هلگا اشمید: من درباره اجرای برجام اطمینان دارم

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، هلگا اشمید در کنفرانس منع تکثیر و خلع سلاح اتحادیه اروپا گفت: ما در دو روز آینده به منظور امنیت و ثبات بیشتر در نظام بین المللی، نشستی درباره همه موضوعات مربوط به منع تکثیر و خلع سلاح خواهیم داشت.

وی گفت: اتحادیه اروپا درباره معاهده منع تکثیر به عنوان سنگ بنای رژیم هسته ای جهانی متحد است. این جمله در توافق هسته ای با ایران نیز گفته شده است.

هلگا اشمید افزود: اتحادیه اروپا همچنین معتقد است تقویت اجرای معاهده جامع منع آزمایشات هسته ای باید در اولویت باشد. 

وی گفت: توافق هسته ای با ایران گواه آن است که دیپلماسی چندجانبه جای خوبی برای حل چالش های امنیتی مهم امروز است. این کار (گفتگو با ایران )در حقیقت در سال دو هزار و سه شروع شد و دوازده سال طول کشید اما در چهاردهم جولای امسال در وین با رسیدن به طرح جامع اقدام مشترک منجر  به نتیجه موفقیت آمیز شد.

هلگا اشمید گفت: من فکر می کنم بدرستی می توان آن را توافق تاریخی نامید زیرا علاوه بر این که راه حلی برای مسئله هسته ای است  یک پیروزی برای دیپلماسی محسوب می شود و نشان می دهد رویکرد اتحادیه اروپا در استفاده از دیپلماسی ، رویکرد چندجانبه گرایی و راه حل سیاسی بر رفتن به سمت راه حل نظامی برتری دارد.

وی گفت:ترکیب این مذاکرات «E-3 به علاوه سه و ایران» (سه کشور اروپایی به علاوه سه کشور غیراروپایی و ایران ) بود که اغلب از آن به  عنوان پنج به علاوه یک یاد می کنند که ما اصلا این کلمه را دوست نداریم و استفاده از پنج به علاوه یک اشتباه است زیرا به نوعی دلالت بر این دارد که اتحادیه اروپا حضور نداشته است و مطئمنا چنین نبوده است. همانطور که می دانید اتحادیه اروپا با حکم شورای امنیت علاوه بر این که تسهیل کننده این گفتگوها بود بلکه همکاران من صاحب قلم بودند.شکل این مذاکرات مهم بود.من فکر می کنم اتحاد در بین این گروه ، این روند را برای همکاران ایرانی  و دیگر شرکای بین المللی دارای اعتبار و مشروعیت کرد.اتحاد بین این گروه با وجود برخی دشواری در روابط دوجانبه در بین برخی از اعضای این گروه حفظ شد و این نیز بسیار موفقیت آمیز بود.

هلگا اشمید گفت: بنابراین  با توجه به رقابت در منافع در جهان امروز، این نمونه عالی از آن چیزی است که ما می توانیم به جای رویارویی از طریق همکاری بدست آوریم.

وی گفت:نماینده عالی اتحادیه اروپا کار هماهنگی و تسهیل این روند را برعهده داشت و کار با خاویر سولانا شروع شد و سپس کاترین اشتون آمد و در نهایت با فدریکا موگرینی به پایان رسید که همواره از حمایت  کشورهای عضو (اتحادیه اروپا) برخوردار بوده اند. سه کشور آلمان ،فرانسه و انگلیس نقش بسیار مهمی را ایفا کردند و آنها بخشی از این گروه بودند اما آنها از همان سال دوهزار وسه در آغاز گفتگوها در این روند بودند. آنها این روند را شروع کردند و همواره با ابتکار عمل ها به آن کمک کردند.

اعتماد به وجود آمده در این روند راه را برای گفتگوهای سازنده تر هموار کرد. 

هلگا اشمید گفت:این مذاکرات همچنین از حمایت قوی جامعه بین المللی برخوردار شد و دلیل آن دیدگاه مشترک برای ضروت اطمینان از صلح آمیز بودن ماهیت برنامه هسته ای ایران بود. مذاکرات در جاهای مختلف شامل بروکسل ،آلماتی ، مسقط ،مسکو، بغداد ،استانبول، نیویورک، لوزان ،ژنو و وین انجام شد.

هلگا اشمید گفت:رویکرد استفاده شده در این مذاکرات رویکرد دارای دو مسیر براساس تحریم و همچنین تعامل بود.هدف همواره این بود که فرصت برای گفتگو باز باقی بماند در حالی که برای ایران روشن سازیم موضع قبلی هزینه هایی دارد.

