مشروح اظهارات جان کری در دانشگاه آکسفورد

جان کری در ادامه گفت: ائتلاف (ضد داعش) تا به امروز بیش از دوازده هزار حمله هوایی کرده است. آمریکا و دیگر کشورها همچنین برای مشاوره، آموزش و تجهیز شرکای بومی ما به منظور  چالش‌های پیش رو، نیروهای ویژه در عراق و سوریه مستقر کرده اند. ما در کنار یکدیگر، داعش را از یک سوم مناطق تحت کنترلش در عراق و سوریه بیرون رانده‌ایم. ما همچنین تسلیحات سنگین، اردوگاه‌های آموزشی، مسیرهای تدارکاتی و زیرساخت‌های داعش را بمباران کردیم. ما این به اصطلاح مراکز داعش در الرقه و موصل را به شکل فزاینده ای تحت فشار گذاشته و منزوی کرده‌ایم. گسترش دایره عملیات نظامی برای پایان دادن به تروریسمِ داعش نیز تازه آغاز شده است. ما همچنین شاهراه حیاتی اقتصادِ داعش را نابود می‌کنیم و تولید نفت، تأسیسات پالایشگاهی، کامیون‌های نفتکش، مراکز غیرمجاز بانکی و اندوخته پول نقد آنها را هدف قرار دادیم. داعش هم اینک ناچار شده است حقوق جنگجویان خود را پنجاه درصد کاهش دهد. بنابراین، داعش در حال عقب نشینی است، گرچه نه با آن سرعتی که برخی از ما می‌خواهیم. اما این گروه در حال از دست دادن زمین‌ها، حاکمان، جنگجویان و پول خود است. آنها (روحیه) و اعتماد به نفس خود را نیز باخته‌اند. داعش، یک هفته پیش چهار نوجوان سیزده و چهارده ساله را در الرقه سربرید، صرفاً به این علت که نگران بود آنها جاسوس باشند. در نتیجه، اطلاعاتی که ما از بازماندگان، نیروهای فراری و گزارش های اطلاعاتی به دست آوردیم، نشان می‌دهد نیروهای عادی داعش نیز اکنون امیدی ندارند. 

وزیر امور خارجه آمریکا افزود: اما می‌دانیم غلبه بر داعش در میدان جنگ عراق و سوریه، تازه آغاز کار ماست. همان طور که «هنری دیوید توریو» Henry David Thoreau نوشته است: هزاران نفر سرگرم بریدن شاخه‌های شرارت هستند، اما فقط یک نفر دنبال قطع ریشه‌های آن است. بنابراین ما باید ریشه‌های خشونت و افراطی‌گری را قطع کنیم و نمی‌توانیم چنین کاری کنیم، مگر اینکه ابتدا دریابیم علت ها چیست. 

از زمان آغاز جنگ در سال 2011 میلادی، دستکم هشتصد شهروند انگلیسی برای پیوستن به داعش از این کشور خارج شده اند. طلحه اسماء، دانش آموز هفده ساله دبیرستانی در «وستِ یورکشایر» بود که به همراه همسایه‌اش عازم سوریه شد. چند ماه بعد نیز او یک دستگاه تویوتا لندکروزرِ پر از مواد منفجره را در یکی از پالایشگاه نفت منفجر کرد تا خودش به همراه یازده تن دیگر کشته شوند. ناگوار است، می‌دانم، اما حقیقت دارد که برخی از تروریست‌های بالقوه، همسایگان ما در آمریکا، استرالیا، آلمان، فرانسه و بلژیک هستند؛ زنان، مردان و کودکانی که به این نتیجه رسیده اند آینده آنها نه در آکسفورد، داشتن شغل و آینده، بلکه در (پیوستن به) داعش است. می‌دانیم برخی از این افراد به علت وابستگی قومی و مذهبی چنین کاری می‌کنند، اما برخی نیز در پاسخ به سرکوب چنین کاری می‌کنند. به عنوان مثال اکنون سالهاست که حکمرانی داعش با مشت آهنین، راهبرد و زمینه استخدام سرباز را برای این گروه بویژه در بین اهل تسنن که بشار اسد را تهدیدی برای موجودیت اقوام خود می‌دانند، فراهم کرد. بشار اسد نیز تغییر مسالمت آمیز را غیر ممکن کرده بود و در نتیجه خشونت اجتناب ناپذیر بود. 

باید تأکید کنم، بزرگترین ضربه قابل تصور که می‌توانیم به داعش بزنیم، این است که جنگ بین رژیم (سوریه) و مخالفان را خاتمه دهیم و زمینه انتقال (قدرت) سیاسی را در سوریه ایجاد کنیم. به همین علت است که آمریکا، انگلیس و هجده کشور دیگر، از جمله عربستان، ایران و هر کشور بزرگ دیگری که مستقیماً به سوریه علاقه یا در این کشور منافع دارد، همه گردهم آمده اند تا گروه بین المللیِ حمایت از سوریه را تشکیل دهند. با گذشت پنج سال از زمان آغاز جنگ (سوریه)، ما برای نخستین بار همه بازیگران مهم بین المللی را پشت یک میز آورده‌ایم؛ کاری که تا یکسال پیش غیرممکن بود. ما بر سر توقف خصومت‌ها و تحویل کمک (بشردوستانه) مذاکره کردیم. گرچه اینها در جاهایی نقض شد و حتی چند روز پیش در مقطعی بسیار شکننده بود، اما ما خشونت‌ها را کاهش دادیم و به نجات جان هزاران نفر کمک کردیم. اکنون نیز به پیشبرد تنها راهکار بلند مدت و پایدار برای این جنگ هولناک که همان انتقال سیاسی و دور شدن از بشار اسد است، ادامه می‌دهیم. 

