هنر بازتولید اعتماد به صنعت بیمه ارزشمند است
خطر، حق بیمه و خسارت عناصر تشکیلدهنده صنعت و خدمت بیمه است و بیمه عمر ناب ترین خدمت را تشکیل می دهد.
به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما ؛ خطر شامل اتفاق یا پیشامد احتمالی است که در زمان کم و بیش دور و نزدیک و نامعین رخ میدهد.
"بیمه" ، خدمتی است که با همکاری مردم و نهادها تلاش می کند "بیم ها" و خطرها را به اطمینان تبدیل کند که روی دیگر آن تغییر تهدید به فرصت است.
گسترش کمی و کیفی تنوع خدمات بیمه باعث شده است امروزه این فعالیت به صنعتی بزرگ تبدیل شود.
هیچ فردی یا پدیده ای را هم نمی توان یافت که از ایجاد اطمینان و سلامت ، بی نیاز باشد.
بشر در تمام تاریخ حیات خود با انواع خطرها روبهرو بوده است.خطرها به حدی متنوع و متعدد هستند که در هر لحظه حیات و سلامتی و اموال بشر را تهدید میکنند.
همزمان بشر همواره در این فکر بوده است که خطرها را به صورتی کنترل و یا اداره کند و به بیمه بیمه تکیه کرده است.
در دولت یازدهم با بازبینی و اصلاح قوانین شرکت های بیمه ، اعتماد به صنعت بیمه افزایش یافته است.
در زمینه بهبود شاخص های مهم صنعت بیمه از جمله ضریب نفوذ، حق بیمه سرانه، میزان انحصار در بازار، سهم بخش بیمه زندگی از کل پرتفوی صنعت بیمه و حق بیمه تولید نیز اقدامات قابل توجهی را انجام داده است.
صنعت بیمه نقش مهمی در اقتصاد ایران ایفا میکند. در سالهای بعد از انقلاب صنعت بیمه کشور در برنامههای توسعه در کنار سایر بخشهای اقتصاد مورد توجه بوده و در مسیر توسعه خود و تأثیرگذاری در اقتصاد ایران با فراز و نشیبها، توفیقها و نارسائیهایی روبرو بوده است.
بیمه عقدی است که به موجب آن یک طرف تعهد می کند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه ؛ خسارت وارده بر او را جبران نموده و یا وجه معینی را بپردازند.
بیمه در دنیا تاریخچه نسبتا طولانی دارد اقوام و ملیت های مختلف ، بنوعی با مفاهیم بیمه و اشکالی از آن سر و کار داشته اند . اشکال اولیه بیمه بصورت همکاری و همیاری در تقسیم زیان و وام های دریایی در بین دریانوردان فنیقی ، یونانیان ، هندیها و رومیان مشاهده شده است. شکل مکتوب ورسمی بیمه از چه زمانی متداول شده بدرستی معلوم نیست اما در سال 1393 میلادی در یک دفتر رسمی در ژنو 80 فقره قرارداد بیمه ای ثبت شده که نشانگر قدمت بیمه گری مکتوب در اروپا میباشد.
اولین قرارداد بیمه ای که بوجود آن پی برده اند قرارداد بیمه حمل و نقل است که به سال هزار و سیصد و چهل و هفت میلادی در شهر ژن ایتالیا منعقد شده است، بنابراین شاید شروع فعالیت بیمهای به معنی امروزی آن قرن چهاردهم میلادی باشد.
پیدایش بیمه در قرن چهاردهم و یا احتمالاً یک قرن قبل از آن به این معنی نیست که قبلاً بشر در صدد یافتن وسیلهای برای مقابله با آثار حوادث نبوده است.
آن طور که از تالمود نقل کرده اند در قرون قدیم بین دریانوردان حاشیه خلیج فارس مرسوم بوده است که هر گاه در کاروانی یکی از حیوانات باربر می میرد حیوان دیگری به هزینه افراد کاروان تهیه میشود تا صاحب آن به تنهایی زیان وارده را تحمل نکند.
