خروج انگلستان از اتحادیه هنوز وضعیت ژلاتینی دارد !
آلمان در کشاکش بریگزیت
بریگزیت ، خروج آسانی نخواهد بود و پیامدهای کوتاه، میان و دراز مدت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود را بر انگلیس، اتحادیه اروپا و نظام بین الملل خواهد گذاشت.
به گزارش سرویس بین الملل
خبرگزاری صدا وسیما ، جمهوری فدرال آلمان -به عنوان قدرتمند ترین کشور اروپایی - خواه ناخواه پیشقراول مواجهه با چالش هایی است که طی دهه گذشته متوجه اتحادیه شده است .
از بحران مالی کشورهای جنوب اروپا تا هزینه های ناتو - و از چالش آوارگان تا جدایی انگلستان از مجموعه اتحادیه اروپا - همه و همه ، نیازمند مدیریتی است که دست کم نقش آلمان در آن از دیگر اعضای اتحادیه بیشتر و موثر تر قلمداد می شود.
زمینه نظری:
همزمان با بروز اختلاف نظرها و برداشتهای متفاوت انگلیسی ها در ارتباط با انتخاب یک خروج نرم یا سخت از اتحادیه اروپا و نیز نگرانی ها از شکست این مذاکرات، دولت آلمان به عنوان محور و بازیگر اصلی این اتحادیه همواره کوشیده تا چارچوب مذاکرات خروج را بر پایه کسب منافع حداکثری برای اعضای اتحادیه؛ آنهم در مهلت زمانی پیش بینی شده (حداکثر تا تاریخ 31 مارس سال 2019) شکل دهد.
با این اوصاف پرسشی که همچنان مطرح است آنکه آلمانها چطور می توانند در برابر طرفداران برگزیت و کلیه گروهها و احزاب اروپایی که سودای خروج از اتحادیه را در اذهان خود و حامیانشان می پرورانند، پدیدار برگزیت را به حاشیه برانند و نگذارند وظائف مهمی را که اتحادیه برای آینده 27 کشور عضو خود در دستور کارش دارد، تحت الشعاع قرار گیرد؟
برای پاسخ به این سئوال، رویکرد آلمان در خصوص آخرین تحولات مربوط به مذاکرات اولیه خروج انگلیس از اتحادیه اروپا در قالب تشریح دو موضع مردم و دولت آلمان مورد بررسی قرار گرفته است.
نگرش مردم آلمان
آخرین سئوالات مربوط به نظرخواهی از مردم آلمان در مورد مساله برگزیت به برنامه آوریل امسال «فشارسنج سیاست =Politikbarometer» کانال دوم تلویزیون آلمان، «سِت.دِ.اف» باز می گردد. در این نظرسنجی از مردم آلمان، سئوال شد که خروج انگلیس از اتحادیه اروپا را چطور ارزیابی می کنند که 10% سئوال شوندگان، برگزیت را خوب و 69% بد، ارزیابی و 20%نیز ابراز بی تفاوتی کردند. در همین حال 10% پرسش شوندگان به این سئوال که آیا مذاکرات برگزیت، منجر به حصول توافقی بزرگ میان اتحادیه اروپا و انگلیس خواهد شد، پاسخ مثبت، 88%پاسخ منفی دادند و 2% نیز اظهاربی اطلاعی کردند. شرکت کنندگان در این نظرسنجی کانال سِت.دِ.اف که شبکه ای اجتماعی، پرمخاطب و سراسری در آلمان است در واکنش به این که آیا برگزیت، زیانهای اقتصادی بزرگی برای آلمان در پی دارد، چنین ابراز نظر کردند که 18% موافق، 76% مخالف و 6% نیز بی اطلاع اند. سئوال آخر این نظرسنجی مربوط به ژوئن سال گذشته میلادی است که 34% مخاطبان این برنامه تلویزیونی، موافق وارد آمدن زیانهای اقتصادی بزرگ به آلمان بر اثر برگزیت بودند، 56% مخالف بودند و 10% نیز اظهار بی اطلاعی کردند. مقایسه دو نتیجه بدست آمده از سئوال سوم به خوبی نشان می دهد آلمانی ها هر قدر به سمت شفاف تر شدن مطالبات اتحادیه اروپا از انگلیس پیش می روند به همان نسبت نیز نگرانی کمتری از تبعات خروج انگلیس بر اقتصاد کشور خود پیدا می کنند و به قول معروف با مواجهه با پدیدار برگزیت و تبدیل این تهدید بالقوه به فرصت تلاش می کنند تا نوعی همزیستی مسالمت آمیز با این مساله پیدا کنند.
