توسعه صنعت بسته بندی گامی مهم در برون گرایی اقتصاد +فیلم

بسته بندی جزء لازم و ضروری یک محصول است که شناساندن و نگهداری محصول را از تولید تا مصرف بر عهده دارد.این صنعت تنها با هزینه کرد 10 درصد ارزش کالای تولیدی قادر به ایجاد 90 درصد ارزش افزوده است.

صنعت بسته بندی ریل گذار اصلی حرکت به سوی برند سازی و بازاریابی کالا در بازارهای صادراتی و تحقق برونزایی در اقتصاد ایران است.
علم طراحی بسته‌بندی ؛ علم ، هنر و فناوری محافظت از محصول برای نگهداری، انبار، انتقال و توزیع، ذخیره، فروش و استفاده از آن است به گونه ای که از سویی کمترین آزار در حین تولید تا مصرف به محتوای محصول و از سوی دیگر به محیط زیست وارد شود. 

بسته‌بندی شامل مراحل طراحی، ارزیابی، و تولید بسته‌ها می‌شود،بسته‌بندی به طور بسیار جامعی بر زندگی ما سایه افکنده است و در تمام اطراف خود آنرا مشاهده می‌کنیم. 

از اقلام مواد غذایی و دارویی گرفته تا کالاهای مصرفی و لوازم خانگی و کالاهای صنعتی و استراتژیک مانند محصولات پتروشیمیایی همه با بسته‌بندی مرتبط هستند. وظیفه اصلی بسته‌بندی محافظت از محصول است. 

بسته‌بندی با برچسب‌های استاندارد این امکان را به ما می‌دهد تا متوجه شویم چه نوع محصولی داخل بسته قرار دارد و شرایط حفظ و نگهداری آن چگونه است. 

سازمان جهانی استاندارد (ISO) و سازمان‌های معتبر و ملی استاندارد کشورهای پیشرفته گام‌های مهمی در تدوین استانداردهای بسته‌بندی و مشخصات فنی آن برداشته‌اند. طراحی بسته بندی شامل طراحی فیزیک بسته بندی و گرافیک آن است. 

در زمان حاضر به نظر می رسد طراحی بسته بندی باید زیرگروه طراحی محصول باشد به گونه ای که به طراحی بسته بندی به عنوان جزئی از کمپین عملیات طراحی محصول نگریسته و همپای آن اغاز شود و انجام یابد.

ایران عضو سازمان بسته بندی جهانی 

محمد رضا سپهری عضو شورای سیاستگذاری صنعت بسته بندی معتقد است: ایران عضو سازمان بسته بندی آسیایی و جهانی شده که قدم بسیار بزرگی است، امروز نیازمند بسته بندی مناسب و منعطف هستیم ، بسته بندی ما باید هوشمند و متناسب با شرایط محیط زیست باشد.
وی می افزاید :صنعت بسته بندی باید انعطاف پذیر ، هوشمند و متناسب با شرایط محیط زیست باشد ضمن اینکه اگر بسته بندی مناسب باشد حمل و نقل آن راحت تر و برای مشتری جذاب تر است و اینکه ایمنی و سلامتی را به همراه دارد. 

عضو شورای سیاستگذاری صنعت بسته بندی می گوید : این صنعت نیازمند بهره گیری از تجربیات جهانی است و در شورای سیاستگذاری بسته بندی تلاش می کنیم فرصتی را برای طراحان فراهم کنیم تا بتوانند طرح های خود را به جشنواره ها و مسابقات بین المللی ارائه و رتبه های خوبی را کسب کنند.
وی می افزاید : سبک زندگی تغییر کرده و خانواده ها کوچکتر شدند ، بخشی از زندگی خود را در وسایل نقلیه می گذرانیم از این رو نیازهای بسته بندی نیز تغییر کرده است به طور نمونه بچه ای به مدرسه می رود شاید نیاز داشته باشد شکلات ، خشکبار و خرمایی را در کیف خود داشته باشد بنابراین بسته بندی ها باید به سمت ایمن شدن ، انعطاف پذیر شدن و کوچک شدن حرکت کند.

 نقش بسته بندی در کاهش ضایعات مواد غذایی

حفاظت و نگهداری محتوی بسته هدف اصلی بسته بندی است که رضایت مشتریان مدرن در خصوص تازگی غذا، غذای فرآوری شده را تامین می کند و تضمین کننده سلامت و راحتی استفاده مواد غذایی فازغ از فصل و مکان است.

علاوه بر عملکردهای اصلی بسته بندی، عملکردهای بعدی از جمله اطلاع رسانی درباره محصول، سهولت استفاده، ارائه محصول، ارتباطات برند، ترویج و تبلیغ، مسئولیت اقتصادی و زیست محیطی را نیز برعهده دارد.

کریم نژاد کارشناس تولید و بسته بندی می گوید: بسته بندی ها که با اوزان و رنگهای متفاوت و با ارزشهای غذایی خاص عرضه می شود باید اطلاعات و آگاهی های تغذیه ای مورد نیاز روی آن درج شده باشد تا افرادی که پایبند به رژیم های غذایی خاصی هستند بدانند چه مواد غذایی با چه میزان کالری و چربی مصرف می کنند. 

وی می افزاید: بسته بندی در صنایع غذایی ارزش های افزوده برای محصول ایجاد می کند و محصول را از صدمات فیزیکی و صدمات ناشی از تاثیر آب و هوا ، اکسیداسیون و رطوبت حفظ می کند ضمن اینکه مانع از دست رفتن ارزش غذایی می شود. 

این کارشناس بسته بندی می گوید : بیشتر محصولات غذایی مانند ماکارونی در معرض حمله انواع حشرات و آفات قرار دارد و بسته بندی باید محصولات را از گزند حشرات و آفات انبار محافظت و از تاثیر نور ، آنتی اکسیدان ها و رطوبت بر مواد غذایی جلوگیری کند. 

