حمایت تمام قد ترکیه از قطر چرا؟

پس از قطع روابط عربستان و متحدانش با قطر، یکی از کشورهایی که از دوحه جانبداری کرد ترکیه بود و بلافاصله هم پارلمان این کشور با اعزام پنج هزار  نظامی ترکیه ای به قطر موافقت کرد.  سرعت این تصمیم گیری بیانگر این نکته است که احتمال حمله نظامی عربستان به قطر وجود داشت و این اقدام آنکارا بازدارنده محسوب می شد. 

عربستان و متحدانش پس از قطع روابط با قطر درخواست های 13 گانه ای را برای عادی سازی روابط به دوحه ارائه کردند که مهمترین آنها بستن شبکه الجزیره، بستن پایگاه نظامی ترکیه در خاک قطر و کاهش روابط با ایران و قطع رابطه با اخوان المسلیمن بود. شروطی که از سوی سعودها و متحدانش مطرح شد به گونه ای تنظیم شده است که قابلیت اجرایی ندارد و پاسخ مقام های قطری به این شروط هم منفی بود. 

حالا رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه هم اعلام کرده است از واکنش قطر به عربستان ومتحدانش حمایت می کند و درخواست ها برای تعطیلی پایگاه نظامی ترکیه در این کشور را بی احترامی می داند. 

رجب طیب اردوغان افزود، موضع کسانی که این فهرست 13 ماده ای را ارائه کردند ، مغایر با حقوق می دانیم زیرا  حقوق بین الملل اجازه این اندازه تهاجم به حق حاکمیت ملی کشورها را نمی دهد. آنچه ما مشاهده می کنیم تهاجم به حق حاکمیت ملی یک کشور است.

حالا با موضع گیری دوحه و آنکارا صف بندی جدیدی در منطقه مشاهده می شود که حاصل جدال دو تفکر اخوانی و وهابی مورد حمایت سعودی هاست که پس از عرصه مصر در قطر نمایان شده و ممکن است پس از قطر زمینه اجرای همین سناریو علیه ترکیه فراهم شود.

در سال 2011 زمانی که مردم مصر علیه حسنی مبارک قیام کردند این  ترکیه و قطر بودند که از اخوانی ها حمایت کردند و شبکه الجزیره هم بطور مستقیم با پوشش تحولات این کشور نقش مهمی در سرنگونی مبارک ایفا کرد. اما یک سال بعد عربستان و امارات با حمایت از کودتا در مصر زمینه سرنگونی محمد مرسی  و به قدرت رسیدن عبدالفتاح السیسی را فراهم و برای تثبیت پایه های حکومت وی، 12 میلیارد دلار هم کمک کردند.

سعودی ها از این نگران بودند که تحولات مصر به عربستان هم کشیده شود و از رویاهای اردوغان برای احیای امپراتوری نوعثمانی وحشت داشتند و از این رو به موازات حمایت های ترکیه و قطر از برخی گروههای تروریستی در سوریه و لیبی وارد عمل شدند و آنها نیز گروههای تروریستی دیگری را مورد حمایت قرار دادند. اما ظاهرا به نظر می رسد از یکسو تغییرات سیاسی در عربستان و تقویت جایگاه محمد بن سلمان و از سوی دیگر حمایت ترامپ رئیس جمهور امریکا از وی سبب شده است تا ولیعهد عربستان به همراه متحدان خود تمام قد به رویارویی با اخوانی ها بپردازد تا هم تنش ها داخلی ناشی از تغییرات را خنثی سازد و هم توان خود را برای رهبری کشورهای عربی بیازماید.

بنابر این منطقی است که اردوغان برای جلوگیری از چنین سناریویی وارد عمل شده و تمام قد از قطر حمایت نماید چرا که در غیر این صورت بعد از قطر، نوبت ترکیه است که با حمایت امریکا هدف عربستان ومتحدانش قرارگیرد همچنانکه در جریان کودتای نافرجام این عربستان و امارات بودند که  از کودتاچیان حمایت کردند و اردوغان گفت که ما می دانیم وقتی ترکیه  در معرض کودتا قرار گرفت چه کشورهایی در حوزه خلیج(فارس) خرسند شده بودند. اینکه رجب طیب اردوغان» در واکنش به طرح احتمالی کشورهای عربی برای کشاندن بحران پس از قطر به سوی آنکارا، گفت کشورش هرگز تسلیم نقشه‌های منطقه‌ای نخواهد شد نشانه دیگری از این رویارویی است.

 

----------------------------------------

رضا محمدمراد