حمایت راه دور ایران از تصمیمات نشست دوحه!

  نشست غول های نفتی در دوحه قطر بدون حضور ایران، نشستی  که روایت های مختلفی از تعداد شرکت کنندگان ان نقل می شود از 18 تا 25 کشور عضو و غیر عضو اوپک.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما ، این کشورها قصد دارند تا  برسر ثابت نگه داشتن میزان تولید نفت در سطح ژانویه ( دی ماه سال گذشته ) توافق کنند توافقی که اگر محقق شود  قرار است تا ماه اکتبر (مهر امسال ) ماندگار بماند.

طرح فریز یا منجمد کردن تولید نفت خام در سطح ماه ژانویه 2016، در نشست چهارجانبه وزیران نفت و انرژی روسیه، ونزوئلا، قطر و عربستان ماه فوریه امسال در دوحه مطرح شد.

 در این نشست تصمیم گرفته شد برای سامان دادن بازار و برای اینکه نبود تعادل میان عرضه و تقاضا از میان رود (هم اکنون بیش از 2 میلیون بشکه مازاد نفت در بازار وجود دارد) تولید نفت در سطح ماه ژانویه 2016 تثبیت شود.

در حال حاضر میزان تولید جهانی دو میلیون بشکه در روز بالاتر از میزان تقاضاست،کشورهای  شرکت کننده در اجلاس دوحه قطر از زمان آغاز ریزش قیمت نفت در نوامبر سال2014، به میزان 315 میلیارد دلار یا حدود یک پنجم از کل ذخایر ارزی خارجی خود را هزینه کرده اند. 

بر اساس پیش‌نویس توافق اجلاس دوحه طرح فریز نفتی باید تا اول اکتبر امسال ادامه یابد و تولیدکنندگان دوباره در اکتبر در روسیه برای مرور پیشرفت‌شان و مهندسی دوباره کار، گرد هم می‌آیند،در صورتی که این توافق حاصل شود، نخستین توافق اوپکی‌ها و غیراوپکی‌ها طی 15 سال گذشته خواهد بود.

رویکردی که به هیچ وجه با هدف راهبردی ایران برای بازگشت میزان تولید به پیش از تحریم و کسب بازار از دست رفته خود ،منطبق نیست ،ایران  تنها به شرطی حاضر به پذیرش طرح فریز نفتی است که سقف تولید و صادراتش برحسب سقف تولید اوپک  به پیش از دوره تحریم ها بازگردد.

به این ترتیب اگر سقف تولید اوپک سی میلیون بشکه فعلی باشد ایران باید به سقف تولید چهارمیلیون بشکه در روز دست یابد و در پسابرجام به دنبال امضای قرارداد‌های جدید نفتی ، یافتن مشتریان تازه برای نفت خود و در نهایت افزایش صادرات طلای سیاه تا چهار میلیون بشکه در روز است.

با اجرای تحریم نفتی برضد ایران از سال 1390 بیش از یک میلیون بشکه نفت ایران از بازارهای جهانی حذف و نفت صادراتی عربستان، عراق و امارات وکویت جایگزین آن شد.

با کاهش جهانی قیمت نفت، رقابت میان اعضای اوپک بر سر تصاحب بیشتر سهم بازار شدت گرفته و در این میان رقابت فزاینده ای میان تولید کنندگان نفت حاشیه خلیج فارس کلید خورده است. 

در همین حال، رقابت اصلی در اوپک میان ایران، عراق و عربستان سعودی بر سر تصاحب بیشتر سهم بازار است.

در حال حاضر عربستان سعودی و عراق سهم بازار خود را حفظ کرده اند و اگر ایران هم بخواهد سهم بازار خود را با رفع تحریم‌ها بدست آورد، باید شرایط بهتری را در شکل تخفیف و شرایط پرداخت نفتی به مشتریان خود ارائه دهد که از آن به عنوان جنگ بی امان بر سر تصاحب بازار نفت در میان تولید کنندگان خلیج فارس یاد می شود.

