سرمایه گذاری 1,6 میلیارد یورویی در پالایشگاه ستاره خلیج فارس

پالایشگاه ستاره خلیج فارس، با ظرفیت پالایش روزانه 360 هزار بشکه میعانات گازی با هدف رفع تنگناهای تولید میعانات گازی در فازهای پارس جنوبی، همچنین رفع نیازها و مصارف داخلی در سه فاز 120 هزار بشکه ای با ظرفیت تولید 36 میلیون لیتر بنزین در روز در حال احداث است.

با توجه به این که مجموع تولید بنزین در پالایشگاه های کشور، حدود 65 میلیون لیتر در روز است، پالایشگاه ستاره خلیج فارس به تنهایی قادر است معادل 60 درصد تولید همه پالایشگاههای کشور، بنزین تولید کند.

تا پیش از راه اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس و در شرایط تحریم، صادرات میعانات گازی استحصال شده در پالایشگاههای پارس جنوبی با محدودیتهای زیادی روبرو بوده است، از این رو احداث پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس با توجه به ضرورت به کار گیری سیاستهای اقتصاد مقاومتی و پرهیز از خام فروشی و به منظور ایجاد ارزش افزوده بالاتر و افزایش درآمد تولید ناخالص سرانه ملی صورت خواهد گرفت. 

تحقق اقتصاد مقاومتی مورد تاکید مقام معظم رهبری در یکی دیگر از بخشهای صنعت نفت، خودکفایی کشور در تامین بنزین با کیفیت برای نخستین بار، تبدیل مهوری اسلامی ایران از وارد کننده به صادر کننده بنزین، افزایش صادرات فرآورده های نفتی به خارج از کشور و جلوگیری از صادرات مواد خام و تبدیل آن به فرآورده های با ارزش تر از آثار بهره برداری پالایشگاه ستاره خلیج فارس است.

همچنین پالایش روزانه 360 هزار بشکه میعانات گازی دریافتی از میدان گازی مشترک پارس جنوبی، ایجاد قطب بزرگ پالایشی کشور در منطقه بندرعباس واقع در دهانه خلیج فارس، ایجاد زمینه مناسب برای استفاده از فرآورده های پالایشگاه در صنایع پایین دستی، اشتغالزایی مستقیم حدود 10 هزار نفر و غیر مستقیم بیش از 10 هزار نفر حین اجرای پروژه، اشتغالزایی مستقیم حدود هزار نفر و غیر مستقیم حدود هشت هزار نفر پس از بهره برداری و ارزش روزانه محصولات پالایشگاه حدود 12 میلیون یورو از دیگر آثار بهره برداری پالایشگاه ستاره خلیج فارس است.

مطابق با برآوردهای صورت گرفته 60 درصد از میعانات گازی ورودی پالایشگاه ستاره خلیج فارس به بنزین و 24,5 درصد از آن به گازوئیل بدل می شود.

پس از انجام مطالعات تفصیلی و مشخص شدن هزینه خرید تجهیزات، سرمایه گذاری اولیه طرح (شامل پالایشگاه، خط لوله خوراک و پروژه آبگیر) در ابتدا 2,6 میلیارد یورو برآورد شد، اما با طولانی شدن زمان طرح و پس از طی فراز و نشیب قریب 10 سال و افزایش هزینه ها، برآورد بودجه کل طرح به مبلغ 3.8 میلیارد یورو افزایش یافت که از مبلغ فوق تاکنون بالغ بر 3 میلیارد و 38 میلیون یورو هزینه شده است.

طی سالهای 92،93، و 94 به ترتیب بیش از 596، 665 و 353 میلیون یورو هزینه در پالایشگاه ستاره خلیج فارس انجام شده است، بر اساس شواهد موجود از کل سرمایه گذاری صورت گرفته در این پالایشگاه 29 درصد آن از سوی سهامداران و باقیمانده از طریق تسهیلات ارزی تامین شده است.

*بهره برداری از خط لوله خوراک پالایشگاه ستاره خلیج فارس

خط لوله یادشده با 36 اینچ قطر، یکی از بزرگترین خطوط لوله نصب شده برای انتقال خوراک و فرآروده های نفتی در کشور است که عملیات اجرائی آن در اواخر سال 92 به پایان رسیده و هم اکنون در حال بهره برداری است.

