نکات برجسته

*راه اندازی و ادامه فعالیت در عرصه پایگاه های خبری نیازمند کسب مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

*اطلاعات به دست آمده از این سامانه در روز 28/ 2/ 95 نشان می دهد که در مجموع 1402 پایگاه خبری و خبرگزاری برخط دارای مجوز هستند که 1359 مورد آن پایگاه های خبری و 43 مورد نیز خبرگزاری های برخط می باشند.

*آمار دقیقی از تعداد کل سایت های خبری فعال وجود ندارد اما پیش از این در سال 1392، معاونت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی تهران؛ تعداد کل سایت های خبری را ۷۲ هزار اعلام کرده بود.

* بر اساس اطلاعات سامانه جامع رسانه‌های کشور؛ هم‌اکنون 1402 پایگاه (سایت) خبری در کشور، در حال فعالیتِ با مجوز هستند.

* در مجموع 302 مورد درخواست برای اخذ مجوز انجام شده که شامل 15خبرگزاری برخط و 287 پایگاه خبری است که در نوبت نظارت هستند.

* نهادهای نظارتی برای ایفای وظیفه قانونی خود سامانه پیامکی 500020202 را در نظر گرفته­ اند تا عموم مردم بتوانند نشانی اینترنتی سایت های فاقد مجوز را به سامانه جامع رسانه‌های کشور ارسال کنند.

* با توچه به همه این موارد به نظر می رسد بهترین راه آن است که سواد امنیتی مردم و سواد اجتماعی دیجیتال را بالا ببریم. به ویژه آن که ارزیابی ها نشان داده است که کار بخش مثبت به‌مراتب از بخش مخرب امنیتی بیشتر بوده است و خانوادگی شدن شبکه‌های موبایلی تلطیف شده و فعالانه باید برخورد شود و سواد سایبری را بالا ببریم تا مشکل حل شود و رسانه به کمک بیاید و نحوه استفاده توسط مردم آموزش داده شود.

پژوهش خبری صدا و سیما: با گسترش ارتباطات برخط و فضای مجازی به سبب سهولت، سرعت، فراگیری و کاهش هزینه ­ها، استقبال عمومی برای استفاده از این فضا برای کسب اخبار و اطلاعات روز به روز افزایش می­ یابد و می ­توان گفت که اگر پایگاه ­های اینترنتی به سرعت توانستند فعالان عرصه خبر و اطلاع رسانی به شیوه­ سنتی و نشریات کاغذی را عقب برانند و آنها را به فکر استفاده از این فضا بیندازند، اکنون با گسترش روز افزون تعداد کاربران شبکه های اجتماعی موبایلی این فرصت از سایت های خبری اینترنتی نیز به تدریج گرفته می ­شود.

کانال های خبری تلگرامی به ویژه به رقیب جدی برای سایت های خبری اینترنتی تبدیل شده­ اند. بسیاری از سایت های خبری و خبرگزاری ها چاره کار را در ورود به این عرصه در کنار فعالیت در اینترنت و حتی کوچ کردن به فضای تلگرامی دیده ­اند. در این میان و در نبود قوانین مدون برای کسب مجوز و راه اندازی کانال های تلگرامی، روز به روز نیز بر تعداد کانال های خبری تلگرامی افزوده می­ شود که البته به همین دلیل علاوه بر مزایای فراوان آن( از قبیل سرعت، سهولت و فراگیری و ...)، فضا برای جنبه های منفی آن نیز بیشتر فراهم آمده است. به سبب سرعت بالا در کپی برداری و انتقال به مخاطبین مختلف، در صورت ارایه محتوای نامناسب از لحاظ موارد اخلاقی، مذهبی یا سیاسی و یا ارایه اطلاعاتی که با قوانین کشور تضاد دارد،‌ احتمال گسترش و نشر شایعات و اخبار کذب در فضای تلگرام که موارد متعددی از آن در ماه های اخیر مشاهده شده (‌از جمله انتشار خبر کذب اعدام دو دختر یزدی و یا شایعه اسیدپاشی در مازندران در اسقندماه گذشته که موجبات تشویش اذهان عمومی را فراهم کرد، و اخیرا نیزانتشار تصاویری خارج از عرف با ادعای دلیل ردصلاحیت نماینده اصفهان دریکی از کانالهای تلگرامی) این سوالات را پیش می­ آورد که:

1- آیا مرجعی در ایران به نحوه تولید محتوای پایگاه های خبری اینترنتی و تلگرامی رسیدگی می­ کند؟

2-آیا کانال های خبری تلگرامی برای فعالیت نیاز به مجوز دارند؟

پایگاه های خبری اینترنتی و مرجع رسیدگی به آن ها

راه اندازی و ادامه فعالیت در عرصه پایگاه های خبری نیازمند کسب مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. یکی از سیاست‌هایی که امور مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد به شکل جدی دنبال می‌کند این است که سایت‌های خبری بتوانند به شکل قانونی فعالیت کنند و مجوز بگیرند. لذا در هیئت نظارت بر مطبوعات تمهیداتی برای مجوز دادن به سایت‌های خبری شکل گرفته است تا از طریق سیستم الکترونیکی بتوانند درخواست ها برای اخذ مجوز را ثبت و مراحل قانونی را طی کنند.

همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جهت اجرای ماده ٧ قانون مطبوعات موظف به جلوگیری از انتشار رسانه­ های فاقد مجوز است و با هدف جلوگیری از رفتار غیرقانونی، غیراخلاقی، غیر حرفه ­ای و غیر شفاف، صیانت از حقوق شهروندی، حمایت از رسانه های قانونی و محدود کردن شب نامه های الکترونیک از انتشار رسانه ها و سایت های خبری فاقد مجوز جلوگیری می­ کند. 

تعداد کل پایگاه های خبری الکترونیکی چقدر است؟ چه تعداد از پایگاه های اینترنتی خبری در کشور دارای مجوز هستند ؟ چه تعداد پایگاه خبری اینترنتی غیر مجاز(بدون مجوز) داریم؟

آمار دقیقی از تعداد کل سایت های خبری فعال وجود ندارد اما پیش از این در سال 1392، معاونت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی تهران؛ تعداد کل سایت های خبری را ۷۲ هزار اعلام کرده بود. بر اساس اطلاعات سامانه جامع رسانه‌های کشور؛ هم‌اکنون 1402 پایگاه (سایت) خبری در کشور، در حال فعالیتِ با مجوز هستند.

در این گزارش تلاش داریم از دید آماری، نگاهی به سایت‌های خبری ایران داشته باشیم. اطلاعات به دست آمده از این سامانه در روز 28/ 2/ 95 نشان می­ دهد که در مجموع 1402 پایگاه خبری و خبرگزاری­ برخط دارای مجوز هستند که 1359 مورد آن پایگاه های خبری و 43 مورد نیز خبرگزاری های برخط می باشند. همچنین در مجموع 302 مورد درخواست برای اخذ مجوز انجام شده که شامل 15خبرگزاری برخط و 287 پایگاه خبری است که در نوبت نظارت هستند.