اجرای قانون حذف یارانه 24 میلیون « پُردرآمد » از امروز

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، «لایحه بودجه سال 1395 کل کشور» با 45 روز تاخیر، بالاخره 27 دی 1394 تقدیم مجلس شورای اسلامی شد تا فرایند بررسی آن در خانه ملت آغاز شود.

«کمیسیون تلفیق بودجه 95» که قبل از ارائه لایحه بودجه، تشکیل شده بود بلافاصله از 10 اسفند 94 این لایحه را در دستور کار خود قرار داد و با جلسات فشرده و در 2 نوبت‌کاری، پس از 17 روز، بررسی لایحه بودجه را به اتمام رساند و گزارش خود را روانه صحن علنی کرد.

البته تاخیر دولت در ارائه به موقع لایحه بودجه سال 95، نمایندگان را وادار کرد تا با تصویب لایحه دو دوازدهم بودجه 95 برای 2 ماه ابتدایی امسال یعنی تا 31 اردیبهشت 95 موافقت کنند.

بررسی لایحه بودجه 95 از روز 22 فروردین 95 در دستور کار صحن علنی مجلس قرار گرفت و پس از 10 روز بحث و بررسی، در قالب مصوبه مجلس برای تأیید به شورای نگهبان ارسال شد.

شورای نگهبان که وظیفه مطابقت مصوبه های مجلس با «شرع» و «قانون» را برعهده دارد، بخش هایی از لایحه بودجه 95 را خلاف قانون دانست و پس از 2 بار «رفت و برگشت» این لایحه بین مجلس و شورا،  29 اردیبهشت  آن را تأیید کرد.

سرانجام آقای روحانی رئیس جمهور قانون بودجه سال 1395 کل کشور را امروز به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ابلاغ کرد.

هر چند تک تک تبصره‌های ماده واحده قانون بودجه 95 مهم است و هر کدام با هدفی تدوین و تصویب شده است اما تبصره 14 این قانون از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که به موضوع مهم «یارانه‌های نقدی» می‌پردازد.

تعبیر ساده تبصره 14 قانون بودجه امسال این است که «پرداخت یارانه نقدی به افراد پُردرآمد که شامل 3 دهک بالای درآمد حدود 24 میلیون نفر می‌‌شود، متوقف شود»، البته در هیچ‌ جای این تبصره، مشخصا اعلام نشده است که دولت باید یارانه‌نقدی چند نفر را قطع کند بلکه صرفا به اعلام مصادیق اشاره شده است.

موضوع حذف یارانه نقدی افراد پردرآمد، 26 اسفند 94، نخستین بار و با عنوان «حذف یارانه 24 میلیون پردرآمد در سال 95» در مصاحبه اختصاصی خبرگزاری صدا و سیما با محمدرضا پورابراهیمی سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه مطرح شد.

پورابراهیمی در آن مصاحبه گفت: «کمیسیون تلفیق بودجه در آخرین جلسه خود، دولت را مکلف کرد (در صورت تصویب نهایی در مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان) یارانه نقدی سه دهک پُردرآمد را که حدود 24 میلیون نفر ‌می‌شود، حذف کند».

با رسانه‌ای شدن این موضوع، موافقان و مخالفان شروع به موافقت یا مخالفت جدی کردند؛ البته سنگینی وزنه موافقان در زمین مجلس و سنگینی وزنه مخالفان در زمین دولت بود، دولتی که بارها و از تریبون‌های مختلف پرداخت یارانه نقدی به افراد را کار مناسبی ندانسته و حتی از آن به عنوان «مصیبت عظما» یاد کرده بود.

بالاخره روز موعود فرارسید و قرار شد این تبصره در جلسه علنی روز 24 فروردین 95 به رای نمایندگان گذاشته شود، اما قبل از آن باید دولت و کمیسیون تلفیق بودجه از « علل مخالفت یا موافقت» خود دفاع می‌کردند.

محمدباقر نوبخت به عنوان نفر نخست اقتصادی دولت یازدهم با حضور در جایگاه ناطقان گفت: برخی در کمیسیون مصاحبه کردند که با این تبصره یارانه 24 میلیون نفر به علت اینکه نیازمند نیستند؛ قطع می‌شود در حالی که دولت قصد حذف این تعداد را ندارد، براساس اطلاعات سازمان امور مالیاتی قرار است آن تعداد افرادی که طبق مصوبه لایحه بودجه 94 هنوز حذف نشده‌اند، حذف شوند، تعداد افراد مستغنی که نیازمند دریافت یارانه نیستند 568 هزار و 726 نفر بوده و این تعداد افراد در کشور باقی مانده‌اند که با حقوق بالای 35 میلیون تومان در سال هنوز یارانه دریافت می‌کنند که باید حذف شوند، لذا نباید استرس حذف شدن را با شایعات در جامعه ایجاد کنیم.