به منظور تأمین آب مورد نیاز پالایشگاه و با توجه به نزدیکی محل احداث پالایشگاه به دریا، طرح آبگیر با ظرفیت 200 هزار متر مکعب در ساعت به فاصله 6 کیلومتری جنوب پالایشگاه در سواحل نیلگون خلیج فارس احداث شده است. قرارداد این طرح در مهر سال 1387 با شرکت صدرا امضا شد.

این طرح که از لحاظ ظرفیت، دومین طرح آبگیر کشور است، شامل دو بخش خشکی و دریاست، ابتدا آب دریا به وسیله چهار خط لوله قطور (هر یک به قطر 2/7 متر) از فاصله هزار و 500 متری و عمق 16 متری دریا، به ساحل منتقل شده و سپس از آنجا ازجانب 8 پمپ به ظرفیت هر یک 12 هزار و 600 متر مکعب در ساعت و از طریق دو خط لوله به قطر 2/2 متر به پالایشگاه منتقل می شود و سرانجام با رعایت همه قوانین و ضوابط زیست محیطی از طریق کانال احداث شده به دریا بازگردانده می شود.

فعالیتهای عملیاتی طرح احداث پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس پس از انجام مطالعات امکان سنجی و طراحی پایه از بهمن سال 1385 با ثبت و تأسیس شرکت نفت ستاره خلیج فارس و با ترکیب سهامداران بصورت 40 درصد شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی، 50,01 درصد شرکت پتروگاس (اندونزی)، 9.09 درصد صندوقهای بازنشستگی صنعت نفت آغاز شد.

در ابتدا شرکتهای تهران جنوب و بینا به همراه دو شریک خارجی اسنم پروجتی و گلدن گروپ عملیات طراحی را ادامه دادند، اما به دلایل متعدد از جمله درخواست اعتبار تأیید شده (Confirmed L/C) و نبود امکان اجرای آن در شرایط وقت، پس از تکمیل مطالعات FEED دو شرکت خارجی از کنسرسیوم خارج می شوند، از این رو کار در عمل از خرداد ماه سال 87 ازجانب دو شرکت ایرانی تهران جنوب و بینا ادامه می یابد و به موازات عملیات، تسطیح و آماده سازی زمین آغاز شد. 

طرح ستاره خلیج فارس اواسط سال 1388 تا اواسط سال 1389 مواجهه با رکود شدید مالی شد و بسیاری ازفعالیتها اجرایی یا متوقف شده و یا با کندی اجرا می شد.

*ورود قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا به ستاره خلیج فارس 

*تغییر دوباه در ترکیب سهامداران پالایشگاع ستاره 

در تیر سال 1390 دوباره ترکیب سهامداران تغییر می کند به طوری که سهام شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی به 48 درصد، شرکت پترو گاس (اندونزی) به 2,16 درصد ، صندوقهای بازنشستگی صنعت نفت به 11.08 درصد و شرکت نفت و گاز تامین به 38.77 درصد رسید.

با پایان عملیات نصب پایپرکها و لوله گذاریهای زیر زمینی و آغاز نصب سازه های فلزی، در طول سالهای 90 و 91 عملیات نصب و لوله های روزمینی و تجهیزات پالایشگاهی با کندی در حال انجام بود. تغییرات پیاپی مدیریتی، نبود سازماندهی مناسب کارفرما و پیمانکار، کمبود منابع مالی، مضافا مشکلات تحریمها و .... پیشرفت کار را با کندی مواجه کرده بود، بطوری که تصوری از زمان بهره برداری دوراز ذهن بود.

اجرای بیش از 15,2 میلیون خاکبرداری، 610 هزار متر مکعب بتن ریزی، 51 هزار تن ساخت و نصب اسکلت فلزی، 71 هزار تن تجهیزات ثابت و 6 هزار تن تجهیزات دوار از جمله کارهای صورت گرفته در پالایشگاه است.

*مهمترین فعالیتهای دولت یازدهم برای تسریع در روند ساخت ستاره 

از مرداد سال 1392 و با روی کارآمدن دولت تدبیر و امید اقدامات زیر بنایی همچون تغییر ترکیب سهامداران شرکت برای دریافت تسهیلات بانکی (شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی از 48درصد به 17,9 درصد، صندوقهای بازنشستگی صنعت نفت از 11.8درصد 33.1 درصد و شرکت نفت و گاز تامین از 38.7 درصد به 49 درصد)، بکار گیری شرکتهای معتبر جهت نظارت بر کیفیت و راه اندازی، بازنگری، تغییر و تقویت مدیریت و ساختار سازمانی کارفرما و پیمانکار و تغییر رویکرد انجام کارها با هدف راه اندازی واحدها از جمله اقدامهای صورت گرفته در دوران دولت یازدهم است.

