بحران یمن، عربستان چی می خواست چی شد!

تجاوز نظامی عربستان به یمن در حال ورود به دومین سال خود است و این در حالی است که سران جوان سعودی فکر می‌کردند ظرف حداکثر دو هفته به همه اهداف سیاسی و نظامی خود در یمن جامه عمل خواهند پوشاند و با دست پر و کسب پیروزی از این جنگ بیرون خواهند آمد.

عربستان از این تجاوز نظامی (که رد پای رژیم صهیونیستی نیز در آن کاملا محرز و آشکار بوده زیرا راهبرد و تاکتیک های نظامی عربستان در این تجاوز گسترده کاملا از مدل های این رژیم الگوبرداری شده بود) در پی دستیابی به یکسری اهداف سیاسی و نظامی بوده است که در هر دو ناکام مانده است.

تجاوز نظامی عربستان به یمن پس از آن صورت گرفت که شورای انقلاب یمن به رهبری انصار الله با طرح تقسیم یمن به 6ایالت در قالب سیستم فدرال مخالفت کرد. مرزبندی ها در قالب این نظام به گونه ای طراحی شده بود که امکان دسترسی حوثی ها را به دریا و حوزه های نفتی این کشور از بین می برد و انها را از این منابع محروم می کرد.

از این دید یکی از اهداف عربستان از تحمیل جنگ بر یمن ایجاد سازوکاری بود که همچون گذشته بتواند به سلطه خود بر این کشور ادامه دهد. همچنین عربستان می خواست حوثی ها را در مناطق تحت سکونت خود در استان صعده محدود و زمین گیر کند و از نقش آفرینی آنها در فرایند انقلاب این کشور جلوگیری کند. اما جنگ یمن باعث شد مردم یمن حول محور انصار الله جمع و برای دفاع از کشور وارد عمل شوند که این امر نقش و جایگاه این جنبش را در میان مردم یمن بیش از پیش تقویت کرد. همچنین تجاوز نظامی عربستان به یمن صدای اعتراض ساکنان استان های عسیر، نجران و جیزان را نیز بلند کرده و آنها را به فکر بازگشت به سرزمین مادری و یا خودمختاری انداخته است که این هم از دیگر شاخص های شکست عربستان در این جنگ است.

این استان ها قبل از اعلام موجودیت سعودی به یمن تعلق داشت اما در پی شکست در جنگ به مدت 60سال به قیمومیت عربستان درآمد و با وجود انقضای مهلت تعیین شده در اوایل دهه 90میلادی عربستان با پرداخت رشوه به علی عبد الله صالح رئیس جمهور وقت یمن و سران عشایر و قبایل ساکن در این استان ها کماکان به قیمومیت خود ادامه داده است اما اکنون ادامه سلطه عربستان بر این مناطق زیر سوال رفته و این از دیگر نتایج غیرمنتظره تجاوز نظامی عربستان به یمن بوده است.

با وجود اینکه از همان نخستین هفته های اغاز تجاوز نظامی عربستان به یمن نشانه های شکست این تجاوز اشکار شد و عملا جنگ وارد مرحله فرسایشی شد اما عربستان به امید تغییرموازنه نظامی در صحنه میدانی و عملیاتی روز به روز بر گستره حملات خود افزود و بعد از تحقق همه اهداف تعیین شده با اجرای استراتژی زمین سوخته به بمباران شدید مناطق مسکونی و غیرنظامی دست زد و در این جهت حتی مدارس و مساجد نیز مورد حملات گسترده هوایی قرار گرفت که در نتیجه آن بیش از 30هزار نفر از مردم این کشور شهید و زخمی و نزدیک به دو میلیون نفر دیگر نیز آواره شده اند. ضمن آنکه بیش از 80در صد مردم یمن نیز دچار سوء تغذیه شده و از گرسنگی رنج می برند. همه این اقدامات برابر اصول و قوانین بین المللی از جمله کنوانسیون چهارم ژنو و اساسانامه دیوان کیفری بین المللی جنایات جنگی محسوب می شوند که در مراجع بین المللی قابل پیگرد هستند.

آنچه ارتکاب چنین جنایاتی را توجیه ناپذیر می کند اصرار عربستان بر ادامه جنگ علیرغم تلاش های بین‌المللی برای توقف جنگ بود و به همین منظور با اعمال فشار، سازمان ملل متحد را به تغییر جمال بن عمر نماینده خود در امور حل بحران یمن وادار کرد و درعین حال نشست هایی که با میانجیگری اسماعیل ولد شیخ نماینده جدید این سازمان در ژنو برگزار شد به شکست کشاند. البته در اواخر سال گذشته نشانه ای از تغییر نسبی رویکرد نظامیگرانه عربستان در یمن مشاهده شد که البته این تغییر نسبی نه از روی میل و اختیار بلکه از روی اجبار صورت گرفت.

یکی از عوامل موثر در این زمینه شکست های پی در پی عربستان در عرصه نبردهای زمینی بوده است. علاوه بر این، ورود امریکا به عرصه مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری، لزوم حل بحران های خاورمیانه را برای دولت اوباما و حزب حاکم ضروری کرده است تا بتواند از ثمرات آن در انتخابات بهره بگیرد. هر چند هنوز نشانه روشنی از تمایل عربستان به توقف جنگ و تجاوز به یمن دیده نمی شود اما حتی اگر جنگ متوقف شود آثار و تبعات آن سال ها و دهه ها بر این کشور سنگینی خواهد کرد و بر همین اساس پیگرد قضایی جنایات جنگی عربستان در تجاوز به یمن همچنان در اولویت و دستور کار انقلابیون یمن باقی خواهد ماند که همین مسئله با ایجاد وحشت در مسئولان سعودی انها را بر آن داشته که در هر طرح صلح پیشنهادی خواستار امتناع یمنی ها از پیگرد قضایی جنایات جنگی عربستان شوند.

..........................................

بررسی و تحلیل/احمد کاظم زاده