فراخبر:
مناقشه تعدد تعطیلات در کشور بالاخره به کجا می رسد؟
ساماندهی تعطیلات در کشور، مناقشه ۱۴سالهای است که هنوز بین موافقان و مخالفان به سرانجام نرسیده است. به عقیده بسیاری از کارشناسان مشکل اصلی تعطیلات پراکنده بودن آن است نه تعداد روزهای آن.
چکیده پژوهش:
- آن چه در نظام
ایران در خصوص تعطیلات مسئلهساز شده است، توزیع و پراکندگی
تعطیلات و توالی تعطیلات ملی، حکومتی و مذهبی با تعطیلات آخر هفته است.
- کاهش تعطیلات اثر چندانی
بر افزایش ثروت توسط منابع انسانی نخواهد گذاشت و افزایش بهرهوری و کار مفید در روزهای
کاری، کاهش درآمد ایام تعطیل را جبران خواهد کرد.
- اگرچه ایران کمترین تعطیلات
را در دنیا دارا است، اما پراکندگی این تعطیلات به گونهای است که نسبت به کشورهای
با دو برابر تعطیلات، بیشترین چالش را برای کشور از حیث اقتصادی و آشفتگی و به هم ریختگی
امور به همراه دارد.
پژوهش خبری صدا و سیما:ساماندهی
تعطیلات در کشور، مناقشه ۱۴سالهای است که هنوز بین موافقان و مخالفان به سرانجام نرسیده
است. برخی بر زیاد بودن آن اشاره دارند و برخی بر کم بودن آن. اگر بخواهیم با یک حساب
سر انگشتی تعداد روزهای تعطیل را حساب کنیم، در سال 95 با احتساب جمعهها 79روز تعطیلی
داریم. به عقیده بسیاری از کارشناسان مشکل اصلی تعطیلات پراکنده بودن آن است نه تعداد
روزهای آن. البته برخی هم بر این عقیدهاند که
چرخشی و قمری بودن مناسباتی که منجر به تعطیلی روزهای رسمی میشود باعث شده معضلاتی
ازجمله کاهش بهرهوری نیروی انسانی پس از گذراندن یک روز تعطیلی بیهدف ایجاد شود.
از این
رو به نظر میرسد آن
چه در نظام ایران در خصوص تعطیلات مسئلهساز شده
است، توزیع و پراکندگی تعطیلات و توالی تعطیلات ملی، حکومتی و مذهبی با تعطیلات آخر
هفته است، به همین دلیل این موضوع در سالهای اخیر مورد بحث و مناقشه سیاستگذاران
و تصمیمسازان قرار گرفته است. در واقع چالش اصلی تعطیلات در کشور توالی تعطیلات رسمی
(مذهبی، ملی و حکومتی) با تعطیلات پایان هفته و ایجاد پدیده بینالتعطیلی در کشور است.
بنابراین به
نظر میرسد ساماندهی تعطیلات،
مشخص شدن توالی تعطیلات با یکدیگر و بررسی نتایج آن به نحوی که به لحاظ اقتصادی و اجتماعی
آثار تعطیلات به کمترین حد خود برسد، نیاز به کارشناسی دقیقتر و جامعتر دارد تا هر
چند سال یک بار با نظرات گوناگون کاهش یا افزایش تعطیلات و چالش بر سر این موضوع مواجه
نشویم.
یک سند
رسمی که در سال ۱۳۸۹ از سوی شورایعالی
انقلاب فرهنگی و برای ارائه به مقام معظم رهبری تهیه شده، به بررسی وضعیت تعطیلات در
ایران پرداخته است. این سند رسمی در بخش جمعبندی، به موارد ۱۱ گانهای اشاره میکند
که محور مشترک آنها، دفاع از پیامدهای همهجانبه و مثبت تعطیلات بر جامعه و اقتصاد
کشور است. این گزارش تاکید میکند که به جای نگاه صرفاً اقتصادی، باید «نگاه همهجانبه»
به تعطیلات ارائه شود و به کارکردهای مختلف ایام تعطیلات، علاوه بر اثرات آنها بر بهرهوری
اقتصادی، توجه شود. عامل اصلی در بررسی اثرات اقتصادی تعطیلات، نه صرف تعداد روزهای
تعطیل که «بهرهوری» نیروی کار است و افزایش۱۰ دقیقهای در ساعت «کار مفید» روزانه
در کشور، معادل افزایش ۶ روز کاری است و میتواند جای ۶ روز کاری را بگیرد. این گزارش
طرح برخی از مطالب در «برخی از مطبوعات و سایتها» که میگویند تعطیلات در ایران بیشتر
از سایر کشورهاست را «غیرواقعی» عنوان کرده و در توضیح این مساله، به شواهد و واقعیتهایی
درخصوص تعطیلات در ایران و سایر کشورها اشاره میکند.