اما یکی از فعالیتهای مهم در دولت یازدهم را می توان بازدید معاون اول ریاست جمهوری، وزیر نفت و دیگر مقامها در بهمن پارسال دانست، از جمله مهمترین دستاوردهای این بازدید که گشایشهای جدیدی را به همراه داشت تسریع در تامین منابع مالی ارزی از صندوق توسعه ملی به میزان 650 میلیون یورو (در دست اقدام) بوده است.

با انجام اقداماهای فوق، طرح در مسیر رویکرد راه اندازی و استفاده از ظرفیتهای بلا استفاده طی سالهای قبل قرار گرفت به طوری که در مدت کوتاهی اقدامهای مهمی برای راه اندازی طرح های خط لوله خوراک و آبگیر دریا صورت پذیرفت، دیگر فعالیتها نیز با سرعت مناسبی انجام می شد.

اجرای خاکبرداری به میزان یک میلیون 330 هزار مترمکعب معادل 9 درصد از کل احجام پالایشگاه، اجرای بتن ریزی به میزان 45 هزار متر مکعب معادل 10 درصد از کل احجام پالایشگاه، نصب 33 هزار تن اسکلت فلزی معادل 65 درصد از کل احجام پالایشگاه، انجام جوشکاری به میزان دو میلیون و 200 هزار اینچ قطر در بخش لوله کشی روزمینی و زیر زمینی معادل 61 درصد از کل احجام پالایشگاه و نصب 34 هزار تن تجهیزات ثابت و دوار معادل 48 درصد از کل احجام پالایشگاه از جمله فعالیتهای صورت گرفته در دولت یازدهم بوده است.

آغاز و اجرای کابل کشی الکتریکال و ابزار دقیق 6 هزار و 200 کیلومتر معادل 58 درصد از کل احجام پالایشگاه، نصب برج اصلی واحد تقطیر به وزن 425 تن، نصب بزرگترین برج پالایشگاه به وزن 700 تن، تکمیل خطوط آب آتشنشانی، برقراری برق شبکه 20 کیلوولت در سه مرکز فرعی برق، برق دار کردن پستهای برق (9 پست برق)، تکمیل فعالیتهای نصب واحد تولید بخار A و B، تکمیل و راه اندازی و واحد آب شیرین کن، تکمیل فعالیت های نصب واحد های 6 و 7 تولید برق، تکمیل فعالیت های نصب واحد نیتروژن، تکمیل فعالیت های نصب و راه اندازی واحد هوا، پایان نصب فلر A,B و راه اندازی فلر B، اجرای شبکه روشنایی در نقاط مختلف سایت و تکمیل واحدهای تفطیر، آمین، هوا، بخار، نیتروژن - گاز مایع - فلر و آب و تحویل به تیم بهره بردار از دیگر فعالیتهای صورت گرفته در دولت یازدهم بوده است.

بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته راه اندازی مرحله اولیه برای فروردین ماه سال 95، راه اندازی فاز نخست برای تولید 12 میلیون لیتر تا اواخر اردیبهشت 95، راه اندازی فاز دوم برای رسیدن به تولید 24 میلیون لیتر تا شهریور سال 95 و راه اندازی فاز سوم برای رسیدن به 36 میلیون لیتر بنزین در دی سال 95 مقرر شده است.

تامین سرمایه بزرگترین طرح پالایشگاهی کشور ازمحل منابع داخلی برای نخستین بار، ساخت، توسعه و بهره برداری از و طرح در شرایط تحریم، ساخت بزرگترین پالایشگاه کشور به دست متخصصان و پیمانکاران داخلی، احداث نخستین پالایشگاه میعانات گازی کشور، ایجاد ارزش افزوده بالاتر نسبت به پالایشگاههای نفت خام، تولید بیش از 75 درصد بنزین و گازوئیل از خوراک میعانات گازی، استفاده 70 درصدی از توان مهندسان داخلی، تحقق سهم 62 درصدی در تامین کالا و تجهیزات ازجانب سازندگان داخلی، بکارگیری 100 درصدی از توان متخصصان و پیمانکاران داخلی در حوزه اجرا و راه اندازی دستیابی به سهم 75 درصدی در بومی سازی احداث پالایشگاهها امتیازهای اجرای طرح ستاره خلیج فارس برای کشور بوده است.