البته لاریجانی که ریاست جلسه علنی مجلس را برعهده داشت به میان سخنان نوبخت آمد و گفت: طی 2 سال گذشته به دولت اجازه دادیم خودش با بررسی‌هایی که می‌کند افراد غیرنیازمند را از فهرست یارانه‌بگیران حذف کند که موفق هم نبود، لذا امروز چگونه می‌توانید با حذف این تعداد پایین مشکلات یارانه را حل کنید؟

پورابراهیمی هم اظهارات نوبخت را بی پاسخ نگذاشت و گفت: هم‌اکنون هدفمندی یارانه‌ها مطابق قانون صورت نمی‌گیرد و به همه قشرهای جامعه رقم یکسانی داده می‌شود. از طرفی 70 درصد افراد یارانه می‌گیرند ولی 30 درصد آنها نیازمند نیستند، لذا ما قصد حذف افرادی را که جزو 70 درصد هستند نداریم بلکه می‌خواهیم برای آن تعداد افراد نیازمند تعیین تکلیف شود.

وی به این نکته هم اشاره کرد که «اگر دولت در پی مقاصد سیاسی خود در آینده نیز باشد، نمی‌تواند با یارانه‌ها این کار را کند بلکه باید با ایجاد اشتغال به مقاصد خود برسد». 

هرچند نمایندگان مجلس با 125 رأی موافق، 67 رأی مخالف و 4 رأی ممتنع از مجموع 212 نماینده حاضر در صحن علنی با تصویب تبصره 14 ماده واحده بودجه 95 مبنی بر حذب یارانه افراد پردرآمد موافقت کردند، اما این پایان ماجرا نبود چرا که نوبخت ظهر همان روز در مصاحبه‌ای مدعی شد«حذف 24 میلیون نفر از دریافت یارانه نقدی در این شرایط عادلانه نیست و قطعا موجب اذیت بسیاری از مردم می شود».

این اظهارات رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور هم از جانب مجلس بی پاسخ نماند و محمدحسین فرهنگی عضو هیئت رئیسه مجلس در واکنش به آن گفت: « متأسفانه امروز خبرها و حاشیه هایی در رسانه ها پیرامون مصوبه امروز مجلس مطرح شد، که قطعا هیچ انطباقی با اصل مصوبه ندارد، از طرف دیگر برخی رسانه ها، این مصوبه را به انتخابات مجلس و نظایر آن مرتبط کردند، که این موضوع نیز کاملا  اقدامی غیر اخلاقی است، دولت با حذف یارانه پردرآمدها در جلسات موافق و در برابر تریبون مخالف است».

به هر روی، بودجه 95 با تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان، به عنوان قانونی لازم‌الاجرا به دولت ابلاغ شده و امروز - 1 خرداد 1395- موعد آغاز اجرای قانون بودجه 95 است.

اینکه دولت یازدهم قانون بودجه 95 از جمله تبصره 14 آن را به طور کامل اجرا خواهد کرد یا نه، در طول 10 ماه آینده مشخص خواهد شد اما یک بار دیگر تبصره 14 قانون بودجه 95 را عینا مرور می‌کنیم، تبصره‌ای که از امروز لازم‌الاجرا شده است:

الف- دولت موظف است در سال 1395 یارانه نقدی خانوارهایی که سرپرست آنها مشمول عناوین زیر هستند؛ حذف کند.

1. همه تجار و صاحبان مشاغل آزاد که درآمد سالانه آنها حداقل سیصد و پنجاه میلیون (350.000.000) ریال باشد.

2. نمایندگان مجلس شورای اسلامی، قضات و اعضای هیئت علمی دانشگاه ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی دولتی و غیردولتی، پزشکان و دندانپزشکان

3. همه کارکنان دولت و قوای سه‌گانه و شهرداری‌ها و همه مؤسسات عمومی و مؤسسات عمومی غیردولتی و همه کارکنان نیروهای مسلح و بازنشستگان کشوری و لشکری و همه حقوق‌بگیران و مستمری‌بگیران مشمول تأمین اجتماعی و همه دریافت‌کنندگان حقوق و مستمری بخش دولتی و غیردولتی که دریافتی سالانه آنها بیش از سیصد و پنجاه میلیون (350.000.000) ریال باشد.

