نشست سه جانبه مسکو و بایسته های پیش رو

روز جمعه وزیران امور خارجه ایران ، روسیه و سوریه نشستی جدید در مسکو برگزار می کنند. دعوت به این نشست بعد از آن صورت گرفت که ائتلاف برانداز امریکایی،  دولت سوریه را به استفاده از بمب شیمیایی در خان شیخون متهم کرد و متعاقب آن دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا فرمان حمله موشکی به پایگاه الشعیرات سوریه را صادر کرد. این اقدامات موجب شد سطح بی اعتمادی در روابط روسیه و امریکا در دوره ترامپ به پایین ترین حد خود تنزل کند و بار دیگر دو کشور در آستانه رویارویی نظامی جدید قرار گیرند. سفر رکس تیلرسون  وزیر امور خارجه دونالد ترامپ به روسیه که از وی همانند ترامپ از دوستان ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه یاد می شد در فضای سرد صورت گرفت و در پی بازگشت وی از مسکو امریکا اولین و بزرگترین بمب غیراتمی 10 تنی خود را در افغانستان استفاده کرد که به نظر می رسد یکی از اهداف آن به رخ کشیدن توان و قدرت نظامی خود در برابر روسیه بوده و قصد هشدار به آن را نیز داشته است.  بر این اساس هر چند از زمان تحمیل جنگ بر سوریه وزرای امور خارجه و سایر مقامات دفاعی و امنیتی سه کشور ایران ، روسیه و سوریه نشست های زیادی برگزار کرده اند اما با توجه شرایط فعلی( که برخی از مقامات روسیه آن را به بحران موشکی کوبا در سال 1962 تشبیه کرده اند که دو قدرت  شوروی و امریکا را در آستانه جنگ اتمی قرار داد ) از اهمیت زیادی برخوردار است و نتایج آن را می توان فراتر از ابعاد سیاسی آن ارزیابی کرد.  تلاش های این سه کشور پیش از رخدادهای خان شیخون و پایگاه الشعیرات بر پیشبرد دور جدیدی از رایزنی های سیاسی متمرکز بود که از آستانه آغاز شده و ترکیه نیز در آن مشارکت داده شده بود. از این رو یکی از مباحث نشست مسکو این خواهد بود که با توجه به رخدادهای جدید درباره امکان  استمرار مذاکرات سیاسی و حل سیاسی بحران گفتگوها و تبادل نظرهای جدیدی صورت گیرد. یکی از نکات قابل توجه و تامل در این میان این است که دور جدید مذاکرات سیاسی با حضور و مشارکت ترکیه آغاز و استمرار پیدا،  اما ترکیه در قبال قضایای خان شیخون و پایگاه الشعیرات مواضعی کاملا متفاوت از روسیه اتخاذ کرد و بار دیگر در کنار ائتلاف برانداز قرار گرفت. از طرف دیگر با وجود اینکه روسیه طی چند دهه اخیر با مشارکت و همکاری چین توانسته بودند سدی را در برابر پیشروی های ناتو ایجاد  و سازمان هایی چون شانگهای و یا بریکس را ایجاد کنند اما غرب و دولت ترامپ نهایت تلاش خود را بکار گرفته است که با تهدید و تشویق، چین را از روسیه جدا کند تا با خیالی آسوده بتواند با روسیه تسویه حساب کند. این مسئله ضمن اینکه اهمیت همکاری های روسیه ، ایران وسوریه را بیش از پیش افزایش می دهد و نشست مسکو را از اهمیت مضاعف برخوردار می کند بلکه این ضرورت را نیزایجاد می کند که این سه کشور و در راس آن روسیه نیزبه تلاش های جدیدی دست بزند تا هم چین را در کنار خود حفظ  و هم اینکه سازمان شانگهای و مجموعه بریکس را نیز در معادلات جدید دخیل کند و همبستگی ها را با این دو نهاد و سازمان نوظهور اما قدرتمند افزایش دهد.

------------------------

تحلیل گر : احمد کاظم زاده