پیوند رسانه های اجتماعی با شبکه های خبری و ناکامی کودتا در ترکیه

پژوهش خبری صدا و سیما:در لحظات اولیه کودتای نیمه شب ترکیه که بسیاری از مردم ترکیه و خاورمیانه در خواب آرام به سر می بردند، رسانه دولتی این کشور در ساعت یک بامداد روز شنبه به تسخیر کودتاچیان درآمد. اکثر رسانه­ های دنیا برای گزارش وقوع این کودتا با آب و تاب به تسخیر شبکه تی آر تی (شبکه دولتی) و فرودگاه این کشور پرداختند و این نشانه ها را به عنوان شواهدی از پیروزی احتمالی کودتاچیان قلمداد کردند. این رسانه ها با اشاره به خروج اردوغان از قصر ریاست جمهوری، نامعلوم بودن مکان وی را در صدر اخبار خود قرار دادند.

مانند همه کودتاهای قبل کودتاچیان با تصرف رادیو و تلویزیون در شبکه تی آر تی ترکیه بیانیه خود را قرائت کردند و اعلام کردند که به زودی قانون اساسی جدید را تدوین و صادر خواهند کردند. اما در ساعت حدود دو و ده دقیقه بامداد پخش پیام تصویری اردوغان ازرسانه اجتماعی فیس تایم و از طریق گوشی موبایل مجری شبکه سی ان ان ترکیه باعث شد که به نوعی آب بر روی آتشی پاشیده شود که کودتاچیان رقم زده بودند. اردوغان از مردم خواست که به خیابان ها بیایند. در ساعت 5 و 15 دقیقه صبح هر چند کودتاچیان استودیو تلویزیون "سی ان ان ترک" را که برای اولین بار صدای اردوغان را از طریق رسانه اجتماعی فیس تایم پخش کرده بود، تسخیر کردند اما دیگر کار از کار گذشته و در ساعت 5 و 30 دقیقه اردوغان با استقبال هواداران وارد فرودگاه استانبول شد. 

شهرهای آنکارا و استانبول مملو از جمعیتی بود که تازه متوجه این موضوع شده بودند که در سکوت نیمه شب چه اتفاقی افتاده است. از حدود ساعت 1 بامداد تا 6 و نیم صبح که رسانه دولتی ترکیه در تسخیر کودتاچیان بودند، نفش فرامکانی و فرازمانی رسانه ­های اجتماعی از جمله فیس تایم را نمی توان نادیده گرفت که توانست با کمک به شبکه های خبری تلویزیونی در خدمت این شبکه ها درآید و به نوعی فرامکانی و فرازمانی خود را به ویژگی انتشار گسترده شبکه های خبری پیوند بزند. در واقع فناوری های نوین ارتباطی در این حادثه ویژگی دسترسی دائمی و همیشگی خود را به رخ کشیدند و محدود نبودن به زمان و مان خاص را به نمایش گذاشتند.

خبرنگاران شبکه خبر و خبرگزاری صداوسیما نیز از ابتدای وقوع کودتا در ترکیه توانستند با استفاده از همه ابزارهای ارتباطی از جمله "اسکایپ" عملکرد بسیار خوبی را از خود به جا بگذارند و از نظر سرعت اطلاع رسانی عملکرد بسیار خوبی در بین شبکه های خبری جهان داشته باشند. به نظر می رسد در این کودتا استفاده تکمیلی از رسانه های اجتماعی از سوی شبکه های خبری تلویزیونی رکوردی بی نظیر از خود به جای گذاشت و شبکه های خبری تلویزیونی توانستند بر محدودیت های زمانی و مکانی بیش از گذشته فائق آیند.

...........................................

پژوهش خبری صدا و سیما// هادی البرزی