عربستان در مسیر ورشکستگی اقتصادی

قرار گرفتن عربستان سعودی روی سکوی نخست کشورهای در حال توسعه خریدار سلاح و تجهیزات نظامی بین سال های 2008 تا 2015 میلادی و اعلام رقم 93.5 میلیارد دلاری که صرف واردات جنگ افزار به این کشور شده، موضوعی است که در روزهای اخیر مورد توجه رسانه های مختلف قرار گرفته است.

سعودی ها در سال 2016 نیز با کسری بودجه 87 میلیارد دلاری روبرو بودند و بنا بر اعلام برخی منابع، کسری بودجه سال 2017 عربستان نیز بالغ بر 52 میلیارد دلار است. 

ملک سلمان پادشاه عربستان چندی قبل بودجه سال 2017 این کشور را با کسری بودجه 52 میلیارد دلار اعلام کرده بود.

افت شدید بهای نفت در سال های اخیر که نتیجه سیاست های نفتی عربستان برای تحت فشار قراردادن ایران و روسیه اتخاذ شده بود  به اقتصاد آن کشور که اتکای شدیدی به درآمدهای نفتی دارد ضربه زده  و ذخایر ارزی این کشور نیز به دلیل سیاست های نادرست مالی و رشد هزینه های گوناگون به ویژه هزینه های نظامی گری کاهش یافته است.

روزنامه لبنانی الاخبار اخیرا در واکنش به اعلام بودجه سال 2017 عربستان اعلام کرد کشوری که از دهه 70 میلادی عادت داشته بر جهان عرب سروری کند، حالا نمی تواند درک کند که نفوذش در منطقه کاهش پیدا کرده و از این مسأله ناخرسند است.

گفته می شود عربستان برای جبران بخشی از کسری بودجه سال گذشته دست کم 48 میلیارد دلار از ذخیره نقدی خود برداشت کرده و با اجرای سیاستهای جدید در زمینه مالیات تلاش کرده کسری خود را از جیب شهروندان جبران کند.

در این جهت دولت عربستان با در پیش گرفتن سیاست های ریاضت اقتصادی دستمزد کارکنان بخش های دولتی و خصوصی را کاهش داده است. این امر باعث افزایش نگرانی کارشناسان اقتصادی از خطرات تدابیر ریاضتی شده است. به هر حال این تدابیر شهروندان این کشور را با چالش های گسترده  معیشتی روبه رو کرده است.

بر اساس آخرین گزارشها، ذخیره نقدی عربستان به 543 میلیارد دلار رسیده در حالی که این ذخایر پیش از کاهش قیمت نفت و مداخله عربستان در یمن به 800 میلیارد دلار رسیده بود، بدهی عمومی عربستان تا کنون 90 میلیارد دلار برآورد شده که اغلب آن بدهی به شرکتها یا تعهدات دولتی است و دست کم 27 میلیارد دلار هم بدهی خارجی است که برای جبران کسری بودجه سال 2016 هزینه شده است.

به گزارش الاخبار، عربستان امسال اعلام کرده که در سال 2017 مالیات را افزایش نخواهد داد،  اما این ادعا با توجه به سیاستهای ریاضتی و حذف یارانه سوخت و انرژی ادعایی واهی و مبهم به نظر می رسد.

در این زمینه عربستان در بودجه سال 2017 بودجه بخش نظامی را 6.7% افزایش داده است به این شکل که بودجه نظامی این کشور 191 میلیارد ریال (50.8 میلیارد دلار) پیش بینی شده که احتمال افزایش بیشتر آن هم وجود دارد.

در حالی که عربستان مدعی است این میزان کسری بودجه  در مقایسه با 87 میلیارد دلار کسری بودجه سال قبل یک پیروزی در زمینه اقتصادی به شمار می رود و آن را به چشم انداز 2030 محمد بن سلمان جانشین ولیعهد نسبت می دهد اما واقعیت این است که عربستان برخی بدهی های داخلی و خارجی خود را پرداخت نکرده و ثبات بازار نفت به کاهش کسری بودجه این کشور کمک کرده است.

به نظر می رسد پادشاه عربستان و پسرش نمی توانند باور کنند که این کشور دیگر بر روی گنج و دلارهای نفتی شناور نیست. بر این اساس ممکن است در زمینه سیاسی آنها بتوانند با فرافکنی و در سایه برخی تحلیلها برخی اشتباهات خود را توجیه کنند اما در زمینه اقتصادی با توجه به اینکه سر و کار با اعداد و ارقام است این موضوع امکان پذیر نیست.

عربستان سعودی یکی از پرهزینه ترین کشورهای جهان در زمینه خریدهای نظامی است و جنگ در یمن نیز این کشور را به افزایش خرید تجهیزات نظامی سوق داده است، به طوری که عربستان برای افزایش 6.7 درصدی هزینه های جنگی خود در سال 2017 برنامه ریزی کرده است تا بودجه نظامی خود را به 191 میلیارد ریال سعودی معادل 50  میلیارد و 800 میلیون دلار برساند. 

هم زمان ارقام بودجه سال 2017 این کشور نشان دهنده طرح کاهش هزینه ها در بخش هایی مانند امنیت داخلی و مناطق اداری از 102 میلیارد و 300 میلیون دلار به 96 میلیارد و 700 میلیون دلار است. 

بر اساس آمار رسمی ارائه شده در وزارت اقتصاد عربستان سعودی، کارکنان خارجی شاغل در نهادهای دولتی و خصوصی عربستان نیز در این زمینه با مشکلات گسترده ای دست و پنجه نرم می کنند و حقوق ماهیانه آنها از 300 دلار هم پایین تر رفته که این موضوع برای کشوری همچون عربستان با هزینه های معیشتی بالا، بسیار کم است.

-------------------------------

بررسی و تحلیل/ امین نجار