موضع دولت جمهوری فدرال آلمان: قبل و بعد از شروع مذاکرات خروج انگلیس از اتحادیه اروپا دولت آلمان و خانم آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان بارها و بارها مواضع دولت آلمان را در قبال برگزیت بطور شفاف و بی واهمه اعلام کردند که اهم آن عبارتند از:
1. تاکید بر حصول توافقی خوب با انگلیسی ها: صدراعظم آلمان پیوسته تاکید کرده است که در مذاکرات برگزیت به دنبال یک توافق خوب با انگلیس هستیم. توافق خوب یعنی توافقی که بتواند نظر همه طرفها را تامین کند. از طرف دیگر خانم ترزا می، نخست وزیر انگلیس هم همواره بر این مساله تاکید کرده است که حاضر به انجام معامله بد با اتحادیه اروپا نیست و عدم معامله را بهتر از یک معامله بد می داند.
2. تقویت روابط دوجانبه برلین و لندن: آلمان، انگلیس را به عنوان یک شریک اقتصادی خوب که همچنان در اروپا باقی است، برسمیت می شناسد و خواستار تقویت مناسبات چندجانبه با این کشور است. برابر گزارش سال 2016 اداره آمار فدرال آلمان، انگلیس، سومین شریک صادراتی آلمان محسوب می شود؛ به طوری که میزان صادرات آلمان به انگلیس در سال گذشته، بیش از 86 میلیارد یورو و حجم مبادلات تجاری (جمع صادرات و واردات) میان دو کشور، بیش از 121 میلیارد یورو بوده است.
3. عدم اجازه دستچین کردن مزایای حضور در اتحادیه به انگلیس: شامل ورود به بازار داخلی 550 میلیون نفری اروپا و استفاده از تسهیلات و مزایای اتحادیه گمرکی شامل بهره مندی از معافیتهای تعرفه ای؛ مگر آنکه انگلیس به آزادی های چهارگانه اتحادیه یعنی جابجایی آزاد کالا، افراد، خدمات و سرمایه احترام بگذارد. این درحالی است که دولت آلمان تاکنون به نمایندگی از 27 کشور عضو اتحادیه هرگونه مذاکره همزمان با دولتمردان انگلیسی در خصوص تعیین چارچوب ایجاد یک توافقنامه تجارت آزاد اتحادیه اروپا با انگلیس را به بعد از جمعبندی مذاکرات برگزیت موکول کرده است.
4. الزام انگلیس به تعیین نوع، سطح و کیفیت روابط آتی این کشور با اتحادیه: خانم مرکل به کرات از انگلیسی ها خواسته است نوع روابط خود با بیست و هفت کشور عضو اتحادیه اروپا را به صراحت مشخص کنند (اشاره به کیفیت خروج سخت یا نرم) در غیر این صورت نمی توان انتظار داشت که چشم انداز روشنی از آینده مناسبات فی مابین با این کشور در اتحادیه ترسیم شود. در نظر داشته باشیم که انگلیسی ها به موجب بند پنجاهم معاهده لیسبون، اواخر ماه مارس امسال طبق برنامه از پیش اعلام شده، درخواست رسمی خروج کشورشان از اتحادیه را به شورای اروپا ارسال کردند تا با آغاز شدن روند مذاکرات خروج به عضویت 34 ساله خود در این اتحادیه رسما پایان دهند. اما بعد از آنکه دولت خانم ترزا می، نخست وزیر انگلیس در هفدهم ژانویه امسال در محل ساختمان وزارت خارجه این کشور در لندن، خطوط و رئوس کلی یک برنامه دوازده گانه برای مذاکرات برگزیت را با هدف نیل به یک «خروج سخت» تشریح و تاکید کرد که دستیابی به یک توافقنامه تجارت آزاد با اتحادیه اروپا را از جمله بر خروج از بازار داخلی و اتحادیه گمرکی اروپا ترجیح می دهد، هرچند متعاقب این اقدامات، مذاکرات برگزیت رسما در بروکسل کلید خورد اما همچنان وعده دولت انگلیس به خروج سخت اعلامی اش و یا تصمیم به انتخاب یک خروج نرم در هاله ای از اما و اگرها و بایدها و نبایدها قرار دارد. بی شک کاهش محسوس فاصله دو حزب کارگر و محافظه کار (حزب ترزا می) بعد از برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی در این کشور و افزایش اختلافات میان حزبی و درون حزبی در انگلیس همچنان بر کیفیت این خروج سایه افکنده است.
