یادداشت؛
امام (ره)، سینما را از تباهی نجات دادند
امام خمینی (ره) شخصیتی هستند که با اظهارات دقیق فرهنگی و اجتماعی خود سینما را از تباهی نجات دادند.
به گزارش خبرنگار
خبرگزاری صدا و سیما؛ نویسندگان مختلف جهان در مقالهها و یادداشت هایی که از امام خمینی (ره) نوشته اند ایشان را شخصیتی چند بعدی دانسته اند، اگر خودمان هم نگاهی به زندگی و آثار امام راحل داشته باشیم، خواهیم فهمید که ایشان علاوه بر تفکر غنی دینی و سیاسی در زمینه فرهنگ و هنر نیز صاحب نظر بوده اند.
قبل از پیروزی انقلاب اسلامی سینما به دلیل نداشتن سلامت اخلاقی، مقبولیتی در اذهان عمومی نداشت و ایشان به محض ورود به بهشت زهرا (س) ضمن صحبت درباره مسائل مختلف درباره هنر هفتم نیز صحبت هایی کردند که جمله «ما با سینما مخالف نیستیم ما با مرکز فحشا مخالفیم»، جمله ای است که از میان سخنان ایشان در یادها مانده است.
در این سخنرانی آمده است: «برای چه سینمای ما مرکز فحشاست. ما با سینما مخالف نیستیم ما با مرکز فحشا مخالفیم. ما با رادیو مخالف نیستیم ما با فحشا مخالفیم. ما با تلویزیون مخالف نیستیم ما با آن چیزی که در خدمت اجانب برای عقب نگه داشتن جوانان ما و از دست دادن نیروی انسانی ماست، با آن مخالف هستیم. ما کی مخالفت کردیم با تجدد، با مراتب تجدد مظاهر تجدد وقتی که از اروپا پایش را در شرق گذاشت خصوصا در ایران، مرکز چیزی که باید از آن استفاده تمدن بکنند ما را به توحش کشانده است.»
امام خمینی (ره) آغازگر بیداری اسلامی در جهان بودند و سخنان آگاهی بخش او درباره سینما، سینما گران ما را از خواب غفلت بیدار کرد و از تباهی نجات داد.
همین سخنرانی سبب شد سینماگران ما مسیری را که در هنر هفتم گم کرده بودند پیدا کنند و بعد از انقلاب اسلامی آثاری بسازند که مورد توجه خاص و عام قرار بگیرد و از نگاه متخصصان این عرصه نیز از نظر فرم، محتوا و ساختار بهتر از قبل باشد.
امام خمینی (ره) همواره رسانه های مختلف فرهنگی از جمله سینما را رصد می کردند و درباره فیلم های مختلف نظراتی هم می دادند.
ایشان در سال 59، درباره اکران فیلم «الرساله» مصطفی عقاد هم نظر دادند. در نقل قولی از حسین بهزاد، نویسنده و محقق جنگ تحمیلی در برنامه راز مطرح شد که، در آن زمان منتقدین درباره این فیلم نظر خوبی نداشتند و نگرانی آنها در این باره بود که در فیلم مصطفی عقاد، بلال در هنگام فتح مکه و گفتن اذان، نامی از حضرت علی (ع)، (اشهد ان علی ولیالله) نمیبرد، و از آنجا که مصطفی عقاد، کارگردان سوری، کارگردانی غیرشیعه است، اکران این فیلم در جامعه آن روز تأثیرات خوبی ندارد.
بهزاد در این باره افزود: امام خمینی(ره) فیلم را دیدند و گفتند «فیلم بدون اشکال است، گفتن عبارت مربوط به حضرت علی (ع) در اذان از مستحبات است و نه واجبات.»
در همین حوالی فیلم سینمایی «گاو» ساخته داریوش مهرجویی تولید شده بود و جزو اولین تولیدات قوی سینمای ما به حساب می آمد.
امام خمینی (ره) در اردیبهشت همان سال درباره این فیلم سینمایی گفتند: ما بحمداللّه گویندگان و نویسندگان خوب داریم. ما همه چیز داریم. من غالباً فیلمهایی که خود ایرانیها درست میکنند به نظرم بهتر از دیگران است. مثلاً فیلم «گاو» آموزنده بود. اما حالا این فیلمها باید حتماً از آمریکا یا از اروپا بیاید با یک بی بند و باری تا روشنفکران غربزده شاد شوند. فیلمهایی که از خارج به ایران میآید اکثراً استعماری است. بنابراین فیلمهای خارجی استعماری را حذف کنید مگر صددرصد صحیح باشد.
