پخش زنده
امروز: -
ورود صندوق‌های جسورانه ؛ جسارت بازار سرمایه بالا رفت
«جسورانه» ترجمه یک واژه خارجی است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطر پذیر، نوآورانه هم معنا می‌شود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، برخورداری سرمایه‌گذاران از جسارت لازم برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های با ریسک بالا سبب شد تا هیئت مدیره سازمان فرابورس این صندوقها را «جسورانه» نامگذاری کند. با توجه به اینکه قانون‌گذار راه‌اندازی صندوق نوآوری و شکوفایی را پیش‌بینی کرد که مانند بانک به شرکت‌های دانش بنیان تسهیلات دهد، بر این اساس مقرر شد که این صندوق در سهام شرکت‌های دانش بنیان شریک شود تا افراد فعال و با سابقه مالی در این صندوق، بهتر عمل کنند.
این اقدامی بود که به موجب آن سهم صنایع دانش بنیان به کمتر از 3 تا 4درصد برسد. این درحالی است که در بورس‌های مطرح دنیا سهم صندوق‌های جسورانه بالغ بر 40درصد ارزش بازاری بورس هاست.
توسعه تجاری‌سازی دارایی‌های فکری، بهبود ساختار تأمین مالی شرکت‌های نوپا و استارت‌آپ‌هایی که سابقه فعالیت چندانی ندارند از نتایجی است که برای این صندوقها در نظر گرفته شده است تا با هدایت منابع مالی خصوصی و عمومی به ساختارهای دانش‌محور موجب افزایش ارزش افزوده تولید داخلی از طریق حمایت از چنین شرکت‌هایی می‌شود.
ارتباط صندوق‌های جسورانه با مخاطبان خود
علی ملکی کارشناس سرمایه‌گذاری و اقتصادی گفت: همانطور که از نام صندوق جسورانه (venture Capital) مشخص است سرمایه‌گذاری در این نوع صندوقها همواره از سطح ریسک بالاتری نسبت به سایر صندوقها برخوردار است. سرمایه‌گذار در ابتدا مطلع از انواع ریسک‌های پیش رو در این سرمایه‌گذاری وارد می‌شود.
وی ریسک‌های حاکم بر این صندوقها را ریسک‌های تغییرات فناوری، شاخص‌های اقتصاد کلان، کارآفرینان و تیم‌های کارشناسی و مدیریتی، قوانین و مقررات حاکم بر فضای کسب‌وکار عنوان و اضافه کرد: سرمایه‌گذار با ریزکاوی درباره صلاحیت و توانمندی مدیران و اعضای کلیدی صندوق مورد نظر خود جهت سرمایه‌گذاری می‌تواند سطح ریسک خود را کاهش دهد چراکه با اعتماد به تصمیم این افراد اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند.
ملکی با بیان اینکه سرمایه‌گذاران این صندوقها می‌توانند سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی باشند، ادامه داد: در واقع این سرمایه‌گذاران در دو سطح شرکای عمومی و شرکای محدود می‌توانند در قالب مؤسسان و سهامداران عمده صندوق حضور یابند. همچنین این سرمایه‌گذاران می‌توانند در مرحله پذیره نویسی از واحدهای سرمایه‌گذاری عرضه شده توسط صندوق خریداری کنند.
اما سرمایه پذیران، کارآفرینان عمدتاً در عرصه فناوری اطلاعات، بهداشت و سلامت، فناوری مالی، نانو فناوری و... هستند که بنگاه‌های اقتصادی خود را ایجاد کرده‌اند و محصول یا خدمات بنگاه را به مرحله تجاری‌سازی رسانده‌اند، بر این اساس صندوق‌های جسورانه بنا بر استراتژی‌های خود می‌توانند تا به مرحله عرضه اولیه عمومی (IPO) در این نوع بنگاه‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
وی از صندوق‌های Private Equity، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و حتی سرمایه‌گذاران حقیقی به عنوان رقبای این صندوقها نام برد و افزود: هر فرصت سرمایه‌گذاری خوب و با پتانسیل رشد بالا می‌تواند از سوی هر نوع سرمایه‌گذار هوشمند جذب شود.
