هوستون کرونیکل:تنها راه مقابله با داعش نزدیک کردن ایران و عربستان است

به منظور برقراری ثبات در عراق و سوریه شکست دادن گروه داعش امری ضروری است اما مادامی که شیعیان و سنی ها در این دو کشور از تقسیم واقعی قدرت خودداری می کنند، این امر غیر ممکن است و این در حالی است که نادیده گرفتن غده سرطانی داعش و توانایی آن در سرایت به دیگر نقاط نیز امری غیر ممکن به نظر می رسد. برای درک این موضوع باید به بلژیک اشاره کنیم.

و اگر همه این موارد غیر ممکن به نظر برسند، تلاش ها برای تبدیل کردن عراق به کشوری امن برای دموکراسی مستلزم آن است که ما چشمان خود را بر روی برخی موضوعات ببندیم زیرا مهمترین «هم پیمان» ناتو در منطقه یعنی ترکیه توسط رئیس جمهور این کشور، رجب طیب اردوغان، در حال تبدیل شدن از حکومتی دموکراتیک به دیکتاتوری  است و در حال حاضر باید او را «سلطان اردوغان» نامید زیرا او اقدام به تعطیلی روزنامه های مخالف و محاکمه خبرنگاران کرده است. اما از آنجا که ما به پایگاه های هوایی ترکیه و همکاری این کشور در زمینه تقویت اندک روند دموکراسی در عراق نیاز داریم، درباره اقدامات اردوغان در نابود کردن دموکراسی در ترکیه سکوت اختیار کرده ایم.

به این موضوع فکر کنید که در آمریکا افرادی وجود دارند که در حال رقابت برای انتخابات ریاست جمهوری هستند و می خواهند مسئولیت این مشکل را بر عهده بگیرند. آیا هیچ کسی به آنها نگفته است این بدترین زمان طی هفتاد سال برای مدیریت سیاست خارجی آمریکا محسوب می شود؟

اگر بر این باور هستید که پاسخی ساده برای این مشکل وجود دارد، باید برای یک هفته به اینجا بیایید. برای پی بردن به اختلافات در میان احزاب کرد و شبه نظامیان در سوریه و عراق تنها به یک روز وقت نیاز است.

نجم الدین کریم فرماندار استان کرکوک که توسط این گروه ها اشغال شده است، اعلام کرد:‌ «مشکل موجود در عراق داعش نیست.» او همچنین گفت:‌ «داعش نشانه سوء مدیریت و فرقه گرایی است.» او تصریح کرد از این رو، حتی اگر داعش از پایگاه خود در موصل بیرون رانده شود، اگر مناقشات و سوء مدیریت در بغداد و تنش های فرقه ای در میان شیعیان و سنی ها بر طرف نشود « اوضاع در عراق» پس از شکست دادن داعش «حتی بدتر خواهد شد.»

چرا این گونه خواهد بود؟ زیرا یک جدال بزرگ دیگر در میان سنی ها، کردها، ترکمان ها و شبه نظامیان شیعه، ترکیه و ایران بر سر این که چه کسی باید کنترل قلمروی را در دست داشته باشد که اکنون در دست داعش است، رخ خواهد داد. در ارتباط با چگونگی تقسیم قدرت در مناطق سنی نشینی که داعش به تصرف خود در آورده است، اجماع وجود ندارد.

و یک حقیقت نه چندان خوشایند در شمال عراق وجود دارد: با وجود آن که همه شما درباره «جنگجویان خارجی» که به داعش پیوستند، اکثر مردم در استان کرکوک که در حال مبارزه در کنار داعش بودند، از سنی های محلی  بودند که شورشیان داعش را یک نیروی حفاظت کننده از خود در مقابل دولت شیعه تحت حمایت ایران در بغداد قلمداد می کردند. یا آنها از جمله سنی های محرومی بودند که پیوستن به داعش را راهی برای دست یابی به قدرت در مقابل سنی هایی می دانستند که ثروتمندتر بودند.

همچنین، بسیاری از قبایل سنی در موصل با یکدیگر اختلاف پیدا کرده اند و برخی از اعضای آنها به داعش پیوسته اند اما برخی دیگر از این اقدام خودداری کرده اند. مقامات اطلاعاتی کرد در گفتگو با من اعلام کردند در میان سنی هایی که از پیوستن به داعش خودداری کرده اند نوعی حس انتقام جویی علیه آن دسته از سنی هایی وجود دارد که به داعش پیوسته اند و این اتفاق زمانی رخ خواهد داد که داعش شکست داده شود. زنان فرقه ایزدی در عراق که بازداشت و مورد تجاوز جنگجویان داعش قرار گرفته و در نهایت به سوی اردوگاه های پناه جویان در کردستان فرار کردند به امدادرسانان کرد اعلام کردند توسط سنی های عراقی -که اهل زادگاه خودشان بودند- چندین بار مورد تجاوز قرار گرفتند. یک امدادرسان در گفتگو با من اعلام کرد:‌ «آنها دیگر به همسایگان خود اعتماد نخواهند کرد.»

نمی دانم برای از بین بردن داعش و برقراری نظم چه اقداماتی کافی خواهد بود اما می دانم انجام چه اقداماتی ضروری است: باید تنش ها بین سنی ها و شیعیان -که توسط عربستان سعودی و ایران تشدید شده است- کاهش یابد.

داعش مانند راکتی است که سامانه هدایت کننده آن ایدئولوژی وهابی سعودی است که ضد شیعه و ضد کثرت گرایی است. سامانه سوخت رسانی آن واکنشی مستقیم به تلاش های تهاجمی ایران شیعه برای دایما ضعیف نگه داشتن سنی های عراقی محسوب می شود. تا مادامی که ایران و عربستان سعودی در حال تشدید اقدامات خود هستند، همواره داعش دیگری وجود خواهد داشت. به همین دلیل، «روند صلح» در منطقه خاورمیانه بیشتر در ارتباط با ایران و عربستان است. اما منتظر ماندن برای برقراری صلح بین ایران و عربستان یک گزینه آسان نیست. هرچه این روند طولانی تر شود اوضاع خطرناک تر خواهد شد. روزنامه ایندیپندنت انگلیس گزارش داد شبه نظامیان داعش در حال توطئه برای گروگان گیری یکی از دانشمندان هسته ای بلژیکی به منظور دسترسی به تأسیسات تحقیقاتی هسته ای این کشور هستند.

اوباما احتمالا در حال پیشبرد بهترین گزینه ممکن در قبال شورشیان داعش است: تضعیف، مهار و شکست دادن این گروه و نزدیک کردن شیعیان و سنی ها برای رسیدن به حسی مشترک در این باره.  اما باید گفت تنها اعراب و مسلمانان به واقع می توانند سبب مشروعیت زدایی داعش شوند و در حال حاضر اردوی آنها دچار دو دستگی و اختلاف نظر شده است.