کودکی دوران طلایی برای توانبخشی و توانمندسازی شناختی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ در گذشته‌ای نه چندان دور باور بر این بود که توانمندی‌های مغزی، امری ذاتی و از پیش تعیین شده است و نمی‌توان تغییرات چشمگیری در آن‌ها ایجاد کرد، اما مطالعات اخیر نشان داده‌اند که این باور نادرست بوده است و با استفاده از روش‌های گوناگون توانبخشی شناختی، بهبود عملکرد مغز قابل دستیابی است. 

توانبخشی شناختی روشی است برای کمک به بیماران در جهت افزایش توانایی آن ها در پردازش و تفسیر اطلاعات و هدف از این روش کمک به افراد مبتلا به اختلالات شناختی، به منظور ایجاد توانایی در انجام فعالیت های روزمره به وسیله بهبود یا جبران نقایص عملکردهای مغزی است.

امروزه دانش و فناوری توانبخشی شناختی محدود به اختلالات و بیماری ها نیست بلکه حوزه گسترده تری شامل توانمندسازی شناختی افراد سالم را نیز در بر می‌گیرد.

توانمندسازی شناختی روشی برای بهبود عملکرد های شناختی افراد سالم است که دارای عملکرد شناختی در حد طبیعی و قابل قبول هستند اما به دلایلی تمایل به ارتقای عملکرد های شناختی خود دارند و هدف از این روش ها رسیدن به موفقیت های بیشتر در زندگی روزمره است. 

توانبخشی شناختی تلاشی برای بازگرداندن ظرفیت های شناختی از دست رفته و یا بهبود ظرفیت های شناختی موجود است که در کشور های توسعه یافته حجم بزرگی از بازار ارائه خدمات بهداشتی و درمانی را بویژه در فضای مجازی به خود اختصاص داده است.

در حال حاضر 83% از مردم آمریکا چکاپ شناختی را به طور سالیانه در برنامه خود دارند و علاوه بر این، به عنوان نمونه می توان مشاهده کرد که تنها یکی از شرکت های ارائه دهنده خدمات توانبخشی شناختی در فضای مجازی به نام لوموسیتی در سراسر نقاط دنیا نزدیک به 70 میلیون نفر کاربر دارد. 

مشاهده می شود که ارائه دهندگان اینگونه خدمات و کاربران آنها در فضای مجازی روز به روز رو به افزایش است تا حدی که پیش بینی شده گردش مالی این حوزه در آمریکا تا سال 2020 به مرز 6 میلیارد دلار خواهد رسید. 

چنین به نظر می رسد که هیچ فردی در هیچ گروه سنی و صرف نظر از بیمار و یا سالم بودن، بی نیاز از خدمات توانبخشی و توانمندسازی شناختی نیست و حفظ و ارتقاء عملکرد های شناختی یکی از مهم ترین اولویت های حوزه سلامت است.

ضرورت توانبخشی شناختی توانبخشی شناختی در هر سن، جنس و نژاد یک ضرورت فردی و اجتماعی است و اگرچه اختلالات شناختی در سنین مختلف و تحت شرایط متفاوت بروز می نمایند اما مهمترین زمان بروز آن‌ها دوران کودکی و بویژه اوایل آن است بنابراین با توجه به این مسئله و همچنین اهمیت این دوران در رشد و تکامل انسان و زندگی آینده وی، این دوران در خط اول اولویت نیاز به خدمات شناختی قرار گرفته است.

یکی از مهم ترین معضلات اجتماعی به ویژه در دوران جوانی، اعتیاد بوده است و مهمترین مورد از اختلالات این افراد که هم به عنوان علت این بیماری و هم معلول آن مطرح است، اختلالات شناختی است بنابراین ارزیابی و توانبخشی شناختی اعتیاد از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

در این راستا اختلالات شناختی به عنوان مهمترین عامل از کار افتادگی سالمندان مطرحند که از دوران میانسالگی آغاز شده است و با افزایش سن شدت می یابند.

توانبخشی شناختی افراد دارای نواقص شناختی جزئی و مبتلایان به بیماری آلزایمر یکی دیگر از مهمترین موارد نیاز به این دسته از خدمات درمانی است، علاوه بر این در این سنین سکته های مغزی نیز شایع بوده است و توانبخشی شناختی آسیب دیدگان از آن دارای اهمیت بسزایی است از این رو، توانمند سازی شناختی افراد سالم اولویت دیگری در ارائه خدمات شناختی است. 

در نهایت آن که توانمندسازی شناختی در سالمندان طبیعی و سالم از بروز بسیاری از مشکلات سالمندی بویژه مشکلات مربوط به حافظه و عملکرد های طبیعی و روزمره زندگی به طور قابل ملاحظه ای پیشگیری می کند.