در یونان قدیم مؤسساتی دولتی نظیر سازمانهای بیمه اجتماعی یا مددکاری وجود داشته که به کمک درماندگان میشتافته است و از جمله تأمین زندگانی افراد کهنسال از کار افتاده را به عهده داشته است در روم قدیم نیز نمونههایی از مستمری مادام العمر وجود داشته است. بدیهی است محاسبات حق بیمه در این نوع عملیات که با بیمه امروزی به هر حال شباهتی دارد مبتنی بر آمار درستی نبوده و به خصوص در مورد مستمری مادام العمر از جدول مرگ و میر حساب شده ای استفاده نمی شد.
اصلاح سیاست های پیشین
دولت دهم برای توسعه صنعت بیمه، طبق تصویب "آییننامه تنظیم امور نمایندگی بیمه" تأسیس نمایندگی جدید توسط شرکتهای بیمه بدون محدودیت آزاد را در دستور کار خود قرار داد و در حالی این قانون را به تصویب رساند که دولت وقت سیستم نظارتی درستی برای اجرای این قانون نداشت.
در یک مقطع زمانی محدود تعداد نمایندگیهای بیمه از 10هزار به بیش از 40هزار مورد افزایش یافت.
سیاست آزاد سازی تعرفه در دولت گذشته به دنبال تناسب سازی حق بیمه ها با ریسک هر بیمه بوده است که به موجب آن توسعه رقابت در نرخ و قیمت به افزایش خدمات برای بیمه گذاران تبدیل می شود، اما به دلیل شتاب در اجرای این سیاست و فقدان زیرساخت ها و نداشتن آمادگی لازم شرکت های بیمه در فهم و درک درست اجرای این سیاست، رقابت شدید و جنگ قیمتها در می گیرد و این اقدام موجب شد تا افزایش کیفیت خدمات پس از فروش شرکت های بیمه که مهمترین هدف در اصل این سیاست بود محقق نشود.
از سوی دیگر با حضور شرکت های بیمه خصوصی در بازار، سرمایه گذاران این شرکتها به طور طبیعی به دنبالِ کسب منفعت بودند و با جمع آوری حق بیمه، تجهیز پس اندازها و استفاده از منابع حاصل از وجوه حق بیمه این منابع حاصل را در بازار بورس و املاک و مستغلات سرمایهگذاری کردند، همین مسئله موجب شد شرکت های بیمهای ? نقش انتقال ریسک و تجهیز پس اندازها و سرمایه گذاریها را در کنار هم پیگیری کنند، برخی شرکتها نیز به خاطر عدم رعایت الزامات و مقررات سرمایه گذاری به سمتی رفتند که منابع خود را در بخشهایی با نقدشوندگی کم یا ریسک بالاتر متمرکز کردندکه این امر شرایط را برای آسیب به شرکت های بیمه و کاهش اعتماد مرد به آنها فراهم کرد. تصویب مقررات آزادسازی تعرفه ها سبب شد، شرکت های بیمه با ولع و شوق بسیار زیاد برای جمعآوری پرتفوی (سبدی از اوراق بهادارد بازار سرمایه)، به سمتی رفتند که تخفیفات بسیار زیادی در حق بیمه دادند، انجام این مهم باعث شد تعدادی از شرکت های بیمه به مرز ورشکستگی برسند.دو بیمه "توسعه" و بیمه "دی" از جمله این شرکت ها بوده اند. در تحلیل تفاوت های موجود بین سیاست ها و مقررات دولت یازدهم و 2 دولت گذشته، باید اعلام کرد که آثار و عوارض بسیاری از کاستی های مقررات و سیاستهای سال های 84 تا 92 در دولت یازدهم پدیدار شد که دولت کنونی با بازبینی سیاست های غلط دولت های نهم و دهم سعی در بهبود سیاست های صنعت بیمه کرد. بیمه مرکزی در ابتدای کار اقدامات را بررسی و آسیب شناسی کردند، و در این راستا مقررات لازم را تدوین کردند تا از گسترش بی اعتمادی صنعت بیمه بکاهد.
احیای بیمه توسعه در دولت یازدهم
در زمان دولت گذشته مقامات بیمه توسعه برای اینکه بازار بیمه شخص ثالث که سهم بالایی درکل بازار این صنعت دارد را به دست آوردند با تبلیغات گسترده بیمهنامههای خود را با 30درصد تخفیف به فروش رسانند. همچنین این شرکت تعداد نمایندگیهای خود را از 50 به دوهزار مورد یا به عبارتی 40 برابر افزایش داد.
