توسعه روستایی به معنی احیای تمامیت اقتصادی و فرصت های ایجاد ارزش افزوده در جغرافیای روستاهاست که با مدیریت منابع آب و خاک آغاز و در سطوح بالاتر شامل خدمات بازرگانی ، صنایع روستایی ، تبدیلی و اقتصاد دانش محور ، ویژه این مناطق هم برنامه ریزی می شود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ؛ این مسیر در ادامه به محیط های روستایی هم تراز با تحولات جهانی مانند دهکده دافووس می رسد و بیشتر روستاهای ایرانی مزیت ایجاد هویت جهان تراز و تبدیل به دهکده جهانی تحول را دارند.
15 مهر « روز روستا » نامگذاری شده است و اگر هر یک روستا را در ایران یک هدف مهم برای توسعه اقتصادی و پایدار بدانیم و هدف نهایی هم "ارتقای بهره وری منابع و افزایش تولید ثروت" باشد ،این تلاش های در همان مسیر اقتصا مقاومتی هم خواهد بود و تحریم غربی ها و شرقی ها نیز تاثیر منفی بر ان نخواهد داشت.
وزارت جهاد سازندگی مسئولیت مستقل‌تری برای توسعه روستایی داشت و اقدامات گسترده ای را بر اساس" مدل توسعه آبشاری " انجام داد و حساسیت بیشتری در کشور داشت.
از زمان ادغام جهاد سازندگی با کشاورزی با اولویت گرفتن بخش کشاورزی به مفهوم بخش تولیدی، حوزه توسعه روستایی کمتر توجه شد و برخی از فعالیت‌های جهاد سازندگی که در گذشته انجام می‌داد در میان دیگر وزارتخانه‌ها پراکنده شد.
امروزه باید روستاهای ایران باید به حافظان منابع آب و خاک تبدیل شوند که اصلی ترین منابع تولید اقتصادی پایدار هستند.
بنابراین مهم ترین اولویت دولت یازدهم نیز باید تدوین استراتژی و تبیین شفاف جایگاه روستا در نظام اقتصادی و اجتماعی کشور باشد.
حساسیت ها ، نگرانی ها ، اولویت ها ، درخواست ها و چالش های پیش روی توسعه روستایی باید در تدوین راهبرد توسعه روستایی تبیین شود.
بیش از 94 درصد روستاها دارای برق ، آب آشامیدنی سالم و راه مناسب هستند اما الگوی توسعه روستایی کشور هنوز شکل نگرفته است.
ایجاد ظرفیت های شغلی جدید در حوزه صنایع روستایی و صنایع کوچک از راههای دیگر توسعه در این بخش است.
روستا یک کل یکپارچه به هم پیوسته است و باید نگاه جامع در حوزه و مدیریت منابع پایه و منابع طبیعی و شرایط زیست محیطی ؛ از بعد توسعه اقتصادی، تولید و درآمد ؛ از بعد توسعه اجتماعی و فرهنگی و گسترش ظرفیت‌های اجتماعی و فرهنگی و همچنین از بعد مدیریت روستایی و ایجاد نظام هماهنگ بین مجموعه اجزای توسعه در روستا ؛ یک ساختار فرابخشی ایجاد شود.
باید جایگاه توسعه روستایی در افق چشم‌انداز روشن شود و در برنامه‌های پنجساله توسعه باید جایگاه معتبرتری پیدا کند.
90 درصد بخش کشاورزی و دامداری کشور در محیط روستایی استقرار یافته است و بخشی از صنایع دستی، صنایع روستایی و صنایع تبدیلی در محیط روستایی انجام می‌شود.
به همین دلایل موضوع سهم توسعه روستایی در اقتصاد ملی با توجه به پایین بودن هزینه‌هایی که جامعه روستایی در مقایسه با هزینه‌های مصرفی در جامعه شهری دارد بسیار پایین است.
با توجه به بهبود محسوس زیر ساختهایی نظیر برق، آب، مخابرات، بهداشت و حمل و نقل جاده ای در 65 هزار روستای ایران، انتظار می رود در دولت یازدهم در برنامه ششم توسعه گام های ارزنده تری در جهت توسعه اقتصاد کشاورزی از طریق توسعه روستاها برداشته شود که در ادامه برخی رویکردها اشاره می شود :
1) توسعه امور روستایی را را به خود ساکنان آن واگذار کنید و با همکاری شوراهای و دهیاری ها برنامه ریزی شود.