من فکر می کنم ضرورت احیای اقتصاد به یک مسئله سیاسی مهم در ایران و کارزار انتخابات ریاست جمهوری در سال دوهزار وسیزده در این کشور تبدیل شد و منجر به پیروزی پرزیدنت روحانی شد.

وی گفت:محیط ژئوپولتیک نیزمهم است. رسیدن به این توافق به خاطر تعهد سیاسی وعزم ایی به علاوه سه و همچنین ایران امکان پذیرشد.

من در اینجا از جدیت تیم مذاکره کننده ایران تمجید می کنم.من  فکر می کنم بهترین نتیجه این بود محدودیت های لازم اعمال شود تا به ما  تضمیمن های لازم درباره کاملا صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران را بدهد اما به همان اندازه شروع روند سیاسی با ایران بدون اطمینان و اعتماد مشترک امکان پذیر نبود.به همین جهت ما باید به سران همه کشورهای مشارکت کننده که گاهی با دشواری ها و مخالفت های بسیار در داخل پایتخت های خود روبرو بودند،ادای احترام کنیم.

هلگا اشمید گفت: توافق ایران براثر تلاش های مشترک به وجود آمد و به همین جهت به توافق خوب برای همه طرف ها تبدیل شد و در نهایت موجب رفع نگرانی های جامعه بین المللی خواهد شد.این توافق یک بسته حاوی محدودیت های هسته ای و افزایش شفافیت و اقدامات راستی آزمایی در ازای برداشته شدن تحریم های مرتبط با هسته ای است. من نمی خواهم درباره جزییات این توافق صحبت کنم زیرا این توافق و پنج ضمیمه آن در پایگاههای اینترنتی در دسترس است. من همچنین از آژانس بین المللی انرژی اتمی تشکر می کنم زیرا ما در این روند همکاری بسیار خوب و  سازنده با آژانس بین المللی انرژی اتمی داشتیم که نقش اصلی را در نظارت بر این توافق بازی خواهد کرد.

من همچنین به توافق بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی اشاره کنم که از آن به عنوان نقشه راه یاد می شود و هدف آن حل همه مسائل باقیمانده درباره ابعاد نظامی احتمالی است.مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی تا پانزدهم دسامبر به شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی ارزیابی نهایی خود را ارائه خواهد کرد و قطعنامه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی پس از آن صادر خواهد شد.

علاوه براین، برنامه جامع اقدام مشترک حاوی مفاد مهمی برای جلوگیری از فعالیت های آتی تسلیحاتی است.برنامه جامع اقدام مشترک به صورت صریح ایران را متعهد می کند تا وارد فعالیت های خاصی از جمله در زمینه اورانیوم و پلوتونیوم و مدل سازی انفجار هسته ای نشود.این توافق همچنین دارای مکانیسمی است که دسترسی لازم به محل های موجب نگرانی را برای آژانس بین المللی انرژی اتمی   فراهم می کند.

علاوه براین ،اقداماتی برای جلوگیری از واردات تجهیزات و مواد مربوط به تسلیحاتی شدن در نظر گرفته شده است که از جمله آن اعمال محدودیت بر واردات فناوریهای حساس برای استفاده در اهداف نظامی است. همچنین توافقی در ارتباط با شبکه های خرید در نظر گرفته شده است  که اجازه اقلام هسته ای و دارای کاربرد دوگانه برای مقاصد صلح آمیز را می دهد.این توافق ،توافق توام با همکاری است و وظایف گوناگون برای طرف های مختلف در نظر گرفته شده است.

من در این روند متوجه شدم اعتماد برای دو طرف مهم است و بی اعتمادی موجب نگرانی دو طرف است. بنابراین اعتمادسازی دو طرفه ایجاد شد و ادامه این اعتمادسازی دو طرفه در این روند بسیار مهم است.

هلگا اشمید گفت: اعضای ایی به علاوه سه (پنج به علاوه یک)  فعالیت های مختلفی درباره ذخایر هسته ای ایران ، نوسازی راکتور اراک و ایجاد شبکه خرید برای واردات فناوریهای حساس انجام  خواهند داد و نماینده عالی اتحادیه اروپا همچنان نقش هماهنگ کننده را برعهده داشت.

ایی سه به علاوه سه در ازای این گام ها متعهد به برداشتن همه تحریم های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته ای است که از جمله آن تحریم نفتی و محدودیت ها بر نهادهای مالی است.این مسئله موجب تقویت بسیار اقتصاد ایران می شود و گامی مهم برای ایران و موفقیت این توافق است. ما همچنین مکانیسم حل مناقشه در صورت عملی نشدن توافق را ایجاد کردیم که ظرف سی روز منجر به بازگشت تحریم ها خواهد شد.

