عطوان: روزهای سختی در انتظار اردن است

عبدالباری عطوان سردبیر روزنامه رأی الیوم که از لندن به روز می شود سرمقاله امروز خود را در این روزنامه اینترنتی به تنش ها در مرز سوریه و اردن و بسیج هواپیماها و تانکهای آمریکایی و انگلیسی برای ورود به سوریه، اختصاص داد و نوشت: تنش در مرز سوریه و اردن در حال شدت گرفتن است اما قبل از ورود در جزئیات این موضوع و تفسیر تشدید اوضاع و بحث و جدل رسانه ای میان اردن و سوریه، ناچار به نقل روایتی هستم که خودم در آن دخیل بودم.

آنطور که به یاد دارم در اوایل دهه نود، به اردن سفر و با شاه حسین بن طلال پادشاه سابق این کشور در دفترش دیدار کردم. بسام بدارین که در آن زمان مدیر دفتر روزنامه ما بود، همراه من بود.

در چهره پادشاه اردن می شد خشم را دید و ناراحتی خود را با کشیدن مکرر سیگار نشان می داد، اندکی بعد آرام شد و جرأت کردم که درباره این خشم و ناراحتی از وی سئوال کنم. با صدای گرفته اش به من گفت که معنایش این است: « تصور کن بردار؛ من قبل از آمدن شما، با حافظ اسد رئیس جمهور سوریه به منظور اطمینان خاطر و ادامه تماس ها، تماس گرفتم، بالاخره ما همسایه هستیم و اعضای یک باشگاه (رهبران). مکالمه «سرد» بود، تا اینکه بعدا فهمیدم که «ابو باسل» رئیس جمهور سوریه در حال برگزاری نشست با حسنی مبارک رئیس جمهور مصر در فرودگاه بین المللی دمشق بود و به من نگفت که با رئیس جمهور مصر نشست دارد، چه می شد اگر این مسئله را به من اطلاع می داد و مثلا می گفت که من با «ابو جمال» هستم و او به تو سلام می رساند».

عطوان افزود: ملک حسین بعد از آن که «آهی کشید»، گفت که قربان(با این شیوه میهمانانش را مورد خطاب قرار می داد) ما نمی خواهیم با سوریه برخورد داشته باشیم و تمام تلاش مان بر این است تا رابطه ای طبیعی و به دور از تنش با این کشور داشته باشیم، زیرا این تنش ها قطعا بر اردن، امنیت و ثبات این کشور تأثیر منفی خواهد گذاشت. ما پس از حوادث حماه و انفجارهای تروریستی در قلب امان از تبعات اختلاف رنج زیادی بردیم. سوریه منبع خطر بزرگی علیه است».

من این داستان را در حالی به یاد آوردم که مشغول خواندن خبرهای مربوط به تحولات در مرز سوریه و اردن بودم و اینکه این منطقه به سرعت به سمت تنش و چه بسا برخورد نظامی پیش می رود. 

هواپیماهای نظامی سوریه روز گذشته در پاسخ به حملات گروه های مسلح «اسود الشرقیه»(شیرهای شرقی) و لشگر «شهدای القریتین» به مواضع ارتش، به شدت مواضع این دو گروه را در نزدیکی مرزهای اردن بمباران کردند و این اتفاق برای نخستین بار پس از گذشت سالها رخ داده است.

در ادامه سرمقاله عطوان آمده است: این درگیری همزمان با اظهارات برخی مسئولان سوری است که مهر تأییدی بر تحرکات گسترده نظامی آمریکا، انگلیس و اردن در مرزهای جنوبی استان های «السویداء» و «درعا» با پشتیبانی تانک هایی از نوع «چلنگر» و دو هزار وسیصد فرد مسلح و پوشش هوایی بالگردهایی از نوع «کبرا» و «بلاک هوک» و چهار هزار فرد مسلح است که با نظارت آمریکا و انگلیس در اردن آموزش دیده اند و اکنون در منطقه «التنف» داخل مرزهای سوریه هستند و قصد دارند به سمت«البوکمال» و «القائم» در مرزهای عراق و سوریه بروند.

