حضرت امام خمینی – قدس سره- در تاریخ 23/ 3/ 59 دستور تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی را صادر کردند و در 16/ 5/ 59 ستاد انقلاب فرهنگی به منظور تحقق بخشیدن به اهداف انقلاب فرهنگی ، جهاددانشگاهی را به عنوان یک نهاد انقلابی و برخاسته از انقلاب فرهنگی تاسیس کرد.در 11/ 9/ 65 پس از تبدیل ستاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی ، اساسنامه جهاد دانشگاهی مورد تجدیدنظر قرار گرفت و با حذف وظیفه مشارکت در مدیریت اداره دانشگاهها و تاکید بر انجام فعالیتهای فرهنگی و تحقیقاتی به منظور اسلامی شدن دانشگاهها به تصویب رسید. در 22/ 8/ 69 بار دیگر شورای عالی انقلاب فرهنگی با عنایت به شرایط جدید دانشگاهها مصوبه ای را به تصویب رساند که در آن جهاددانشگاهی به عنوان پلی میان دانشگاه و بخش صنعتی ، خدماتی کشور معرفی گردید . در این مصوبه دو وظیفه عمده انجام تحقیقات علمی و فعالیتهای فرهنگی همچنان بعهده این نهاد گذاشته شد. در 14/ 8/ 70 اساسنامه سازمان جهاد دانشگاهی به تصویب نهایی شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و جایگزین اساسنامه قبلی جهاددانشگاهی در سال 65 می گردد. در تاریخ 3/ 10/ 76 مطابق با مصوبه مجلس شورای اسلامی جهاددانشگاهی به فهرست نهادها و موسسات عمومی غیردولتی ، موضوع قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیردولتی مصوب 1373 اضافه می شود و در آخرین تغییر در21/ 9/ 79 اصلاح اساسنامه‌ جهاددانشگاهی‌ با محوریت تغییر در چیدمان هیأت‌ امنای‌ سازمان صورت گرفت. جهاد دانشگاهی از لحاظ‌ ساختار تشکیلاتی‌، از سه‌ رکن‌ هیأت امناء، شورای علمی و رئیس جهاد دانشگاهی تشکیل شده است.

سئوال این است که هدف از تاسیس جهاد دانشگاهی چه بود؟

چه میزان جهاد دانشگاهی در رسیدن به اهدافش موفق بود؟

علت عقب ماندگی جهاد در رسیدن به اهدافش چیست؟

برای جبران عقب ماندگی چه کارهایی باید کرد؟

اهداف و وظایف جهاد دانشگاهی:

- گسترش تحقیقات و شکوفایی روحیه تتبع و استعدادها در سطح جامعه برای نیل به خوداتکایی

- توسعه امور فرهنگی در سطح جامعه از طریق همکاری با حوزه، دانشگاه و سایر مراجع و نهادهای فرهنگی به خصوص برای نسل جوان

- گسترش طرح‌های کاربردی و نیمه صنعتی از طریق پیوند با مراکز علمی و تحقیقاتی به منظور به کارگیری نتایج پژوهش

در کنار بیان اهداف برای جهاد وظایف کلی هم در نظر گرفتندکه عبارت است از:

- تبلیغ و ترویج فرهنگ و هنر اسلامی و برنامه ریزی فرهنگی و تربیتی و ایجاد آمادگی فکری و مکتبی در قشر جوان بخصوص دانش‌آموزان دبیرستانی و دانشجویان به منظور مقابله با غرب زدگی و انحرافات در چارچوب سیاستهای فرهنگی کشور

- ایجاد تشکیلات مناسب به منظور تألیف، ترجمه و انتشار کتب، نشریات نتایج تحقیقات و مقالات علمی، فرهنگی و تولید مواد کمک آموزشی

- انجام دادن تحقیقات توسعه‌ای و کاربردی

- پی‌گیری طرح‌های تحقیقاتی جهاد تا پایان مرحله نیمه صنعتی و صنعتی

- ارائه خدمات علمی- فنی در زمینه‌های مختلف و مورد نیاز جامعه

- حمایت، تشویق و جذب دانشجویان و پژوهشگران جوان و مستعد و برنامه‌ریزی و ایجاد شرایط و امکانات لازم به منظور فراهم آوردن زمینه فعالیت‌های علمی و پژوهشی آنان بر مبنای شناخت مشکلات واقعی و نیازهای تخصصی جامعه

- اجرای دوره‌های رسمی آموزش‌های علمی ـ کاربردی مطابق ضوابط و مقررات آموزش عالی کشور

- ایجاد تشکیلات آموزشی و تحقیقاتی مطرح شده در بندهای این ماده بر اساس قوانین و مقررات آموزش عالی

- مشارکت در ایجاد زمینه‌های مناسب برای اشتغال بیشتر فارغ التحصیلان دانشگاهی 

تشکیلات جهاد دانشگاهی

جهاد دانشگاهی با 5 معاونت پشتیبانی و مدیریت منابع ، پژوهش و فناوری ، آموزش ، فرهنگی و هماهنگی و مجلس در حال فعالیت است.