در آن مقطع زمانی این اقدام بیمه توسعه تعجب بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت بیمه را برانگیخت.
براساس اعلام بیمه مرکزی، بیمه توسعه در این دوره نسبتا کوتاه 1600میلیارد تومان بیمهنامه فروخته است اما هنگامی که زمان پرداخت خسارات فرارسید، خسارتدیدگان با دستان خالی این شرکت مواجه شدند. که این امر باعث شد شورای عالی بیمه در جلسه 21 بهمن 93 و در اجرای مواد 40 و 44 قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری پروانه فعالیت بیمه های خودرو شخص ثالث و بدنه اتومبیل و حوادث رانندگی و انواع بیمه های زندگی شرکت بیمه توسعه را ابطال کند و با تایید هیئت دولت کلیه سوابق و اسناد مربوط به حقوق و تعهدات بیمه های مذکور در اختیار شرکت سهامی بیمه ایران قرار گرفت.
شرکت سهامی بیمه ایران رسیدگی و پرداخت خسارت های معوق شرکت بیمه توسعه را با کمک اموال و دارایی های این شرکت عهده دار شد. کل مبلغ خسارت بیمه توسعه یک هزار میلیار تومان بوده و نزدیک به 700 نفر از بیمه شوندگان شخص ثالث به زندان افتاده بودند اما پس از تلاش و بررسی های انجام شده در دولت کنونی ارقام پرداخت و تمامی افراد از زندان ازاد شدند.
بر اساس اعلام بیمه مرکزی ؛ از زمان آغاز پرداخت خسارت بیمه توسعه توسط شرکت سهامی بیمه ایران تاکنون مبلغ 600 میلیارد تومان خسارت به زیان دیدگان
شرکت بیمه توسعه پرداخت کرده که از مبلغ مذکور 200 میلیارد تومان توسط بیمه مرکزی ، بابت سهمیه اتکایی اجباری تامین مالی شده است و درمجموع تاکنون حدود 470 میلیارد تومان اموال شرکت بیمه توسعه و سهام داران آن به صورت قطعی و یا وکالتی به شرکت بیمه ایران انتقال یافته است.
همچنین در حال حاضر بیمه مرکزی با همکاری معاون دادستان عمومی تهران موضوع انتقال اموال و پرداخت خسارت شرکت بیمه توسعه را با جدیت پیگیری می کنند.
بیمه دی و تهیه صورت های مالی غیر واقعی
پس از بیمه توسعه بیمه دی نیز با چالش های اساسی مواجه شد. از جمله تخلفات شرکت بیمه دی شامل انعقاد قراردادهای بیمهای بدون رعایت موازین فنی، عدم رعایت حقوق بیمه گذاران در پرداخت خسارتهای بیمه شدگان، تهیه صورت های مالی غیرواقعی، شناسایی سود موهوم، شکایات متعدد ذینفعان، بکارگیری مدیران فاقد صلاحیت، انتصاب اعضای هیات مدیره و تغییر آنها بدون کسب موافقت بیمه مرکزی، عدم توجه به مکاتبات و توصیههای نظارتی بیمه مرکزی، عدم پیگیری وصول مطالبات بویژه از سهامداران و در مجموع فراهم سازی موجبات بدبینی و بی اعتمادی جامعه و افکار عمومی به عملکرد بیمهگران بود. که شورای عالی بیمه مرکزی مقرر کرد که بیمه دی علاوه بر پرداخت خسارت، برنامه ترمیم وضعیت مالی و افزایش سرمایه خود اقدام کند و منابع مالی لازم را از محل سپرده های بانکی و فروش سهام و یا منابع مالی دیگر فراهم کند. این اقدام باعث شد تا توانگری بیمه دی از 74- درصد به 74 درصد در سال 1394 افزایش یابد. حمایت از حقوق مردم در دولت یازدهم شفاف سازی شرکت های بیمه همیشه یکی از دغدغه های دولت از ابتدای انقلاب تا به امروز بوده است،
