پخش زنده
امروز: -
نشست پژوهشی:
نقش وقف در اقتصاد مقاومتی
مشکلات عمده اوقاف به بدنه اجرایی آن مربوط می شود. مثلا گاهی حق و حقوقی که شهرداری موظف است بابت طرح های عمرانی که در موقوفات اجرا می شود، بدهد، به درستی پرداخت نشده است.
چکیده نشست:
- اطلاعات مربوط به مصارف وقف، از سال 91 در سامانه جامع موقوفات جمع آوری و راه اندازی شده است، در حدود 700 نوع نیت در سراسر کشور وجود داشته است.
- از نظر اجرایی، نیت عام، صرف امور عام المنفعه می شود و خاص، صرف اشخاصی که شخص واقف پیش بینی کرده، می شود.
- بسیاری از موقوفات، وقف علم و فنآوری یا دانش آموزان بی بضاعت می شود.
- در مورد کسانی که با سرمایه اندک می خواهند وارد کار خیر وقف شوند، اوراق مشارکت وجود دارد.
- مشکلات عمده اوقاف به بدنه اجرایی آن مربوط می شود. مثلا گاهی حق و حقوقی که شهرداری موظف است بابت طرح های عمرانی که در موقوفات اجرا می شود، بدهد، به درستی پرداخت نشده است.
پژوهش خبری صدا وسیما: وقف در لغت به معنای ایستادن ، به حالت ایستاده ماندن و آرام گرفتن ، توقف کردن و درنگ کردن آمده است. از آنجا که وقف ، مصداق صدقه و دربردارنده ویژگی دوام و جاودانگی است ، در احادیث و کتاب های فقهی ، گاهی از آن با نام صدقه جاریه یاد شده است.در احادیث و روایات آمده، وقف به معنای حبس عین و تسبیل منفعت،یعنی مالی را که مالکیت بر آن داریم، عین مال را حبس می کنیم و هیچ فعالیتی روی آن انجام نمی دهیم و در ازاء آن، منافع را استخراج می کنیم و در نیتی که واقف تعیین کرده هزینه می شود. پژوهش خبری رسانه ملی با حضور مهندس پورکهن، معاونت محترم اقتصادی اداره کل اوقاف استان تهران، در نشستی به بررسی نقش وقف در اقتصاد مقاومتی پرداخته است.
1- تعلیم و تربیت رایگان ، از قبیل احداث مدارس ، کتابخانه ها و تامین هزینه های موسسات آموزشی و فرهنگی از محل درآمد موقوفات ، کمک به امور تحصیلی فرزندان محرومین و نظایر آن.
2- معالجه و درمان بیماران ، نظیر احداث مراکز بهداشتی و درمانی و آسایشگاه معلولین و تامین هزینه های موسسات مربوطه
3- احداث مراکز علمی و تحقیقاتی و یا تامین بودجه های آنها نظیر دانشگاه ها.
4- کمک به زوار و مسافران از طریق ایجاد پناهگاه های بین راه ، مسافرخانه ها و ...
- اطلاعات مربوط به مصارف وقف، از سال 91 در سامانه جامع موقوفات جمع آوری و راه اندازی شده است، در حدود 700 نوع نیت در سراسر کشور وجود داشته است.
- دبیرستان البرز، موقوف های دارد به نام حسینعلی البرز، که درآمد آن صرف دانش آموزان دبیرستان آن می شود.
- بیش از 45 مرکز درمانی موقوفه در تهران وجود دارد که خدمات رایگان و یا با تعرفه بسیار پایین ارائه می دهند. از جمله بیمارستان فیروزگر، حضرت رسول، انستیتو پاستور و ...
- ساختمان انستیتو پاستور موقوفه است که وقف علم و تحقیقات شده است.
- موقوفه یگانه یا بدر النساء در شهریار خرج زوار مشهد می شود.
- در بحث مدیریتی، متصرفی، به آن دسته ای گفته می شود که اداره امورشان به وسیله سازمان، اداره کل و ادارات اجرایی وقف است و در وقف نامه متولی اجرایی برای آن تامین نشده است، و در بخش غیرمتصرفی ها، به متولی اشاره شده، (مثلا مجتهد جامع الشرایط وقف). ادارهای وجود دارد به نام اداره تحقیق یا مراجع قضایی، که اگر کسی خود را واجد شرایط تولیت تشخیص دهد مراجعه می کند و برگه درخواست پر می کند و در صورت داشتن شرایط، برگه تولیت برای وی صادر می گردد و اداره امور آن موقوفه به عهده آن شخص قرار می گیرد. در واقع کار ادارات اجرایی بیشتر به عهده متولی ها است.
- از نظر اجرایی، نیت عام، صرف امور عام المنفعه می شود و خاص، صرف اشخاصی که شخص واقف پیش بینی کرده می شود.