1)حوزه پشتیبانی و مدیریت منابع:

معاونت پشتیبانی و مدیریت منابع جهاد دانشگاهی با چهار اداره کل (منابع انسانی و امور اداری، امور مالی، فنی و طرح‌های عمرانی و توسعه فناوری اطلاعات) و دو دفتر(بودجه، تشکیلات و روشها و امور حقوقی و قراردادها) امور ستادی و پشتیبانی این نهاد را بر عهده دارد.

2)حوزه پژوهش و فناوری:

ساختار حوزه پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی از 42واحد، سه پژوهشگاه‌، 25پژوهشکده، 132 گروه پژوهشی، دو پارک علم و فناوری، 120 مرکز خدمات تخصصی، دو مرکز علمی و یک مجتمع تحقیقاتی تشکیل گردیده است.

1-2)پژوهشگاه‌های جهاد دانشگاهی:

1-1-2)) پژوهشگاه رویان

1-1-1-2) پژوهشکده بیوتکنولوژی تکوینی

زمینه فعالیت: زیست فناوری جانوری، ژنتیک ناباروری، جنین شناسی

2-1-1-2) پژوهشکده علوم سلولی

زمینه فعالیت: اپیدمیولوژی و سلامت باروری ، سلول‌های بنیادی، سلول درمانی

3-1-1-2) پژوهشکده پزشکی تولیدمثل

زمینه فعالیت: ناباروری زنان، ناباروری مردان، تصویربرداری باروری

2-1-2) پژوهشگاه فناوری های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی (ابن سینا)

1-2-1-2) پژوهشکده بیوتکنولوژی تولید مثل

زمینه فعالیت: عفونت‌های تولیدمثل، ژنتیک تولیدمثل و بیوتکنولوژی، جنین شناسی و آندرولوژی، حقوق و اخلاق زیستی

2-2-1-2) پژوهشکده آنتی بادی مونوکلونال

زمینه فعالیت: هیبریدوما، ایمونوشیمی ، مهندسی آنتی بادی، آنتی ژن، ایمونوبیولوژی تولید مثل

3-2-1-2) پژوهشکده نانوبیوتکنولوژی

زمینه فعالیت: نانوتکنولوژی، تکنولوژی نوترکیب

3-1-2) پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی

1-3-1-2) پژوهشکده علوم انسانی

زمینه فعالیت : الهیات ومعارف اسلامی، علوم سیاسی، زبان و ادبیات فارسی

2-3-1-2) پژوهشکده علوم اجتماعی

زمینه فعالیت: جامعه شناسی، روان شناسی اجتماعی، مطالعات جوانان و مناسبات نسلی

3-3-1-2) پژوهشکده علوم توسعه

زمینه فعالیت: مدیریت، اقتصاد، مدیریت برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای

2-2)پژوهشکده‌های جهاد دانشگاهی

1-2-2)) پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی

زمینه فعالیت: صنایع شیمیایی معدنی، آب و انرژی ، بیو تکنولوژی صنعتی

2-2-2)) پژوهشکده برق

زمینه فعالیت: مهندسی ارتباطات و فناوری اطلاعات، منابع تغذیه صنعتی، مبدل‌های الکتریکی و سیستم‌های قدرت

3-2-2) پژوهشکده توسعه تکنولوژی

زمینه فعالیت: متالورژی، مکانیک، مهندسی صنایع و اکولوژی صنعتی

4-2-2) پژوهشکده علوم پایه کاربردی

زمینه فعالیت: فیزیک، زمین شناسی، فیزیولوژی و ژنتیک گیاهی، توسعه میادین نفت و گاز ، زمین شناسی نفت، میکروبیولوژی نفت، زمین شناسی

5-2-2) پژوهشکده محیط زیست

زمینه فعالیت: محیط زیست طبیعی ، مهندسی محیط زیست ، فرآوری پسماند

6-2-2) پژوهشکده علوم بهداشتی

زمینه فعالیت: سلامت روان، بهداشت خانواده، آموزش و ارتقاء سلامت ، مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی

7-2-2) پژوهشکده فرهنگ ، هنر و معماری

زمینه فعالیت: جامعه شناسی فرهنگی، پژوهش هنر ، مدیریت فرهنگی ، منظر شهری

8-2-2) پژوهشکده گیاهان دارویی

زمینه فعالیت : کشت و توسعه گیاهان دارویی، فارماکوگنوزی و دارو سازی ، فارماکولوژی و طب کاربردی، بیوتکنولوژی گیاهان دارویی

