پخش زنده
امروز: -
وظایف 19 بازوی عملیاتی مجلس
مجلس شورای اسلامی از 13 کمیسیون «تخصصی» و تعدادی کمیسیون «خاص» تشکیل شده است و هرکدام با استناد به شرح وظایف تعیین شده، محلی برای تهیه، تدوین، چکش کاری و تصویب طرح ها و لوایح هستند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، علی‌رغم گذشت 14 روز از آغاز ماموریت 4 ساله مجلس دهم، اعضای کمیسیون های «تخصصی» و «خاص» مشخص نشده و عملا طرح یا لایحه ای در دستور کار نمایندگان قرار نگرفته است.
طبق گفته علی لاریجانی، وضعیت این کمیسیون ها، طی هفته جاری مشخص خواهد شد تا مجلس شورای اسلامی کار خود را رسما شروع کند.
کمیسیون های 6گانه «خاص» و 13گانه«تخصصی» مجلس شورای اسلامی عبارتند از:
خاص:
1. «مشترک»، 2. «ویژه»، 3. «تلفیق»، 4. «تحقیق»، 5. «تدوین آیین نامه داخلى مجلس» و 6. «اصل نودم قانون اساسی»
تخصصی:
1. «آموزش، تحقیقات و فناوری»، 2. «اجتماعی»، 3. «اقتصادی»، 4. «امنیت ملی و سیاست خارجی» 5. «انرژی»، 6. «برنامه، بودجه و محاسبات»، 7. «بهداشت و درمان»، 8. « شوراها و امور داخلی مجلس»، 9. «صنایع و معادن»، 10. «عمران»، 11. « فرهنگی»، 12. « قضایی و‌حقوقی» و 13. «کشاورزی، آب و‌منابع طبیعی».
تعیین مصادیق و تهیه شرح وظایف و اختیارات کمیسیون‌ها، با رعایت کلیت آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، توسط هیأت رئیسه مجلس یا هر یک از کمیسیون‌ها و یا حداقل پنجاه نفر از نمایندگان پیشنهاد می‌شود و پس از تصویب در جلسه مشترک هیأت رئیسه مجلس، اعضای کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی و رؤسای کمیسیون‌های تخصصی اجرا می‌شود.
وظایف و ساختار کمیسیون های «خاص»:
1. کمیسیون مشترک:
این کمیسیون در مورد طرح‌ها و لوایحى که به تشخیص هیأت رئیسه به دو یا چند کمیسیون ارتباط اساسى داشته باشد، با 23 عضو تشکیل مى شود و تعیین سهم هر کمیسیون به وسیله هیأت رئیسه مجلس و انتخاب آنان توسط کمیسیون ذی‌ربط است.
2. کمیسیون ویژه:
این کمیسیون نیز برای رسیدگی و تهیه گزارش برای مسائل مهم و استثنایى - که براى کشور پیش مى آید - به پیشنهاد حداقل پانزده نفر از نمایندگان و تصویب مجلس تشکیل مى شود و اعضاى آن که پانزده نفر خواهند بود، مستقیما در جلسه علنى توسط نمایندگان با رأى مخفى و اکثریت نسبى انتخاب می شوند.
3.کمیسیون تلفیق:
این کمیسیون به منظور تنظیم اصول و مفاد برنامه هاى توسعه و لوایح بودجه کل کشور و ایجاد هماهنگى بین کمیسیون‌هاى تخصصى مجلس شوراى اسلامى، پس از تقدیم لایحه مربوط توسط دولت به مجلس، تشکیل می شود.
4. کمیسیون تحقیق:
این کمیسیون در روزهای اولیه آغاز به کار مجلس و به منظور بررسى اعتبارنامه هایى که توسط شعب مورد تأیید قرار نگرفته و یا از سوى نمایندگان مورد اعتراض واقع شده است، تشکیل می شود.
5.کمیسیون تدوین آیین نامه داخلى:
این کمیسیون علاوه بر انجام وظایف مقرر در آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، طرح‌هاى مربوط به اصلاح آیین نامه داخلى مجلس را رسیدگى کرده و نظر خود را به مجلس گزارش مى‌کند تا مطابق آیین‌نامه مورد بررسى قرار گیرد.