این کارشناس اقتصادی و سرمایه‌گذاری درباره استراتژی‌های بازاریابی این صندوقها برای جذب مشتری و سرمایه گذار گفت : بازاریابی در این نوع صندوقها یا برای جذب حداکثری سرمایه‌گذاران یا برای جذب و شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد. در این میان جذب سرمایه‌گذاران در بازاریابی بر دو رویکرد متمرکز است. تبیین محتوایی و بکارگیری ابزار مناسب در اطلاع رسانی.
در رویکرد اول باید هر چه شفاف‌تر فضای کارآفرینی، سازوکار های سرمایه‌گذاری در صندوق‌های جسورانه، تاریخچه و وضعیت فعلی آنها در دنیا، کشور و همچنین پتانسیل‌های رشد و نمونه‌های موفق را تبیین کرد.
در رویکرد دوم با بهره‌گیری هرچه بهتر از شبکه‌های اجتماعی، رسانه ها، حضور در رویدادها، همایش‌ها و... می‌توان با مخاطبین ارتباط مؤثرتری برقرار کرد.
وی تصریح کرد : همچنین برای جذب و شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری رویکردهای محتوایی و ابزار مناسب دارای اهمیت هستند. در شناسایی فرصت‌ها می توان با برقراری ارتباط اثربخش با شتاب دهنده ها، دانشگاه ها، مراکز رشد و نوآوری و نیز از طریق رسانه‌ها و تارنمای صندوق، کارآفرینان و صاحبان ایده را از راهبردها و توانمندی های صندوق مطلع ساخت و پس از شناسایی فرصت‌های بالقوه با مذاکره هوشمندانه و رویکرد برد-برد می‌توان از سهم بیشتری از بازار و احتمال موفقیت بیشتر بهره برد.
ملکی درباره صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه راهبر گفت: در حال حاضر این صندوق در حال تأسیس و در مرحله بررسی مدارک جهت صدور موافقت اصولی از مرجع ذیصلاح است. حوزه اصلی و راهبردی این صندوق در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)
و با تمرکز بر فناوری‌های مالی (Fintech) است.
دوی امدادی در شرکت‌های استات آپ
همچنین عضو هیئت‌مدیره شرکت مشاور سرمایه‌گذاری آرمان آتی نیز به شکل‌گیری صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه در راستای تکمیل زنجیره تجاری‌سازی ایده‌ها و طرح‌های نوآورانه اشاره کرد و گفت: وظیفه و رسالت این صندوقها این است که در طرح‌ها و ایده‌های دانش بنیان سرمایه‌گذاری کنند.
در واقع با ورود منابع جدید به این شرکت ها، آنها می‌توانند کسب‌وکار نوآورانه خود را توسعه داده و در جهت افزایش سرعت خود گام بردارند.
علی اسلامی بیدگلی گفت : صندوق‌های جسورانه، معمولاً در مرحله پس از رشد (post acceleration) در شرکت ها، سرمایه‌گذاری می‌کنند، در این مرحله تا حدودی از ریسک سرمایه‌گذاری کاسته شده است.
در این مرحله، ایده‌ها و طرح‌ها تبدیل به شرکت یا یک شخصیت حقوقی دیگر شده‌اند و از این حیث به یک بلوغ نسبی رسیده‌اند.
وی ادامه داد: البته نقطه و استراتژی هر صندوق جسورانه بر اساس ارزیابی ریسک آن ها، می‌تواند متفاوت باشد.
راهبرد برخی از این صندوقها ورود در مرحله بعد از رشد است، بدیهی است که در این مرحله، ریسک سرمایه‌گذاری بسیار بالا خواهد بود و احتمال شکست آن طرح یا ایده به میزان بسیار بالایی وجود خواهد داشت و در نتیجه به واسطه پذیرش ریسک بالاتر، انتظار بازده بالاتری هم وجود خواهد داشت؛ در حالی که برخی از صندوقها می‌توانند با پذیرش ریسک کمتر در مراحل بعدی به سرمایه‌گذاری وارد شوند، در این صورت ریسک کمتری را متحمل می‌شوند و بنابراین بازده بالاتری را انتظار خواهند داشت.
این مقام مسئول در آرمان آتی تصریح کرد : بدیهی است که سرمایه‌گذاری در طرح‌ها و ایده‌ها دارای ریسک‌های متعددی باشد.
برخی از این ریسک‌ها از طریق تنوع بخشی کاهش می‌یابد. متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری‌ها می‌تواند در حوزه یک صنعت باشد.