9-2-2) پژوهشکده تکنولوژی تولید

زمینه فعالیت: برق، مکانیک ، شیمی

10-2-2) پژوهشکده مطالعات توسعه

زمینه فعالیت: مدیریت، علوم تربیتی، جامعه شناسی، مدیریت و توسعه منابع طبیعی، معماری و طراحی محیط ، روان شناسی صنعتی و سازمانی ، سنجش و بهبود کسب و کار

11-2-2) پژوهشکده علوم و فناوری مواد غذایی

زمینه فعالیت: افزودنی‌های مواد غذایی، کیفیت و ایمنی مواد غذایی ، فرآوری مواد غذایی

12-2-2) پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات

زمینه فعالیت: توسعه مدل های کسب و کار در حوزه IT ، دیجیتال ،سیستم های اطلاعاتی پیشرفته

13-2-2) پژوهشکده گردشگری

زمینه فعالیت: جامعه شناسی گردشگری، اقتصاد گردشگری، مدیریت و برنامه ریزی گردشگری

14-2-2) پژوهشکده سرطان پستان

زمینه فعالیت: ژنتیک، سرطان پستان، کیفیت زندگی مبتلایان به سرطان و بیماری‌های پستان

15-2-2) پژوهشکده توسعه و برنامه ریزی

زمینه فعالیت: جامعه شناسی توسعه، مهندسی صنایع و مدیریت صنعتی ،برنامه ریزی منطقه ای

16-2-2) پژوهشکده بیوتکنولوژی صنعتی

زمینه فعالیت:زیست فناوری قارچ های صنعتی ، بیوتکنولوژی گیاهان صنعتی، ریزسازواره های صنعتی

17-2-2)پژوهشکده های فعال در مراکز استانی:

بیوتکنولوژی صنعتی (خراسان رضوی) ، توسعه صنایع شیمیایی (البرز)،تکنولوژی تولید (خوزستان)

توسعه و برنامه ریزی (آذربایجان شرقی)،علوم و فناوری مواد غذایی (خراسان رضوی)،گردشگری (خراسان رضوی)،گیاهان دارویی (البرز)،محیط زیست (گیلان)،زلزله و سوانح طبیعی (کرمان)

- بیوتکنولوژی صنعتی (خراسان رضوی):

زمینه فعالیت : پژوهش‌های بنیادی و کاربردی در زمینه‌های غذایی، کشاورزی و محیط زیست.

- توسعه صنایع شیمیایی (البرز)

زمینه فعالیت : صنایع شیمیایی معدنی، گروه پژوهشی آب و انرژی ، گروه پژوهشی بیو تکنولوژی صنعتی

-تکنولوژی تولید (خوزستان)

زمینه فعالیت: مهندسی مکانیک ، مهندسی برق ، شیمی و مهندسی شیمی برای پاسخ به نیاز روزافزون صنایع مادر از جمله صنعت نفت، حفاری،‌ پتروشیمی،‌ فولاد، صنعت آب و برق و صنایع مخابرات.

-توسعه و برنامه ریزی (آذربایجان شرقی)

زمینه فعالیت: تربیت نیروی انسانی و محققان متعهد و متخصص در غالب گروه های پژوهشی.

-علوم و فناوری مواد غذایی (خراسان رضوی)

زمینه فعالیت: پژوهش‌های کاربردی به منظور توسعه و خلق فناوری ملی در زمینة صنایع غذایی

-گردشگری (خراسان رضوی)

زمینه فعالیت:تمرکز پژوهش های تخصصی و تولیدات علمی گردشگری، متناسب با نیازهای اساسی و اسناد فرادستی کشور

-محیط زیست (گیلان)

زمینه فعالیت: تحقیقات بنیادی- کاربردی محیط زیست

3-2)مراکز تحقیقات و فناوری:

علاوه بر پژوهشگاه ها و پژوهشکده ها که عهده دار انجام طرح های پژوهشی هستند. پارک های علم و فناوری و مراکز رشد نیز به نوبه ی خود اقدامات پژوهشی و فناورانه داشته و سهم آنها در توسعه ی علم و فناوری انکارناپذیر است.

1-3-2(پارک های علم و فناوری جهاددانشگاهی

پارک های علم و فناوری به عنوان یکی از ساختارهای موثر در توسعه فناوری و به تبع آن، توسعه اقتصاد دانش محور و اشتغال زایی تخصصی مورد توجه بسیاری از کشورهای جهان واقع شده است. پارک های علم و فناوری، محیط هایی مناسب برای استقرار و حضور حرفه ای شرکت های کوچک و متوسط (SME)، واحدهای تحقیق و توسعه (R&D) هستند که در تعامل سازنده با یکدیگر و با دانشگاه ها به فعالیت های اقتصادی دانش بنیان اشتغال دارند.