6. کمیسیون اصل نودم قانون اساسى:
این کمیسیون که یکی از کمیسیون های مهم و حساس مجلس به شمار رود، به منظور سامان دادن و کارآمدسازی مجلس و نمایندگان، خصوصاً نسبت به طرز کار قوای مجریه و قضاییه و مجلس مبتنی بر اصول متعدد قانون اساسی بالاخص اصل نودم، تشکیل می‌شود تا طبق قوانین مصوب مربوط به خود اداره و انجام وظیفه کند.
وظایف و ساختار کمیسیون های «تخصصی»:
کمیسیون‌های تخصصی رأساً یا با تقاضای حداقل ده نفر از نمایندگان می‌توانند در موارد مهم و حساس و در مواجهه با تخلفات یا سوء مدیریت، با دعوت از مسؤولان ذی‌ربط موضوع را بررسی کرده و گزارش آن را به هیأت رئیسه ارائه کنند و همچنین مى توانند به تعداد کافى مشاور ذىصلاح به ویژه از میان نمایندگان ادوار گذشته که در مسائل کمیسیون صاحب تخصص و تجربه باشند از طریق هیأت رئیسه به خدمت بگیرند.
وظایف و اختیارات عام کمیسیون های تخصصی عبارتند از:
1- بررسی طرح‌ها و لوایح ارجاعی و گزارش آن به مجلس شورای اسلامی.
2- بررسی و تصویب آزمایشی طرح‌ها و لوایح و همچنین تصویب دائمی اساسنامه سازمان‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت طبق اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی
3- رسیدگی به درخواست‌های تحقیق و تفحص
4- رسیدگی به سؤال نمایندگان از رئیس جمهور و وزیران
5- بررسی موارد ارجاعی از لوایح برنامه توسعه و بودجه سالانه و گزارش آن به کمیسیون تلفیق
6- کسب اطلاع از کم و کیف اداره امور کشور، دریافت و بررسی گزارش‌های عملکردی و نظارتی از اجرای قوانین مربوط به دستگاه‌های ذی‌ربط
7- تهیه گزارش موردی و سالانه در خصوص امور اجرایی دستگاه‌ها و نحوه اجرای قوانین به خصوص قانون برنامه توسعه و بودجه سالانه و ارائه نکات مثبت، منفی و پیشنهاد نحوه اصلاح آن و تقدیم گزارش به مجلس جهت قرائت
وظایف تفکیکی کمیسیون های 13گانه تخصصی:
1.کمیسیون آموزش و تحقیقات:
انجام وظایف محوله در محدوده آموزش و پرورش عمومى، آموزش فنى و حرفه اى، آموزش عالى، تحقیقات و فناورى، مطابق ضوابط آئین نامه.
2. کمیسیون اجتماعی:
انجام وظایف محوله در محدوده امور ادارى و استخدامى، کار، اشتغال، روابط کار و تعاون مطابق ضوابط آیین نامه.
3. کمیسیون اقتصادی:
انجام وظایف محوله در محدوده اقتصاد و دارایى، بازرگانى داخلى، بازرگانى خارجى مطابق ضوابط آیین نامه.
4. کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی:
انجام وظایف محوله در محدوده سیاست و روابط خارجى، دفاع، اطلاعات و امنیت مطابق ضوابط آیین نامه.
5. کمیسیون انرژی:
انجام وظایف محوله درمحدوده نفت، گاز، برق، سدها و نیروگاه‌های آبى و برقى، انرژى اتمى و انرژىهاى نو مطابق ضوابط آیین نامه.
6.کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات:
انجام وظایف محوله در محدوده برنامه، بودجه، نظارت برنامه و بودجه و دیوان محاسبات و امور مالى مجلس و آمار و خدمات عمومى فنى مطابق ضوابط آیین نامه.
7. کمیسیون بهداشت و درمان:
انجام وظایف محوله در محدوده بهداشت، درمان، امداد، بهزیستى، تأمین اجتماعى و بیمه هاى اجتماعى و هلال احمر مطابق ضوابط آیین نامه.
8. کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس:
انجام وظایف محوله در محدوده سیاست داخلی، شوراها، امور غیرعمرانی شهرداری‌ها و ثبت احوال مطابق ضوابط آیین‌نامه.
9. کمیسیون صنایع و معادن:
انجام وظایف محوله درمحدوده صنایع، پست، مخابرات، معادن، پتروشیمى، صنایع هوافضا و ارتباطات مطابق ضوابط آیین نامه.
