کشف نخستین و بزرگترین محوطه انسان نئاندرتال در نوشهر

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، محوطه تازه کشف شده بَندِپی نوشهر از منظر ابعاد و همچنین از نظر تعداد دست افزارهای سنگی ازجمله بزرگترین محوطه های گزارش شده و نخستین مدرک از حضور انسان عصر پارینه سنگی میانی (نئاندرتال) در این بخش از جغرافیای ایران است. 

حامد وحدتی نسب سرپرست هیات باستان شناسی گفت: پیش از این تنها در بخش های کوهستانی جنوب شرق دریای مازندران، در محوطه کیارام در استان گلستان، مواد فرهنگی منتسب به انسان نئاندرتال شناسایی شده بود که این امر مربوط به بیش از شش دهه پیش و توسط باستانشناسان انگلیسی انجام گرفته بود.

وی افزود: خرداد امسال فاطمه شجاعی فر یکی از دانشجویان کارشناسی ارشد باستان شناسی مؤسسه آموزشی مارلیک نوشهر به طور تصادفی به تجمعی از دست افزارهای سنگی روی سطح در کوهستان مشرف به منطقه بَندِپی در شهرستان نوشهر برخورد کرد.

این باستان شناس گفت: در پی این مشاهده اولیه، بازدیدی کوتاه از محوطه به همراه محمد قمری فتیده یکی اساتید رشته باستان شناسی دانشگاه مازندران انجام دادیم.

وی تصریح کرد: پس از مشاهده فراوانی چشمگیر دست افزارهای روی سطح و همچنین با توجه به فعالیت های راه سازی در جنب محوطه، مراتب به اطلاع پژوهشکده باستان شناسی رسید و پس از اخذ مجوزهای لازم عملیات بررسی و شناسایی محوطه با همراهی کوروش روستایی از پژوهشکده باستان شناسی شروع شد.  

وحدتی نسب گفت: با توجه به این نکته که این نخستین گزارش از یافت شدن محوطه ای پارینه سنگی از یال های شمالی البرز مرکزی بود، بنابراین گروه کاوش سعی کرد تا ظرف مدت یک هفته به شناسایی گستره پراکنش یافته های سطحی محوطه بَندِپی بپردازد.  

وی افزود: براساس مشاهدات، پراکنش دست افزارهای سنگی بسیار فراتر از ابعاد تخمینی اولیه بوده و محدوده ای به وسعت چندین کیلومتر مربع در بخش های مختلف کوهستان مشرف به شهرستان نوشهر را دربرگرفته است.

این باستان شناس با اشاره به اهمیت ویژه تعداد دست افزارهای سنگی یافت شده گفت: تخمین های کارشناسی حاکی از وجود بیش از صدها هزار قطعه دست افزارسنگی در محوطه است.  

وی افزود: مطالعات ابتدایی درباره ریخت شناسی و فن آوری دست افزارهای سنگی نشان داده که بیشتر دست افزارها منتسب به دوره پارینه سنگی میانی (بازه زمانی بین 250 تا40 هزار سال پیش) است، یعنی دوره ای که از آن به نام عصر انسان نئاندرتال نیز یاد می شود. همچنین، بخش خاص و مجزایی از محوطه دارای مواد فرهنگی منتسب به انسان هوشمند و دوره پارینه سنگی جدید (بازه زمانی 40 تا 18 هزار سال پیش) است.  

این باستان شناس که سالیان متمادی در محوطه عظیم پارینه سنگی دیگر ایران (میرک در جنوب سمنان) فعالیت داشته، معتقد است که دسترسی آسان به مواد خام ابزارسازی، فراوانی منابع آبی و غذایی و همچنین ثبات نسبی اقلیمی از جمله دلایلی است که منجر به شکل گیری چنین استقرار گسترده ای در محوطه بَندِپی در سالیان متمادی شده است.