در این راستا جهاددانشگاهی دارای دو پارک علم و فناوری است:

ـ پارک علم و فناوری جهاددانشگاهی البرز

ـ پارک علم و فناوری سازمان جهاددانشگاهی کرمانشاه

2-3-2) مراکز رشد واحدهای فناوری

طبق اساسنامه جهاددانشگاهی مرکز رشد مرکزی است تحت مدیریت متخصصین حرفه‌ای که با ارائه خدمات حمایتی از ایجاد و توسعه حرفه‌های جدید توسط کارآفرینانی که در قالب واحدهای نوپای فعال در زمینه‌های مختلف منتهی به فناوری متشکل شده‌اند و اهداف اقتصادی مبتنی بر دانش و فن دارند، پشتیبانی می‌کند.

مراکز رشد جهاددانشگاهی

ـ مرکز رشد رویش، مرکز رشد کرمانشاه، مرکز رشد هرمزگان، مرکز رشد گیاهان دارویی، مرکز رشد خراسان شمالی، مرکز رشد زیست فناوری ابن سینا، مرکز رشد بیوتکنولوژی رویان، مرکز رشد لرستان،

مرکز رشد واحدهای پیشرفته مخابرات، مرکز رشد کشاورزی مدرن ارومیه، مرکز رشد اسلام آباد غرب

مرکز رشد سنقر و کلیائی، مرکز رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات، مرکز رشد کنگاور، مرکز رشد کشاورزی و صنایع تبدیلی محصولات سردسیری روانسر، مرکز رشد کشاورزی و صنایع تبدیلی محصولات گرمسیری سرپل ذهاب، مرکز رشد فرآورده‌های گیاهان دارویی اردبیل، مرکز رشد گیاهان دارویی و محصولات کشاورزی ایلام، مرکز رشد محلات و نیم استان مرکزی

4--2) مجتمع تحقیقاتی شهدای جهاددانشگاهی

در راستای تکمیل زنجیره ایده تا محصول و به عنوان الگویی بومی در جهت توسعه فناوری و تجاری‌سازی نتایج دستاوردهای تحقیقاتی و فناوری از سال 72 احداث مجتمع آموزشی تحقیقاتی جهاد دانشگاهی آغاز شده است. در این مجتمع، سه پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی ایران، گیاهان دارویی، برق و الکترونیک واقع شده اند.

پارک علم وفناوری البرز، مرکز رشد گیاهان دارویی، مرکز ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران، مزرعه حیوانات پژوهشگاه رویان، مرکز مهندسی ساخت دکل‌های حفاری نفت، مرکز مبدل‌ها و منابع تغذیه و کارگاه مکانیک جهاددانشگاهی واحد علم و صنعت، مرکز ماشین‌های الکتریکی فشار قوی جهاددانشگاهی واحد خواجه نصیرالدین طوسی، کارگاه تحقیقاتی و تولید نیمه صنعتی– صنعتی آلیاژهای ویژه، مرکز ساخت تجهیزات شیشه‌ای تخصصی و گروه فرایند مواد شیمیایی سازمان جهاددانشگاهی تهران از جمله واحدهای مستقر در این مجتمع می‌باشند.

5-2) مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)

این مرکز بعنوان بانک استنادی نشریات علمی– پژوهشی کشور با هدف توسعه اطلاع رسانی علمی، ایجاد ارتباط و تعامل پژوهشگران، به ارایه خدماتی نظیر ارسال الکترونیکی مقالات، گزارش‌های استنادی اطلاع‌رسانی مجامع علمی و برگزاری کارگاه‌های تخصصی می‌پردازد.

6-2) مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران

با توجه به اهمیت ذخایر ژنتیکی و زیستی، مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران در سال 1386، با فرمان مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در جهاددانشگاهی پایه‌گذاری گردید. این مرکز ضمن پشتیبانی از مراکز ذخایر زیستی کشور و ایجاد شبکه ملی ذخایر زیستی، در تلاش است تا به مرکزی پیشتاز به منظور گردآوری، تکمیل، سامان‌دهی، استانداردسازی و حفظ ذخایر ژنتیکی و زیستی برای توسعه دانش، فناوری و افزایش کیفیت زندگی و سلامت و حفظ امنیت غذایی، منابع طبیعی و تنوع زیستی کشور تبدیل گردد. بانکهای"سلول‌های انسانی و جانوری، گیاهی، میکروارگانیسم‌ها و مولکولی" چهار بانک زیستی فعال این مرکز به شمار می‌آیند.

6-2)نشریات علمی پژوهشی جهاددانشگاهی:

با توجه به حوزه‌های مختلف پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی، بسترهای نشر بیانگر سطح فعالیت است که در ذیل عناوین نشریات علمی– پژوهشی جهاددانشگاهی اشاره می‌گردد که از 19عنوان نشریه علمی– پژوهشی چهار عنوان آن در پایگاه ISI‌ نمایه می‌شود. 