10. کمیسیون عمران:
انجام وظایف محوله در محدوده راه و ترابرى، مسکن، عمران شهرى و عمران روستایى و امور عمرانی شهرداری‌ها و دهیاری‌ها مطابق ضوابط آیین نامه.
11. کمیسیون فرهنگی:
انجام وظایف محوله در محدوده فرهنگ و هنر، ارشاد و تبلیغات، صدا و سیما و ارتباطات جمعى، تربیت بدنى و جوانان و زنان و خانواده مطابق ضوابط آیین نامه.
12. کمیسیون قضایی و حقوقی:
انجام وظایف محوله در محدوده قضایى و حقوقى مطابق ضوابط آیین نامه.
13. کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی:
براى انجام وظایف محوله درمحدوده کشاورزى، منابع آب، دام و طیور، شیلات، محیط زیست و هواشناسى مطابق ضوابط آیین نامه.
برخی مقررات مشترک کمیسیون‌ها:
1. هر یک از کمیسیون‌هاى تخصصى مجلس موظفند از میان اعضاى خود کمیته و یا کمیته هاى فرعى متناسب با موضوعات مربوط تشکیل دهد. این کمیته‌ها داراى یک رئیس، یک نائب رئیس و یک دبیر خواهند بود که توسط اعضاى همان کمیته انتخاب مىشوند.
2. هر نماینده مىتواند پس از گذشت شش ماه از آغاز کار هر دوره مجلس، از طریق هیأت رئیسه تقاضاى تغییر کمیسیون کند. این تغییر و انتقال با موافقت اکثریت اعضای کمیسیون‌هاى ذى ربط انجام می شود.
3.گزارش عملکرد کمیسیون‌ها باید هر ماه یک بار به هیأت رئیسه مجلس داده شود تا به نحو مقتضى به اطلاع نمایندگان برسد.
4.چنانچه نمایندگان عضو کمیسیون‌های خاص در سال، 30 ساعت غیبت اعم از موجه و غیرموجه داشته باشند ادامه عضویت آنها در کمیسیون منوط به موافقت اکثریت اعضای آن کمیسیون خاص است.
انتظار می‌رود با تعیین تکلیف سریع کمیسیون‌ها، مجلس شورای اسلامی از هفته جاری کار خود را با اولویت «اقتصاد»، «فرهنگ» و «اقتدارمجلس»، آغاز کند و طبق فرموده سکاندار نظام « انقلابی عمل کند، انقلابی باشد و انقلابی بماند».
گزارش: وحید عظیم‌نیا
طبق گفته علی لاریجانی، وضعیت این کمیسیون ها، طی هفته جاری مشخص خواهد شد تا مجلس شورای اسلامی کار خود را رسما شروع کند.
کمیسیون های 6گانه «خاص» و 13گانه«تخصصی» مجلس شورای اسلامی عبارتند از:
خاص:
1. «مشترک»، 2. «ویژه»، 3. «تلفیق»، 4. «تحقیق»، 5. «تدوین آیین نامه داخلى مجلس» و 6. «اصل نودم قانون اساسی»
تخصصی:
1. «آموزش، تحقیقات و فناوری»، 2. «اجتماعی»، 3. «اقتصادی»، 4. «امنیت ملی و سیاست خارجی» 5. «انرژی»، 6. «برنامه، بودجه و محاسبات»، 7. «بهداشت و درمان»، 8. « شوراها و امور داخلی مجلس»، 9. «صنایع و معادن»، 10. «عمران»، 11. « فرهنگی»، 12. « قضایی و‌حقوقی» و 13. «کشاورزی، آب و‌منابع طبیعی».
تعیین مصادیق و تهیه شرح وظایف و اختیارات کمیسیون‌ها، با رعایت کلیت آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، توسط هیأت رئیسه مجلس یا هر یک از کمیسیون‌ها و یا حداقل پنجاه نفر از نمایندگان پیشنهاد می‌شود و پس از تصویب در جلسه مشترک هیأت رئیسه مجلس، اعضای کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی و رؤسای کمیسیون‌های تخصصی اجرا می‌شود.
وظایف و ساختار کمیسیون های «خاص»:
1. کمیسیون مشترک:
این کمیسیون در مورد طرح‌ها و لوایحى که به تشخیص هیأت رئیسه به دو یا چند کمیسیون ارتباط اساسى داشته باشد، با 23 عضو تشکیل مى شود و تعیین سهم هر کمیسیون به وسیله هیأت رئیسه مجلس و انتخاب آنان توسط کمیسیون ذی‌ربط است.