دولت یازدهم نیز پس از استقرار با مشکلات زیادی در این صنعت مواجه شد، که با اصلاح قوانین بیمه و اجرای درست نظارت بر عملکرد شرکت های بیمه به هدف خود که همانا دفاع از حقوق مردم است، نزدیک تر شده تا مردم از مواهب بیمه بهرمند شوند. در این سالها ضمن توجه به امر نظارت بر صنعت بیمه در سه بخش اصلی نظارت مالی، نظارت فنی و نظارت بر صلاحیت های حرفه ای شبکه فروش، توجه ویژه ای به احقاق حقوق بیمه گذاران و پیش بینی مقررات و ضوابط لازم جهت تقویت ضمانت اجرایی ابزارهای نظارتی بیمه مرکزی داشته است. همچنین دولت تدبیر امید تنظیم و تعمیم و هدایت امر بیمه در ایران و حمایت از بیمه گذاران و بیمه شدگان و صاحبان حقوق آن ها و حفظ سلامت بازار بیمه و جلوگیری از رقابت های ناسالم به عنوان نهاد حاکمیتی ناظر بر صنعت بیمه را همواره در دستور کار خود قرار داده است، باید اشاره کرد که علاوه بر حل مشکل بیمه های دی و توسعه که میراث غلط دولت گذشته بوده است، دولت تدبیر و امید در سال اول فعالیت حدود 162 هزار میلیارد ریال حق بیمه تولید کرده که نسبت به سال1391 ، حدود 23 درصد رشد داشته است، در سال 1393، مقدار حق بیمه تولیدی شرکت های بیمه مستقیم به حدود 205 هزار میلیارد ریال رسیده است که در مقایسه با سال 1392 حدود 26.7 رشد نشان می دهد و در 9 ماهه اول پارسال حق بیمه تولیدی بازار بیمه کشور به حدود 165هزار میلیارد ریال رسیده است که حدود 11.7 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد داشته است و با بهبود شاخص های مهم صنعت بیمه از جمله افزایش ضریب نفوذی، افزایش حق بیمه سرانه، کاهش میزان انحصار در بازار، افزایش سهم بخش بیمه زندگی از کل پرتوفی صنعت بیمه، نشان از تحقق سیاست های دولت تدبیر و امید در صنعت بیمه دارد.
تاریخچه بیمه در ایران
بیمه به مفهوم امروزی آن در ایران سابقه چندانی ندارد. در حدود سال "1280" هجری شمسی دو مؤسسه روسی بنام "نادژدا" و "کافکازکوری" در ایران شروع به کار کردند که پس از انقلاب بلشویکی تعطیل شدند. بعد از آن شرکت بیمه انگلیسی "آلیانس" نمایندگی خود را در ایران تأسیس کرد و شرکتهای دیگر انگلیسی و آلمانی و سوئیسی در ایران شروع به فعالیت نمودند. بعدها شرکت بیمه دولتی شوروی بنام "اینگستراخ" نیز در ایران شعبههایی تأسیس کرد و تعداد این شرکتها بتدریج افزایش یافت.
فعالیت شرکتهای بیمه خارجی در ایران که در بدو امر مفید به نظر میرسید به صورتی درآمده بود که برای اقتصاد ملی به جای نفع، زیان آور بود. از یک طرف این شرکتها با استفاده از بی اطلاع بیمه گذاران در مقابل پوششهای محدود حق بیمه کلانی مطالبه و دریافت میکردند و به بهانه های گوناگون از پرداخت خسارت سرباز می زدند و از طرف دیگر سالانه مقدار قابل توجهی ارز به صورت حق بیمه از کشور خارج مینمودند.
بیمه در ایران قبل از سال "1314" که شرکت سهامی بیمه ایران تأسیس گردید، نمایندگی های خارجی یکی پس از دیگری تعطیل شده و فقط دو شرکت که نمایندگی شرکتهای بیمه "اینگستراخ" روسیه و "یورکشایر" انگلیس را داشتند باقی ماندند و این شرکتها حتی تا بعد از انقلاب اسلامی و قبل از تاریخ "4/4/58" که شورای انقلاب شرکتهای بیمه را ملی و نمایندگی های خارجی را منحل اعلام کرد به فعالیت خود در ایران ادامه میدادند. قبل از انقلاب اسلامی در ایران یک شرکت بیمه دولتی (شرکت سهامی بیمه ایران) و چهارده شرکت بیمه خصوصی و نمایندگی خارجی (شرکتهای بیمه: ملی، شرق، آریا، ساختمان و کار، حافظ، ایران و آمریکا، البرز، آسیا، امید، تهران، پارس، دانا و شرکتهای نمایندگی اینگستراخ و یورکشایر) فعالیت میکردند و از سال "1351" بیمه مرکزی ایران جهت هدایت امر بیمه در کشور و نظارت بر شرکتهای بیمه تشکیل گردید.
