چرا بسکتبال در پایتخت خریدار ندارد؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما؛ بسکتبال معروف به بازی ثانیه هاست و یکی از جذابترین رشته های ورزشی به شمار می رود، لیگ حرفه ای NBA گردش مالی زیادی با جذب علاقمندانی از تمام دنیا دارد به طوری که فوربس سال قبل ارزش تیم نیویورک نیکز به عنوان اولین تیم باارزش NBA را سه میلیارد دلار تخمین زد. بسکتبال در کشور آمریکا به صنعتی پردرآمد تبدیل شده که رقیبی ندارد. با این وجود یورولیگ در اروپا،‌ لیگ های چین، فیلیپین و حتی لبنان در منطقه غرب آسیا هم تماشاگران زیادی دارند. 

در مقابل از بسکتبال در ایران استقبال زیادی نمی شود و حتی مسابقاتی مثل آسیاچلنج، تماشاگری را به سالن 12 هزار نفری آزادی نکشاند. اوضاع در فصل جدید لیگ برتر از این هم بدتر به نظر می رسد. 

تیم های شهرستانی مثل گرگان،‌ اراک و دو تیم جنوبی در جذب تماشاگر بسکتبال موفق بوده اند؛ اما تهران به عنوان پایتخت کشور امسال سه نماینده در لیگ برتر دارد که هر سه نماینده (دانشگاه آزاد،‌ شیمیدر و نیروی زمینی) شرایط رقابتی خوبی با حریفان دارند،‌ با این وجود دو سالن آزادی و دانشگاه آزاد تهران شمال در جذابترین مسابقات هم تفاوتی با تمرینات خود حس نمی کنند.

فرزاد کوهیان سرمربی تیم بسکتبال دانشگاه آزاد که تجربه مربیگری در اصفهان و زنجان را با حضور تماشاگران پرتعداد دارد،‌ می گوید:"‌در شهرهای دیگر که تماشاگران زیادی دارند، لذت بیشتری هم می بریم و بازی واقعا دلچسب تر می شود. واقعیت ورزش این است که همه چیز حول هواداران می چرخد؛ تهران این شرایط را در رشته بسکتبال ندارد. "

سرمربی دانشگاه آزاد درباره دلیل بسکتبال گریزی در تهران ادامه می دهد: "چرای آن را نمی دانم. بررسی این که چرا برای تماشای بسکتبال نمی آیند، مهم است. به نظرم باید کمیته ای از کارشناسان برای بررسی این قضیه تشکیل شود چون مسابقات واقعا لذتی ندارند."

سجاد مشایخی گارد رأس تیم نفت آبادان که اولین سال حضور در یک تیم شهرستانی را سپری می کند، می گوید:"تفاوت بازی در تیم‌های شهرستانی این است که تماشاگران آنها اهمیت بیشتری به بازی تیم خود می‌دهند و فشار روی بازیکنان هم بیشتر است."

این فشار به شکلی است که سعید داورپناه یکی دیگر از بازیکنان نفت بعد از بازی با دانشگاه آزاد بیش از هر چیز به فکر تماشاگران آبادانی بود و اشاره می کرد:" فکر می کنم هواداران ما واقعا خوشحال شده اند چون آنجا جوی خیلی صمیمی بین مردم و بازیکنان وجود دارد. بابت بازی قبل(شکست مقابل شهرداری کاشان) از آنها معذرت می خواهم ولی فکر می کنم با این برد،‌ آن نتیجه را جبران کردیم."

این وضعیت در شهری مثل گرگان پررنگتر از هر جای دیگری است. گرگانی ها خود را پایتخت بسکتبال ایران می دانند و هر حرکت بازیکنان،‌ نتیجه تیم و تصمیمات مدیریتی از زیر ذره بین هوادران عبور می کند. جالب اینجاست که تمرینات تیم گرگان هم تماشاگر دارد و مسئولان شورای شهر خود را موظف به پاسخگویی درباره شرایط تیم بسکتبال خود می دانند.

وضعیتی که در پایتخت حتی نزدیک به آن هم دیده نمی شود.

مسافت زیاد سالن آزادی به عنوان دلیل اصلی استقبال نکردن تماشاگران از مسابقات بسکتبال عنوان می شود؛ اما  کوهیان که امسال با تیم دانشگاه آزاد در سالن تهران شمال واقع در منطقه حکیمیه میزبان لیگ است،‌ تاکید می کند:"قبلا فکر می کردیم چون مسافت تا سالن آزادی زیاد است، تماشاگران استقبال نمی کنند؛ اما سالن حکیمیه را چندان نمی توان خارج از شهر دانست، با این وجود باز هم از مسابقات دانشگاه آزاد استقبال نمی شود."

