رسانه ها :عربستان باشرایط دشوار داخلی ومنطقه ای روبروست

بررسی گزارش های خبری؛ رسانه های خارجی در ارتباط با موقعیت سیاسی عربستان سعودی نشان می دهد که این رسانه ها شرایط دشوار داخلی و منطقه ای را برای ریاض ارزیابی می کنند. 

از نگاه رسانه؛ حاکمان پا به سن گذاشته عربستان سعودی با تهدیدهای قابل توجهی برای تداوم حاکمیت خود در ریاض مواجه هستند.  آنها دیگر نه پول در اختیار دارند و نه مشروعیت اسلامی لازم به منظور ساکت کردن مخالفان فزاینده خود را دارا می باشند. حاکمان سعودی دیگر شکوه حاکمان سابق این کشور را ندارند. عواملی مانند تغییر ماهیت بازار انرژی و تولید سوخت های جایگزین و کاهش بودجه عربستان سعودی و جمعیت رو به افزایش این کشور ثبات داخلی عربستان سعودی را بیش از هر  زمان دیگری به خطر انداخته است. 

از نگاه رسانه دولت عربستان سعودی در طول حیات سیاسی خود با بحران های متعددی مواجه بوده است. 

موج اول بحران علیه ریاض در سال 1964 با پدیده ناصریسم شکل گرفت. زیرا منطقه خاورمیانه بین حکومت های سلطنتی و جمهوری خواهی افراطی به رهبری جمال عبدالناصر در مصر قطبی شده بود. پیام جمال عبدالناصر در زمینه پان عربیسم در میان جوانان عربستان طنین انداز شده بود. در این شرایط ریاض تحت فشار قرار گرفت. اما این اسرائیل بود که اقدام به نجات خاندان آل سعود کرد. زیرا اسرائیل با شکست دادن ناصر در جنگ سال 1967، ثابت کرد که پان عربیسم شعاری بیش نیست. 

از نظر رسانه؛ موج دوم بحران علیه پادشاهی ریاض با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در دهه1970 بروز  کرد. در نتیجه بار دیگر عوامل منطقه ای سبب بروز اعتراضاتی در عربستان سعودی شده بود. زیرا انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 سبب به راه افتادن موجی از اعتراضات تحت تأثیر الگوی انقلاب اسلامی در عربستان شد . 

به همین ترتیب از نظر رسانه؛ موج سوم بحران علیه ریاض درپی تهاجم آمریکا به عراق در سال دو هزار و سه شکل گرفت. از بین رفتن دیکتاتوری رژیم بعثی صدام و شکل گیری دموکراسی در این کشور زنگ خطر را برای حاکمان عربستان پدید آورده بود و در نتیجه آل سعود برای کاستن از مطالبات و فشارهای داخلی شیوه به راه انداختن فتنه های مذهبی را به بهانه قدرت گرفتن شیعیان در عراق و افزایش نفوذ ایران در منطقه در پیش گرفتند.

از نگاه رسانه ؛ موج چهارم شکل گیری بحران علیه ریاض؛ راه انداختن نزاع های فرقه ای در عراق، بحرین، لبنان، یمن و مهمتر از همه در سوریه است. زیرا این مساله یک موضوع هزینه بر برای عربستان سعودی محسوب می شود؛ چونکه ریاض هدف جاه طلبانه بسط نفوذ خود را در این کشورها می پروراند .

اما موج پنجم علیه ریاض ، به بن بست  رسیدن اندیشه های وهابی و تهدید گروههای تروریستی که از تحت تاثیر تفکرات تکفیری شکل گرفته بودند برای جهانیان بود که این مسئله باعث شد که امریکا هم رویه آل سعود و دیگر متحدان منطقه ای اش را به باد انتقاد بگیرد و  عربستان را در سوریه با شکست روبرو  و در باتلاق یمن زمینگیر کند.