5. تاکید بر پرداخت تعهدات مالی خروج انگلیس از اتحادیه: که آخرین رقم آن به گفته میشائل فوکس، مشاور اقتصادی آنگلا مرکل، یکصد میلیارد یورو برآورد شده است. وی در گفتگوی ماه گذشته خود با شبکه بی بی سی انگلیس اظهار داشت: وقتی می گوییم برگزیت یعنی برگزیت، یعنی آنکه دیگر، تصمیم به خروج گرفته شده است و حالا باید آنرا عملیاتی و اجرا کرد. این البته به معنای تنبیه و در نظر گرفتن مجازات تادیبی برای انگلیسی ها نیست بلکه تامین تعهدات مالی انگلیس به طور مثال در زمینه پرداخت هزینه بسیاری از شهروندان انگلیسی است که هم اکنون در اروپا مشغول بکارند و باید هزینه بازنشستگی اشان را انگلیس تامین کند. بنابراین تعیین تکلیف وضعیت شهروندان اروپایی و آلمانی ساکن انگلیس و بالعکس از جمله مطالبات موکد دولت آلمان به نمایندگی از اعضای اتحادیه در مذاکرات برگزیت محسوب می شود.
6. برگزیت، اولویت ما اروپاییان نیست: مقامات عالیرتبه آلمانی بارها از تریبون های رسمی تاکید کرده اند بجای تمرکز صرف بر مذاکرات برگزیت بر دستورکارهای اتحادیه متمرکزند.
صدراعظم آلمان در دیدار اخیر خود با اعضای اتاق بازرگانی و صنایع رسمی شهر «روستوک» ایالت مِکلنبورگ فورپومِرن آلمان در این باره اظهار داشت: ما در حال جلو بردن مذاکرات برگزیت هستیم؛ فقط همین. بنابراین تحت هیچ شرایطی خود را بر این مذاکرات متمرکز نکرده ایم بلکه ما 27 کشور عضو اتحادیه اروپا باید به فکر حل مسائل و مشکلات خود باشیم و یکی از مهمترین دستورکارهای فعلی اتحادیه ما دیجیتالی کردن بازار داخلی اروپا با هدف افزایش فرصتهای شغلی و غنی سازی مشاغل کلاسیک است که اینها از طریق توسعه فرآیند دیجیتالی سازی محقق می شوند.
7. ترجیح نفع طلبی آشکار اتحادیه بر منافع انگلیس: آلمانها با اعتقاد به اینکه یک آلمان قوی در سایه برخورداری از یک اروپای قوی محقق می شود همواره تاکید کرده اند که در مذاکرات برگزیت، اول از همه به منافع 27 کشور عضو اتحادیه می اندیشند و بعد مطالبات انگلیسی ها را می شنوند. در واقع رجحان منافع اشتراکی اتحادیه ای بر جلب رضایت انگلیسی ها در مذاکرات بخوبی بارز و محسوس است و هر گونه انعطاف تنها در صورت تامین منافع اعضای اتحادیه با طرف انگلیسی قابل توافق خواهد بود. با از دستور کار خارج شدن اولویت مذاکرات برگزیت در فضای اعضای اتحادیه و تاکیدات مکرر بر خروج هر چه سریعتر این کشور از اتحادیه، انسجام و حفظ وحدت و یکپارچگی اتحادیه در کنار تقویت منطقه یورو، اولویت اصلی 27 کشور عضو به شمار می رود.
