کلیات طرح تدریس ادبیات زبان‌های محلی در مدارس تصویب نشد
نمایندگان مجلس با کلیات طرح تدریس ادبیات زبان‌های قومی و محلی در مدارس کشور مخالفت کردند.
به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما، در نشست علنی امروز (چهارشنبه، ۸ اسفندماه) مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی طرح تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس کشور، کلیات این طرح با ۱۰۴ رأی موافق، ۱۳۰ رأی مخالف و ۵ رأی ممتنع از مجموع ۲۴۶ نماینده حاضر در جلسه به تصویب نرسید.
احسان عظیمی راد سخنگوی کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی گزارش کمیسیون درباره طرح تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس کشور موضوع اصل (۱۵) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را به شرح ذیل قرائت کرد.
بر اساس اصل ۱۵ قانون اساسی شماره صفحه ۱۹۳ طرح اجرای قانون اساسی برای تدریس زبان‌های فارسی در مدارس و دانشگاه‌های کشور به شماره ثبت ۲ جهت بررسی در کمیسیون اصلی ارجاع داده شده بود و به استناد تبصره یک ماده ۱۹۳ قانون آئین نامه داخلی به دلیل تجارب به موضوع ادغام گردید و با حضور مسئولان دستگاه‌های اجرایی ذیربط و کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس مورد بررسی قرار گرفت و در جلسه ۲۹ آبان ماه با اصلاحات اعمال شده و بر اساس قانون آئین نامه داخلی به مجلس تقدیم میشود.
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی در ادامه توضیح این طرح به چند نکته اساسی تاکید داشت و گفت: در اجرای اصل ۱۵ قانون اساسی بیان شده که زبان و خط فارسی باید در کلیه مدارس و دانشگاه‌ها تدریس شود، از طرفی دغدغه اصلی اجرای سند تحول بنیادین را داریم که در هدف ۵ آن بحث عدالت، برخورداری از عدالت در مناطق مختلف عنوان شده باید به این مهم توجه داشته باشیم. در راهکار ۵-۵ این سند اشاره شده که نظام آموزش و پرورش اختیار دارد حداقل ۱۰ درصد و حداکثر ۲۰ درصد برای معرفی حرفه و آئین‌ها و رسوم مبتنی بر رسوم روستایی اختصاص دهد، هدف حفظ هویت ملی و اسلامی است، تدریس ۲ ساعت زبان فارسی به صورت اختیاری در هفته در پایه‌های اول و دوم متوسطه برعهده آموزش و پرورش است. برای تحقق این مهم زمینه آن در دانشگاه فرهنگیان پیش بینی شده است و باید مسئولان آن را بگنجانند.
محمدمهدی شهریاری در مخالفت با کلیات طرح تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس کشور، گفت: ظرفیت‌های آموزش و پرورش ما نمی‌تواند پاسخگوی این موضوعات باشد، چرا که ما باید برای آموزش زبان‌های محلی مجددا معلمانی را تربیت کنیم که با توجه به بودجه اندک آموزش و پرورش نمی‌توان این کار را انجام داد. این موضوعات در قانون اساسی در ۴۵ سال گذشته بیان شده است.
بهنام سعیدی نیز در مخالفت با کلیات این طرح گفت: امروز اولویت آموزش و پرورش حفظ جایگاه و شان معلمان، تقویت زیرساخت‌های آموزشی و رسیدگی به مناطق محروم در حوزه آموزش است، نباید اینگونه موضوعات خللی در اولویت‌های آموزش و پرورش ایجاد کند چرا که ما باید اولویت‌ها را دنبال کنیم. در رابطه با تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس کشور چند موضوع وجود دارد که موضوع اول احتمال تضعیف زبان فارسی است، همچنین این طرح در خصوص اجرا نیز با مشکلاتی مواجه است چرا که باید معلمان مسلط به این موضوع تامین شود.
وی افزود: آن طور که در این طرح مشاهده میشود، مشخص شده که کار کارشناسی دقیقی صورت نگرفته است، شاید این طرح مزایایی داشته باشد، اما نباید شتاب زده عمل کنیم.
مهدی کوچک زاده نیز در مخالفت با کلیات این طرح گفت: این طرح با اصول ۱۵ و ۱۶ قانون اساسی در تضاد است، چرا که در اصل ۱۵ بیان شده که دولت می‌تواند مبادرت به تدریس دروس قومی و محلی در مدارس داشته باشند، اما در این طرح در مواد ۲ و ۴ دولت را مکلف کرده است که این موضوع با اصل ۱۵ در تضاد است. این نگرانی وجود دارد که هیچ مانعی برای یادگیری زبان مادری و محلی اقوام ایرانی وجود ندارد، در طول تاریخ اقوام مختلف کشور در محل سکونت، در خیابان‌ها و میان همشهریان خود با زبان محلی خود صحبت میکنند، اما آن چیزی که باعث وحدت میان ملت می‌شد، هنگام صحبت کردن با اقوام دیگر به زبان فارسی صحبت می‌کردند، این اصرار که باید دولت مکلف به این کار باشد، یک نگرانی را ایجاد می‌کند که ممکن است استقلال کشور را دچار خدشه کند.
