آیا قانون مگنیتسکی جایگزین داماتو است؟!
ظاهرا سنای آمریکا با تصویب «قانون» موسوم به «مسئولیت حقوق بشر مگنیتسکی» در پی احیاء قانون تحریمی- آمریکایی «داماتو» به بهانههای حقوق بشری است.
![](/files/fa/news/1395/10/10/613802_513.jpg)
ظاهرا سنای آمریکا با تصویب «قانون» موسوم به «مسئولیت حقوق بشر مگنیتسکی» در پی احیاء قانون تحریمی- آمریکایی «داماتو» به بهانههای حقوق بشری است.
هنگام مذاکرات هستهای بین ایران و پنج به علاوه یک و پس از توافق بر سر برجام مقامات آمریکایی همواره ادعا میکردند که برجام تنها تحریمهای مربوط به برنامه هسته ای ایران را تعلیق میکند نه تحریمهایی که ناشی از برنامههای موشکی و وضعیت حقوق بشر و ... در ایران بوده است و در واکنش به «وضعیت حقوق بشر»، «برنامههای موشکی» و «سیاستهای منطقهای» ایران باید تحریمهای جدید بر ضد تهران اعمال کرد.
در این شرایط در ششم دسامبر سنای آمریکا «قانون جهانی مسئولیت حقوق بشر مگنیتسکی» را به عنوان بخشی از مجوز هزینه دفاعی سال 2017 تصویب کرد. این قانون که بن کاردین، سناتور دموکرات ایالت مریلند به شدت از آن حمایت کرد، نتیجه طبیعی قانون تحریم های سال 2012 است که برای مجازات مقامات روس به علت مرگ نابهنگام سرگئی مگنیتسکی، وکیل مدافع روس طراحی شد.
اما قانون مگنیتسکی محدود به مقامات روسی نیست و دامنه بسیار گسترده تری دارد. به موجب این قانون، دامنه مجازات های قید شده در قانون اولیه ممنوعیت صدور روادید، مسدود کردن دارایی ها و تحریم های تجاری- به فراتر از روسیه کشیده شده است، و این مجازات ها در مورد هر مقام خارجی اعمال می شود که باید در مورد نقض حقوق بشر پاسخگو باشد یا مرتکب موارد «چشمگیر» فساد مالی شده باشد. بدین ترتیب، این قانون میتواند حقوق بشر را به ابزار سیاست خارجی آمریکا علیه دیگر کشورها - حتی ایران- تبدیل کند.
روزنامه یو اس ای تودی امروز با اشاره به تصویب آنچه آنرا «قانون جهانی مسئولیت حقوق بشر مگنیتسکی» نامید، در کنگره آمریکا نوشت روزهای اخیر ابزار جدیدی به زرادخانه «جنگ نرم» آمریکا افزوده شده است که برای دولت آتی ترامپ همزمان با تدوین سیاست در قبال ایران و دیگر کشور بسیار مفید خواهد بود.
این روزنامه در گزارشی به قلم ایلان برمن، نائب رئیس اندیشکده «شورای سیاست خارجی آمریکا» در پایگاه اینترنتی خود خاطر نشان کرد: رئیس جمهور جدید آمریکا درباره ایران چه خواهد کرد؟ دونالد ترامپ در مبارزات انتخاباتی بارها از توافق هسته ای «فاجعه بار» باراک اوباما، رئیس جمهور فعلی با ایران انتقاد کرد. وی قول داد این توافق را پاره کند، یا دست کم به عنوان یکی از نخستین اقداماتش پس از تصدی سمت ریاست جمهوری، به نحو قابل ملاحظه ای آن را اصلاح کند.
با این همه، به دلایل مختلف، احتمال می رود توافقی که تابستان گذشته بین ایران و گروه پنج به علاوه یک منعقد شد، پایدارتر از آن باشد که ترامپ یا مشاوران وی تصور می کنند. زیرا هم شرکای اروپایی آمریکا خواهان حفظ این توافق هستهای هستند زیرا نگران تکرار تجربه شکست توافق هستهای بین غرب و کره شمالی و- به زعم خود - گسترش غیر قابل کنترل برنامه هستهای ایران میباشند. و هم ایران هر گونه اعمال تحریمهای جدید به هر بهانهای - نه صرفا تحرکات سیاسی و تبلیغی برای اعمال تحریمهای جدید - را نقض توافق هستهای قلمداد خواهد کرد و در نتیجه متقابلا عکس العمل نشان خواهد داد.
مگنیتسکی سال 2008 با کرملین پس از آن درگیر مناقشه شد که -در جریان فعالیت هایش برای صندوق تامین سرمایه «هرمیتج کاپیتال»- از برنامه کلاهبرداری مالیاتی گسترده که شمار زیادی از مقامات دولتی در آن دست داشتند، پرده برداشت. مگنیتسکی به خاطر دردسری که ایجاد کرده بود، به اتهام جعلی رشوه خواری دستگیر و در زندان بدنام بوتیرسکایا مسکو زندانی شد. وی یک سال بعد به علت عوارض ناشی از ابتلا به سنگ صفرا و التهاب لوزالمعده - که مسئولان زندان به آن بی توجهی کردند و به طور مناسب او را درمان نکردند- در زندان درگذشت.
پس از تلاش های خستگی ناپذیر بیل براودر که قبلاً برای مگنیتسکی کار می کرد، مرگ وی به موضوع مهم بین المللی تبدیل شد. در نتیجه این تلاش ها، سال 2012 کنگره آمریکا یک قانون حقوق بشری را تصویب کرد که به موجب آن، حدود 24 مقام و کارمند روس به علت دست داشتن در رشوه خواری و فساد مالی که به قیمت مرگ وکیل روس منجر شد، تحریم شدند.
------------------------------------
بررسی و تحلیل/ عبدالرضا خلیلی