2. کمیسیون ویژه:
این کمیسیون نیز برای رسیدگی و تهیه گزارش برای مسائل مهم و استثنایى - که براى کشور پیش مى آید - به پیشنهاد حداقل پانزده نفر از نمایندگان و تصویب مجلس تشکیل مى شود و اعضاى آن که پانزده نفر خواهند بود، مستقیما در جلسه علنى توسط نمایندگان با رأى مخفى و اکثریت نسبى انتخاب می شوند.
3.کمیسیون تلفیق:
این کمیسیون به منظور تنظیم اصول و مفاد برنامه هاى توسعه و لوایح بودجه کل کشور و ایجاد هماهنگى بین کمیسیون‌هاى تخصصى مجلس شوراى اسلامى، پس از تقدیم لایحه مربوط توسط دولت به مجلس، تشکیل می شود.
4. کمیسیون تحقیق:
این کمیسیون در روزهای اولیه آغاز به کار مجلس و به منظور بررسى اعتبارنامه هایى که توسط شعب مورد تأیید قرار نگرفته و یا از سوى نمایندگان مورد اعتراض واقع شده است، تشکیل می شود.
5.کمیسیون تدوین آیین نامه داخلى:
این کمیسیون علاوه بر انجام وظایف مقرر در آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، طرح‌هاى مربوط به اصلاح آیین نامه داخلى مجلس را رسیدگى کرده و نظر خود را به مجلس گزارش مى‌کند تا مطابق آیین‌نامه مورد بررسى قرار گیرد.
6. کمیسیون اصل نودم قانون اساسى:
این کمیسیون که یکی از کمیسیون های مهم و حساس مجلس به شمار رود، به منظور سامان دادن و کارآمدسازی مجلس و نمایندگان، خصوصاً نسبت به طرز کار قوای مجریه و قضاییه و مجلس مبتنی بر اصول متعدد قانون اساسی بالاخص اصل نودم، تشکیل می‌شود تا طبق قوانین مصوب مربوط به خود اداره و انجام وظیفه کند.
وظایف و ساختار کمیسیون های «تخصصی»:
کمیسیون‌های تخصصی رأساً یا با تقاضای حداقل ده نفر از نمایندگان می‌توانند در موارد مهم و حساس و در مواجهه با تخلفات یا سوء مدیریت، با دعوت از مسؤولان ذی‌ربط موضوع را بررسی کرده و گزارش آن را به هیأت رئیسه ارائه کنند و همچنین مى توانند به تعداد کافى مشاور ذىصلاح به ویژه از میان نمایندگان ادوار گذشته که در مسائل کمیسیون صاحب تخصص و تجربه باشند از طریق هیأت رئیسه به خدمت بگیرند.
وظایف و اختیارات عام کمیسیون های تخصصی عبارتند از:
1- بررسی طرح‌ها و لوایح ارجاعی و گزارش آن به مجلس شورای اسلامی.
2- بررسی و تصویب آزمایشی طرح‌ها و لوایح و همچنین تصویب دائمی اساسنامه سازمان‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت طبق اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی
3- رسیدگی به درخواست‌های تحقیق و تفحص
4- رسیدگی به سؤال نمایندگان از رئیس جمهور و وزیران
5- بررسی موارد ارجاعی از لوایح برنامه توسعه و بودجه سالانه و گزارش آن به کمیسیون تلفیق
6- کسب اطلاع از کم و کیف اداره امور کشور، دریافت و بررسی گزارش‌های عملکردی و نظارتی از اجرای قوانین مربوط به دستگاه‌های ذی‌ربط
7- تهیه گزارش موردی و سالانه در خصوص امور اجرایی دستگاه‌ها و نحوه اجرای قوانین به خصوص قانون برنامه توسعه و بودجه سالانه و ارائه نکات مثبت، منفی و پیشنهاد نحوه اصلاح آن و تقدیم گزارش به مجلس جهت قرائت
وظایف تفکیکی کمیسیون های 13گانه تخصصی:
1.کمیسیون آموزش و تحقیقات:
انجام وظایف محوله در محدوده آموزش و پرورش عمومى، آموزش فنى و حرفه اى، آموزش عالى، تحقیقات و فناورى، مطابق ضوابط آئین نامه.