وی افزود: اگر ما در یک شهر سنی نشین برویم به دنبال مسجد شیعیان نمی‌گردیم، مسجد برای سنی و شیعه فرقی نمی‌کند و یکی است. جمهوری اسلامی منادی وحدت شیعه و سنی است. این طرح نیز مشابه این موضوع است، لذا نظر بر این است که با این طرح مخالفت شود.
محمود طاهری در موافقت با کلیات طرح تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس کشور، گفت: مطابق اصل ۱۵ قانون اساسی استفاده از زبان محلی و قومی در مطبوعات و تدریس ادبیات آنها در مدارس در کنار زبان فارسی آزاد است. کشور ما کشوری بزرگ با تاریخ شکوهمند و درخشان است که اقوام متفاوت آن سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی این تاریخ درخشان هستند؛ مردم ایران با دارا بودن برخی تفاوت‌ها قسمت‌های گرانبهای این سرزمین هستند که لازم است هویت خود را حفظ کنند تا موجودیت فرهنگی و تاریخی کشور محفوظ بماند.
این نماینده مردم در مجلس دوازدهم افزود: تلاش برای تقویت وحدت ملی در بین اقوام ایرانی امری بااهمیت است که همه باید بدانیم با دارا بودن ریشه تاریخی متفاوت، ریشه مشترک ایرانی داریم که به وسیله دین مبین اسلام هم دوام یافته است. زبان اولین و مهم‌ترین و گسترده‌ترین دریچه شناخت و فهم هر انسانی نسبت به جهان اطرافش محسوب میشود. زبان مادری، زبانی است که مادر در ناخودآگاه خود در واگویی‌ها و حدیث نفس خود و در مکالمه عینی با فرزندی که در بطن دارد از آن استفاده می‌کند لذا درونی‌ترین ابزار شناخته و ادراکی برای هر انسانی ابتدا زبان مادری است.
وی گفت: زبان مادری حامل ارزش ها، باورها، سنت‌ها، ادبیات، هنر و علوم هر ملت است. این زبان پیوندی محکم بین نسل‌های گذشته، حال و آینده ایجاد می‌کند و از فراموشی و از دست رفتن هویت ملی جلوگیری می‌کند. برای تقویت زبان ملی، تدریس و آموزش زبان‌های بومی ضروریست تا کسی در کشور احساس در حاشیه بودن نکند و باعث بالا رفتن رضایت شهروندی در افراد برای مشارکت بیشتر در روند توسعه اجتماعی و فرهنگی و سیاسی به وجود آید.
صدیف بدری در موافقت با کلیات طرح مذکور، گفت: اصل ۱۵ قانون اساسی یکی از اصول مترقی اصول قانون اساسی محسوب میشود. در این اصل گفته میشود زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس در کنار زبان فارسی آزاد است.
وی اظهار کرد: چندین سال این موضوع عملیاتی و اجرایی نشده و در طول دوران گذشته دغدغه‌هایی بوده ولی به سرانجام مقصود مناسب نرسیده است. اجرای‌سازی اصل ۱۵ قانون اساسی از جمله مواردی می‌باشد که در چهار دهه گذشته همواره مسئله قانونگذاری و سیاستگذار بوده است. تصویب این طرح در تقویت هویت‌های فردی، هویت‌های ملی، حفظ امنیت ملی و جلوگیری از فراموشی و نابودی فرهنگ‌ها و زبان‌های بومی و محلی دارد.
وی ادامه داد: طرح و مصوبه کمیسیون آموزش در چهارچوب قانون اساسی و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است. تقویت هویت‌های فردی به دلیل افزایش شناخت فرد از زبان و فرهنگ بومی خود است. تقویت هویت ملی در پی تقویت پیوند‌های فرهنگی و اجتماعی فرد با هویت محلی و قومی ذیل زبان فارسی تقویت وحدت ملی است. اکنون موضوع زبان مطرح نیست بلکه موضوع فرهنگ‌ها، اقوام و ادبیات اقوام مطرح است.