عطوان افزود: دکتر «محمد المؤمنی» سخنگوی دولت اردن به شکل مفصل تری گفته های ملک«عبدالله دوم» پادشاه اردن را تفسیر و تشریح کرد. پادشاه اردن گفته بود «موضع اردن درباره سیاست دفاع از خود در عمق سوریه بدون نیاز به دخالت نظامی، ثابت است» وی گفت «تأمین امنیت مرزها برای اردن اولویت دارد».

آقای «ولید المعلم» معاون نخست وزیر و وزیر خارجه سوریه در کنفرانس مطبوعاتی دو روز پیش خود در دمشق گفت: «کشورش هر نیروی اردنی را که بدون هماهنگی دولت سوریه وارد خاک این کشور شود، متجاوز و متخاصم به شمار می آورد» این در حالی است که حزب الله لبنان در بیانیه ای اعلام کرد «نقشه ای برای اشغال اراضی سوریه تحت عنوان مبارزه با داعش وجود دارد در حالی که این گروه (داعش) هیچ گونه حضور عملی در مرزهای اردن و سوریه ندارد».

در ادامه این سرمقاله آمده است: روس ها و ایرانی ها، هم پیمانان سوریه هنوز در قبال این تشدید تنش که چند روز پس از صدور توافق آستانه رخ داده است، واکنشی نشان نداده اند، توافقی که بر اساس آن، منطقه درعا جزو چهار منطقه ای دسته بندی شده که شامل توافقنامه مناطق «کاهش تنش و خشونت» و در نهایت آتش بس می شود.

نکته قابل توجه آن است که بسیج کردن نیروها و تجهیزات نظامی در مرزهای سوریه و اردن با آغاز رزمایش «شیر آماده» همزمان شده است که در آن، در کنار اردن 20 کشور تحت هدایت آمریکا و نمایندگانی از پیمان ناتو و نیز انگلیس، فرانسه، ایتالیا، عربستان و مصر مشارکت دارند. این رزمایش از هفت سال پیش به شکل دوره ای در نزدیکی مرزهای سوریه و اردن برگزار می شده است و اکنون این شیر، آماده نفوذ به عمق سوریه در هر لحظه ای است و این نیست که مثلا آماده حمله به عربستان یا عراق باشد.

برخی گزارش های خبری حاکی از آن است که آمریکا در صدد ایجاد منطقه ای حائل در صحرای سوریه است تا در کنترل نیروهای هواداراش باشد و این نیروها بتوانند بر مربع مرزی سوریه،عراق، اردن و عربستان به ویژه گذرگاه مرزی التنف میان سوریه و عراق کنترل داشته باشند. برای نیل به این هدف، نیروهای مخالف سوری در اردن آموزش دیدند و این نیروها کار خود را از درعا و السویداء آغاز کردند.

شعله ور کردن جبهه سوریه- اردن، «قمار» خطرناکی است که هدف از آن توقف و خنثی کردن توافقنامه آستانه و بازگرداندن بحران سوریه به نقطه اول است. اظهارات پی در پی «عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان سعودی و همتای قطری وی شیخ«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» درباره کناره گیری «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه پس از دیدار با «رکس تیلرسون» وزیر خارجه آمریکا در واشنگتن، موضوعی اتفاقی و تصادفی نیست. به طوری که وزیر خارجه قطر پس از این دیدار در واشنگتن و بعد از سکوتی طولانی مدت گفت: توافقنامه آستانه جایگزین کناره گیری اسد نیست!

دولت ترامپ در صدد است در خاک سوریه و به طور مشخص در شهر «الرقه» پایگاههای به عنوان جایگزین پایگاه هوایی «اینجرلیک» ترکیه ایجاد کند.

در پایان این مقاله آمده است: روزهای بسیار سخت و دشواری در انتظار اردن است و ما بر این باور نیستیم که رهبرانش قدرت قبول یا رد طرح ها به ویژه طرح های انگلیسی ها و آمریکایی ها را داشته باشند و به شدن معتقدیم که تهدید بزرگ برای اردن و ثباتش، از سوریه است البته با اذعان به این مسئله که سوریه امروز با سوریه بیست و هشت سال پیش فرق دارد و چاره ای هم جز انتظار نداریم که چه بسا چندان بطول نخواهد انجامید.