راهکارهای حقوقی ایران جهت مجبور کردن آمریکا به اجرای تعهداتش

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ آلمان قصد دارد این روند را تسریع بخشد اما در صورتی که آمریکا همچنان از پایبندی به تعهد سرباز بزند ایران روش‌های حقوقی برای مقابله با این مساله خواهد داشت.

در سند برجام پیش‌بینی‌هایی برای برخورد با اعضایی که تعهد به برجام ندارند، صورت گرفته است؛ بنابراین با رجوع به سند برجام می‌توان این موارد را مورد توجه قرار داد. برجام یک برنامه مستمر و دارای دستورالعمل‌های تقریبا روشن و مشخص است؛ بر اساس آن دستورات و مرحله‌بندی آنها می‌توان برخورد لازم را در مورد عدم پایبندی به کار گرفت.

وقتی گامی از سوی یکی از دو طرف برداشته می‌شود طرف مقابل باید گامی بردارد و اقدامات را عملیاتی کند.

وقتی مهم‌ترین موضوع یا به عبارتی جان مایه توافق که بحث نقل و انتقال پول و عدم اجازه دسترسی به سیستم ارزی دلار و مبادلات بر پایه دلار متوقف شود طبعا این خود تناقض با روح برجام است و جمهوری اسلامی ایران نیز گامی به اندازه اقدامات طرف مقابل برخواهد داشت. زمانی که در طراحی گام‌های دو طرف برخی گام‌ها از سوی ایران برداشته شود و طرف مقابل به این اندازه اقدام نکند طبیعتا مشکلاتی ایجاد خواهد شد.

ایران همواره اعلام کرده است که سند برجام، سندی بر پایه اعتماد متقابل نیست و راهکارهای حقوقی در این روند لحاظ شده است. تاکنون روند پیگیری‌ها از سوی ایران به صورت سیاسی دنبال شده است. سندهای بین‌المللی وقتی مورد توافق قرار می‌گیرد و میان طرفین امضا می‌شود سازمان‌ها و دستگاه‌هایی در ساختار حقوق بین‌الملل تعریف شده که به‌عنوان ناظر یا سازمان اصلی نظارت بر آن سندها تلقی می‌شود. سازمان ملل و شورای امنیت یکی از این سازو کارهاست. سند برجام بعد از توافق به شورای امنیت ارائه شده است و ایران می‌تواند به این سازوکار مراجعه کند.

دادگاه‌های حقوقی بین‌المللی می‌توانند در این جهت مورد توجه قرار بگیرند، حتی در این زمینه می‌توان به دادگاه‌های آمریکا نیز توجه ویژه کرد. بر اساس یک اصل حقوق بین‌الملل توافقنامه‌های بین‌المللی در سطح سازمان و شورای امنیت بر اساس قوانین داخلی کشور است. حتی گاهی بخشنامه‌ها ممکن است در سطح قانون هم نباشند و تنها در سطح بخشنامه در آمریکا در تضاد با مضمون و روح برجام باشد می‌تواند مورد اعتراض قرار بگیرد. بنابراین در یک جایگاه حقوقی همه این ابعاد باید مورد بررسی قرار بگیرد و اولویت و درجه‌بندی آن مشخص شود.

سفیر روسیه در ایران در انتقادی اخیرا مطرح کرد که وقتی صحبت از عدم پایبندی به برجام می‌شود تمام کشورهای 1+5 مطرح می‌شوند که این درست نیست و برخی کشورها از جمله روسیه تماما به این موضوع پایبندند. البته باید به این نکته توجه کرد که گفته سفیر حرفی قابل فهم است اما قابل قبول نیست. 6 کشور به صورت تضامنی عمل می‌کنند؛ هر کدام ضامن عملکرد دیگری هست. وقتی 6 کشور با هم سندی را امضا کردند یعنی هر کدام به‌طور طبیعی ضامن عملکرد یکدیگر هستند و هیچ‌کدام نمی‌توانند مسئولیت کشور خود را نادیده بگیرد.

مرکز مطالعات خلیج فارس