برای بررسی دقیقتر موضوع به برخی نظرات کارشناسان موافق و مخالف
افزایش تعطیلات در کشور اشاره کردیم که بتوانیم به شفافتر کردن بحث مورد نظر کمک بیشتری
بکنیم.
شورای عالی انقلاب فرهنگی در یک تحقیق کاملا علمی به بررسی
وضعیت تعطیلات در ایران پرداخته است. بر اساس این تحقیق تعداد تعطیلات رسمی در ایران
در مناسبتهای مذهبی 15 ولی متوسط جهانی تعطیلات مذهبی 26.3 روز است و یا اینکه تعداد
تعطیلات برای مناسبتهای انقلابی در ایران 4 روز است و تعداد متوسط جهانی تعطیلات برای
مناسبتهای انقلابی 69.3 روز است. همچنین تعداد تعطیلات برای مناسبتهای ملی در ایران
6 روز است که متوسط جهانی این تعطیلات 17.5 روز است.
تعطیلات
سهگانه مذهبی، انقلابی و ملی در ایران از نظر محتوا و علت تعطیلی به نحوی است که از
مجموع 25 روز تعطیلات رسمی در تقویم سالانه کشور، 15 روز آن به جشن و 10 روز آن به
عزاداری تعلق دارد. بررسی این موضوع در بررسی کارکردهای تعطیلات و میزان تاثیر فرهنگی،
اجتماعی آن بر مردم جامعه بسیار مهم است. ذکر این نکته نیز ضروری است بر خلاف برداشت
برخی از افراد، تعطیلات با ماهیت نشاط و شادی از فراوانی بیشتری برخوردار است.
تعطیلات
در کشور ما از جمله موضوعاتی است که با اظهارات متفاوت نتوانسته چهره واقعی و اصلی
خود را برای مردم نمایان کند؛ چرا که برخی معتقدند میزان تعطیلات رسمی در ایران زیاد
است و کشورمان را صدرنشین کشورهای پر تعطیل جهان میدانند و چه آنها که معتقدند که
ایران دارای کمترین تعطیلات در جهان است. بنابراین به این تناقض ها می توان چنین پاسخ
داد که از دیدگاه کسانی که معتقدند تعطیلات در ایران کم است، اگر قرار است تعطیلات
ایران با سایر کشورها مقایسه شود باید کل تعطیلات اعم از رسمی و آخر هفته را در نظر
گرفت و تفکیکی میان این دو قائل نشد. اما در دیدگاه کسانی که معتقدند تعطیلات در ایران
زیاد است، مقایسه، صرفاً مربوط به تعطیلات رسمی ایران با تعطیلات رسمی سایر کشورهاست
و نه تعطیلات پایان هفته. پس مبنای قابل قبول، محاسبه نسبت روزهای تعطیل و روزهای کاری
و مقایسه آن در کشورهای مختلف است. با این مبنا کل تعطیلات در ایران نسبت به سایر مناطق
دنیا کمترین است، اما بهرغم کم بودن تعداد تعطیلات در ایران توزیع و پراکندگی تعطیلات
در ایران به گونهای است که باعث ایجاد پدیده بینالتعطیلی در کشور میشود. به عبارت
دیگر اگرچه ایران کمترین تعطیلات را در دنیا دارا است، اما پراکندگی این تعطیلات به
گونهای است که نسبت به کشورهای با دو برابر تعطیلات، بیشترین چالش را برای کشور از
حیث اقتصادی و آشفتگی و به هم ریختگی امور به همراه دارد.
پژوهش خبری صدا و سیما// پژوهشگر: زهره دانشمندی