2. کمیسیون اجتماعی:
انجام وظایف محوله در محدوده امور ادارى و استخدامى، کار، اشتغال، روابط کار و تعاون مطابق ضوابط آیین نامه.
3. کمیسیون اقتصادی:
انجام وظایف محوله در محدوده اقتصاد و دارایى، بازرگانى داخلى، بازرگانى خارجى مطابق ضوابط آیین نامه.
4. کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی:
انجام وظایف محوله در محدوده سیاست و روابط خارجى، دفاع، اطلاعات و امنیت مطابق ضوابط آیین نامه.
5. کمیسیون انرژی:
انجام وظایف محوله درمحدوده نفت، گاز، برق، سدها و نیروگاه‌های آبى و برقى، انرژى اتمى و انرژىهاى نو مطابق ضوابط آیین نامه.
6.کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات:
انجام وظایف محوله در محدوده برنامه، بودجه، نظارت برنامه و بودجه و دیوان محاسبات و امور مالى مجلس و آمار و خدمات عمومى فنى مطابق ضوابط آیین نامه.
7. کمیسیون بهداشت و درمان:
انجام وظایف محوله در محدوده بهداشت، درمان، امداد، بهزیستى، تأمین اجتماعى و بیمه هاى اجتماعى و هلال احمر مطابق ضوابط آیین نامه.
8. کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس:
انجام وظایف محوله در محدوده سیاست داخلی، شوراها، امور غیرعمرانی شهرداری‌ها و ثبت احوال مطابق ضوابط آیین‌نامه.
9. کمیسیون صنایع و معادن:
انجام وظایف محوله درمحدوده صنایع، پست، مخابرات، معادن، پتروشیمى، صنایع هوافضا و ارتباطات مطابق ضوابط آیین نامه.
10. کمیسیون عمران:
انجام وظایف محوله در محدوده راه و ترابرى، مسکن، عمران شهرى و عمران روستایى و امور عمرانی شهرداری‌ها و دهیاری‌ها مطابق ضوابط آیین نامه.
11. کمیسیون فرهنگی:
انجام وظایف محوله در محدوده فرهنگ و هنر، ارشاد و تبلیغات، صدا و سیما و ارتباطات جمعى، تربیت بدنى و جوانان و زنان و خانواده مطابق ضوابط آیین نامه.
12. کمیسیون قضایی و حقوقی:
انجام وظایف محوله در محدوده قضایى و حقوقى مطابق ضوابط آیین نامه.
13. کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی:
براى انجام وظایف محوله درمحدوده کشاورزى، منابع آب، دام و طیور، شیلات، محیط زیست و هواشناسى مطابق ضوابط آیین نامه.
برخی مقررات مشترک کمیسیون‌ها:
1. هر یک از کمیسیون‌هاى تخصصى مجلس موظفند از میان اعضاى خود کمیته و یا کمیته هاى فرعى متناسب با موضوعات مربوط تشکیل دهد. این کمیته‌ها داراى یک رئیس، یک نائب رئیس و یک دبیر خواهند بود که توسط اعضاى همان کمیته انتخاب مىشوند.
2. هر نماینده مىتواند پس از گذشت شش ماه از آغاز کار هر دوره مجلس، از طریق هیأت رئیسه تقاضاى تغییر کمیسیون کند. این تغییر و انتقال با موافقت اکثریت اعضای کمیسیون‌هاى ذى ربط انجام می شود.
3.گزارش عملکرد کمیسیون‌ها باید هر ماه یک بار به هیأت رئیسه مجلس داده شود تا به نحو مقتضى به اطلاع نمایندگان برسد.
4.چنانچه نمایندگان عضو کمیسیون‌های خاص در سال، 30 ساعت غیبت اعم از موجه و غیرموجه داشته باشند ادامه عضویت آنها در کمیسیون منوط به موافقت اکثریت اعضای آن کمیسیون خاص است.
انتظار می‌رود با تعیین تکلیف سریع کمیسیون‌ها، مجلس شورای اسلامی از هفته جاری کار خود را با اولویت «اقتصاد»، «فرهنگ» و «اقتدارمجلس»، آغاز کند و طبق فرموده سکاندار نظام « انقلابی عمل کند، انقلابی باشد و انقلابی بماند».
گزارش: وحید عظیم‌نیا
نظر شما