8. کمرنگ شدن تدریجی اهمیت مرکز مالی لندن (سیتی): به عنوان بزرگترین قطب مالی و بانکی اروپا قبل از خروج کامل انگلیس از اتحادیه: هر چه زمان رو به جلو می رود، تعداد سازمانها و شرکتهای بزرگ اروپایی متقاضی اسباب کشی از لندن که پیشتر با محوریت استقرار در مرکز مالی انگلیس به امورات حرفه ای خویش مشغول بودند، بیشتر می شود.
«مرجع بانکی اروپا» موسوم به EBA به عنوان یک آژانس تنظیم کننده و ناظر اتحادیه اروپا در افزایش شفافیت در نظام مالی اروپا و شناسایی ضعف ساختاری سرمایه های بانکی اروپا که مقر آن لندن است، یکی از همین سازمانهای اروپایی است. به این مرکز، البته باید انتقال «آژانس دارویی اروپا» با 900 کارمند از لندن به شهر بن آلمان را نیز افزود. وظیفه اصلی این آژانس، ارزیابی داروها و استفاده از آنها برای مصارف انسانی و حیوانی است. این نقل و انتقالها از جمله انتقال شرکتهای بزرگ بیمه ای از لندن تاکنون 1000 شغل در فرانسه و 750 شغل در فرانکفورت ایجاد کرده است؛ ضمن آنکه به پیش بینی فرانسوی ها با انتقال تمام یا بخشی از فعالیت سازمانها و شرکتهای بزرگ اروپایی مستقر در انگلیس، ظرفیت ایجاد بیست هزار شغل در فرانسه ایجاد می شود. تاکنون 21 شرکت بزرگ اروپایی ساکن لندن دستکم تصمیم به انتقال بخشی از فعالیتهای خود به سایر شهرهای بزرگ اروپایی شامل فرانکورت، بن، پاریس و لوکزامبورگ گرفته اند.
جمع بندی:
به هرحال برای آلمان، آینده اتحادیه اروپا و دستورکارهای اجرایی 27 کشور عضو این اتحادیه مهمتر از مذاکرات برگزیت است. از این رو آلمانها همواره می کوشند در چارچوب مصوبات و چارچوب های کمیسیون اروپا با حفظ ارزشهای مسلم تشکیل اتحادیه، شرایط یک خروج سریع برای انگلیس را که در بازه زمانی دو ساله در موردش توافق شده است، فراهم کنند. بی تردید اعمال این فشار زمانی به همراه تامین الزامات سازمانها و نهادهای ذیربط اروپایی به آنها کمک می کند تا با مساله برگزیت به عنوان پرونده ای که طبق برنامه و نوبت گیری از پیش تعیین شده در مرحله رسیدگی قرار دارد و بزودی، مختومه اعلام می شود، رفتار کنند.
آلمانها به عنوان یکی از پایه گذاران توافقنامه رم سال 1957 و توافقنامه ماستریخت 1993 میلادی که چارچوبهای قانونی اتحادیه کنونی را شکل داد تا پیش از صدور درخواست رسمی انگلیس به کمیسیون اروپا برگزیت را تهدیدی بالقوه برای وحدت و انسجام اتحادیه می پنداشتند. اما بعد از شروع فرآیند مذاکرات، شفاف تر شدن برآورد هزینه های مالی و محدودیت های اقتصادی و اجتماعی در خروج از اتحادیه؛ به ویژه پس از اعلام نتایج انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری در اتریش، هلند، فرانسه و انتخابات پارلمانهای ایالتی در آلمان، اکنون آنها در فضایی روشن تر در حال مدیریت اروپایی مذاکرات برگزیت هستند . شرایطی که این تهدید را به فرصتی دیگر تبدیل کند تا مقوم فضای اجماع و انسجام در درون اتحادیه باشد.
================
نویسنده : مرتضی کاظمی نشاط - کارشناس سیاست در اروپای مرکزی
.