جایگاه صنعت بیمه بعد از انقلاب اسلامی ایران
همان طور که گفته شد مؤسسات بیمه کشور تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی با ترکیبی از یک شرکت دولتی، دوازده شرکت خصوصی و دو مؤسسه بیمه خارجی به صورت نمایندگی در سطح کشور فعالیت میکردند. در چهارم تیر 1358 بنابر تصمیم شورای انقلاب دوازده شرکت خصوصی، ملی اعلام شدند و پروانه فعالیت دو نمایندگی خارجی نیز لغو گردید. بدین ترتیب براساس مقررات قانون ملی شدن مؤسسات بیمه و مؤسسات اعتباری، تصدی امر بیمه و اداره دوازده شرکت بیمه ملی شده به دولت واگذار شد و با تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی در 24 آبان 1358 که در آن نظام اقتصادی کشور به سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی تقسیم گردید، صنعت بیمه در جوار شماری از صنایع مهم به صورت مالکیت عمومی در بخش دولتی در اختیار دولت قرار گرفت. شایان ذکر است که متعاقباً ده شرکت بیمه ملی شده به لحاظ فعالیت نامطلوب در یکدیگر ادغام شدند و شرکت بیمه دانا که از آن پس منحصراً میبایست در بخش بیمه های اشخاص فعالیت میکرد تأسیس گردید. در حال حاضر چهار شرکت بیمه ایران، آسیا، البرز و دانا به امر بیمه گری اشتغال دارند و ماده واحدهای به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید که به موجب آن بیمه دانا همانند سایر شرکتهای بیمه و در هر دو بخش بیمههای اموال و اشخاص میتواند فعالیت کند.
شرکتهای پارسیان، ملت،کارآفرین، سینا، رازی، دی، سامان، نوین، معلم و توسعه شرکتهای بیمه خصوصی هستند که در کنار چهار شرکت دولتی در حال فعالیت هستند که با توجه به اصل 44، طرح خصوصی سازی این شرکتهای دولتی (به جز بیمه ایران) مطرح میباشد.
تقسیم بندی بیمه
الف) دسته بندی کلی بیمه
بیمهها در دو دستهی بیمههای بازرگانی و بیمههای اجتماعی جای میگیرند. بیمهی بازرگانی، که از آن با نام صنعت بیمه نیز یاد میشود، خود در سه گروه بیمهی اشخاص(بیمه های اشخاص عمدتاً سه نوع هستند که عبارتند از بیمههای عمر، حادثه، درمان)، بیمهى دارایی(اموال) و بیمهمسوولیت دستهبندی میشوند. سرمایه گذاریهای اقتصادی با حق بیمهها از هدفهای اصلی این بیمهها به شمار میآید. بیمههای اجتماعی به هدف برقراری عدالت اجتماعی و رفاه نسبی برای بخش کمدرآمد جامعه طراحی شدهاند. در این بیمهها بخشی از حق بیمه را کارمندان و کارگران از حقوق خود و بخشی از آن را کارفرمایان یا دولت پرداخت میکنند.
ب) انواع بیمهها عبارتند از:
1. بیمهی اتکایی: بیمهای است که یک شرکت بیمه نزد شرکت بیمهی دیگری پیرامون قراردادی که بسته است، میبندد. این بیمه از آن رو برای بیمهگر سودمند است که با پرداختن حقبیمهی کمتری، خطر جبران خسارت را نزد شرکت دیگری بیمه میکند. یک شرکت بیمه در صورتی به بیمهی خوداتکایی روی میآورد که موضوع بیمه خیلی مهم و خسارت احتمالی که باید بپردازد خیلی زیاد باشد و از توان پرداخت او بیرون باشد. بیمهگر دوم چون به کارهای اداری و فنی بیمهگر اولی نیاز ندارد، سود میبرد.