وی اظهار داشت: ایران زیبای فرهنگی ما متشکل از اقوام، قومیت‌ها و فرهنگ‌ها است. چرا برخی اقوام را تهدید عنوان میکنند؟
متفکر آزاد گفت: رهبر انقلاب در سخنانی فرمودند معمولا در کشور‌های مختلف تعدد اقوام و قومیت‌ها یکی از نگرانی‌های آنها محسوب میشود، اما در کشور ما این موضوع برعکس است. همچنین ایشان در جای دیگری فرمودند تنوع اقوام برای کشور ما یک فرصت محسوب میشود. اصل پانزدهم قانون اساسی تاکید دارد زبان رسمی کشور و نگارش آن فارسی است. بنده و فرزندانم با افتخار فارسی صحبت می‌کنیم، زیرا زبان تمدنی ما محسوب میشود. در این میان قانون اساسی تاکید دارد فرهنگ‌های دیگر هم حق حیات دارند و باید زنده بمانند.
نماینده مردم در مجلس دوازدهم گفت: برخی چرا تصور میکنند برای دو واحد اختیاری امنیت ملی مورد خدشه قرار می‌گیرد. زبان و ادبیات کشور ما همانند یک شخص است که با همدیگر در هم تنیده و زیبایی می‌آفریند. پهلوی درصدد آن بود که تمام فرهنگ‌ها و ادبیات آنها را نابود کند، اما تفکر انقلاب اسلامی درصدد تقویت فرهنگ‌ها و زنده نگه داشتن آنها است. فرهنگستان زبان فارسی و فرهنگستان هنر بر اساس این طرح وظایفی دارند که باید انجام دهند. اینجا فقط بحث زبان ترکی مطرح نیست بلکه گیلک‌ها، بلوچ‌ها، سمنانی‌ها، کرمانی‌ها، خوزستانی‌ها و دیگران دارای فرهنگ هستند.
همچنین سید کاظم دلخوش اباتری به عنوان نماینده دولت در مخالفت طرح تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس کشور، گفت: اصل ۱۵ قانون اساسی اشکالاتی دارد، همچنین این طرح مغایر با اصل ۷۵ قانون اساسی است که نیاز به تامین نیرو برای تدریس زبان‌های مختلف قومی در کشور دارد و مغایر با جز ۳ ماده ۹ قانونگذاری رهبری محسوب میشود. این اصل مخالف اصل شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
سید حسن هاشمی نماینده بیرجند و درمیان در مجلس طی اخطاری به اصل ۱۵ قانون اساسی در تشریح این طرح، گفت: بر اساس اصل ۱۵ قانون اساسی استفاده از زبان‌های قومی و محلی در کنار زبان فارسی آزاد است، این اصل قانون اساسی مغفول مانده است، باید اصول قانون اساسی در بین مردم اجرایی شود، اصل ۱۵ اشاره به ریشه و فرهنگ ما دارد، اگر بخواهیم جامعه را توسعه دهیم باید شاخص‌های اجتماعی آن را نیز رشد دهیم. زبان فارسی مغایرتی با زبان‌های قومی ندارد، ما مکلف هستیم قانون اساسی را در زندگی مردم جاری کنیم.
حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده شاهین شهر طی اخطاری به اصل ۱۶ قانون اساسی در خصوص طرح مذکور، اظهار داشت: این طرح براساس اصل ۱۵ قانون اساسی بررسی شده است، در متن این طرح آمده است که زبان‌های خارجی مستثنئی هستند و مشخص نیست این زبان‌های خارجی انگلیسی، فرانسه و یا عربی است. در اصل ۱۶ قانون اساسی آمده که زبان قرآن و دینی عربی است که آمیخته با زبان فارسی است، این زبان در دوره متوسطه تدریس میشود، اگر رأی بیاورد باید دو شوری شود.
دکتر محمدباقر قالیباف در جریان بررسی این طرح در پاسخ به نماینده شاهین شهر، گفت: فعلا وارد جزئیات طرح نشده‌ایم که بخواهیم اصل ۱۶ را بررسی کنیم، بر همین اساس ابتدا کلیات را باید مورد توجه قرار دهیم.
علیرضا منادی سفیدان رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی در موافقت با کلیات طرح مذکور، تاکید کرد: زبان اصلی ما زبان فارسی است و امروز این طرح بر اساس قانون اساسی طراحی شده است، مخالفت با قانون اساسی هتک حرمت محسوب میشود، رهبر انقلاب تاکید به آموزش زبان محلی دارند، این طرح مغایرتی با زبان فارسی ندارد، در کشور ما ۸۰ زبان وجود دارد که از میراث ملی ما محسوب میشود، ایران رنگین کمانی از فرهنگ‌ها و قومیت‌ها است، امروز این قانون بعد از ۴۴ سال در حال بررسی است، فرزندان این سرزمین نیازمندند قومیت خود را حفظ و نگهداری کنند، در حال حاضر ۴۰ زبان قومی در کشور ما از بین رفته است.