1- وقف زمینه ساز فقرزدایی فرهنگی و فکری
2- نقش وقف در تامین اجتماعی
3- نقش وقف در تامین بهداشت و درمان
4- نقش وقف در گسترش علوم و فنون
5- نقش و تاثیر وقف در فرهنگ سازی
- بسیاری از مردم برای امور مختلفی که ذکر شده به ادارات اجرایی وقف مراجعه می کنند و درخواست کمک می کنند که به شکل های مختلف به آنها کمک می شود.
- بسیاری از موقوفات، وقف علم و فن آوری یا دانش آموزان بی بضاعت می شود.
1- نقش وقف در انباشت و سرمایه فیزیکی
2- نقش وقف در انباشت سرمایه انسانی
3- نقش وقف در افزایش بهره وری
4- نقش وقف در کاهش نابرابری
- انباشت سرمایه فیزیکی، شامل فعالیت های عام المنفعه، مثل مدرسه سازی، پل سازی، بنای مساجد و بیمارستان ها و... می باشد که هم اشتغال زاست و سرمایه فیزیکی آن، سالیان سال می ماند.
- سرمایه انسانی نیز شامل همین دانش آموزانی است که مثلا در مدرسه متقین یا البرز تربیت می شوند و برای نسل بعد می مانند.
املاک و مستغلات وقفی، 3 نوع است: بعضی مناطق هستند که زمینش وقفی است یعنی شما مستأجر اوقاف می شوید و برای اعیانش خودتان مالکیت دارید و قرارداد اجاره سالیانه بسته می شود. گاهی زمین ملکی است و اعیانش وقف است و گاهی هم زمین و هم اعیان وقف است.
در مورد کسانی که با سرمایه اندک می خواهند وارد کار خیر وقف شوند، اوراق مشارکت وجود دارد.
الف – سیاست اول مردم محوری اقتصاد
- در بحث تقویت نقش حاکمیتی سازمان، چند سال پیش موضوع برون سپاری مطرح شد. شرکت هایی شبیه به دفاتر خدمات الکترونیک که کارهایی از قبیل وصول اجارات ، پیگیری ناوصولی ها و تنظیم اسناد اجاره را انجام می دهند که دنبال رفع نواقص آن هستیم.
- کاهش تصدیگری مثل بحث تامین هیئت های امنا و امین موقوفات
- در بحث شفاف سازی، بهترین مثال سامانه جامع موقوفات است که به راحتی می توان به آمار موقوفات ، نیات، پراکندگی و.. دسترسی پیدا کرد.
ب- سیاست دوم ارتقاء بهره وری ( با تکیه بر ظرفیت های درون پایه اقتصاد وقف )
- در بحث دانش بنیان حمایت هایی از دانش آموزان و دانشجویان می شود یا در امور تحقیقات کمک هایی انجام می گیرد.
از اواخر سال 89 سامانه جامعی در زمینه وقف راه اندازی شده که اطلاعات حدود 90 هزار، ملک یا رقبه در آن وجود دارد. اطلاعات ثبتی نسبتاً کاملی نیز در آن وجود دارد. بحث های مربوط به نیات و .. نیز مشخص است. با راه اندازی این سامانه به دلیل حذف نیروی انسانی، تخلفات نیز کاهش یافته است و مسئول سازمان از طریق رایانه می تواند کل کشور را رصد کند. این سامانه انشاءا... تا پایان سال 95 تکمیل خواهد شد.
مشکلات اوقاف با ارگان های دیگر:
مشکلات عمده اوقاف به بدنه اجرایی آن مربوط می شود. مثلا حق و حقوقی که شهرداری موظف است بابت طرح های عمرانی که در موقوفات اجرا می شود، پرداخت کند یا معوض بدهد و ... یا در عوارض تخفیف بدهد، اما گاهی کار به شکایت و دادگاه هم کشیده شده است. گاهی شهرداری، ملکی در عوض بدهی خود به اوقاف می دهد، که ارزش لازم را ندارد. بعضاً جلسات اوقاف، سر یک موضوع با شهرداری 2 سال طول می کشد. مثال دیگر بحث نیروهای مسلح است. تفاهم نامه ای با ریاست محترم کل نیروهای مسلح تنظیم شده است، اما در بحث های کارشناسی همیشه کار گره می خورد.
نیرویی که ما صرف دعوا یا دادخواست با یک ارگان می کنیم. انرژی و بهره وری ما را پایین می آورد، این نیرو باید صرف سرمایه گذاری شود، نه اینکه هدر برود.
- در مورد اختلافی که اوقاف با منابع طبیعی داشت، خیلی ها استفاده کردند و اراضی را به فروش رساندند و سند مالکیت به نام اشخاص صادر شد. منابع طبیعی ثروت ملی ماست که از بین می رود.
- اوقاف مبالغ قابل توجهی مثلا از پادگان های وقفی طلبکار است.
پژوهش خبری صدا وسیما// تینا صالحی
نظر شما