وی معتقداست : بسته بندی باید ارزش های چشم نواز را برای مشتری ایجاد کند یعنی بسته بندی و طراحی باید به نوعی جذاب باشد و مشتری را جذب کند. 

کریم نژاد می گوید : برندها معمولا ً خود را با بسته بندی عرضه می کنند برند مطلوب علاوه بر در نظر گرفتن ارزشهای غذایی و نیازهای مشتری باید دارای بسته بندی جذاب ، مطلوب و مشتری پسند باشد.

هم اکنون 35 درصد ارزش افزوده هر محصول به طراحی، تحقیق و توسعه و 25 درصد نیز به ساخت مربوط است اما خروجی این تلاشها، وقتی به ثمر می نشیند که بازاریابی موفقی داشته باشیم بخشی که 55 درصد موفقیت آن در گرو تنوع شیوه های بسته بندی و عرضه کالاست.

افشین فخر از فعالان صنعت بسته بندی معتقد است : صنعت بسته بندی علمی بین رشته ای است اما ما در حوزه های مختلف مانند محیط زیست ، پسماندها و صنعت بسته بندی فاصله زیادی با استانداردهای جهانی داریم .

وی می گوید : 70 درصد صنعت بسته بندی در کشور ما در حوزه پلیمر و پلاستیک، 13 درصد در حوزه سلولز و بقیه در حوزه فلز و شیشه است ضمن اینکه طراحان صنعت بسته بندی این صنعت را پشتیبانی می کنند. 

بسته‌بندی به سیستم هماهنگی اطلاق می‌شود که هدف از آن آماده‌سازی کالا جهت حمل و نقل، توزیع، انبارش ، فروش و مصرف باشد.
بسته‌بندی یک عملیات تجاری پیچیده، پویا، علمی، هنری است که در بنیادی‌ترین شکل خود، کارکردهای محافظت، نگهداری، حمل و نقل، اطلاع رسانی و فروش را شامل می‌شود .بسته‌بندی نوعی عملکرد خدماتی است که به خودی‌خود نمی‌تواند وجود داشته باشد زیرا به یک کالا نیازمند است .اگر کالایی وجود نداشته باشد بسته‌بندی نیز وجود نخواهد داشت.

اگرچه 500 شرکت بسته بندی در کشورفعالند اما بخش عمده زغفران، خرما و پسته ایرانی به دلیل ضعف در بسته بندی با نشان دیگر کشورها عرضه می شود، رویکردی که به هیچ وجه با سیاست های اقتصاد مقاومتی منطبق نیست .

سیده فاطمه مقیمی عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران معتقد است : اگر قرار است کالایی به بازار عرضه شود به طور قطع ، شکل ظاهری کالا در انخاب مشتری اثرگذار است. 

وی می افزاید : در یک محصول از زمانی که تولید می شود تا زمانی که به دست مشتری نهایی و مصرف کننده می رسد ، ممکن است چندین بار تخلیه و بارگیری صورت گیرد از این رو ضمن رعایت شکل ظاهری کالا، بسته بندی کالا باید بگونه ای باشد که در حمل و نقل آسیب نبیند.

وی اضافه کرد: در سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل، تولید صادرات گرا برای گرفتن سهم بیشتر از بازارهای بین المللی باید در دستور کار باشد و یکی از مواردی که می تواند ارزش افزوده روی کالای ما ایجاد کند و بازار بین الملل هم طالب کالای ما باشد بسته بندی کالا و رسیدن سالم کالا به مقصد است. 

مقیمی گفت: بسته بندی از مواردی است که می تواند صنعت خاص خود را ایجاد کند و اشتغال بسیاری هم داشته باشد که می تواند در تولید مواد بسته بندی و هم در صنعت بسته بندی این اشتغال شکل گیرد. 

وی افزود: بسته بندی متناسب با نوع کالا و بازار هدف در ابعاد و اشکال مختلف انجام می شود اگر توجه ویژه به صنعت بسته بندی داشته باشیم هم اشتغال و هم درآمد مازاد در بازار هدف به دست می آید و هم می توانیم سهم بیشتری از بازارهای بین المللی کسب کنیم.
مقیمی گفت: وقتی به قفسه فروشگاه ها مراجعه می کنیم یکی از مواردی که در لحظه نخست، مشتری را به خود جذب می کند رنگ آمیزی و نوع بسته بندی است پس از آن حجم و نوع کالا و قیمت آن مد نظر قرار می گیرد که نشان می دهد تا 15 درصد جذب مشتری همین عامل رنگ و نوع بسته بندی است.

طراحی در یک جمله پاشنه اشیل صنعت بسته بندی است، صنعتی که سهم به سزایی از بازاریابی، فروش و جذب مشتری را به خود اختصاص داده است.

اصغر نور الله زاده مدیرعامل صندوق کارافرینی امید درباره اعطای تسهیلات در جهت حمایت از صنعت بسته بندی و به ویژه طراحی بسته بندی می گوید: به طراحان برتر ،تسهیلات قرض الحسنه می دهیم تا در ادامه کار انگیزه بیشتری داشته باشند و طراحی های خوبی ارائه کنند. این تسهیلات تا سقف 50 میلیون تومان به صورت قرض الحسنه و بازپرداخت آن 5 ساله است علاوه براین، 10 میلیون تومان تسهیلات برای حضور در دوره های اموزشی و تا سقف یکصد میلیون تومان تسهیلات قرض الحسنه برای خرید دستگاهها و ماشین الات بسته بندی در بخش کشاورزی پرداخت می شود.

گزارش : غلامرضا بهرامی