جان کری افزود: امروز هنگام صرف ناهار، این بحث مطرح شد که چرا شما نمی‌توانید به موضوع بشار اسد رسیدگی کنید؟ چرا کاری صورت نمی‌دهید؟ پاسخ ساده است. به علت اقدامات بشار اسد، به خاطر دوازده میلیون نفری که اکنون آواره و پناهنده شده اند، همچنین به خاطر عربستان، قطر، ترکیه و سایرین که به علت حضور بشار اسد متوقف نمی‌شوند، حتی اگر می‌خواستیم، نمی‌توانستیم جنگ سوریه را با چنین شیوه‌ای پایان دهیم. بنابراین هرچه برای پایان یافتن سریع‌تر درگیری کمک کنیم، سریع‌تر از رنج مردم کاسته می‌شود و زودتر می‌توانیم روی حذف داعش در عراق و سوریه تمرکز کنیم. 

جان کری افزود: دومین چالش بزرگی که امروز کنار یکدیگر با آن روبرو هستیم، تداوم حکمرانی نادرست و مهلک در بسیاری از مناطق است؛ منظورم حکومت های منحطی است که از آنها صحبت کردم. ما باید با این چالش مقابله کنیم، زیرا به اقتصاد جهانی قدرتمند، پایدار و فرصت‌ساز نیاز داریم. ابتدایی‌ترین وظیفه هر دولتی، پاسخگویی به نیازهای شهروندان است. زمانی که دولت‌ها شکننده و حاکمان بی‌کفایت هستند، شکاف بین فقیر و غنی افزایش می‌یابد و فضا برای آزادی‌های ابتدایی محدود می‌شود. امروز هزینه‌های فساد در سطح دنیا رو به انفجار است. اخیراً یک بررسی در خاورمیانه (غرب آسیا) نشان داد یک سوم شهروندان برای دریافت خدمات به ظاهر رایگان دولتی باید رشوه بپردازند. البته خبر خوش آن است که هر روز شهروندان بیشتری در دنیا به فساد لگام گسیخته، نه می‌گویند. 

وزیر امور خارجه آمریکا گفت:  فردا موهبت آن را دارم که در «اجلاس مبارزه با فساد» (به میزبانی) دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس شرکت کنم. ما درباره شیوه‌های کمک جامعه بین المللی به شهروندان دنیا برای مقابله با این چالش گفتگو خواهیم کرد. 

سومین و آخرین چالش پیش روی نسل‌ها، رسیدگی به زوال گسترده محیط زیست در سراسر دنیاست. خوشبختانه همان طور که ماه دسامبر پارسال در (کنفرانس تغییرات آب و هوایی) پاریس دیدیم، اکثر کشورهای دنیا حاد بودن این تهدید را درک می‌کنند. 

طبق برنامه ریزی‌ها تا اواسط قرن بیست و یکم میلادی، پنجاه تریلیون دلار در دنیا برای (منابع تازه) انرژی هزینه خواهد شد که اکثر آن نیز صرف انرژی پاک خواهد شد. 

وزیر امور خارجه آمریکا در ادامه به سؤالات شرکت کنندگان در مراسم سخنرانی پاسخ داد. وی در پاسخ به این سؤال که آیا در سال 2013 میلادی، مداخله مستقیم (و نظامی) در سوریه نمی‌توانست به کاهش یا توقف ویرانی‌ها در این کشور کمک کند، گفت: نمی‌خواهم شما را مأیوس کنم، اما نمی‌خواهم درباره مسائل فرضیِ مربوط به گذشته قضاوت کنم. فقط هشت ماه دیگر (از دوره فعالیتم) باقی مانده است. ضمناً آن زمان وزیر امور خارجه آمریکا نبودم. معضل سوریه این است که وقتی از پیچیدگی ها صحبت می‌کنم، شاید احتمالاً پنج جنگ در سوریه وجود دارد. کردها مقابل ترکیه هستند، عربستان هم اینک چالش اساسی با ایران دارد. حزب الله (لبنان) در منطقه حضور دارد و داخل سوریه می‌جنگد. این مسئله نیز روی احساس تهدید از جانب اسرائیل و همچنین احساس تهدیدِ ما، انگلیس و دیگران به عنوان دوست و هم پیمان اسرائیل اثر می‌گذارد. همچنین باید با داعش و جبهه النصره که منافع مختلفی دارند، مبارزه کرد. نهایتاً نیز تنش‌های پنهانی میان شیعیان و اهل تسنن وجود دارد که اغلب بهانه ای برای انجام برخی کارها می شود و در نتیجه اختلافات بین فارس‌ها و عربها نیز وجود دارد. 

