نقش رسانه ملی در رقابت های داغ انتخاباتی

نقش رسانه ملی در انتخابات به ویژه انتخابات ریاست جمهوری و برگزاری مناظره های ریاست جمهوری نقش بی بدیلی است. در این دوره انتخابات هم رسانه ملی سعی کرده است با فراهم عدالت رسانه ای برای تبلیغات نامزدهای انتخاباتی برنامه های متنوع را در دستور کار خود قرار دهد تا بتواند در برگزاری انتخاباتی باشکوه در تراز جمهوری اسلامی نقش موثری ایفا کند.

دو ویژگی پوشش گسترده و فراوانی مخاطبان رسانه ملی در سراسر کشور باعث شده است که این رسانه نقشی مؤثری در آگاهی بخشی و ارتقای انگیزه مشارکت سیاسی در طول انتخابات های گذشته و انتخابات پیشرو داشته باشد.کارکرد راهنمایی و هدایت رسانه ملی باعث شده است که این رسانه ارتباط نزدیکی با افکار عمومی کشورمان داشته باشد به طوریکه این رسانه در همه دوره های انتخابات گرمابخش رقابت های انتخاباتی بوده است و توانسته است در جلب نظر افکار عمومی و نشان دادن سلایق مختلف حاضر در انتخابات مشارکت بالای مردم را در برگزاری انتخابات موجب شود. رسانه ملی برای افزایش مشارکت مردم به شناخت درست مخاطبان و طراحی و تولید برنامه های مختلف مورد نیاز آنها پرداخته است تا ضمن افزایش انگیزه مردم باعث افزایش آگاهی اجتماعی، سیاسی، فرهنگی آنها شود.

با نگاهی به برنامه های رسانه ملی در این دوره می توان تنوع برنامه ها را برای تامین نیاز تبلیغاتی نامزدها و رضایت مخاطبان این رسانه به خوبی مشاهده کرد که از نظر کمیت و کیفیت می تواند انتخابات پرشوری را رقم بزند. در بین برنامه های انتخاباتی صداوسیما تنوعی از برنامه های گفتگو محور، برنامه های معرفی سوابق فردی و اجرایی و برنامه های نامزدها در قالب مصاحبه و مستند تا پاسخ به قشرهای مختلف از قبیل جوانان، ایرانیان خارج از کشور و ...مشاهده می شود، به طوریکه کیفیت و کمیت برنامه ها باعث شده است که برخی از نامزدها به برنامه های رادیو وتلویزیونی اکتفا کنند. اما نقطه عطف و طلایی تمام این برنامه ها مناظره های انتخابات ریاست جمهوری با موضوعات فرهنگی، اقتصادیف اجتماعی است که می تواند رقابت های انتخاباتی را گرمای زیادی بخشد. در مناظره های تلویزیونی وقتی نامزدها به پرسش هایی سخت و موقعیت هایی از پیش تعیین نشده واکنش نشان می دهند، برای بینندگان این فرصت به وجود می آید تا نامزدها را با یکدیگر مقایسه و کاندیدای مورد علاقه خود را بهتر انتخاب کنند چرا که تعداد بسیار زیادی از مردم، مناظره بین نامزدهای ریاست جمهوری را با دقت زیادی از تلویزیون تماشا و بر اساس آن تصمیم گیری می کنند. بینندگان مناظره های تلویزیونی، که اکثراً جزء رای دهندگان به شمار می آیند در پی یافتن پاسخ به سوالات خودشان در حوزه های مختلف اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و... هستند که آیا با انتخاب فلان نامزد، مشکلات من حل خواهد شد، آیا وعده های وی قابل تحقق است، آیا سیاست ها و برنامه های این نامزد با دیگری متفاوت است؟ و سوالاتی از این قبیل.

در برنامه های مناظره که در شرایطی عادلانه انجام می شود علاوه بر برنامه های نامزدها، توانایی های فردی آنها نیز مورد قضاوت خواهد گرفت، بینندگان همچنین می توانند قدرت بیان و سخنوری، تجزیه و تحلیل و مدیریت ذهنی، صبر و خویشتنداری هر یک از نامزدها را مورد قضاوت قرار دهند

سابقه برنامه مناظره در رسانه ملی به رقابت های انتخابات هفتمین دوره ریاست جمهوری در سال 76 برمی گردد که پس از آن در سال های 88 و 92 نیز در انتخایات های ریاست جمهوری مورد استفاده قرار گرفته است. در این دوره نیز با موافقت کمیسیون بررسی تبلغات ریاست جمهوری چهارمین دوره ای است که مناظره های زنده تلویزیونی در کشور ما انجام خواهد شد، برنامه ای که با استفاده از تجربیات دوره های قبل رفته رفته به دوره بلوغ خود نزدیک می شود و توانسته است به مطالبه افکار عمومی از صداوسیما تبدیل شود.

معمولا در دنیا مناظره های تلویزیونی در بهترین و پرمخاطب ترین زمان ها پخش می شود که مخاطبان ریادی جذب کنند و برای مخاطبان نیز پیگیری آنها به سهولت صورت گیرد. به نظر می رسد در سه مناظره زنده چهارساعته تلویزیونی رسانه ملی که اصلی ترین فرآیند رقابت های انتخاباتی دوازدهمین دوره ریاست جمهوری است و با توجه به زمان در نظر گرفته شده برای آن که بعدازظهر روزهای جمعه است، مخاطبان زیادی از ایران و سراسر جهان را به پای تلویزیون و رادیوی رسانه ملی بکشاند و رکورد دیگری برای صداوسیما ثبت شود و این رسانه بتواند گرمابخش انتخاباتی داغ، رقابتی و سالم باشد.

پژوهش خبری // هادی البرزی؛کارشناس رسانه