هلگا اشمید گفت: شاید زود باشد به خود تبریک بگوییم زیرا هنوز کارهای زیادی است که باید انجام شود و ما هنوز توافق را بر روی کاغذ داریم و اکنون نیاز داریم آن را اجرا کنیم.

وی گفت: اگر شما به برنامه جامع اقدام مشترک و به خصوص پنج ضمیمه آن نگاه کنید پیچیدگی بسیار این توافق را درک می کنید.اجرای این توافق در ده تا پانزده سال آینده با چالش های جدیدی برای همه طرف ها همراه است.باید بر موانع غلبه کرد و باید رویکرد متوازن بین همه شرکا از جمله کسانی که درباره خود توافق بیشترین نگرانی را دارند،در پیش گرفته شود.

نخستین گام برای اجرا، روند بازبینی پارلمانی در ایی سه به علاوه سه و ایران بود که بسیار دشوارتر از آن چیزی بود که برخی فکر می کردند و در نهایت با موفقیت همراه شد.تعهدات در این توافق براساس جدول زمانی تکمیل شد و نماینده عالی اتحادیه اروپا و وزیر امور خارجه ایران در هجدهم اکتبر ورود رسمی به روند اجرای آن را اعلام کردند. این روزی بود که ما آن را روز تصویب می نامیم و این نقطه عطفی در اجرای این توافق بود.

ما در نوزدهم اکتبر نخستین نشست را در کمیسیون مشترک در وین برگزار کردیم که در سطح روسای سیاسی شش کشور و ایران بود. کمیسیون مشترک مسئول حل اختلافات در اجرای این توافق و مدیریت شبکه خرید مرتبط با واردات مواد هسته ای در ایران است. همانطور که ما در برنامه جامع اقدام مشترک به توافق رسیدیم،هماهنگ کننده نماینده عالی اتحادیه اروپا است و من ریاست نخستین نشست کمیسیون را به نمایندگی از وی برعهده داشتم. ما همچنین گروه کار ایران در سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا برای حمایت از این وظیفه ایجاد کردیم.

روز تصویب روز اجرا نیست. همانطور که گفتیم اقدامات مقدماتی مهم باید از طرف ایران درباره تعهدات هسته ای این کشور انجام شود و فقط پس از گزارش مثبت آژانس بین المللی انرژی اتمی  روز اجرا اعلام خواهد شد.

وی گفت: من همچنین می خواهم به نوسازی راکتور اراک به رهبری ایران به عنوان بخش بسیار مهم توافق ایران اشاره کنم. این مسئله فرصت منحصر به فردی برای ورود به طرح مشترک همکاری است و بخش جدیدی برای همه شرکا است.گفتگوهای مفصل برای عملیاتی کردن آن هم اکنون در جریان است.

برنامه جامع اقدام مشترک دستاورد مهمی برای حل نگرانی های بین المللی و راه حل مشترک براساس رویکرد اعتماد سازی بود. همکاری در زمینه انرژی صلح آمیز هسته ای یکی از نقاط مهم اعتمادسازی در این زمینه بود و من فکر می کنم اتحادیه اروپا دهه ها در ارتقاء استانداردهای ایمنی و امنیت هسته ای در سطح جهانی پیشگام بوده است. همکاری در این زمینه با ایران بخش مهمی در زمینه همکاری در جهت انرژی صلح آمیز هسته ای است.استفاده از بالاترین استاندارد در زمینه ایمنی و امنیت هسته ای مورد توجه ما است. اقدامات مقدماتی برای عمل به تعهدات اتحادیه اروپا در جریان است که نخستین و مهمترین آن برداشتن همه تحریم های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته ای است. من باید بگویم که اتحادیه اروپا در هجدهم اکتبر اقدام قانونی برای اجرای آن (برداشته شدن تحریم ها) را تصویب کرد که پس از راستی آزمایی آژانس بین المللی درباره اجرای اقدامات هسته ای از طرف ایران به اجرا در خواهد آمد.

اتحادیه اروپا همچنین متعهد است تا راهنما برای فعالان در عرصه کسب و کار و فعالان اقتصادی صادر کند.

هلگا اشمید گفت: براساس برنامه جامع اقدام مشترک یک گروه کار برای حل مناقشه ها درباره اجرای کامل تخفیف تحریم ها در نظر گرفته شده است که با هماهنگی اتحادیه اروپا کار می کند.

برخی محدودیت ها از جمله انتقال اقلام حساس مربوط به تکثیر، تسلیحات و موشک های بالستیک علیه برخی اشخاص حقیقی و حقوقی باقی خواهند ماند و فقط در مرحله دوم برداشته خواهند شد.