بنابراین، آنچه ما برای رسیدن به آن تلاش می‌کنیم، این است که منافع همه گروهها را تبیین کنیم تا دریابیم نقطه تلاقی همه این منافع کجاست. چالش سوریه نیز همین است. با وجود این، آوردن ایران، عربستان سعودی و سایر کشورهای شورای همکاری خلیج (فارس) و روسیه به پای میز مذاکره و دریافت تعهد رژیم (سوریه) برای اینکه دست کم در ژنو حضور داشته باشد، تازه آغاز راه برای رسیدن به نتیجه است. 

جان کری در پاسخ به تهدیدهای احتمالی ریاست جمهوری ترامپ برای سیاست خارجی آمریکا گفت: طبق قانون آمریکا، من اجازه ندارم وارد کارزار تبلیغات (انتخابات ریاست جمهوری) شوم. 

وزیر امور خارجه آمریکا درباره مخالفت باراک اوباما با خروج انگلیس از اتحادیه اروپا گفت: این ما نیستیم که باید (در همه پرسی) رأی دهیم. با وجود این، درباره روابط خود با انگلیس دیدگاهی داریم. اوباما آشکارا گفت حضور انگلیس در اتحادیه اروپا، توانایی این کشور را برای اثرگذاری بر وقایع دنیا تقویت می‌کند. این یک واقعیت است که در توافق های تجاری به دنبال بیست و هفت کشور هستیم و نه یک کشور. ما به دنبال افزایش حداکثری بازار هستیم، زیرا (تجارت) به این شیوه مؤثر است. 

وزیر امور خارجه آمریکا در پاسخ به این سؤال که آمریکا، انگلیس و دیگر قدرت‌های غربی چه اندازه باید در انتقال سیاسی سوریه نقش داشته باشند، گفت ما نقش داریم، زیرا گروه بین المللی حمایت از سوریه سرگرم همکاری با گروه‌های (مختلف در سوریه) است تا آنها قانون اساسی خودشان را تدوین کنند. آنها باید این قانون را نگارش کنند. ما نمی‌توانیم راهکاری را تحمیل کنیم و نباید چنین کاری کنیم. روسیه و ایران توانایی آن را دارند که روی سوریه، روی رژیم (سوریه) اثر بگذارند. ما نیز در کنار اکثر  اعضای گروه حمایت از سوریه، هوادار مخالفان میانه رو هستیم. جبهه النصره و داعش نیز بخشی از هیچ توافقی نیستند و توقف خصومت‌ها شامل آنها نمی‌شود. 

در پاسخ به سئوال شما باید بگویم که اگر سخت تلاش کنیم، می‌توان سناریویی روی میز گذاشت که در نهایت به یک راهکار بینجامد. تنها مسئله این است که آیا بشار اسد، جدیت دارد؟ آیا هواداران بشار اسد، او را وادار می‌کنند که جدیت داشته باشد؟ این را می‌گویم، زیرا بشار اسد تاکنون تمایلی برای گفتگو بر سر ریاست جمهوری خود نشان نداده است. بنابراین گرچه او به پای میز گفتگو آمده است، اما هنوز ذهنیت لازم برای مذاکره را ندارد. در اینجاست که روسیه و ایران باید بیشتر نقش داشته باشند. روسیه و ایران هر دو، سه تا از بیانیه‌های گروه حمایت از سوریه را پذیرفتند و از قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل حمایت کردند؛ قطعنامه ای که خواستار مذاکره سیاسی، (تشکیل) نهاد حکومتی موقت برای اداره سوریه در زمان تدوین و اجرای قانون اساسی، آتش بس سراسری و نهایتاً برگزاری انتخابات بعد از یک سال و شش ماه است. هم اکنون پنج ماه از این زمان گذشته و حدود یک سال باقی مانده است؛ اما این نتیجه ای است که ایران و روسیه پیش بینی کرده‌اند و (دیدگاه آنها) بسیار به ما شباهت دارد. مسئله اینجاست: آیا آنها واقعاً آماده اند بشار اسد را برای پذیرفتن (این دیدگاه) تحت فشار بگذارند؟ اگر بشار اسد نپذیرد، آتش بس کاملاً به هم می‌خورد، آنها دوباره وارد جنگ خواهند شد تا از نوعی مداخله دیگر (به شیوه نظامی) که لزوماً آن را در افق پیش رو نمی‌بینم، جلوگیری کنند. 

وزیر امور خارجه آمریکا در بخش دیگری از سخنان خود چشم انداز سال 2030 عربستان برای فاصله گرفتن از اقتصاد نفتی را جالب دانست و «توافق بر سر تغییرات آب و هوایی در پاریس، توافق هسته ای ایران و گشایش در برابر کوبا» را جزو دستاوردهای دوران فعالیت خود در زمان ریاست جمهوری اوباما دانست.