4- همه مدیران و اعضای هیئت مدیره و بازرسان شرکت‌های دولتی و غیردولتی و وابسته به دولت و نهادهای عمومی غیردولتی و همه مدیران و اعضای هیئت مدیره و رؤسا و معاونان مناطق و شعب بانک ها و بیمه‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری و همه کارکنان اشخاص حقوقی دولتی و غیردولتی که دریافتی سالانه آنها بیش از سیصد و پنجاه میلیون (350.000.000)ریال باشد.

5- ایرانیان مقیم خارج از کشور

6- اشخاصی که در سه دهک بالای درآمدی کشور هستند و در موارد یاد شده، نامی از آنها نیامده است.

ب- از ابتدای تیر 1395 پرداخت یارانه به اشخاص مشمول این تبصره تصرف در اموال عمومی بوده و جرم محسوب می‌شود.

ج- دریافت یارانه توسط افرادی که به موجب این تبصره استحقاق دریافت یارانه را ندارند مستوجب جریمه نقدی به میزان دو برابر مبلغ دریافتی می‌باشد.

د- در اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و تقویت تولید ملی منابع حاصل از اجرای بند (الف) این تبصره به‌شرح زیر هزینه می‌گردد:

1- سی‌ درصد(30%) جهت یارانه سود تسهیلات اشتغال با اولویت خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد حضرت امام خمینی(ره) و بهزیستی و ایثارگران و رزمندگان معسر و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و جوانان

2- سی‌وپنج درصد (35%) برای پرداخت یارانه سود تسهیلات به واحدهای کوچک و متوسط صنعتی، معدنی، کشاورزی، خدمات فنی و مهندسی، گردشگری و صادراتی

3- پانزده درصد (15%) برای حمایت از نوسازی صنایع با رویکرد کاهش مصرف شدت انرژی

4- بیست درصد (20%) برای ارائه مشوق ها و زیرساخت‌های صادراتی

آیین‌نامه اجرایی این بند توسط کارگروهی متشکل از وزرای صنعت، معدن و تجارت، تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ظرف یک‌ ماه تهیه و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.

ه‍ - دولت موظف است در تشخیص خانوارهای سه دهک اول درآمدی تعداد جمعیت خانوار را مورد توجه قرار دهد.

و- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است هر سه‌ ماه یک‌ بار گزارش اجرای این تبصره را به مجلس شورای اسلامی ارائه کند.

ز- همه کسانی که واجد شرایط دریافت یارانه هستند می‌توانند به دولت اجازه دهند که یارانه آنها را به افراد نیازمند خاص یا عام یا طرح های عمرانی استانی انتقال دهند.

ح- دولت مکلف است حداکثر چهارماه پس از تصویب این قانون همه وسایل نقلیه سبک و سنگین  اعم از بنزینی، نفت‌گاز (گازوئیلی) و دوگانه‌سوز را به کارت سوخت مجهز کند و از آن تاریخ، عرضه هرگونه سوخت به همه وسایل نقلیه صرفاً با استفاده از کارت مذکور و براساس بندهای زیر انجام می‌پذیرد:

1- هزینه واگذاری کارت هوشمند سوخت از مالک خودرو دریافت شود.

2- قیمت انواع سوخت برابر قیمت آنها در پایان سال 1394 با رعایت بندهای این تبصره خواهد بود.

3- در صورتی‌که وسیله نقلیه با استفاده از کارت سوخت جایگاه و یا مازاد بر سهمیه تعیین‌شده توسط دولت(سهمیه پایه) سوخت‌گیری کند، بهای سوخت تحویلی براساس قیمت تمام‌شده خواهد بود.

4- قیمت تمام‌ شده موضوع این تبصره عبارت است از قیمت تحویل در بندر (فوب) خلیج فارس به اضافه هزینه‌های جانبی شامل ریزش، تبخیر، بیمه، انتقال، حمل، توزیع و عوارض قانونی موضوع جزء(2) تبصره ماده (16) و بند(ج) ماده (38) قانون مالیات برارزش افزوده و نرخ کارمزد مناسب پرداختی به جایگاه داران که توسط دولت تعیین می‌شود.

ط- دولت موظف است پس از تصویب این قانون افرادی که موفق به نام نویسی برای دریافت یارانه نشده‌اند، آنها را نام نویسی کند و پس از نام  نویسی یارانه آنان را پرداخت کند.

نام نویسی در فرمانداری‌ها انجام می‌شود.

گزارش:​ وحید عظیم‌نیا