با توجه به موارد فوق عبدالباری عطوان تحلیلگر سیاسی درباره ضعیف شدن عربستان سعودی در چهارچوب تحولات منطقه ای می گوید: عربستان از یک سو در جنگ یمن گیر افتاده و از طرف دیگر، اوباما این کشور را به حمایت از تروریسم متهم کرده و برای صلح سرد با ایران تلاش می کند. 

ری تکیه کارشناس مسایل ایران و خاورمیانه  هم در مقاله ای در پایگاه اینترنتی نشنال ریویو به بررسی مشکلات عربستان سعودی در سطح داخلی و منطقه ای پرداخته است. ری تکیه با عنوان عربستان "باید تغییر مسیر دهد"، می نویسد؛ منطقه خاورمیانه درحال حاضر بار دیگر در آستانه انفجار از درون قرار گرفته است. چونکه فاجعه انسانی در سوریه همچنان ادامه دارد، شورشیان داعش به اقدامات خود ادامه می دهند و روسیه همچنان تنها قدرت بزرگی محسوب می شود که در منطقه حضوری جدی دارد. کشوری که بصورت خطرناکی در خاورمیانه جدید دچار مشکل شده، عربستان سعودی است. وی استنتاج می کند که دو پایگاه مشروعیت عربستان سعودی یعنی رفاه و مذهب در حال از بین بردن منابع حاکمیت این کشور هستند. 

رسانه شرایط سیاسی ریاض را بدینگونه ترسیم می کند که: 

- منطقه بر اساس نفوذ ایدئولوژی های رقیب، قطبی شده است که توازن به ضرر عربستان سعودی است. 

- اسلام وهابی شعار کلیدی عربستان سعودی در معرض انتقاد شدید قرار دارد و رفاه اجتماعی عملی ترین دستاورد سعودی ها در معرض خطر قرار دارد.  

- از نظر رسانه عربستان سعودی در آستانه ورشکستگی مالی قرار گرفته است و آینده اقتصادی آن مبهم و نامشخص است.

- خاورمیانه در شرایط کنونی در حال تجربه یک جنگ سرد دیگر است و این بار حکومت عربستان سعودی در مقابل قدرت  ایران در حال ضعیف شدن است. 

بر همین مبنا از دید رسانه های خارجی در شرایطی که بازارهای نفتی با آشفتگی روبرو هستند، عربستان سعودی از ذخایر مالی خود برداشت کرده است. هر چند بهای نفت بهبود خواهد یافت امابا توجه به شمار روبه افزایش  جمعیت این کشور،  به منظور تداوم ثبات به اندازه کافی نیست. از سوی دیگر طی ماه های اخیر، عربستان سعودی به دلیل کسری بودجه در تلاش برای کاهش یارانه ها است در حالیکه در دهه های هزار و نهصد و پنجاه و شصت، ریاض طرح های مهمی در زمینه ارائه مسکن، آموزش و خدمات درمانی رایگان به شهروندان خود کرد. 

با تداوم مشکلات اقتصادی عربستان سعودی، مهمترین مشکل این کشور زمانی ایجاد شد که آشفتگی های سیاسی منطقه ای سبب افراطی شدن جمعیت این کشور شده و رویه سعودی ها در راه انداختن مناقشات فرقه ای سبب  شکل گیری داعش شده  و تهدید حمایت آل سعود از  افراط گرایی دامنگیر جامعه عربستان شده است .

بنابراین از دید رسانه ها اکنون زمان آن فرا رسیده است که عربستان سعودی رویکردهای منسوخ شده خود را تغییر دهد. دورانی که عربستان سعودی می توانست بر پرداخت ها به شهروندان خود تکیه کند و در پشت دستگاه مذهبی پنهان شود به پایان رسیده است. مشروعیت مذهبی ریاض دیگر نمی تواند مانع از اقدامات شبه نظامیان شود. عربستان سعودی به رویکردی جدید نیاز دارد، رویکردی که مبتنی بر مشارکت دموکراتیک باشد. حکومتی که به مذهب و نفت متکی بوده است در حال حاضر باید به دموکراسی تکیه کند تا بتواند تداوم حیات خود را تضمین کند. 

................................................

بررسی و تحلیل// حبیبی