2. بیمهی بهداشت: بیمهای که بر پایهی آن بیمهگذار هر ماه مبلغی به بیمهگر میپردازد و در صورت بیماری، هزینهی پزشکی و دارو را بیمهگر میپردازد. بیمهی بهداشت به شیوهای نوین نخستینبار در سال 1883 به کوشش بیسمارک در آلمان بنیانگذاری شد و پس از جنگ جهانی اول در کشورهای دیگر رایج شد. در برخی کشورها مانند انگلستان و کشورهای اسکاندیناوی، داشتن بیمهی بهداشت اجباری است.
3. بیمهی بیکاری: بر پایهی این بیمه، بخشی از هزینهی زندگی کارگران بیکار تا زمان آغاز به کار پرداخت میشود. این بیمه ممکن است اجباری یا اختیاری باشد. پولی که بیمهگر در زمان بیکاری به بیمهگذار میپردازد، از حقوق کارگران هنگامی که به کار میپردازند، برداشت میشود. این بیمه نخستینبار در سدهی 19 میلادی در اروپا آغاز شد.
4. بیمهی عمر: بیمهای که بر پایهی آن بیمهگر در برابر حق بیمهای که دریافت میکند، مبلغی را پس از درگذشت بیمهگذار به وارثان قانونی یا افرادی که نام آنها در بیمهنامه آمده است، میپردازد. قرار داد این بیمه میتواند برای همهی عمر(مادام العمر) یا برای دورهی زمانی معینی بسته شود. در صورتی که قرار داد بیمه برای دورهی زمانی معینی باشد، با توجه به حق بیمهی پرداخت شده و شرایطی که در بیمهنامه آمده است، حق بیمهها همراه با سود آن به بیمهگذار پرداخت میشود.
5. بیمهی حادثه «انفرادی و خانواده»: در این شیوه از بیمه، بیمهگذار خود را در برابر حادثههایی که محتمل است که در جریان کار برای او رخ دهد، بیمه میکند. میزان حق بیمه بر پایهی نوع کار مشخص میشود و از اینرو کارها را بر پایهی میزان خطر به پنج گروه از کمخطر تا پرخطر دستهبندی کردهاند. همچنین، میتوان همهی عضوهای خانواده را در برابر رویداهای ناخواستهای که ممکن است در شبانهروز برای آنها رخ دهد، بیمه کرد.
6. بیمهی دارایی: بیمهی دارایی(اموال) شیوهی پیشرفتهای از بیمهی آتشسوزی است که نخستین شرکتهای بیمه انجام میدادند. در این شیوه از بیمه، داراییهای فرد در برابر رویدادهای ناخواسته بیمه میشوند. بیمهی ساختمان، بیمهی خودرو، بیمهی کشتی، بیمهی هواپیما، بیمهی جواهر و چیزهای ارزشمند و هر نوع دارایی دیگر از این دسته هستند.
7. بیمهی خودرو: از معمولترین بیمههای دارایی(اموال) است که بیمهگر خوردروی خود را در برابر آسیبی که از سوی خودروهای دیگر به آن وارد میشود یا زیان ناشی از آتشسوزی یا دزدیده شدن خودرو، بیمه میکند. این بیمه علاوه بر بیمهی بدنهی خودرو، ممکن است شامل بیمهی سرنشینان خودرو نیز باشد. در مورد بیمهی خود خودرو، حق بیمه بر پایهی ارزش آن تعیین میشود.
8. بیمهی مسوولیت: این بیمه برای کارفرمایان، مدیران، پزشکان یا کسان دیگری مناسب است که کار آنها ممکن است باعث آسیب به افراد دیگری شود. برای نمونه، ممکن است کارفرمایی در حال ساختن ساختمان باشد و چیزی از بالای ساختمان به رهگذر یا خودرویی برخورد کند و آسیب برساند. اگر کارفرما بیمهی مسوولیت داشته باشد، شرکت بیمه زیان ناشی از آن رویداد ناخواسته را میپردازد.
9. بیمهی شخص ثالث: شیوهی دیگری از بیمهی مسوولیت است که زیان وارد شده از سوی بیمهگر(شخص اول) به فرد دیگری(شخص ثالث یا سوم) از سوی بیمهگذار(شخص دوم) پرداخت میشود. برای نمونه، اگر بیمهگر با خودروی خود به رهگذر یا رانندهی خودروی دیگری آسیب برساند، بیمهگذار هزینههای درمانی شخص سوم یا دیهی او را پرداخت میکند.
