بی گمان یکی از علل اصلیِ صلح امام حسن (علیه السلام) حمایت نکردن مردم از آن حضرت بود. اگر مردم کوفه از او حمایت می کردند و فرماندهان سپاهش به او خیانت نمی­ کردند، حضرت صلح نمی­ کرد؛ چنان که فرمودند: به خدا سوگند، من از آن جهت کار را به او سپردم که یاوری نداشتم، اگر یاوری می ­داشتم، شبانه روز با معاویه می­ جنگیدم تا خداوند میان ما و او حکم کند. دراین نوشتار مروری داریم بر صلح امام حسن  (علیه السلام) .  

عواملی که موجب تحمیل صلح به امام حسن (ع) با معاویه شد کدامند؟

آثار و نتایج صلح امام حسن مجتبی(ع)

اگر امام حسن (ع) صلح نمی‌کرد ...

دیدگاه امام خمینی (ره) درباره صلح امام حسن(ع)

دیدگاه مقام معظم رهبری درباره صلح امام حسن(ع)

اهداف و انگیزه های امام حسن(ع)از پذیرش صلح

افزون بر عواملی که سبب تحمیل صلح به امام بر شمرده شد، می‌توان به این جریان از نگاه امام مجتبی(ع)نیز نگریست. امام حسن(ع) با در نظر گرفتن موارد زیر دست به صلح زدند:

اهداف امام حسین(ع)از قیام خود

. سخن آخر

صلح امام حسن (ع) با معاویه، از دشوارترین حوادثی بود که امامان اهل بیت پس از رسول اکرم (ص) از ناحیه­ ی این امت بدان دچار شدند. صلح امام حسن (ع) به عنوان یکی از مهم‌ترین و چالشی‌ترین بحث های تاریخ تشیع شناخته می‌شود. اینکه چرا امام حسن صلح کرد شاید سوالی باشد که در ذهن برخی پدید آمده باشد. همچنانکه این سوال بسیار درباره قیام امام حسین (ع) و دلایل آن نیز مطرح می شود.

به چند دلیل، امام حسن(ع) نتوانست به مقصد اصلی، که جنگ شرافتمندانه با معاویه بود، بپردازد؛ لذا بنابه ضرورت حفظ اصل اسلام و نیز جلوگیری از خون ریزی بی نتیجه، از جنگ خودداری کرد و صلح را تحت شرایطی خاص که در این پژوهش به آن اشاره شد؛ قبول نمودند.

بی گمان یکی از علل اصلیِ صلح امام حسن (ع) نیز حمایت نکردن مردم از آن حضرت بود. اگر مردم کوفه از او حمایت می کردند و فرماندهان سپاهش به او خیانت نمی­ کردند، حضرت صلح نمی کرد؛ چنان که فرمود: به خدا سوگند، من از آن جهت کار را به او سپردم که یاوری نداشتم، اگر یاوری می داشتم، شبانه روز با معاویه می‌جنگیدم تا خداوند میان ما و او حکم کند.اگر امام حسن می جنگید، یک جنگ چند ساله ای میان دو گروه عظیم مسلمین شام و عراق رخ می داد و چندین ده هزار نفر مردم از دو طرف تلف می شدند بدون آنکه نتیجه­ ای حاصل شود.

امام حسین در زمانى قرارگرفته بود که بدعت هاى زیادى در اسلام به وجود آمده بود، که مى دانست اگر قیام نکند، چیزى از اسلام باقى نخواهد ماند. چنان که فرمود: وقتى زمامدار حکومت اسلامى افرادى مثل یزید باشد، باید فاتحهء آن را خواند. از طرفى مى دانست که جد بزرگوارش فرمودند: آن جا که بدعت ها ظاهرگردد، بر عهدة عالمان است که حقایق را بگویند و اگر کتمان کنند، لعنت خدا بر آنان باد.امام حسین در زمانی قیام نمودند که انحراف دستگاه حکومت چند برابر شده بود. از نظر اجتماعى نیز اوضاع بر اثر ظلم و بیدادگرى حاکم، مردم را به ستوه آورده و نارضایتى عمومى بیداد مى ‏کرد.

 بنابراین یکى از شرایط انقلاب فراهم آمده بود ولى شرط دیگر - که وجود روح حماسه و ایثارگرى است- جز در تعداد اندکی فراهم نبود. بنابراین بر امام لازم بود که از همین مقدار استفاده کند و موقعیت را از دست ندهند هر چند در چنان وضعیتى نمى‏ توانست پیروزى نظامى به دست آورد، ولى حرکتى پدید آورد که پایه نظام ستمگر را لرزاند و روح خروش و حماسه را در کالبد مسلمانان و همه آزادى خواهان جهان دمید و آثار بسیار گران‏ بهایى در تاریخ بشر بر جاى گذارد.

پژوهش خبری صدا وسیما// گروه اجتماعی

* منابع در آرشیو در دسترس است.