زباله ، مهم ترین معضل زیست محیطی گیلان است که هر روز چتر خود را بر وسعت بیشتری از این استان سرسبز می گستراند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما سال هاست که این طبیعت سبز، وصله های ناچسبی را که ارمغان ناخوشایند ضایعات مصرفی انسان هاست، به جان می خرد. زباله های رها و انباشته شده در مناطق مختلف گیلان سبز، مانند دمل هایی چرکین بر چهره زیبای طبیعت جا خوش کرده و هر بار از جایی سر باز می کنند ، گاهی به دل خاک و سفره های زیر زمینی می رسد، گاهی با شیرابه ها دل به جریان زلال چشمه ها و رودخانه ها زده و به عمق جان تالاب ها و دریا می نشیند و گاه همسفره آب زراعی کشاورزان می شود.
براساس اعلام اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان، روزانه بطورمیانگین هزار و800تا 2هزار تن زباله در استان تولید می شود که در ایام تعطیل سال و با ورود گردشگران ، این میزان به 2هزار و500تن می رسد.
رییس اداره نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما دفن ، تولید کمپوست و تولید برق از طریق سوزاندن زباله را از مهم ترین شیوه های ساماندهی زباله اعلام کرد و گفت : حدود 90درصد زباله های گیلان در مراکز دفن زباله و بطور غیراصولی دفع می شود.
احسان الله شکری می گوید : قرار گرفتن مکان های دفن زباله در حاشیه رودخانه ها، جنگل و دریا ، دفن غیراصولی ، سرپوش نداشتن محل دفن و بالا بودن سطح آب های زیرزمینی سلامت و حفظ محیط زیست را با مخاطراتی مواجه کرده است.
به گفته وی دفن غیراصولی و انباشت زباله علاوه بر پراکنده شدن زباله به اطراف و ایجاد منظره ناخوشایند و بوی نامطبوع، سبب نـَشت و نفوذ روزانه200مترمکعب شیرابه به آب و خاک گیلان می شود.
رییس اداره نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان از بین رفتن تعداد زیادی از آبزیان و پرندگان بر اثر تماس با آب های آلوده و همچنین بروز بیماری های گوارشی و پوستی بر اثر مصرف آب های آلوده زیر زمینی، شنا کردن و تماس با آب های زراعی که شیرابه های زباله در آن نفوذ کرده را از مهم ترین پیامدهای زیست محیطی دفن غیراصولی زباله در گیلان دانست.
احسان الله شکری افزود : از طرفی یک تن زباله انباشته شده در طبیعت ، 2مترمکعب گاز گلخانه ای تولید می کند که در طولانی مدت سبب گرم شدن زمین و وارونگی هوا می شود.
وی با بیان اینکه استفاده از شیوه تبدیل زباله به کمپوست هم با توجه به حجم زباله های تولیدی و ظرفیت پایین کارخانه های کمپوست شیوه اثر بخشی نیست گفت : اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان علاوه بر برخورد با متخلفان و آلوده کنندگان حفاظت محیط زیست، به عنوان دبیر کارگروه ساماندهی پسماند استان روند اجرای طرح ها و برنامه های ساماندهی زباله را ارزیابی و به اطلاع این کارگروه می رساند.
رییس اداره نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان با اشاره اینکه کارگروه ساماندهی پسماند گیلان پس از بررسی گزارش ها و شواهد موجود به این نتیجه رسیده که شیوه دفن زباله و تولید کمپوست در گیلان نتیجه بخش نیست افزود : این کارگروه ساماندهی زباله را اصولی تر از گذشته ، با استفاده از شیوه های نوین و براساس استانداردهای زیست محیطی پیگیری می کند و از حدود 2سال پیش تاکنون هم قدم های خوبی در این باره بر داشته است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار که رییس کارگروه مدیریت پسماند گیلان هم است در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما در رشت با اشاره به اینکه بر اساس برنامه پنجم توسعه مراکز دفن زباله در استان های ساحلی باید تعطیل و از شیوه های جایگزین استفاده شود گفت : تا پارسال زباله های استان در30مرکز دفن زباله، دفع می شد اما از پارسال تاکنون حدود 20مرکز دفن زباله تعطیل شده و این مراکز در گیلان به 10مرکز رسیده است.
حجت شعبان پور گام دیگر در خصوص دفن اصولی زباله ها در گیلان را اجرای طرح ساماندهی بزرگترین مرکز دفن زباله گیلان در منطقه سراوان رشت که وضعیت بحرانی تری نسبت به دیگر مکان های دفن زباله استان دارد اعلام کرد وتصریح کرد : این طرح از 4بهمن در منطقه سراوان رشت آغاز شده و ساخت کانال های جمع آوری آب های سطحی برای جلوگیری از مخلوط شدن با شیرابه ها ، اصلاح هندسی شیب های مکان دفن زباله ، ساخت زهکش، جمع آوری شیرابه ها و انتقال آب به مخزن، ساخت سامانه باز چرخش شیرابه و جمع آوری و امحای گاز تولیدی زباله ها از مهم ترین برنامه های آن است.
وی افزود : برای اجرای این طرح که مقرر شده در مدت یک سال عملیاتی شود ، 70میلیارد ریال از اعتبارات شهرداری رشت هزینه شود.
