عطوان: پایان جنگ سوریه نزدیک است

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما ؛ سر دبیر روزنامه رای الیوم می گوید: دی میستورا از پایان قریب الوقوع جنگ سوریه خبر می دهد و این بار حرف وی باید جدی گرفته شود.
روزنامه اینترنتی رای الیوم در یادداشتی به قلم عبدالباری عطوان آورده است: اگر بخواهیم به تحولات آینده سوریه و پیامدهای آن بر امنیت و ثبات این کشور و بازگشت زندگی عادی به آن نگاه عمیقی بیندازیم باید به دو مسئله اصلی در صحنه کنونی سوریه توجه کنیم؛ نخست اظهارات استفان دی میستورا فرستاده سازمان ملل که تاکید کرد شکست داعش در رقه و دیرالزور طی چند هفته آینده رخ خواهد داد که این به معنای پایان جنگ سوریه است اما مرحله بعد از آن به دلیل نبود راه حل سیاسی، خطرناک است.
دوم: بیانیه ای که حزب الله روز شنبه درباره اقدام آمریکا به بمباران اتوبوس های حامل عناصر داعش و خانواده هایشان صادر کرد که متضمن موضعی عقلانی بود زیرا بر پایبندی حزب الله و مقامات سوریه به توافق قلمون شمالی تاکید و اقدام آمریکا در بمباران این کاروان را نفاق و دورویی و ادعای دروغین برای مبارزه با تروریسم توصیف کرد و گفت این عناصر در بیابان هستند و در میان آنها زن و کودک و میانسال و مجروح حضور دارند. این بیانیه همچنین خواستار دخالت بین المللی برای حمایت از آنها شد و خاطرنشان کرد آمریکا به بیش از هزار تن از عناصر داعش اجازه انتقال از تلعفر به مناطق کردنشین شمال را داده است.
سخنان دی میستورا باید کاملا جدی گرفته شود زیرا این فرد یکی از با تجربه ترین افراد و آگاه ترین آنها به پرونده سوریه و جزئیاتش است. او همه حوادث حلب شرقی را پیش بینی و به عناصر مسلح برای خروجشان از شهر و همراهی شان تا ادلب، خدمات خود را ارائه کرد اما در معرض انتقادهای تندی قرار گرفت. اگر به حرف های او توجه می شد درگیری میان گروه های مسلح رخ نمی داد؛ ‌درگیری هایی که به مرگ صدها تن از آنها منتهی شد و سپس مراکز تجمعشان در معرض بمباران هوایی گسترده ی هواپیماهای روسیه و سوریه قرار گرفت.
تاکید فرستاده بین المللی بر نزدیک بودن پایان جنگ جای هیچ جدال و تردیدی باقی نمی گذارد. فقط سه منطقه دیرالزور، رقه و ادلب خارج از سیطره دولت سوریه و متحدانش یعنی روسیه و حزب الله قرار دارد. ارتش عربی سوریه در دیرالزور پیشروی می کند و نیروهای سوریه دمکراتیک که اغلب کرد و مورد حمایت آمریکا هستند وارد رقه شده اند و در یک قدمی مرکز امنیتی در قلب این شهر هستند که مجتمع دولتی و مقر اطلاعاتی و دفاعی در آن قرار دارد. اما مساله ادلب طول خواهد کشید. مذاکراتی برای پرهیز از وقوع کشتار در این شهر از طریق ترکیه در جریان است که پیشنهاد خودانحلالی ِ جبهه النصره و سپردن شهر به یک مدیریت شهری را ارائه کرده است. بعید نیست این راه حل در روزهای آینده مورد قبول قرار گیرد زیرا جایگزین دیگر آن، فقط کشتار و خون ریزی خواهد بود.
راه حل سیاسی که دی میستورا درباره نبود آن هشدار داد برای استقرار ثبات و تشکیل حکومتی فراگیر در سوریه و برگزاری انتخابات عمومی امری مهم است و موجب بسته شدن کامل پرونده جنگ می شود. باید به مثالی که او درباره بازگشت القاعده به شکلی قوی تر بعد از شکستی که در سال 2008 و 2009 در عراق متحمل شد توجه کنیم. دلیل این بازگشت قوی تر، به حاشیه راندن بخش بزرگی از جامعه عراقی و در نظر نگرفتن آنها در ترکیب دولت و نهادهای آن در چارچوب یک آشتی واقعی بود. این مثال ممکن است مجددا در عراق و نیز در سوریه تکرار شود.
مقامات سوریه هر از گاهی از آمادگی خود برای اجرای اصلاحات سیاسی فراگیر و مذاکره پیرامون راه حل سیاسی خبر می دهند اما در عین حال تاکید می کنند که طرف مقابل وجود ندارد و اگر هم موجود باشد دچار تفرقه و تجزیه است. این مقامات به شکست تلاش ها برای متحد کردن هیئت های سه گانه مخالفان یعنی هیئت ریاض، مسکو و قاهره علاوه بر هیئت هماهنگی در داخل اشاره می کنند.
ریاض حجاب مسئول هماهنگی هیئت عالی مذاکرات به تنهایی از واشنگتن توییت و مواضع تندی اتخاذ می کند مثل تاکید بر عدم پذیرش هرگونه نقشی توسط رئیس جمهور سوریه در مرحله حکومت انتقالی؛ مساله ای که با پیام عادل الجبیر به مخالفان تعارض دارد. وی در این پیام تاکید کرد مخالفان با باقی ماندن اسد کنار بیایند و ایده های جدیدی ارائه دهند.
نمی دانیم موضع بیماری ریاض حجاب که او را به ترک ریاض و سفر به واشنگتن واداشت واقعی است یا یک بیماری سیاسی است اما قدر مسلم این است که مخالفان سوری نیازمند ایده ها و چشم اندازهای جدید هستند که با تحولات و متغیرهای میدانی در سوریه و نزدیک بودن پایان جنگ به آن شکلی که طی هفت سال گذشته ادامه داشت هماهنگ باشد.
دو فرصت برای تبلور این ایده ها و چشم اندازها وجود دارد: نخست ، نشست آستانه که نیمه های ماه جاری برگزار می شود و یک هئیت از گروه های مخالف سوری در کنار هیئت دولت سوریه حضور خواهند داشت و دوم، نشست ژنو که پیشنهاد برگزاری آن برای نیمه اکتبر آینده داده شده است.
آنچه باید گروه های مخالف سیاسی و نظامی تسلیم آن شوند همان است که به دی میستورا نیز الهام شده است. این که نظام سوریه و متحدانش از نظر میدانی و سیاسی برترند و آنچه چند سال قبل و در اوایل بحران مطرح بود امروز در سایه تغییرات بزرگ در موازنه قوا و خالی شدن پشت مخالفان توسط دوستان و حامیانشان در آمریکا و در میان کشورهای حاشیه خلیج (فارس) دیگر مطرح نیست.
فرستاده سازمان ملل حرف بیهوده نمی زند و سخنانش بر اساس اطلاعات دقیق است و چه بسا گوش دادن به حرف او این بار سودمند باشد.