برنامه تولید 400 هزار تن تولید کلزا تا پایان سال96

وی ادامه داد : سیاست های وزارت جهاد کشاورزی در ارائه این طرحی که در چارچوب اقتصاد مقاومتی مطرح شد ، تنها رشد تولید کلزا نیست ، بلکه در قبال تولید این محصول ، پایداری تولید گندم، تأمین علوفه برای دام و طیور و همچنین روغن کلزای 42 تا 48درصدی باکیفیتی است که پس از برداشت به دست می آید ؛ متأسفانه امروز 90درصد نیاز 1.4 هزار تنی روغن کشور به صورت واردات تأمین می شود.

مهاجر درباره اینکه آیا این برنامه محقق می شود، گفت: این برنامه به خاطر مشکلاتی که در بخش های تولید وجود دارد، باید رنگ و بوی اجرایی را به خود بگیرد زیرا ایران به عنوان یکی از کشورهای وابسته به خارج در بحث تأمین روغن مطرح است ؛ تمام تلاش تیم اجرایی این طرح آن است که با توجه به حمایت های دولت و همچنین تخصیص بودجه مناسب برای موفقیت، این طرح نسبت به زمان مقرر اعلام شده زودتر به سرانجام برسد.

مدیرکل دانه های روغنی وزارت جهاد کشاورزی همچنین درخصوص مشکلات این طرح در گذشته نیز گفت: مهمترین مشکل عدم تحقق این طرح، مباحث بازرگانی بود زیرا روغن جزو کالاهای اساسی به شمار می آمد و از ارز دولتی نیز برخوردار بود ؛ طی مدت زمانی که در تأمین دارو با مشکل تأمین ارز در کشور مواجه بودیم، ارز را برای واردات روغن و مشتقات دانه های روغنی تأمین می کردند که به معضل بزرگ تبدیل شده بود.

مهاجر همچنین تأکید کرد: وزارت جهاد کشاورزی نمی تواند در انتظار خرید دانه های روغنی از کشاورزان بماند یا اینکه اصلاً صنایع روغن کشی تمایلی به خرید دارند یا خیر، از همین سو وزارتخانه، شرکت بازرگانی دولتی را به عنوان مباشر خرید تعیین کرد و امروز خرید و پرداخت پول به کشاورزان نیز در سطح مطلوبی قرار دارد ضمن آنکه در تعاملی که با کارخانه ها پیش گرفته شد آنها در قبال خرید تنها اجازه واردات می توانند داشته باشند تا در مدت زمانی حداکثر 4 ساله، شاهد یک ثبات در دانه های روغنی باشیم.

همچنین محمد جعفری، مدیر آمار برنامه ریزی انجمن صنفی روغن کشی ایران درباره ارزیابی خود از وضعیت دانه های روغنی و کارخانه های روغن کشی کشور اظهار کرد: مباحث دانه های روغنی را باید به دو بخش اساسی تولید و واردات تقسیم کرد که ابتدا باید برنامه های تولیدی کشور، در مقاطعی از زمان موردبازنگری و تصحیح رویه قرار می گرفت.

وی ادامه داد: برای سال های مختلفی در حوزه تولیدی، برنامه های گوناگونی پی ریزی شد تا ضریب خوداتکایی کشور به بیش از 70درصد افزایش یابد بنابراین با ارائه طرحی در دهه 80، مبنا بر این قرار داده شد که در مدت زمانی 10ساله توانایی تأمین نیازهای داخلی کشور از طریق افزایش سطح زیر کشت بدست آید.

کارشناس انجمن صنفی روغن کشی درخصوص مشکلاتی که در اجرای این طرح به وجود آمد، گفت: در ابتدای اجرای این طرح، تولید دانه های روغنی به حدود342هزارتن رسید که این رقم تولید، در سال 85 به 628هزار تن نیز افزایش یافت و برای رسیدن به این عدد و تحقق برنامه های کشور، گام های مناسبی در جهت سرمایه گذاری های مختلفی در حوزه بذر و حتی در سیاست های تجاری برداشته شد.

وی با اشاره به افزایش تعرفه محصولات نهایی شامل کنجاله و روغن خام، افزود: در سال های 84 و 85، تعرفه کنجاله به 25درصد رسید و تولید دانه های روغنی نیز به سطح 628 هزار تن بالغ شد اما متأسفانه هیچگاه طرح های خوداتکایی در کشور به سرمنزل مقصود نمی رسد زیرا بسیاری از بخش های ذینفع در اجرای یک پروژه ملی به باب فراموشی سپرده می شود.

مدیر آمار برنامه ریزی انجمن صنفی روغن کشی ایران با اشاره به اعلام مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی درباره این طرح در سال93، تصریح کرد: بزگترین عامل شکست، نادیده گرفته شدن بخش های بازرگانی بود که در سال92، برغم اینکه ظرفیت تولید کشور 4.6 میلیون تن بود، تنها 200هزار تن دانه تولید شد و در سال94 نیز 46.500 تن کلزا، 86هزارتن سویا و تولید دیگر دانه های روغنی نیز حداکثر به 10هزارتن رسید.