3)حوزه آموزش

آموزش‌های جهاددانشگاهی با هدف توسعه منابع‌انسانی و متناسب‌سازی قابلیت‌های تخصصی افراد با نیازهای تخصصی‌کشور بنیان نهاده شده تا در سایه آن، کارآیی‌های لازم برای پذیرش و ایفای موثر وظایف اجتماعی و شغلی کسب گردد. محورها و زمینه‌های اصلی آموزش در جهاددانشگاهی عبارتند از:

• آموزش‌ عالی(مقاطع دکتری، کارشناسی ارشد، کارشناسی و کاردانی)

• آموزش عالی علمی- کاربردی (کارشناسی ارشد، کارشناسی و کاردانی)

• آموزش‌های‌ تخصصی پیشرفته، تخصصی‌‌ و آموزش‌های عمومی- مهارتی (فراگیران آزاد و فراگیران دستگاه‌های اجرایی)

جهاددانشگاهی فعالیت‌های آموزش عالی خود را با تأسیس مؤسسه آموزش عالی جهاددانشگاهی در سال1372 آغاز نموده است ‌و امروزه ‌در سراسر کشور با دو دانشگاه "علم‌ و فرهنگ" و "علم و هنر" در تهران و یزد و همچنین شش موسسه آموزش‌عالی در "کاشمر"، "همدان"، "رشت"، "خوزستان"، "کرمانشاه"، "اصفهان" و همچنین 47 مرکز آموزش عالی علمی- کاربردی در چهار مقطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتری این فعالیت را ادامه می‌دهد. جهاددانشگاهی هم‌اکنون عهده‌دار آموزش حدود000/26 دانشجو در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و بیش از 000/65 دانشجو در مراکز آموزش عالی علمی– کاربردی می‌باشد.

مراکز آموزش عالی علمی-کاربردی جهاد دانشگاهی، شبکه گسترده آموزشی در سراسر کشور

توسعه مراکز علمی– کاربردی جهاددانشگاهی باهدف ایجاد مهارت‌های شغلی و حرفه‌ای و رشد استعدادهای دانشجویان برای تصدی مشاغل و ارتباط دانش و مهارت شاغلین با جامعه؛ از جمله برنامه‌های مهم آموزشی جهاددانشگاهی ‌است. مراکز آموزش‌ عالی علمی- کاربردی‌ جهاددانشگاهی با 47 شعبه، دست‌اندر کار آموزش 66297 دانشجو در 1223 کد رشته محل و 102 عنوان رشته در مقاطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی‌ارشد فناوری می‌باشند.

توسعه دوره‌های مهارت‌محور کارشناسی‌ارشد‌ و افزایش کیفیت آموزش‌های ارائه ‌شده از مهم‌ترین اهداف پیش روی شعب علمی- کاربردی جهاددانشگاهی محسوب می‌شود.

آموزش‌های تخصصی کوتاه مدت جهاددانشگاهی:

جهاددانشگاهی مفتخر‌است‌ که با هدف کمک به ارتقاء سطح دانش و فرهنگ جامعه، آموزش بیش از سه میلیون فراگیر را در سراسرکشور به عهده داشته و زمینه‌های مناسب را برای بهره‌مندی همه‌جانبه از توان علمی و تخصصی موجود در جامعه فراهم سازد.

آموزش‌های کوتاه‌مدت جهاددانشگاهی در قالب دوره‌های زیر دسته‌بندی می‌گردند:

توسعه روابط و تعامل موثر با سازمان‌های دولتی و غیر دولتی:

معاونت‌ آموزشی جهاددانشگاهی ضمن تعامل و ارتباط موثر با سازمان‌های دولتی‌ و غیر دولتی به منظور تحقق بخشی از اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران در حوزه آموزش کارکنان، در تلاش است با بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های آموزشی این نهاد، ضمن ایجاد وحدت رویه، بستر و زمینه‌های جدید آموزشی را در واحدها و پژوهشکده‌های جهاددانشگاهی فراهم نماید. انعقاد بیش از 170 تفاهم‌نامه‌ آموزشی ‌به منظور توسعه همکاری‌های متقابل از جمله فعالیت‌های مهم معاونت آموزشی جهاددانشگاهی به شمار می‌آید.

آموزش‌های کارکنان دولت:

ارائه آموزش‌های کارکنان دولت شامل دوره‌های توجیهی بدو خدمت، آموزش فناوری اطلاعات، دوره‌های فرهنگی آموزشی، آموزش‌های شغلی و دوره‌های آموزشی بهبود مدیریت و... بخش دیگری از توانمندی‌های آموزشی جهاددانشگاهی‌‌است.