وی که مفهوم ارزش گذاری در یک استارت‌آپ با مدل رایج آن را مقداری متفاوت می‌دانست؛ اضافه کرد: در اصل سرمایه‌گذاری جسورانه مانند یک دوی امدادی است که شرکت از مرحله اولیه به دست سرمایه‌گذاران در مراحل مختلف سپرده می‌شود تا به رشد خود ادامه دهد.
بنابراین سؤال اصلی در ارزش‌گذاری یک استارت‌آپ منابع لازم برای تزریق و نوع قرارداد با آن شرکت است.
اسلامی بیدگلی توضیح های خود را اینگونه ادامه داد : به عنوان مثال فرض کنید در مورد یک اپلیکیشن صحبت می‌شود که برای رشد سه سال آینده خود که تعداد مشترکانش را به پنج میلیون نفر می‌رساند احتیاج به یک میلیارد تومان سرمایه دارد. یک میلیارد تومان سرمایه به 6 قسط شکسته می‌شود که بر اساس پیشرفت تعداد مصرف‌کننده در اپلیکیشن هر قسط آن پرداخت خواهد شد.
بنابراین فرآیند ارزش‌گذاری در یک استارت‌آپ تبدیل به فرآیند چانه زنی با شرکت در مورد مفاد قراردادی و تعیین دینامیک ارزشی شرکت می‌شود.
در اینجا دیگر این ذهنیت که شرکت خریداری شده فلان قیمت می‌ارزد چندان معنادار نخواهد بود بلکه می‌توان گفت که من با توجه به سرمایه هوشمند خود می‌توانم آن را تا چه قیمتی رشد بدهم.
وی خاطرنشان کرد : تعریف و پیش‌بینی بازده برای یک VC چندان کار صحیحی نیست؛ زیرا که عموماً این کار به معنی فریب سرمایه‌گذاران است. آنچه که در یک VC حائز اهمیت است، سیاست مدیریت ریسک است.
به عبارتی یک VC تنها زمانی در یک شرکت سرمایه‌گذاری می‌کند که انتظار رشد چند برابری (مثلا 10 برابری) تا زمان خروج را داشته باشد. اما یک VC می‌داند که شانس وقوع این اتفاق پایین است مثلاً 10 درصد؛ بنابراین صحیح است که منابع خود را به نحوی به این شرکتها اختصاص دهد که ریسک را کاهش دهد؛ یا زمان‌بندی پرداخت اقساط و شروط قرارداد را به نحوی مدیریت کند که ریسک مذکور کاهش یابد.
این کارشناس بازار سرمایه از منظر ساختاری، این صندوقها را به پنج رکن اصلی یعنی هیئت مدیره، مدیر، کمیته سرمایه‌گذاری، متولی و حسابرس تقسیم کرد که دو رکن آخر رکن‌های نظارتی هستند که در سایر صندوقها نیز مشهود هستند.
وی تفاوت اصلی این صندوقها با صندوق‌های معمول بازار را در نوع سرمایه‌گذاری آنها دانست که در بازارهای سرمایه‌گذاری جایگزین دسته‌بندی می شود.
این صندوق ها به واسطه معامله در بازاری که نقدشوندگی بسیار پایین و عدم اطمینان بسیار بالا دارد ، لازم است که شیوه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری پیچیده‌تر داشته باشد؛ در این میان ساختار سه سطحی تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری موجود در این صندوق تضمین‌کننده این موضوع است.
محدودیت عمر صندوق‌های جسورانه
اسلامی بیدگلی عمر صندوق‌های مذکور را محدود دانست که تنها در دوره سرمایه‌گذاری، می‌توان بر روی یک شرکت جدید سرمایه‌گذاری انجام داد. اگر در پایان عمر، صندوق نتواند از یک شرکت خروج کند صندوق می‌تواند برای یک دوره محدود به فعالیت خود ادامه دهد تا از آن سرمایه‌گذاری خارج شود. اما عموماً سیاست اصلی سرمایه‌گذاری در صنعت VC سرمایه‌گذاری بر روی برنده و خروج زود هنگام از بازنده است.
وی تصریح کرد: به عبارتی ساده‌تر اگر یک شرکت نتواند به اهداف از پیش تعیین شده خود در هر قسط سرمایه‌گذاری برسد، قسط بعدی سرمایه‌گذاری را دریافت نمی‌کند و VC تلاش خواهد کرد به سرعت از این شرکت خارج شود و نه اینکه سرمایه‌گذاری خود را در آن افزایش دهد.
