روش قیمت گذاری بنزین در کشور اصلاح شود

قریشی گفت: این روزها عنوان می شود که نرخ بنزین در داخل کشور به قیمت فوب خلیج فارس نزدیک شده است این به معنی آزاد شدن نرخ بنزین نیست چون قیمت نفت پائین آمده است. اگر قیمت نفت دوباره افزایش پیدا کند باز هم اختلاف بین بنزین داخل با قیمت فوب ایجاد خواهد شد بنابراین نرخ بنزین وقتی آزاد سازی می شود که سیستم قیمت گذاری اصلاح شود.

وی با بیان اینکه پارسال روزانه 9.5 میلیون لیتر بنزین وارد کشور شد، اذعان داشت: علاوه بر قیمت خود بنزین هزینه های دیگری همچون حمل، توزیع، بارگیری، انبارداری، ذخیره سازی ، مالیات و کارمزد جایگاه داران بر این فرآورده مترتب است.

این کارشناس انرژی گفت : بنزین که هم اکنون به نرخ هزار تومان به مردم عرضه می شود مردم هیچ یک از این هزینه ها را پرداخت نمی کنند دولت همچنان بصورت نامحسوس به بنزین وارداتی یارانه 300 تا 500 تومانی پرداخت می کند بنابراین می توان گفت که نرخ بنزین داخلی با نرخ فوب همچنان فاصله دارد زیرا علاوه بر خود قیمت بنزین، یکسری هزینه های جانبی این فرآورده ارزشمند دارد که از مردم دریافت نمی شود و دیگر اینکه ایران باید به سمت قیمت گذاری ایده آل بین المللی بنزین حرکت کند.

وی ادامه داد: تمامی کارشناسان اقتصادی معتقدند باید از سوخت های فسیلی مالیات و عوارض گرفته . برای مثال در غرب عوارض و مالیات سنگین از سوخت گرفته می شود حال سئوال اینکه آیا ایران نیز باید همین مسیر را طی کند؟ نظام ایده آل قیمت گذاری بنزین در کشور باید طوری باشد که هم تبعات منفی به حداقل برسد و هم تبعات مثبت قیمت گذاری ایده ال را همگان در جامعه حس کنند.

قریشی همچنین گفت: در اقتصاد تبادل و خرید و فروش برخی کالاها آثار جانبی دارد، مصرف برخی کالا ها مثل بنزین ضرر آن به همه افراد جامعه می رسد.بنزین علاوه بر قیمت تمام شده آثار جانبی زیادی از قبیل هزینه درمان، ترافیک، آلودگی صوتی،... برای مردم ایجاد می کندکه این آثار خود را در هزینه تمام شده نشان نمی دهد.

وی افزود : دولت ها برای این نوع کالاها با اعمال سیاست های تنظیمی و در نظر گرفتن تمامی آثار جانبی این محصول بخش های به عنوان مالیات و عوارض به قیمت تمام شده اضافه و از مصرف کنندگان اخذ می کنند.

این کارشناس ارشد انرژی در ادامه از مزایا و ضرورت حفظ زیر ساخت کارت هوشمند سوخت در کشور نیز گفت: در سال 1386 اجرای طرح کارت سوخت و سهمیه بندی بنزین در کشور آغاز شد.

وی افزود: دلائلی که دولت را مجاب می کرد بر عرضه سوخت کنترل داشته باشد مشکلات اساسی بود که می رفت بحران ساز شود. واردات بی رویه بنزین یکی از این مشکلات اساسی بودکه ناشی از مصرف فزآینده مصرف بنزین در کشور جولان می داد.

قریشی اظهار داشت: رشد سالیانه 10 درصد مصرف بنزین و همینطور نداشتن رشد مناسب پالایشگاه سازی بیم خطر افزایش وابستگی به واردات بنزین در سالیان آتی می رفت. با توجه به اینکه پالایشگاه سازی در ایران رشد چندان مناسبی نداشت بنابراین کشور در تامین نیاز داخلی بنزین با مشکل اساسی رو برو بود.

وی تصریح کرد: از سوی دیگر قاچاق این فرآورده موجب شده بود که همه مجاب به کنترل عرضه سوخت باشند و طرحی اجرا شود که مانع از قاچاق این فرآورده با ارزش شود.

