مازندران
غروب خورشید در سرزمین دو خورشید
ویرانی بر غار اسپهبد خورشید سوادکوه سایه افکنده است
سرپرست گروه باستان شناسی غار اسپهبد خورشید سوادکوه در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما از تخریب غار تاریخی اسپهبد خورشید خبر داد.
به گفته سامان توفیق پس از اقدام برخی از راه سازان، اینک معدن کاران هم با تجاوز به بزرگترین غار دژ طبیعی دنیا؛ ویرانی این اثر هزار و سیصد ساله را دامن زده اند.
وی افزود: هنگام حضور در محل، شاهد نادیده گرفتن حریم و عرصه آن با برداشت خاک، انفجارهای پیاپی، حفاری های غیر مجاز و ایجاد تونل های متعدد به سمت پیکره و بالای اثر و تاسیسات وابسته به آن به دست معدن کاران معادن فلورین وَ شن و ماسه بوده که با بند ج ماده 114 قانون برنامه 5 ساله چهارم، مبنی بر امکان سنجی و مکان سنجی طرح های عمرانی گسترده مغایرت دارد.
سرپرست گروه باستان شناسی غار اسپهبد خورشید سوادکوه با اشاره به اینکه در نشست های متعدد با مدیران استانی در باره لزوم توقف عملیات و تمدید نکردن مجوز و جابجایی معادن؛ تاکید شده است افزود: هیچ اقدام اثربخشی تاکنون انجام نشد.
به گفته توفیق قلعه باجگیران ( قلعه دیو سفید )، غارهای دژ کیلی (طاق فرامرز) و کیجا کرچال سه اثر ثبتی باستانی منحصر به فرد و از تاسیسات نظامی وابسته به غار دژ اسپهبد خورشیدند که در معرض تخریب قرار دارند.
پژوهشگران از مجموعه اسپهبد خورشید با توجه به معماری و تاریخ آن بعنوان تخت جمشید مازندران یاد می کنند.
این غار در سال 81 به شماره 7839 در فهرست آثار ملی ایران ثبت و حریم و عرصه آن در سال 84 تعیین شد و اکنون نزدیک به ده معدن فعال در محدوده و پیرامون این قلعه دژ و آثار ثبتی اطراف آن مشغول فعالیت اند.