10. بیمهی اجتماعی: برنامهی جامع بیمهی اجتماعی که از سوی دولتها به اجرا در میآید تا از دستمزد بگیران و حقوق بگیران و خانوادهی آنان در برابر رویدادهای ناگوار و بحرانهای اقتصادی پشتیبانی شود. بخشی از حق بیمه از دستمزد کارگران و بخش دیگر از کارفرمایان و کمکهای دولت فراهم میشود.
به منظور ارائه تصویری بهتر از دامنه بیمه و نقش و نفوذ آن در زندگی مردم در ادامه برخی از انواع بیمه بصورت فهرست اشاره میشود:
11. بیمه مسافران خارج ازکشور
12. بیمه های تکمیلی درمان(مازاد هزینه های درمان)
13. بیمه های زندگی
14. بیمه های مسئولیت
15. مسئولیت کارفرما درقبال کارگران
16. مسئولیت حرفه ای پزشکان و پیراپزشکان
17. مسئولیت مدنی مدیران و مسئولان فنی بیمارستانها ـ کلینیکها و درمانگاهها
18. مسئولیت در مقابل همسایگان مجاور ناشی از سرایت آتش سوزی و انفجار
19. متصدیان حمل و نقل بینالمللی و C.M.R
20. مسئولیت تولید کنندگان و فروشندگان محصول
21. مسئولیت حرفهای مهندسان طراح ـ محاسب و ناظر ساختمان
22. بیمه اسبهای مسابقه
23. مسئولیت جامع CGL
24. مسئولیت مدیران استخرها
25. مسئولیت هتلداران، بیمه مسئولیت مدیران سینماها، شهربازیها و …
26. مسئولیت مدنی صاحبانمجموعه های ورزشی
27. مسئولیت آسانسور
28. مسئولیت مدنی مراکز نمایش و تئاتر
29. اعتباری قراردادهای فروش اقساطی
30. اجباری ساختمانها
31. طرح تضمین خودروهای ورودی ، خروجی و عبورموقت
32. مسئولیت سازمانهای دولتی
33. بیمه های مسئولیت عمومی
34. بیمه بدنه و مسئولیت کشتی
35. بیمه مسئولیت پیمانکاران ساختمانی
36. مسئولیت مدنی از دیدگاه قانون
37. سایر طرحهای بیمهای ارائه شده
38. بیمه های مهندسی
39. بیمه تمام خطرنصب
40. بیمه تمام خطر مقاطعه کاری ( تمام خطر پیمانکاران)
41. بیمه شکست ماشین آلات صنعتی
42. بیمه عدم النفع ناشی از شکست ماشین آلات
43. بیمه تجهیزات و ماشین آلات پیمانکاران
44. بیمه فساد کالا در انبار سردخانه
45. بیمه سازههای تکمیل شده
46. بیمه بویلر و مخازن تحت فشار
47. بیمه تجهیزات الکترونیکی
48. بیمه های اموال انواع بیمه
49. بیمه های اتومبیل ( 1- شخص ثالث وسرنشین 2- بدنه وسرقت )
50. طرحهای بیمه ای مخصوص منازل مسکونی
51. بیمه باربری صادرات، واردات ، ترانزیت
52. بیمه آتشسوزی و سیل و صاعقه
53. بیمه جامع خانه و خانواده (باپوشش سرقت)
54. بیمه زلزله، طوفان، ترکیدگی لوله آب و پوششهای تکمیلی
55. بیمه دزدی
56. بیمه مرهونات بانکی ( وامهای بانکی)
57. بیمه نامه پول در صندوق
58. بیمه بدنه و مسئولیت کشتی
59. بیمه های صادر کنندگان و سرمایه گذاران.
بیمه عمر باید تقویت شود
بیمه عمر و زندگی ، اولویت نخست بیمه گرانی است که می خواهند ریسک های آینده را مدیریت کنند و راحتی زندگی و اطمینان به آینده خود و فرزندان و خانواده را افزایش دهند.
