گشت و گذار سایبری؛
گذری بر زندگی موذن های ایرانی
گوش ما ایرانی ها از بدو تولد به صدای هر روزه اذان عادت کرده است؛ نوایی که هر کدامشان به واسطه موذن هایشان در گذر زمان و پخش شان از رادیو و تلویزیون سهم زیادی در خاطرات شنوایی ما دارند.
به گزارش سرویس فضای مجازی خبرگزاری صدا و سیما؛ وقتی چشم و پایمان به دنیا باز می شود. به رسم ایرانی بودنمان اولین نجوایی که مهمان گوش هایمان می شود، صدای اذان است. نوایی که رفته رفته عادتمان می شود در طول روز، رفت و آمدهای آفتاب را با صدای آن بدرقه کنیم و کارهایمان را با ساعت «قبل از اذان» و «بعد از اذان» تنظیم کنیم؛ برای همین می توان گفت که صدای اذان برای همه ایرانیان آشناترین نوایی است که به شنیدن هر روزه اش خو می گیریم و به وقت شلوغی و اضطراب های روزمره با گوش دادنش برای چند دقیقه هم که شده آرام می شویم؛ از همین رو این نوای هر روزه در زندگی مردم ما از جایگاه ویژه ای برخوردار است. ماه رمضان و گوش سپردن بیش از پیش به اذان های افطار و سحر، بهانه خوبی بود که نگاهی به همه اذان های ماندگار و خاطره انگیز چند دهه اخیر بیندازیم.
اذان موذن زاده اردبیلی
اگر نگوییم همه؛ ولی می توانیم به راحتی بگوییم که در گوش و خاطره بیشتر ما اذان یعنی، اذان روح افزای رحیم موذن زاده اردبیلی؛ مرحوم موذن زاده معتقد بود که اذان گفتن اتفاقی موروثی در خاندانشان بوده است، میراثی که در این خانواده چیزی بیش از 150 سال قدمت دارد.
شاهد این ادعا را می توان از روی نام خانوادگی«موذن زاده» پیدا کرد و صدای خوش این طایفه را نه فقط در صدای رحیم موذن زاده که در نوحه های دلنشین سلیم موذن زاده هم یافت.
اما آشناترین صدای این خاندان همان اذان معروف در آواز بیات ترک است. اذانی که به روزهای سال 1334 که مرحوم موذن زاد تصمیم می گیرد یک اذان یادگاری بگوید، بر می گردد.
وی گوید:« ... این اذان را با دهان روزه پر کردم تا قربه الیالله باشد. این یک کار مادی نبود، بلکه معنوی بود.»
اذان حسین صبحدل
این اذان هم یکی از ماندگارترین اذان هایی است که در تمام این سالها گوشمان را به شنیدن آنها عادت داده ایم. اذانی که مرحوم حسین صبحدل آن را در اوج دوره خفقان رژیم پهلوی خوانده است.
این موذن از همان دوران کودکی به خواندن اذان در مساجد علاقه داشت، تا اینکه در سال های بعد او یکی از زیباترین اذان های کشورمان را در حسینیه ارشاد خواند. در دوره پهلوی به خاطر پخش نشدن اذان از رادیو و تلویزیون این کار در محافل انقلابی پخش می شد تا جایی که بعدها از اذان مرحوم صبحدل با نام اذان انقلاب یاد می کنند.
اذان حسن رضائیان
این اذان در اواسط دهه شصت توسط حسن رضائیان خوانده شد. این قاری قرآن می گوید همیشه برای اذان گفتن فاکتورهای خاصی داشته چون معتقد است که اذان گفتن یک شعار است و این شعار باید با حس و حال خاصی خوانده شود. در سالهای بین 66 تا 67 در رادیو اذان وی برای همیشه به ثبت رسیده است.
شیخ محمد آقاتی
اذان این موذن نیز در ردیف موذن های برجسته می باشد. موذنی که از همان کودکی در زمینه تلاوت قرآن و اذان استعداد خاصی داشته است. مرحوم آقاتی در ایام جوانی وقتی در ماه مبارک رمضان به روستای پدریاش می رفت در پشت بام حسینیه آنجا مناجات و دعا میخواند و اذان میگفت، جالب اینجاست که این موذن هیچ وقت استادی نداشت.
در یکی از شبهای سال 1320 که محمد آقاتی بالای پشت بام حسینیه بود، تولیت آن زمان مسجد گوهرشاد نیز در این روستا حضور داشت با شنیدن لحن زیبای اذان و مناجات محمدآقاتی، به او می گوید که به شیخ بگویید فردا به مسجد گوهرشاد بیاید.
در آن وقت مسجد گوهرشاد بلندگو نداشت و این تنها صدای شیخ آقاتی بود که ازگلدستههای مسجد گوهرشاد به گوش مردم می رسید ؛ اما ماجرای اذانی که ما بعدها آن را از رادیو تلویزیون شنیدیم به هفت سال بعد در سال 1327 شمسی برمی گردد او در همان سال اولین اذان معروف خود را در سه نوبت در رادیو تهران ضبط کرد تا صدایش برای همیشه در گوش و خاطره همه ایرانیان ثبت شود.
مصطفی غلوش
بین همه قاریان و موذن های ایرانی، موذن های غیر ایرانی دیگری را هم می توان پیدا کرد که ما در همه این سالها گوشمان به شنیدن اذان هایشان عادت کرده است.یکی از آنها؛ اذان "مصطفی غلوش" مصری است. وی موذن اهل تسنن بودند ولی اذانش به سبک شیعیان بود.