آموزش‌های مجازی و الکترونیکی جهاد‌دانشگاهی:

آموزش‌های مجازی جهاددانشگاهی با شعار "آموزش در هر زمان، در هرمکان، برای همگان" و با هدف بکارگیری ابزارهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی به منظور گسترش فرصت‌های یادگیری و کمک به توسعه دانش و مهارت‌ نیروی انسانی با استفاده از روش‌های پیشرفته و کارآمد آموزشی در سطح کشور، شکل گرفته است. برگزاری دوره‌های آموزشی قرآن و ICDL، تأمین محتوای الکترونیکی دوره آموزشی کمک‌های اولیه و فوریت‌های پزشکی، تأمین محتوای الکترونیکی دوره‌های دروس دانشگاهی، تامین محتوای الکترونیکی عمران، معماری، زبان انگلیسی و کارآفرینی سلامت، برگزاری دوره آموزشی طرح سلمان، کارگاه آموزشی پدافند غیر عامل سایبری، کارگاه آموزشی آگاهی‌رسانی امنیتی در سه سطح مقدماتی، میانی و پیشرفته و سیستم ارتباطی چند رسانه‌ای بخشی از فعالیت‌های جهاددانشگاهی در حوزه آموزش‌های مجازی به شمار می‌روند.

آموزش‌های بین‌المللی:

عقد قرارداد با موسسه NIIT، برگزاری دوره‌های آموزشی مشترک در زمینه لیزر پزشکی با انستیتو تحقیقات مسکو، دوره‌های آموزشی فلوشیپ لیزری با آلمان، دوره‌های آموزشی نرم‌افزار با دانشگاه کلگری کانادا، دوره‌های آموزش تخصصی ایمپلنت با انجمن ایمپلنت کانادا، دوره‌های آموزشی طب سنتی با دانشگاه همدرد هند و دوره‌های آموزشی کارآفرینی و مهارت‌های کسب و کار با سازمان‌های بین‌المللی بخشی از فعالیت‌های بین‌المللی جهاددانشگاهی در حوزه آموزش به شمار می‌آیند. 

4)حوزه فرهنگی:

تبلیغ و ترویج فرهنگ و هنر اسلامی، برنامه‌ریزی فرهنگی و تربیتی و ایجاد آمادگی فکری و مکتبی در قشر جوان، به خصوص دانش‌آموزان دبیرستانی و دانشجویان، به منظور مقابله با غرب‌زدگی و انحرافات فرهنگی در چارچوب سیاست‌های فرهنگی کشور، رویکرد اساسی جهاددانشگاهی در حوزه فرهنگی است.

از جمله اهم برنامه‌های فرهنگی این نهاد، به شرح ذیل می‌باشد:

سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور

ترویج فرهنگ و اندیشه قرآنی ضرورتی است که جهاددانشگاهی از ابتدای تأسیس در قالب‌های مختلف دنبال کرده و سرانجام در سال 1380 با تأسیس سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور(iska.ir) در سطحی عالی به فعالیت‌های چند بُعدی در حوزة قرآن پرداخته است. تشویق دانشگاهیان به تفکّر و تدبّر در مفاهیم قرآنی و تبیین و ترویج سیرة عملی و اسوه‌ها و الگوهای دینی از اهداف این سازمان است که با ارائة آموزش‌های تخصصی و ترویجی، تبادل اندیشه‌ها و افکار در زمینه‌های دینی و سیاسی، اطلاع‌رسانی و فعالیت گسترده رسانه‌ای در حوزه فعالیت‌های قرآنی و اجرای برنامه‌های ملی و بین‌المللی تحقق می‌یابد.

خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا):

خبرگزاری بین‌المللی قرآن، به عنوان تنها خبرگزاری تخصصی قرآنی جهان، از آبان ماه سال 1382، با نشانی اینترنتی: www.iqna.ir راه اندازی شده است. این خبرگزاری که با دو رویکرد کلی "رویداد محوری" و "سوژه محوری" به تولید و انعکاس اخبار قرآنی از سراسر جهان می‌پردازد، در طول 10 سال فعالیت خود، بیش از 000/300/1 خبر تولید و بر روی خروجی خود، ارسال کرده است.

سازمان انتشارات جهاددانشگاهی:

هدف از تأسیس این سازمان، تمرکز در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، ایجاد هماهنگی و وحدت رویه، انجام فعالیت‌های تولیدیِ ترویجی، تبلیغی و کمک آموزشی در خصوص فرهنگ مکتوب با تأکید بر آ‎ثار دانشگاهی، انضباط تشکیلاتی و نیز افزایش بهره‌وری فعالیت‌های انتشاراتی جهاد دانشگاهی است.

سازمان انتشارات جهاددانشگاهی در سال 1393 به عنوان ناشر برتر کشور در حوزه ی نشر کتب دانشگاهی برگزیده شده است و هم‌اکنون دارای 30 شعبه در سراسر کشور می‌باشد و تاکنون بیش از 5500 عنوان کتاب را منتشر کرده است.

سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی:

سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی، تشکیلاتی است وابسته به معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی که در سال 1377 به منظور ساماندهی مطلوب و توسعه (ارتقا) مشارکت دانشجویان دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی کشور در زمینه های اجتماعی، سیاسی، علمی، صنفی و فوق برنامه و در جهت تحقق استراتژی برنامه اول توسعه‌ی جهاددانشگاهی مبنی بر "تأکید بر تقویت فرهنگ و ارزش های اسلامی در جامعه و به خصوص در نسل جوان و دانشجویان دانشگاه ها" تأسیس گردیده است.

مرکز گردشگری علمی ـ فرهنگی دانشجویان ایران:

مرکز گردشگری علمی ـ فرهنگی دانشجویان ایران تشکیلاتی وابسته به جهاددانشگاهی است که به منظور برداشتن گام‌های مؤثر در جهت توسعه‌ی گردشگری کشور و در راستای توسعه‌ی پایدار این صنعت و ارتقای فرهنگ گردشگری در نسل جوان و دانشگاهی جامعه، تأسیس گردید. فعالیت‌های شاخص این مرکز در محورهای فرهنگی، علمی ـ پژوهشی و آموزشی به شرح ذیل است: گردش‌های علمی ـ فرهنگی ، همایش‌ها و نشست‌های تخصصی، پژوهش و طرح‌های مطالعاتی گردشگری ، اطلاع‌رسانی و تبلیغات ، آموزش

مرکز فرهنگی ـ دانشجویی امام و انقلاب اسلامی:

مرکز فرهنگی ـ دانشجویی امام و انقلاب اسلامی جهاددانشگاهی از سال 1383 راه‌اندازی گردید. هدف از تأسیس این مرکز آشنا نمودن نسل جوان دانشگاهی با زندگی امام(ره)، تبیین آرمان‌ها و اندیشه‌های ایشان .

مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا):

مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) ، در راستای توسعه ی علمی و تحقیقاتی کشور و با قصد رفع نیاز سازمان‏ها و نهادهای مختلف در سال 1380 تأسیس و طی این مدت به کمک اساتید دانشگاهی، پژوهشگران زبده در حوزه‏های گوناگون، کادر مجرب و چابک، 30 شعبه فعال در سراسر کشور و حدود 1000 نفر پرسشگر، با رعایت معیارهای دقیق فنی و استانداردهای جهانی، ضمن اشتغال‏زایی در گستره وسیع، در اجرای حدود 2200 طرح تحقیقاتی در حوزه ی افکارسنجی و پیمایشی قابل کاربست به سفارش کارفرمایان در حوزه‏های مختلف دینی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و نیز حوزه‏های جدید میان‏رشته‏ای، دانشگاه پژوهی و فرهنگ پژوهی، در کوتاهترین زمان ممکن و با کیفیت مناسب موفق شده است و اینک به عنوان قطب، پیشرو و امین نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران شناخته می‏شود.

خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا):

خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)‌ تنها خبرگزاری با هویت دانشجویی و نخستین خبرگزاری غیردولتی ایران پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی محسوب می شود. 

5)حوزه هماهنگی و امور مجلس:

نظر به توسعه کمی و کیفی واحدها ، پژوهشگاه‌ها، پژوهشکده ها ، سازمانها و مراکز جهاد دانشگاهی، ضرورت ایجاد تشکیلات مناسب برای هماهنگی ، برنامه ریزی و نظارت بر امور واحدهای تابعه، تشخیص داده شد. لذا معاونتی به نام " معاونت هماهنگی و توسعه " در تشکیلات جهاد دانشگاهی ایجاد گردید .

با بررسی مجدد در ساختار جهاد دانشگاهی اداره کل توسعه و سرمایه گذاری و امور اقتصادی از معاونت مذکور منفک و دفتر امور مجلس به این معاونت الحاق شد و در نهایت نام معاونت به " معاونت هماهنگی و امور مجلس " تغییر یافت .معاونت هماهنگی و امور مجلس در حال حاضر دارای یک اداره کل به نام اداره کل امور واحدها ، پژوهشگاه‌ها ، مراکز و سازمانها و دو دفتر به نام های دفتر برنامه ریزی و نظارت راهبردی و دفتر امور مجلس است.

چشم انداز و طرح های آینده جهاد دانشگاهی :

در سند جایگاه جهاددانشگاهی درچشم‌انداز افق 1404 در یکصد و یکمین جلسه مورخ 4/4/ 86 به تصویب هیات امناء رسید. آمده است:

تعامل سازنده درعرصه ملی و بین المللی از طریق :

- همکاری موثر با دستگاهها و مراکز علمی، فرهنگی و مجموعه‌های فناوری و صنعتی در سطوح استانی و ملی برای ایفای نقشهای برجسته در کشور

- همکاری علمی - پژوهشی با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی معتبر جهان برای تبادل تجربیات و دستیابی به دانش و فناوریهای نوین

- گسترش همکاری بین المللی در حوزه‌های فناوری و صنعتی برای تولید ارزش افزوده و صدور محصولات و خدمات علمی، فنی و صنعتی