بیمه های عمر و زندگی در جوامع پیشرفته درای تنوع زیادی است و بیشترین سهم خدمات بیمه را تا 60 درصد به خود اختصاص می دهد و ضریب نفوذ زیادی دارد.
متقاضیان بیمه عمر و زندگی کسانی هستند که به اندازه کافی نسبت به آینده خود و فرزندانشان ریسکپذیر و حساسند و برنامهریزی بلند مدتی برای آینده دارند.
صاحب بیمه عمر در کمترین فاصله زمانی بین خرید بیمه عمر و حادثه احتمالی، حتی با پرداخت اولین قسط از حق بیمه، میتواند از سرمایه خود استفاده کند در حالی که در صورت پسانداز در بانک از چنین امتیازی برخودار نخواهد بود.
در بیمه عمر و پس انداز علاوه بر بهرهای که طی قرارداد بیمهای که معمولا 15 درصد است،به بیمهگذاران پرداخت میشود، در صورت سرمایهگذاری شرکتهای بیمه از محل سرمایه به میزان 75 درصد از سود حاصله (نسبت به میزان حق بیمه پرداختی) علاوه بر 15 درصد به بیمهگذاران پرداخت میشود؛ در صورتی که در سیستم پسانداز بانکها چنین جریانی وجود ندارد.
دولت ها نیز با تصویب قوانین و اطلاع رسانی به مردم تلاش می کنند با تبلیغات ، برنامه ها و قوانین مختلف ، هر فرد از سن 5 سالگی به خرید این بیمهنامهها تشویق شود.
به همین خاطر رشته بیمه عمر از مهمترین انواع بیمههای اشخاص محسوب و به سه دسته کلی بیمه عمر تأمین خطر فوت، بیمه عمر به شرط حیات و بیمه عمر مختلط (پس انداز) تقسیم می شود.
بیمه عمر در واقع نوعی سرمایه گذاری است که افراد با پرداخت حقبیمههای اندک ، برای خود پسانداز میکنند.
گاهی که والدین در کودکی اقدام به خرید این بیمهنامه نمایند بعد از 20 سال به صورت اتوماتیک فرزند میتواند به صورت ماهانه و یا سالانه از آن برداشت کند.
البته خود شرکتهای بیمه نیز با آشنا کردن مردم با انواع بیمهنامههای عمر و زندگی و تبیین مزایای آن، آموزش کارشناسان بیمه، تبلیغات و مکاتبات با سایر سازمانهای مختلف میتوانند ضریب نفوذ این بیمه را در سطح کشور گسترش دهند.
در بیمه عمر و پسانداز افراد با تنظیم الگوی مصرف خود سعی میکنند مبلغی را برای مقابله با حوادث آینده پسانداز کنند و در واقع نوعی برنامهریزی هزینهها بر زندگی فردی و اجتماعی افراد حاکم خواهد شد.
با این پوشش بیمهای امنیت خاطر برای افراد به وجود میآید و در صورت بروز حوادث با مشکلات و هزینههای زیادی مواجه نخواهند شد.
اما این خدمت بیمه متأسفانه در ایران جایگاه بالایی ندارد در حالی که در کشورهای پیشرفته و حتی ژاپن بیمه عمر و پسانداز 75 درصد از رشتههای بیمهای را تشکیل میدهد. این نوع بیمه تا چندی پیش در ایران فقط 10 درصد از بیمهها را شامل میشد که باید بیشتر شود.
گفته می شود میانگین تقاضای سرانه بیمه عمر در جهان 370 دلار و در ایران 4 دلار است.
چند پرسش؟
1- چه جایگاهی در اقتصاد کشورهای دیگر و ایران دارد؟
2- ضرورت ها و چالش های توسعه خدمات بیمه ای در ایران شامل چه مواردی است؟
3- چه راهکارهایی برای افزایش سهم خدمات بیمه در تولید ناخالص داخلی پیشنهاد می کنید؟
4 - مهم ترین برنامه بیمه مرکزی برای ایجاد تحول در صنعت بیمه شامل چه مواردی است و تاکنون چه دستاوردهایی دشته است؟
5-برای ترویج خدمات بیمه به ویژه در بخش های اقتصادی و انسانی و بیمه عمر چه کار باید کرد تا به اهداف سند چشم انداز بیست ساله هم برسیم؟
گزارش : اسماعیل محمدی