شهریور هر سال برداشت زیتون در گیلان آغاز می شود، استانی که حدود ۶ هزار و۲۰۰ هکتار از باغ های زیتونش بارور است.
واحد مرکزی خبر : گیلان 8 هزار و 370 هکتار باغ زیتون دارد.
براساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی گیلان، این استان با تولید حدود 18 هزار تن زیتون در سالهای آور و 13 هزار و 600 تن محصول در سالهای نیاور زیتون، مقام سوم تولید را دربین 26 استان زیتون خیز کشور داراست.
اگرچه امسال سال نیاور زیتون است اما با آغاز برداشت، مسئولان جهادکشاورزی از افزایش 20 درصدی معادل حدود 15 هزار و 500 تن محصول خبر دادند.
امری که با مدیریت مقابله با آفت مگس زیتون، شرایط مساعد آب و هوایی و افزایش دانش فنی بهره برداران محقق شده است با این وجود دغدغه های باغداران در بخش تولید، فرآوری و بازرگانی این محصول همچنان پابرجاست.
قدیمی و سنتی بودن باغها و آبیاری آنها، عرض اندام زیتون های وارداتی در بازار و آفت مگس زیتون ازمهمترین مشکلاتی است که باغداران زیتون عنوان می کنند .
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی گیلان می گوید: باردهی مفید زیتون به تدریج کاهش می یابد و هر 5 تا 10 سال باید با هرس کامل، درختان را احیا کرد.
آقای جهانساز می افزاید: 2 هزار هکتار معادل حدود 25 درصد از باغهای بارور زیتون رودبار قدیمی هستند و نیاز به نوسازی دارند.
وی ارقام بومی و قدیمی و فرسوده بودن باغهای زیتون را در کاهش کمیت و کیفیت این محصول موثر می داند و می افزاید: اگرچه اصلاح و نوسازی باغ های زیتون به علت استقبال کم باغداران، هزینه 140 میلیارد ریالی و روند فعلی تخصیص اعتبار سالها طول می کشد اما باغداران می توانند به تدریج و با پیوند ارقام اصلاح شده با رقم های بومی و هرس کامل درختان، کیفیت محصول خود را تا حد زیادی ارتقا دهند.
مدیر امور باغبانی جهادکشاورزی گیلان می گوید: آب بیش از 6 هزار هکتار از باغ های زیتون این شهرستان با آبیاری نوین تامین و فقط حدود 2 هزار هکتار از باغ های بارور و غیر بارور زیتون در رودبار به صورت سنتی و با استفاده از آب چشمه ها و انهار آبیاری می شود.
آقای الماسی با بیان اینکه آبیاری سنتی باتوجه به زمان بر بودن، محدودیت منابع آبی و وقوع خشکسالی های اخیر، جوابگوی باغهای زیتون نیست، می افزاید: جهاد کشاورزی با اعطای 85 درصد هزینه های ایجاد سامانه آبیاری نوین، درصدد رفع مشکل آبیاری باغ های زیتون است و باغداران هم می توانند با ایجاد استخر ذخیره آب در باغهای سنتی خود بخشی از آب باغها را تامین کنند .
وی اضافه می کند: آفت مگس زیتون که از سال 83 با زیتونهای وارداتی به باغهای رودبار راه یافت، یکی دیگر از مشکلات تولید زیتون است و پارسال هجوم این آفت 35 درصد محصول باغداران معادل حدود 5 هزار تن زیتون را ازبین برد .
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی گیلان می گوید: اگرچه امسال با تلاش باغداران و برنامه های جهاد کشاورزی جمعیت مگس زیتون کاهش یافته اما این آفت هنوز لابلای شاخ و برگ درختان زیتون جا خوش کرده و درصورت مساعد بودن شرایط آب و هوایی ممکن است دوباره عود کند که مشارکت همه باغداران درمقابله با این آفت هرسال می تواند از جمعیت آن بکاهد .
نگاهی به وضع بازار این روزهای زیتون گیلان هم نشان می دهد، نبود برند و متولی واحد در بخش صنایع جانبی زیتون، متنوع نبودن و پایین بودن کیفیت محصولات فرآوری شده و اشباع بازار از زیتون های تولیدی استانها و کشورهای دیگر از مهمترین مشکلات بازرگانی این محصول است .