مصطفی هاشمی سرمربی تیم شیمیدر هم که سال ها در تهران سرمربیگری کرده است و تیمش در سالن آزادی بازی می کند، می گوید: " یک بهانه دوری راه است که باید پرسید چرا این همه سال اتفاقی در داخل شهر نیفتاده و اقدامی برای سالن جدید انجام نشده است؟" هاشمی معتقد است با مدیریت درست،‌ همین سالن آزادی هم پر می شود.

در مقابل،‌ سیف اله حیدرپور سرپرست تیم نیروی زمینی، مسافت زیاد تا سالن آزادی را تاثیرگذار می داند و درباره شرایط ویژه باشگاه خود با نیروهای نظامی و سرباز توضیح می دهد:‌"ما می توانیم با تماشاگران خودمان سالن را پر کنیم؛ اما مسیر سالن آزادی به پادگان دور است. اگر در همین سالن حیدرنیا که در مرکز شهر قرار دارد،‌ مسابقات را برگزار کنند،‌قطعا تماشاگران زیادی استقبال می کنند."

حیدرپور تاکید می کند اگر فدراسیون بسکتبال،‌ سالن اختصاصی نیروی زمینی را تایید می کرد،‌ تماشاگران زیادی برای بازی های این تیم می آمدند. 

قاسم کیانی که علاوه بر کار مربیگری،‌ یکی از قدیمی ترین بسکتبال نویس های حال حاضر به شمار می رود،‌ زمان های پرتماشاگر بسکتبال را به یاد می آورد؛ اما دیدگاهی اجتماعی دارد و می گوید: "‌این قضیه 100 درصد به بسکتبال برنمی گردد و مشکلاتی اقتصادی در جامعه وجود دارد که گریبان تمام رشته های ورزشی را گرفته است." 

کیانی توضیح می دهد: "در گذشته خیلی ها برای تماشای بسکتبال به سالن آزادی می آمدند؛ اما هزینه های آن زمان برای رفت و آمد به این سالن را با حالا مقایسه کنید. آن هم در شرایطی که درآمد مردم زیاد نشده است. ضمن اینکه اوقات فراغت مردم هم بیشتر بود، ‌در حالی که با مشکلات اقتصادی حالا باید بیشتر کار کنند و نمی توانند برای تماشای ورزش وقت بگذارند."

این کارشناس بسکتبال به وضعیت رشته های دیگر مثل فوتبال هم اشاره می کند که قبلا در مسابقات مهم حدود 100 هزار تماشاگر در تهران جذب می کرد و حالا این اتفاق نمی افتد. ضمن اینکه در گذشته ورزش در سبد خانوار تعریف شده بود؛ اما حالا از اولویت های مردم خارج شده است. 

سال های طولانی، سالن بسکتبال آزادی مانند سایر سالن های کشور، میزبان بانوان علاقمند به رشته بسکتبال و به خصوص خانواده بازیکنان بود. حسن بزرگ این حضور، فضای خانوادگی تر سالن و تلطیف جو مسابقات بود. برخی اهالی بسکتبال با یادآوری زمان حضور بانوان می گویند در آن زمان رفتار ورزشکاران بهتر کنترل می شد و به احترام خانواده ها حتی فحاشی هم کمتر می شد. 

آخرین حضور بانوان تماشاگر در سالن های تهران به فینال لیگ 93-94 میان تیم های دانشگاه آزاد و مهرام تهران بر می گردد که به یکی از فینال های به یادماندنی لیگ در تهران تبدیل شد. محمد دادکان که تازه به مدیریت ورزش دانشگاه منصوب شده بود،‌ حضور بانوان را در این مسابقات آزاد کرد و جذابیت رقابت ها هم بیشتر شد؛ اما چند عکس باعث ناراحتی و منع حضور بانوان شد. 

استقبال بانوان از مسابقات بسکتبال زیاد بود که حالا این بخش از تماشاگران هم امکان رفتن به سالن را ندارند.

آخر هفته ال استار NBA بیشترین تماشاگر را در این لیگ دارد و به خصوص مسابقات جانبی مثل پرتاب سه امتیازی و اسلم دانک بیشترین توجه را جلب می کند. فیلیپین، چین و حتی لبنان هم در سال های گذشته مسابقاتی مشابه را در میانه فصل تدارک دیدند.

همچنین نمونه داخلی آن فصل قبل در آبادان اجرا شد که بازیکنان ملی پوشی مثل محمد حسن زاده و محمد جمشیدی در آن شرکت کردند و جذابیت زیادی داشت.