بیژن نامدار زنگنه بازپس گیری سهم ایران از بازار نفت را یکی از دستاوردهای بدیهی برجام می داند و معتقد است ؛ پذیرش طرح فریز نفتی پیش از بازگشت کامل ایران به بازار نفت ، نوعی تحریم خودخوانده برای کشور است که اصلا منطقی نیست.

زنگنه با تاکید بر حمایت ایران از تصمیمات اجلاس دوحه می گوید : چون قرار نیست در این اجلاس ایران چیزی را امضا کند لذا در ان شرکت نخواهد کرد و فقط از دور از تصمیمات اجلاس دوحه حمایت می کند.

تحلیگران نقش ایران در این اجلاس را  که به دنبال افزایش تولید نفت خود بعد از لغو تحریم‌ها است، بسیار کلیدی می دانند و براین باورند که ایران حتی می‌تواند مسیر گفت‌وگوهای دوحه را تغییر دهد.

در این بین عربستان هم که اغازگر جنگ نفتی بر علیه ایران بود پیش از برگزاری نشست دوحه موضع سرسختی علیه ایران گرفته کرده است. 

محمدبن سلمان جانشین ولیعهد عربستان به بلومبرگ گفته است که عربستان در صورتی که ایران به طرح فریز نفتی نپیوندد، تولید خود را کاهش نخواهد داد.

برخی منابع خبری از ادعای عربستان مبنی بر افزایش تولید خود تا 12 میلیون بشکه خبر می دهند ادعایی که منابع غربی با تردید به ان نگاه می کنند و براین باورند که عربستان توان چنین تولیدی ندارد.

تحلیگران بر این باورند که بی نتیجه ماندن این طرح منجر به تضعیف بیشتر قیمت ها می شود و بازارهای جهانی را بی ثبات‌تر می‌کند مگر آن که پیش از برگزاری این نشست توافقی میان کشورهای حاضر در این نشست صورت بگیرد.

هم اکنون سطح تولید نفت در نزدیکی بالاترین رقم تولید اوپک یعنی بیش از  33 میلیون بشکه در روز است و تولید روسیه هم در نزدیکی بالاترین رکورد قرار دارد.

این در حالی است که  برخی اعضای اوپک در آستانه این نشست در حال افزایش تولید خود هستند. 

برای مثال، عراق در ماه مارس تولید خود را به رقم بی سابقه 4.55 میلیون بشکه در روز رسانده است.

چالش پیش روی تولید کنندگان عمده نفت در غرب آسیا این است که برای حل مشکلات بودجه ای خود باید تا حد ممکن قیمت نفت را بالا ببرند، اما در این حال قیمت را به اندازه کافی پایین نگه دارند تا مبادا سرمایه گذاری و تولید نفت در آمریکا مجددا افزایش یابد،تنها راه این کار ، مدیریت انتظارات است. 

دومنیکو فاووینو و جورج زاچمن، از اندیشکده بروگل در بروکسل اخیرا برآورد کرده اند که 73 درصد از افت قیمت نفت در طی 3 سال گذشته را می توان به انتظارات درباره توازن فیزیکی عرضه و تقاضا نسبت داد و نه خود توازن.

این بدان معناست که تجار باید  قانع شوند که توازن بازار قرار است به این سمت یا آن سمت متمایل شود، نه اینکه واقعا این توازن را تغییر دهند.

به همین دلیل است که وقتی توافقی نصفه و نیمه در ماه بهمن ماه سال گذشته  بین روسیه و عربستان و قطر و ونزوئلا برای فریز تولید در سطح ماه ژانویه به دست می اید، قیمت نفت برنت حدود 10 درصد افزایش یافت.

به هر حال نشست امروز دوحه پشت درهای بسته در جریان است و هنوز خبری از مصوبات ان به بیرون درز نکرده اما انچه مسلم است توافق برای فریز کردن سقف تولید نفت در دوحه زمینه را برای افزایش قیمت ها و بهبود شرایط بازاریابی نفت ایران فراهم می کند واقعیتی که سعودی ها به سختی به ان تن خواهند داد ...

یادداشت : محمدرضا طلا جوران