رییس کارگروه مدیریت پسماند گیلان با بیان اینکه این استان 3کارخانه کمپوست دارد گفت : در چند سال گذشته کارخانه کمپوست رودسر به علت مشکلات حقوقی تعطیل بود ، بخشی از کارخانه کمپوست انزلی هم در برف سال 92تخریب شد و تنها کارخانه کمپوست رشت فعال بود.
حجت شعبان پور افزود : از پارسال با پیگیری های کارگروه مدیریت پسماند گیلان ، خط 2کارخانه کمپوست رشت راه اندازی شد و کارخانه های کمپوست انزلی و رودسر هم فعالیت شان را با حمایت ها و تسهیلات مالی از سر گرفتند.
وی با اشاره به اینکه تا پارسال فقط حدود200تن زباله تولیدی گیلان به کارخانه های کمپوست فرستاده می شد تصریح کرد : با افزایش ظرفیت تولید کمپوست درحال حاضر حدود 700تن زباله به این کارخانه ها فرستاده می شود که البته فقط حدود نیمی از آن معادل350تن قابلیت جداسازی و تبدیل به کمپوست را دارد و بقیه معادل 350تن دوباره به مراکز دفن منتقل می شود.
رییس کارگروه مدیریت پسماند گیلان اگرچه افزایش کارخانه های کمپوست را گام خوبی برای ساماندهی زباله می داند اما معتقد است این شیوه به تنهایی پاسخگوی ساماندهی زباله های تولیدی نیست.
حجت شعبان پور در تشریح این مطلب می گوید : حتی اگر ظرفیت کارخانه های کمپوست را برای پذیرش هر هزار و 800تن زباله تولیدی گیلان افزایش دهیم ، باز هم حدود نیمی از آن معادل 900تن قابلیت تبدیل به کمپوست را ندارد و باید از روش دیگری برای دفع آن استفاده کرد.
وی احداث نیروگاه زباله سوز و تولید برق از زباله را سریعترین و موثرترین راهکار مدیریت پسماند زباله استان می داند و می گوید : در این شیوه زباله ها پس از سوزانده شدن به گاز متان و انرژی برق تبدیل می شود.
مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری گیلان هم می گوید : برای حل مشکل ساماندهی زباله در گیلان به احداث 4نیروگاه زباله سوز با ظرفیت روزانه دست کم هزار تن نیاز است.
به گفته ساحره میرسیدی در مرحله اول، ایجاد نیروگاه زباله سوز در رشت با ظرفیت تبدیل600تن زباله به 4مگاوات برق ، در دستور کار این کارگروه قرار گرفته است.
وی افزود : از آنجایی که ساخت این نیروگاه حدود هزار و500میلیارد ریال هزینه دارد از حدود 2سال پیش مذاکرات زیادی با سرمایه گذاران برای جذب سرمایه و اجرای این طرح انجام داده ایم.
مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری گیلان با بیان اینکه بزودی زمین ساخت این نیروگاه هم تامین خواهد شد گفت : پیشنهادات و برنامه های مان را به یکی از شرکت های سرمایه گذاری ارائه داده ایم که این شرکت برای اطمینان از سود آور بودن، نتیجه بخش بودن و صرفه اقتصادی سرمایه گذاری، در حال بررسی جوانب این طرح است.
ساحره میر سیدی یکی از مهم ترین اهداف کارگروه ساماندهی پسماند را جذب سرمایه گذار برای ساخت نیروگاه زباله سوز در سال آینده اعلام کرد و گفت : امید می رود با برداشتن کامل تحریم ها و استقبال بیشتر سرمایه گذاران از مشارکت در طرح های گیلان، طرح نیروگاه تولید برق از زباله که تولید شیرابه نداشته و از آلودگی زیست محیطی نیز جلوگیری می کند اجرایی و مشکل زباله این استان حل شود.
کوتاه سخن اینکه اگرچه به اذعان اعضای کارگروه ساماندهی پسماند گیلان، حل معضل زباله در گیلان اصولی تر از گذشته پیگیری می شود و در این باره اقداماتی از جمله کاهش تعداد مراکز دفن، اجرای طرح استاندارد سازی و ساماندهی بزرگترین مرکز دفن زباله و همچنین افزایش ظرفیت کارخانه های تولید کمپوست از زباله ، انجام شده اما هنوز طبیعت گیلان و حتی مردمش با معضل زباله روبرو هستند و در بسیاری از مناطق زباله های سرگردان در طبیعت سبز این استان جولان می دهند.
معضلی که حل اصولی آن ، با بکارگیری شیوه های اثر بخش تر و نوین از جمله کارخانه زباله سوز امکان پذیر است.
بی شک استفاده از این فناوری پیشرفته هم با توجه به هزینه بر بودن و کمبود اعتبارات که مشکلی کشوری است ، مستلزم جذب سرمایه گذار در این باره است که با وجود رایزنی ها در 2سال اخیر هنوز راه به جایی نبرده است.
در هر حال حل معضل زباله در گیلان عزم جدی تر مسئولان ساماندهی پسماند برای اجرایی کردن طرح های نوین و اثر بخش را می طلبد.