرفته شود.

دهم، بازیافت بعنوان یک ارزش تلقی گردد و از جوامع دیگر چگونگی عمل بازیافت به نمایش گذارده شود.

کلام آخر

اگر دولتمردان با همکاری علمای اجتماعی چاره ای برای این معضل اجتماعی ـ اقتصادی ـ فرهنگی نیندیشند، جامعه ایران سریعاً اسیر همان مسائل مصرف گرایی بی‌رویه غرب خواهد شد. کارهائی که باید صورت گیرد، نخست در زمینه فرهنگی است که اعمال آموزشهای جدید در این زمینه می تواند راهگشا باشد. دوم در زمینه کنترلهای اقتصادی که در توزیع کالا و خدمات باید به کار گرفته شود. در واقع برنامه ریزی در‌ سه زاویه یک مثلث باید صورت گیرد بویژه برای بخش تولیدی که باید کنترلهای شدیدی اعمال گردد. سوم، استفاده از اهرم های سیاسی است.

همچنین اشتغال و تولید دقیقاً نقطه مقابل قاچاق قرار دارند. به هراندازه قاچاق شدت بگیرد، ضربه آن مستقیماً بر اشتغال و تولید فرود می آید و کاهش تولید و مصرف کالاهای داخلی نتیجه ای جز بیکاری نخواهد داشت و بیکاری خود باعث تشدید فعالیتهای قاچاق و بوجود آمدن بحرانهای اجتماعی نظیر بالا رفتن سن ازدواج، رشد جرائم و بزهکاری و غیره می شود.

باید توجه داشت، اصلاح الگوی مصرف نیازمند کار فرهنگی بسیار وسیعی است که در کشورهای دارای منابع محدود ارزی، ترویج فرهنگ مصرف صحیح و تقاضای متعادل، امری ضروری می نماید. همچنین تعلیم فلسفه و اخلاقیات اسلامی، تولید و نمایش فیلم ها و تئاتر و سایر رشته های هنری و فرهنگی و آموزش الگوهای اصیل اسلامی به طور مداوم از طرق مختلف در زمینه تقویت جوانان در پیروی از ارزش های اسلامی تأثیرگذار خواهد بود.

پژوهش خبری// گروه اقتصاد