این کارشناس انرژی گفت: نکته مهمتر زمزمه تحریم واردات بنزین به ایران باعث می شد که خطر بروز آشوب های اجتماعی و همچنین مسائل سیاسی و اجتماعی بحران ساز در جامعه شکل بگیرد. با توجه به آنچه گفته شد طرح" کارت سوخت و سهمیه بندی "برای نخستین بار در کشور به مرحله اجرا در آید.

وی افزود: زمزمه اجرای طرح کنترل سوخت طی سالیان متمادی از اردوگاه دولتمردان پیشین ( دولت سازندگی و اصلاحات ) به گوش می رسید ولی به بهانه های مختلف کلماتی از روی کاغذ به رفتاری عملی تبدیل نشد.در نهایت دولت نهم با شجاعت و شهامت هرچه تمام تر طرح کارت سوخت و سهمیه بندی را در کشور اجرا کرد.

قریشی در پاسخ به این پرسش که چه عواملی باعث شد کارت سوخت جمع آوری شود یا چه عاملی باعث شده که کارت سوخت و سامانه هوشمند در معرض نابودی قرار گیرد، افزود: اصلی ترین اقدامی که باعث شد این خطر جدی به نظر برسد، تک نرخی کردن بنزین در ابتدای سال گذشته بود.

وی بیان داشت: کارت سوخت و سهمیه بندی دو بحث مجزا هستند.اصلی ترین هدف سامانه هوشمند این بود که هرکس با کارت سوخت مختص خودروی خود سوخت گیری کند.سهمیه بندی بنزین یعنی هرکس مقداری از مصرف بنزین با قیمت ارزان یا ارزان تر از قیمت تمام شده یا بین المللی داشته باشدو فراتر از آن با قیمت بالاتر استفاده کند.

این کارشناس انرژی گفت: این دو طرح را می توان باهم یا مجزا اجرا کرد منتها ارتباط اینها به این شکل است که وقتی سهمیه بندی بنزین در ابتدای خرداد ماه سال گذشته تمام شد و مهلت سهمیه های باقی مانده در انتهای آبان ماه به اتمام رسید باعث شد دیگر اشخاص رغبتی نداشته باشند از کارت سوخت شخصی خود استفاده کنند.

وی همچنین درباره سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا بنزین در کشور آزادسازی شده است ، اذعان داشت: هنوز بنزین در ایران آزادسازی نشده و همچنان هزینه های حمل، نگهداری، انتقال و توزیع بنزین روی دوش دولت است.

قریشی در پاسخ به این مطلب که گفته می شود تصمیم دولت مبنی بر توقف سهمیه بندی بنزین به دلیل افزایش سهم خودروهای دو گانه در چارچوب توسعه حمل و نقل عمومی و شهری از سوی دولت بوده است، گفت: این اقدام دولت برمی گردد به کاهش قیمت های بین المللی انرژی با این تصور که دیگر نیازی به سهمیه بندی بنزین نیست.البته قصد دولت این نیست که بخواهد کارت های سوخت را از دور خارج کند بلکه می خواست موانع دو نرخی شدن بنزین را از بین ببرد.

وی تصریح کرد: مشکلات دو نرخی بنزین در مقابل مزایایی آن چشمگیر نبود اما اشکال قضیه این است که نباید تصور کنیم قیمت نفت برای همیشه پائین آمده است به این بهانه سهمیه بندی برای همیشه از دور خارج شود چون هیچ تضمینی نیست زیرا سرعت و نوسان تغییرات قیمت نفت در دنیا بسیار زیاد است.

این کارشناس انرژی اعلام کرد : اگر زیرساخت سهمیه بندی کارت سوخت از بین برود برای جبران مضرات این طرح بایستی هزینه هنگفتی را متحمل شد.

وی خاطرنشان کرد: دولتمردان باید از یک طرف بازنگری اساسی در خصوص سهمیه بندی سوخت صورت دهند و از طرف دیگر تدابیری اتخاذ کنند تا مردم انگیزه داشته باشند هرکدام با کارت سوخت مختص خودروی خود بنزین بزنند.