بنابراین اجرا نزدیک است اما هنوز اجرا انجام نشده است و همه طرف ها باید به تعهدات خود که در برنامه جامع اقدام مشترک با آن موافقت کردند،عمل کنند.من مطمئن هستم اجرا براساس توافق انجام خواهد شد زیرا ما سابقه خوبی در اجرای توافق موقت داریم که در نوامبر دوهزار و چهارده بدست آمد.

وی گفت: ما معتقدیم اجرای توافق وین باید با تلاش های قاطع برای افزایش ثبات و امنیت منطقه خاورمیانه در سطح دوجانبه ، منطقه ای و بین المللی همراه شود.

در سطح دوجانبه باید بگویم کاملا روشن است اتحادیه اروپا و ایران با چالش های امنیتی مشترک روبرو هستند و من برای شما فقط یک مثال می زنم. ایران مستقیما از قاچاق مواد مخدر که از افغانستان می آید مستقیما آسیب می بیند و ما نیز در حال آسیب دیدن از آن هستیم زیرا به اتحادیه اروپا صادر می شود. مهاجرت و سرازیر شدن آوارگان چالش مهمی است و همه ما می دانیم این در نتیجه ادامه بحران در افغانستان ، سوریه و  عراق است.

وی گفت:ماههای آینده باید فرصتی را فراهم کند تا ببینیم ایران و اتحادیه اروپا چگونه می توانند با یکدیگر به صورت نزدیک تر برای حل این چالش های امنیتی همکاری کنند.

موگرینی نماینده عالی اتحادیه اروپا و وزیر امور خارجه ایران در نیویورک موافقت کردند گفتگوها در سطح عالی را شروع کنند که این گفتگوها درسطح من با معاون وزیر امور خارجه ایران خواهد بود تا بتوانیم حوزه های دیگر برای همکاری آینده را بیابیم و من پایان سال به تهران سفر خواهم کرد تا نخستین گفتگوهای رسمی را شروع کنیم.

هلگا اشمید گفت: اتحادیه اروپا در سطح منطقه ای از قطعنامه کنفرانس بازبینی (منع اشاعه ) در سال 1995 درباره خاورمیانه به شدت حمایت می کند. اتحادیه اروپا بسیار متاسف است که کنفرانس درباره خاورمیانه عاری از تسلیحات کشتار جمعی و سامانه پرتاب تشکیل نشد.

وی گفت: توافق وین در سطح بین المللی سطح ارتباط جدید برای گفتگو درباره بحران های مهم را فراهم کرد. تماس اخیر بین اتحادیه اروپا و ایران درباره بحران سوریه و مشارکت ایران در گفتگوهای وین انجام شد و نخستین بار همه طرف ها سهیم در منطقه و شرکای بین المللی از زمان شروع مناقشه در سال دوهزار ویازده در کنار هم آمدند. یقینا ما هنوز به راه حل سیاسی نرسیدیم اما این شروع بسیار مهمی برای تقویت روند گذار سیاسی در سوریه تحت نظارت سازمان ملل متحد بود.

هلگا اشمید گفت:نشست آتی وین در روز شنبه این هفته بار دیگر تمامی طرف های دارای سهم را کنار هم قرار می دهد و برای پیشرفت در پارامترهای راه حل سیاسی مهم خواهد بود.

وی گفت: توافق وین (برجام) توافق منحصر به فرد و تاریخی براساس همکاری مشترک بود که در نهایت درباره محیطی امن تر و دارای ثبات بیشتر اطمینان خواهد داد. قوت این توافق از این حقیقت ریشه می گیرد که این توافق جنبه های بسیار از زنجیره سوخت هسته ای را در بر می گیرد و در نتیجه به ما اطمینان قوی می دهد که ایران از استفاده صلح آمیز از آن منحرف نخواهد شد. رسیدن به این توافق دوازده سال زمان برد و بی خوابی و بحث های طولانی درباره هر یک از کلمات در این توافق همراه بود اما ارزش آن را داشت و همانطور که گفتم کارایی چندجانبه گرایی را نشان می دهد.

وی افزود: همتای چینی به من گفت که چین همواره به مواضع اتحادیه اروپا درباره منع تکثیر و خلع سلاح گوش می دهد و این در نتیجه مذاکرات بین بیست و هشت کشور عضو دارای رقابت در منافع بود و حقیقت این است که فقط چین این کار را انجام نمی دهد. بنابراین من فکر می کنم ما باید از این جایگاه منحصر به فرد استفاده کنیم.