مدیر صنایع جهاد کشاورزی گیلان می گوید: این سازمان تاکنون مجوز احداث 48 واحد فرآوری زیتون را باظرفیت حدود 30 هزار تن صادر کرده که از این تعداد پنج واحد فرآوری با ظرفیت 8 هزار و 575 تن به بهره برداری رسیده و فعال است . آقای قنبری نژاد می افزاید: این درحالی است که تعداد زیادی از واحدهای فرآوری ازسوی سازمان صنعت، معدن و تجارت مجوز فعالیت دریافت کرده و فعال هستند، همچنین بخشی از محصول تولیدی باغداران هم در کارگاه های کوچک و خانگی به صورت شور، پرورده و ترشی فرآوری و روانه بازار می شود .
وی اضافه می کند: تعداد واحدهای بسته بندی و تبدیلی زیتون در گیلان بیش از حد نیاز است و باید محصولات جانبی زیتون متنوع تر شود.
آقای قنبری نژاد می گوید: بالابودن ظرفیت واحدهای بسته بندی و فرآوری زیتون نسبت به میزان تولید این محصول در گیلان، واردات آن را از استانها و کشورهای دیگر ناگزیر می سازد و براساس اعلام سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان حدود23 واحدکوچک و بزرگ فرآوری و بسته بندی زیتون با مجوز این سازمان و با ظرفیت حدود 10 هزار تن فعال هستند .
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان با بیان اینکه آمار مشخص و جامعی از واحدهای بسته بندی و فرآوری زیتون به علت نبود متولی واحد در صدور مجوز صنایع این محصول در دست نیست، می گوید: اکنون مجوز احداث و فعالیت این صنایع ازسوی سازمان های صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی گیلان صادر می شود که این امر سبب ایجاد و تعدد کارگاه های کوچک و بزرگ زیتون شده است.
آقای منتظری می افزاید: وجود برندهای متعدد شناخته نشده در بازار و وجود کارگاه های کوچک سنتی هم مزید بر علت شده است و خوشه صنعتی زیتون به عنوان متولی واحد امور زیتون می تواند چالش های فراروی بازرگانی این محصول را مرتفع سازد.
مشاور معاون وزیر جهاد کشاورزی و مدیرعامل خوشه صنعتی زیتون رودبار با اشاره به اینکه خوشه های صنعتی به منظور ارتقای صنایع کوچک ایجاد می شود، می گوید: خوشه زیتون رودبار متشکل از تعدادی از واحدها و بنگاه های اقتصادی زیتون از جمله باغداران و دلالان زیتون، کارگاه های سنتی و خانگی، واحدهای بسته بندی و فرآوری و واحدهای صنفی عرضه زیتون است که فعالیت خود را از سال 91 آغاز کرده است.
آقای رمضانی ملک رودی می افزاید: بررسی های میدانی فعالیت همه واحدهای کوچک و بزرگ بسته بندی و فرآوری زیتون و جمع آوری آمار و اطلاعات بخش تولید، فرآوری و بازرگانی زیتون گام نخست این خوشه است و بررسی ها نشان می دهد مهمترین چالش بازرگانی زیتون، استقبال کم مشتریان به علت کیفیت پایین صنایع زیتون ازجمله روغن آن است.
وی اضافه می کند: با ایجاد آزمایشگاه ارزیابی زیتون و براساس آزمایش های انجام شده، مشخص شد برخی از روغن های استحصالی که تاکنون به عنوان روغن زیتون استاندارد در بازار عرضه می شد، استاندارد نبوده است که براین اساس اخیرا دوره ای در این باره برای کارشناسان استاندارد و تحقیقات صنعتی برگزار کرده ایم.
آقای رمضانی ملک رودی اعزام صاحبان واحدهای فراوری و بسته بندی به خارج از کشور و آشنایی با فناوری روز دنیا، تدوین و انتشار کتابچه استاندارد زیتون در آینده نزدیک ، معرفی و ایجاد محصولات جانبی جدید ازجمله تفاله زیتون برای خوراک دام، طیور و ماهی با ظرفیت 6 هزار تن و همچنین ارائه طرحهای جدید ازجمله تولید عرق برگ زیتون و دمنوش، سس،کلوچه و رستوران اختصاصی غذاهای زیتون را ازجمله برنامه های این خوشه بیان می کند .
وی می گوید: خوشه زیتون تشکلی نوپا در گیلان است که نتایج اقدامات آن در آینده ای نه چندان دور با رونق بازرگانی این محصول مشهودتر خواهد شد.