- همکاری گسترده فرهنگی با دانشگاهها و مراکز فرهنگی جهان به ویژه کشورهای اسلامی برای افزایش شناخت متقابل و معرفی مظاهر تمدن اسلامی- ایرانی

- گسترش همکاری با مراکز علمی و فرهنگی، سازمانها و نهادهای مدنی ملی و بین‌المللی برای مشارکت درحل چالش‌های فراروی جوامع اسلامی و کشورهای منطقه

برای رسیدن به این اهداف 3 سه طرح در برنامه اجرا قرار می گیرد:

اول بازنویسی برنامه پنجم توسعه جهاددانشگاهی است. با اولویت اول برای کاربردی کردن فعالیت های جهاد و اولویت دوم استفاده کردن از منابع استانی است.

دومین طرح جهاددانشگاهی :7 ماموریت برای جهاد تعیین شده است که از این تعداد 2 ماموریت پژوهشی، یک ماموریت آموزشی، 2 ماموریت فرهنگی و 2 ماموریت نیز در زمینه اشتغال و کارآفرینی است.

سومین ماموریت جهاددانشگاهی : ایجاد پنج مجتمع در قالب پنج برند، با فناوری و مدیریت جهاد دانشــگاهی‌ای است که این مجتمعها در حوزه های »داروهای نوترکیب، گیاهــی و شــیمیایی، الکترونیــک، الکترونیک قدرت، الکترونیک مکانیک و فناوریهای اطلاعات«، »شــیمی، پتروشیمی، اگروشیمی ،آبشیرین کن ها، تجهیزات مدرن آبیاری و کشاورزی با تمرکز بر کشت بافت است. در این راســتا نیز میتوان از قابلیــت 20 هزار فارغ التحصیل و 120 هزار تکنسین استفاده کرد.( خبرگزاری آنا 16/ 5/ 1395 )

آیا جهاد دانشگاهی در رسیدن به اهدافش موفق بود؟

جهاد دانشگاهی علی رغم موفقیت های فراوانی که کسب کرد اما در پیشرفت این نهاد در سطح کشور و استفاده از همه ظرفیت ها موفق نبود به عبارتی کارهای خوب و ارزنده‌ای که پژوهشگاه رویان در زمینه سلول‌های بنیادین انجام می‌دهد یا جهاد شریف و علم صنعت و خواجه نصیر و جهاد رویان اصفهان اینها دارند یک‌سری کارهایی را انجام می‌دهند و تبدیل شده به یک‌سری توانایی‌های علمی که این توانایی‌های علمی در بعضی جاها به محصول تبدیل شده است ولی این نیاز بوده که همه جهاد در سراسر کشور تبدیل شوند به رویان و همه کشور تبدبل شوند به جهاد دانشگاهی خواجه نصیر و همه کشور تبدیل شوند به جهاد دانشگاهی‌ای مثل جهاد دانشگاهی علم و صنعت اما این اتفاق نیفتاده است.

اما علت اصلی موفق نبودن جهاد وجود جریان‌های سیاسی در درون جهاد دانشگاهی بود که باعث شد این نهاد برخاسته از انقلاب بیشترین لطمه را تحمل کند. علت دیگر عدم باور مسئولان به توانمندی‌های علمی داخلی می باشد و همچنین تخصیص ندادن اعتبارات لازم و حتی در مقطعی تحریم باعث شد جهاد دانشگاهی کاملاً به اهدافش نرسد. 

راهکارهای تحقق اهداف

اولین و مهمترین راهکار برای جبران مافات این است که جهاد دانشگاهی نباید با یک تفکر خاصی اداره شود، و با عدم انداختن جهاد دانشگاهی در یک جریان سیاسی خاص چه اصولگ‌را چه اصلاح‌طلب می‌توان آن را از بیماری نجات داد. لذا جهاد دانشگاهی باید یک بستری باشد برای فعالیت‌های علمی و محقق شدن رابطه میان دانشگاه و صنعت علاوه بر این که اهداف موجود در اساسنامه را هم مسائل فرهنگی در دانشگاه‌ها و هم اشتغالزایی برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی باید مدنظر قرار دهد. (نشریه رمز عبور شماره 5)

دوم با تعیین یک فرصت زمانی و با یک اعتبار مشخصی را برای فعالیت‌های علمی در نظر گرفته شده

و بر اساس این فعالیت‌های علمی توقع از جهاد دانشگاهی داشته باشیم.

سوم جهاد دانشگاهی باید مقداری در جذب پژوهشگر بیشتر دقت و استقلال مالی خود را بیشتر از گذشته کند تا موفقیت‌هایش تداوم داشته باشد. این منابع مالی خیلی به جهاد کمک می‌کند تا در دیگر عرصه‌ها نیز وارد شود.

پژوهش خبری // پژوهشگر: سید آقایی