بنابراین عموماً یک VC موفق در دام افزایش غیرعقلایی تعهدات و حجم سرمایه‌گذاری در یک شرکت بازنده نمی‌افتد.
عضو هیأت‌مدیره آرمان آتی ادامه داد: بر این اساس در پایان عمر صندوق، شرکتها فروخته خواهند شد یا حتی ممکن است منحل شوند. اما از آنجایی که از سیاست متنوع‌سازی استفاده شده، بعید است که تمامی خروج‌های رخ داده ناموفق باشد. اما به‌هرحال سرمایه‌گذاران ریسک این شرایط را پذیرفته‌اند و ممکن است که یک صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه دارای ارزش صفر شود و تمام سرمایه سرمایه‌گذاران در آن از بین برود.
وی گفت : دو دسته مشتری را می‌توان برای این صندوقها در نظر گرفت؛ گروهی از سرمایه‌گذاران نهادی و حقیقی که علاقه زیادی به سرمایه‌گذاری در این حوزه دارند و گروه دیگر شرکت‌های سرمایه‌پذیر که نیاز به سرمایه هوشمند برای رشد خود دارند. به عبارتی دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه حلقه مفقوده بین فرآیند سرمایه و شرکت‌های نوپای نیازمند سرمایه است که باعث رشد اکوسیستم کارآفرینی کشور خواهد شد.
اسلامی بیدگلی معتقد است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری با برگزاری ایونت‌ها، شرکت در نمایشگاه‌ها و ایونت‌های کارآفرینی، گسترش ارتباطات و شبکه‌سازی با سایر فعالین حوزه استارت آپی و کارآفرینی کشور می‌توانند سرمایه‌گذاران را به این صندوقها جذب کنند.
وی در مقایسه سهم سرمایه‌گذاری شرکت‌های دانش بنیان در کشورهای پیشرفته با کشور ما، عنوان کرد: در رشد اقتصادی هر کشوری می‌توان از سه مرحله استفاده از منابع، بهبود بهره‌وری و استفاده از نوآوری و دانش نام برد. کشورهای پیشرفته به مرحله سوم راه یافته‌اند و بخش بزرگی از رشد اقتصادی خود را به صورت مستقیم یا غیرمستقیم وابسته به دانش هستند. اما ایران هنوز در مرحله دوم است و به تازگی توانسته است از رشد اقتصادی وابسته به منابع و تورم عبور کند. بنابراین به نظر می‌رسد ایران نیز به اجبار باید در آینده نزدیک به مرحله سوم رشدی خود وارد شود.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه یکم آرمان آتی به پشتوانه مؤسسین خود اقدام به تزریق سرمایه هوشمند به شرکت‌های سرمایه‌پذیر می‌کند، ادامه داد: بنابراین موضوع سرمایه‌گذاری‌های این صندوق در راستای توانمندی‌های مؤسسین است.
مشاور سرمایه‌گذاری آرمان آتی، شرکت سرمایه‌گذاری تک وستا (گروه توسن)، مپفا و شرکت ارزش‌آفرین کوروش (گروه گلرنگ) مؤسسین این صندوق را تشکیل می‌دهند. در نتیجه این موضوع تمرکز این صندوق در حوزه‌های تکنولوژی مالی، اینترنت اشیاء، خرده فروشی و سیستم‌ها مدیریت زنجیره تأمین، کالاهای دیجیتال، رسانه‌های دیجیتالی و غیره خواهد بود.
وی معتقد است که موضوع سرمایه‌گذاری این صندوقها عموماً برای سرمایه‌گذاران نهادی و سرمایه‌گذاران حقیقی بسیار سرمایه‌دار است. زیرا که ریسک این صندوقها بسیار زیاد است و شانس خوبی برای متضرر شدن سرمایه‌گذاران وجود دارد همچنین شانس کسب درآمد نیز در این حوزه بالاست.
به‌هرحال سرمایه‌گذاران تنها باید سرمایه‌ای را درگیر آن کنند برای یک بازه هفت ساله از آن صرف‌نظر کنند و همچنین توان از دست دادن تمام آن را نیز داشته باشند.
نظر شما