جعفری با تأکید بر آنکه کشور باید در حوزه تولید بازنگری های اساسی را انجام می داد، افزود: اخیراً وزارت جهاد کشاورزی، طرحی را در راستای اقتصاد مقاومتی ارائه داد که برای بازگشت به مسیر تولید دانه های روغنی، مجری تعیین شد اما تاکنون در حوزه سیاست های تجاری تغییرات چندانی را مشاهده نکرده ایم ؛ در واقع در حوزه تولید شاهد تحرک هستیم اما در حوزه واردات که بتواند محصولات نهایی را تنظیم کند، عملاً مشکلاتی بر سر راه کارخانه های روغن کشی وجود دارد.

در ادامه این نشست، محمد قهدریجانی استاد دانشگاه و عضو هیات علمی مرکز علوم تحقیقات کشور نیز درباره دانه های روغنی نیز گفت: در سال های قبل وزارت جهاد کشاورزی به صورت ابلاغ و تَحکم تمامی استان ها را وادار به کاشت کلزا و دانه های روغنی می کرد.

وی ادامه داد: اما این امر اقدامی غیرکارشناسی بود زیرا برای خودکفایی در بحث کلزا، بدون در نظر گرفتن اقلیم آب، هوا و پهنه بندی مناسب در تمامی استانها اقدام به کشت نتیجه ای به جز عملکرد عکس نداشت ؛ از سوی دیگر وزارتخانه باید بر اثر فعالیت های تحقیقاتی تنها برخی از استانها را با توجه به نیاز و شرایط کشت گیاهان روغنی، به عنوان ازمایشی قرار می داد تا اکثر استانها و کشاورزان وادار به این نوع کشت نشوند.

این کارشناس حوزه کشاورزی با اشاره به حمایت های دولت از کشاورزان این صنعت، تأکید کرد: سال های گذشته، بحث حمایت دولت درخصوص قیمت تضمینی برای کشت کلزا مطرح بود که بر این اساس کشت هر هکتار کلزا ، یک وام به کشاورزان ارائه می شد اما حقیقت آنجاست که ارائه چنین تسهیلاتی برای کشاورزان، به ویژه کشاورزان کلزا کافی نیست زیرا نیازهای کشت و برداشت این کشاورزان با سایر کشاورزان متفاوت است و باید ماشین آلات مخصوص و تکنولوژی مورد استفاده آنها در دسترس این افراد قرار بگیرد.

وی اضافه کرد: نیاز به تکنولوژی روز دنیا رد بحث برداشت کلزا از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا باید راندمان کار کشاورز افزایش یابد و این ممکن بدون آنکه امکانات ماشین و مکانیزاسیون مناسبی در اختیار کشاورز قرار بگیرد غیرممکن است و حتی ارائه تسهیلات نیز نمی تواند گره ای از مشکلات کشاورز باز کند و حتی ارائه تسهیلات می تواند مخرب نیز باشد.

مهاجر همچنین درباره مشکلات تولید و ارزشمند بودن صادرات در برخی مواقع اینگونه گفت: طی سال های گذشته، قیمت دلار در کشور ثابت ماند و اگر بازار را مورد مطالعه قرار دهیم درمیابیم که حدود 15 الی 40درصد تورم را به جامعه و بازار تزریق کرده ایم ؛ بنابراین با ثابت نگاه داشتن قیمت دلار، عملاً به ازای میزان تورم، به واردکنندگان یارانه پرداخت کرده ایم ؛ زمانی که منابع کشوراینگونه هزینه می شود طبیعی است که کالای خارجی قیمت مقرون به صرفه می شود و هزینه تولید بالا می رود و به همین شکل نیز در سال های گذشته باعث خاموشی چراغ تولید کشور شدیم ؛ اگر خواهان ثابت نگاه داشتن تورم برای رقابت پذیر بودن هستیم باید روی کالاهای ورودی کشور تعرفه ای به میزان تورم وضع شود تا تولید داخل رقابت پذیری خود را پیدا کند.

وی درباره ورود وزارت جهاد کشاورزی به بحث دانه های روغنی تصریح کرد: در سال های گذشته دانه های روغنی در دستان بخش خصوصی قرار داشت و زمانی که شورای امنیت ملی متوجه وابستگی بیش از اندازه این صنعت به خارج از کشور شد، این موضوع را به وزارت جهاد کشاورزی ارجاع تا از افزایش آن جلوگیری و مراتب کاهش واردات و رشد تولید داخلی اندیشیده شود.

مدیرکل دانه های روغنی وزارت جهاد کشاورزی درباره تأمین نیازهای کشاورزی از جمله ماشین آلات نیز اضافه کرد: گذشته صنعت کشاورزی حاکی از آن است که ایران در زمره کشورهای گندم کار به شمار می آمد و پس از قرار گرفتن در بن بست تأمین دانه های روغنی، مسیری جدی پیش روی کشاورزان باز شد تا در اغلب استانها در کنار گندم، کاشت کلزا نیز امکان پذیر باشد و طبیعی است تا زمانی که ماشین آلات مخصوص آن به این صنعت تزریق نشود، کشاورزان از وسایل گذشته خود نسبت به برداشت و کاشت استفاده می کنند.

واردات کالاهای استراتژیک زیر چتر حمایتی ارز دولتی هستند و روغن نیز از این قضیه مستثنی نیست اما زمانی که کشور با مشکل تأمین ارز برای دارو مواجه شد، ارز وارداتی روغن هیچگاه فراموش نشد، بنابراین با ارائه طرح جامع تولید روغن در راستای اقتصاد مقاومتی، مشکل تأمین مواد اولیه کارخانه های روغن کشی برطرف می شد.