داریوش مهرجویی کارگردان این کار نیز درباره این نظر امام خمینی(ره) گفت: در شرایط اوایل انقلاب سینما حوزه نکوهیدهای بود و مردم تمام سینماها را آتش میزدند چون میگفتند سینما محل ترویج فساد است. به همین دلیل تولید فیلم به صفر رسید و سینماها تعطیل شد. در این وضعیت تلویزیون به طور اتفاقی «گاو» را نشان داد و امام(ره) این فیلم را مشاهده کردند و گفتند: «ما نمیگوییم سینما اساسا بد است. نظیر فیلم «گاو» میتواند فیلم فرهنگی و آموزندهای باشد و فکر و روح بیننده را تعالی دهد» این حرف امام برای سینمای ایران بسیار تعیین کننده بود.
وی افزود: نه تنها نظر من، بلکه نظر تمامی مورخین این است که حضرت امام خمینی(ره)، خطی مشی سینمای ایران را مشخص کرد که چهگونه باشد، ایشان دلیل وجودی سینما را مشخص کرد که عامل تعیینکننده مهمی بود. در آن زمان، همه مانده بودند که چه کار کنند.
امام خمینی (ره) دیدارهایی را نیز با اهالی رسانه ها می گذاشتند. ایشان در یکی از این دیدارها که با اهالی رادیو بود گفتند: «اگر نسل جوان فاسد نباشد آنها از آن خوف دارند و میترسند که یک وقت نسل جوان یک عصیانی بکند و آنها را به تباهی بکشد. از این جهت، به وسائل مختلفه کوشش میکنند که نسل جوان را به تباهی بکشند که از مسائل روز و از مسائل زندگی کنار باشند. وسائل متعدد، از قبیل مطبوعات که در خدمت آنها بود، رادیو و تلویزیون، سینما، تئاتر، تمام اینها که در خدمت آن رژیم های غیرتوحیدی هست. در سینما جوانهای ما وارد میشدند، اگر چنانچه چند روز وارد میشدند عادت میکردند و سینما با آن صورتهایی که همهاش انحرافی بود، رادیوها همه انحرافی؛ مطبوعات از قبیل روزنامهها؛ از قبیل مجلاّت؛ همه چیزهایی بودند که جوانهای ما را منحرف کنند.»
بنیان گذار انقلاب اسلامی با برخی از سینماگران آن زمان صحبت هایی نیز داشتند، رسول صدرعاملی درباره امام (ره) گفت: به عنوان یک خبرنگار ایرانی این افتخار نصیبم شده بود که گزارش کامل اما خلاصه همه اخبار رسانهها را در مدتی حدود ده دقیقه به اطلاع امام (ره)برسانم.
در صف هشتم نماز نشسته بودیم که ناگهان امام(ره) فریاد زدند یک نفر آن در را باز کند، شگفت زده شدیم ما که نزدیک در بودیم صدای در را نشنیده بودیم. یک دختر بچه سه ساله فرانسوی از همسایگان نوفل لوشاتو آمده بود و چون دستش به زنگ نرسیده بود در حال یخ زدن بود.
امام خمینی (ره) با آمدنشان سینمای ایران را از بسیاری از مسائل از جمله رذیلتهای اخلاقی نجات دادند؛ سینمایی که قبل از انقلاب در اذهان عمومی جایگاه حقیری داشت بعد از انقلاب احیاء شد و اکنون توانایی درخشش در عرصه های جهانی را دارد و جهانیان از آن به عنوان سینمای با کیفیت یاد می کنند.
در بین فیلم هایی که در سینمای حرفه ای ما ساخته می شود جای خالی یک قهرمان بکر به شدت به چشم می خورد، بسیاری از سینماگران معتقدند لازم است که فیلمی درباره ابعاد مختلف زندگی امام خمینی (ره) ساخته و به جهانیان عرضه شود، امام راحل با توجه به افکار و اعمالشان نمونه واقعی یک قهرمان هستند، در بسیاری از مواقع حساس تصمیمهای بسیار مهمی گرفتهاند و قصه زندگیشان برای جهانیان جذاب است.
سینمای ما نیاز به محققان، ادیبان و کارگردانانی زیرک و با تجربه دارد تا بتوانند ابعاد زندگی امام خمینی (ره) را به تصویر بکشند؛ اثری که با پیروی از صحبتهای ایشان درباره سینما فیلمی ماندگار و فاخر از ایران را به جهان عرضه کند و آغازی برای تبلغ بیشتر بیداری اسلامی باشد.
یادداشت از: سحر قناعتی