دولت باید در بازنگری تشکیلات خود جایگاهی برای 30 درصد جامعه کشور (روستاییان) در نظر بگیرد.
2) برای توسعه روستایی یک تعریف، تفاهم و توافق مشترک در سطح کشور ایجاد شود. تاکنون توسعه روستایی به ارائه خدماتی در زیر بخش‌های وزارتخانه‌ها محدود شده است در حالی که باید یک نگاه جامع برای توسعه روستایی را تبیین کنیم.
3) مدیریت توسعه روستایی فراتر از کشاورزی
دستگاه‌های بسیاری در روستاها فعالیت می‌کنند اما انسجام و یکپارچگی و جامعیتی که باید در حوزه توسعه روستایی باشد کمتر دیده می‌شود.
توسعه کشاورزی از موارد اصلی در برنامه‌های توسعه ملی است اما نمی تواند به توسعه روستایی منتهی شود اما رکن مهم توسعه جوامع روستایی است.
4) نسل جدید توسعه کشاورزی مدنظر باشد
کشاورزی در بسیاری از کشورها بزرگترین موتور محرکه اقتصاد و مهمترین منبع ایجاد اشتغال و کاهش فقر است. کشاورزی باید محور برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای قرار گیرد.
توسعه مناسب زیربخش‌های کشاورزی به معنی افزایش ارزش افزوده است که در فرآیند تبدیل و فرآوری محصول به آن اضافه می‌شود. در فرآیند توسعه، به ویژه توسعه کشاورزی، طولانی کردن این فرآیند براساس نیاز بازار و فرآوری محصول سبب می‌شود، ارزش افزوده بخش افزایش پیدا کند و افزایش ارزش افزوده همراه با افزایش اشتغال در این فرایند است.
توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی نیاز اقتصاد کشاورزی است.
کشورهای توسعه‌یافته تجربه مناسبی در فرآوری محصولات کشاورزی و توسعه صنایع تبدیلی دارند که باید ما هم استفاده کنیم.
5) رهایی از اقتصاد تک محصولی
اقتصاد تک محصولی و بیکاری فصلی برای روستائیان ضایعه است و باید طرح توسعه مشاغل روستائی تهیه شود تا به پایدارسازی اقتصاد روستایی کمک کند.
توسعه اقتصادر خارج از کشاورزی ، و حرکت به سمت اقتصاد صنعتی و خدماتی وبازرگانی روستایی ضروری است.
6) توسعه جامع و پایدار در روستا
خواسته اصلی روستائیان "توسعه جامع و پایدار در روستا" است."
با وجود تلاش‌های فراوان پس از پیروزی انقلاب اسلامی در زمینه رفع محرومیت عمرانی و فیزیکی از جامعه روستایی ؛ هنوز مهاجرت از روستا به شهر ادامه دارد. مشکلات بیکاری فصلی و درآمد و اقتصادی زندگی در روستاها را با چالش و آسیب روبرو کرده است.
تفاوت سرمایه‌گذاری در زمینه‌های آموزشی، ورزشی و تفریحی، صنعتی، ارتباطات و راه‌ها، بهداشتی و درمانی و... در شهر و روستا بسیار زیاد ست و باید این فاصله کاهش یابد.
نباید انتظار داشته باشیم روستاییان با فقر در روستا زندگی کنند،توسعه روستا نباید صرفا نگاه فیزیکی و محرومیت زدایی باشد بلکه باید این دیدگاه به توسعه جامع و پایدار در روستا تغییر کند و توسعه در مناطق روستایی تحقق یابد.
روستاها باید کانون تولید و درآمد باشد و توزان ان با رشد صنعتی به هم نخورد.
کشاورزان هنوز به سیستم بازاریابی کارآمد تسلط ندارند و سهم کشاورز از سهم یک واسطه کمتر است که به معنی بیماری در نحوه عرضه محصولات کشاورزی است،باید اقتصاد روستایی ، چند محصولی باشد و زندگی در روستاها با افتخار یاد شود.