تماشاگران ایرانی که معمولا نگاه ویژه ای به لیگ NBA دارند،‌ در شبکه های اجتماعی درباره خلاء چنین مسابقاتی در لیگ ایران صحبت می کنند. علی توفیق دبیر فدراسیون در مواجهه با این سوال که آیا در لیگ برتر ایران شرایط برگزاری چنین رقابت هایی در میانه فصل مهیا نیست؟ می گوید:" پیشنهاد خوبی است و به آن فکر می کنیم." 

توفیق به این هم اشاره می کند که سال قبل مسابقاتی در سطح پایین تر با چنین برنامه هایی برگزار شد. هر چند تبلیغات این مسابقات و نحوه برگزاری آن به گونه ای بود که نام آن هم به ذهن نمی رسد.

جذب تماشاگر وظیفه فدراسیون بسکتبال است یا باشگاه ها باید تماشاگران خود را جذب کنند؟‌ دیدگاه های اهالی بسکتبال در این زمینه متفاوت است. 

مصطفی هاشمی می گوید: "لیگ برتر باید جدیترین دغدغه فدراسیون باشد. از این لیگ تیم ملی قوی،‌ تیم های جوانان و پایه های خوب با حمایت اسپانسرها ایجاد می شود. اینکه چقدر به لیگ اهمیت می دهیم،‌ آیینه تمام قد فدراسیون است."

هاشمی تاکید می کند:" باید خیلی کارها انجام شود. اگر لازم باشد،‌ چند بادکنک از سقف سالن آویزان کنند،‌ همین کار را انجام دهند. جزئیات را خودشان تصمیم بگیرند،‌ اما باید راهکاری برای جذب تماشاگر پیدا کنند."

فرزاد کوهیان پای آموزش و پرورش را به میان می کشد:" به نظرم مسئله ای که باعث می شود جوانان ما در سن پایین ورزش را دنبال نکنند، این است که آموزش و پرورش مانند گذشته ورزش را پی گیری نمی کند و زمینه ورزش کمتر شده است. به هر حال باید در چنین حیطه هایی که مخاطب اصلی ورزش را در بر می گیرند، اطلاعرسانی شود و نسل جوان یا دانش آموزان بیشتر ورزش را دنبال کنند، ضمن اینکه خودشان هم بیشتر ورزش می کنند."

قاسم کیانی با این وجود اعتقاد دارد،‌ خود باشگاه ها باید برنامه ریزی کنند و توضیح می دهد:‌ "وقتی باشگاهی هزینه های میلیاردی برای حضور در لیگ انجام می دهد،‌ خود آن باشگاه هم می تواند با هزینه های کمتری نسبت به هزینه های جاری خود،‌ تبلیغات انجام دهد و تماشاگران را به سالن بکشاند."

کیانی می گوید:"‌هزینه زیادی ندارد،‌ چند اتوبوس و تغذیه تماشاگران، حداقل هایی است که باید در اختیار تماشاگر بگذارند. ضمن اینکه باشگاه های ما تیم های پایه دارند که حضور بازیکنان آنها، تماشاگر مسابقات را بیشتر می کند و به نفع بازیکنان پایه است که با تماشای مسابقات حرفه ای،‌ سود می برند."

تیم شهرداری کاشان هم هفته قبل برنامه های ویژه ای برای جذب تماشاگر تدارک دید که می تواند الگوی تهرانی ها باشد. مهدی واعظی سرپرست تیم توضیح می دهد: "سالن دانشگاه از شهر بیرون است، به همین دلیل اتوبوس و امکانات دیگری مثل بلیت استخر گذاشته اند تا حمایت تماشاگران بیشتر شود."

این طرح در بازی با شهرداری گرگان اجرا شد؛ اما میزان تاثیرگذاری آن چقدر بود؟ واعظی می گوید: "نیمی از سالن پر شد چون فرصت اطلاعرسانی گسترده تر نبود. این حرکت ادامه دار است و هفته های بعد هم اجرا می شود."

چند دستگاه اتوبوس،‌ مسابقه برای تماشاگران در میانه بازی،‌ پخش لباس بازیکنان و اقدامات دیگر به قدری کم هزینه اند که انجام نشدن آن از بی حوصلگی برگزار کنندگان مسابقات بسکتبال در تهران خبر می دهند. دور دوم لیگ برتر از روز پنجشنبه نهم دی با دو مسابقه در تهران آغاز می شود. آیا بی حوصلگی تهرانی ها با شروع این دور به پایان می رسد؟