رئیس مرکز مطالعاتی المسار العراقی با تاکید بر اینکه خروج نیرو‌های آمریکایی از خاک عراق، اولویت دولت عراق است، گفت: احزاب سیاسی و دولت کنونی عراق برای اخراج نیرو‌های آمریکایی از این کشور، برنامه مفصلی دارند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، «سید رضا صدرالحسینی» کارشناس غرب آسیا و «مصطفی مصلح زاده» سفیر پیشین ایران در اردن با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری چهارشنبه شب و «مازن الزیدی» رئیس مرکز مطالعاتی المسار العراقی و «یحیی آل اسحاق» رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در ارتباط تلفنی با این برنامه، چشم انداز روابط ایران و عراق را بررسی کردند و به پرسش‌ها در این باره پاسخ دادند. متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
سوال: حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی عصر امروز در دیدار آقای محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق با قدردانی از اقدامات خوب آقای السودانی برای آبادانی و امنیت عراق گفتند عراق هر مقدار آبادتر و همراه با امنیت بیشتر باشد این به نفع جمهوری اسلامی ایران هم خواهد بود. رهبر معظم انقلاب، حضور نیرو‌های اشغالگر آمریکایی در عراق را غیرقانونی و خلاف منافع مردم و دولت عراق خواندند و تاکید کردند قرائن و شواهد حاکی از تلاش آمریکایی‌ها برای تثبیت و گسترش حضور خود در عراق است که باید در مقابل این اشغالگری با جدیت ایستاد، درباره این دیدار و سفر نخست وزیر عراق به تهران صحبت خواهیم کرد و از آن طرف سفری که آقای احمدیان دبیر شورای عالی امنیت ملی به باکو و آذربایجان داشتند.
آقای صدر الحسینی سفر آقای السودانی را به تهران داریم و از آن طرف سفر آقای احمدیان به باکو، به نظر می‌رسد تهران در رفت و برگشت مقامات مختلف چه مقامات ایرانی به خارج و چه مقامات خارجی به ایران به یک کانون دیپلماسی در منطقه تبدیل شده است این سفر‌ها با چه هدفی دارد انجام می‌شود؟ آیا این دو سفر با هم ارتباط دارند یعنی سفر آقای سودانی با سفر آقای احمدیان یا نه دو موضوع متفاوت هستند و اینکه چقدر میتواند به ثبات و امنیت منطقه کمک کند؟
صدرالحسینی: همانطور که اشاره فرمودید ارتباط با کشورهای همسایه به عنوان یکی از سیاست‌های اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی در شرایط کنونی و با توجه به تحولاتی که در منطقه به وجود آمده بسیار اساسی است. در حقیقت آقای السودانی پاسخ سفر آقای پزشکیان را که چند ماه قبل به عراق سفر کرده بودند، می‌دهند و با توجه به اینکه در این ایام توافقاتی در حوزه مسائل تجاری، اقتصادی، بانکی، بندری و راه و راه آهن و هم در ارتباط با موضوع مهم اربعین لازم است که مقامات در سطوح بالا با هم گفت‌و‌گو داشته باشند آقای السودانی هم با این دستور کار به تهران آمدند که در ارتباط با این موضوعات و موضوعات مورد علاقه که یکی از اساسی‌ترین آنها مقابله و مبارزه با تروریست است را با آقای پزشکیان با همدیگر به گفت‌و‌گو بنشینند ، کمیته‌های مختلف و هیئت‌های مختلف کارشناسی هم در این رابطه فعال بودند و از این به بعد فعال‌تر خواهند شد. در ارتباط با سفر آقای احمدیان به باکو که فردا هم به یکی دیگر از کشورهای همسایه ایشان سفر خواهند کرد یعنی به ارمنستان سفر خواهند کرد این نشان دهنده این است که فعالیت دیپلماسی جمهوری اسلامی در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، دفاعی و امنیتی در یک شرایط قابل قبول است البته آقای احمدیان در ارتباط با موضوع مهم و اساسی امنیت در قفقاز و آسیای میانه گفت‌و‌گو‌هایی را خواهند داشت که در این ارتباط با کشور موثر در این منطقه یعنی ارمنستان و آذربایجان این گفت‌و‌گو‌ها شکل خواهد گرفت و در آنجا هم کمیته‌های مشترکی که از قبل وجود داشته است، تقویت خواهد شد و این نشان دهنده این است که امنیت و اقتدار منطقه برای جمهوری اسلامی به عنوان یکی از اساسی‌ترین محور‌های سیاست خارجی اش محسوب می‌شود.
سوال: آقای مصلح‌زاده اولین سفر آقای پزشکیان به عراق بود و این حائز اهمیت است و الان سفر آقای السودانی به تهران، ارزیابی شما از روابط و مناسبات تهران- بغداد چیست، توسعه مناسبات بین دو کشور؟
مصلح‌زاده: من می‌توانم از دو دریچه به این روابط نگاه کنم یکی از دریچه دوجانبه و یکی از دریچه تحولات منطقه‌ای، اگر در مقدمه از دریچه تحولات منطقه‌ای به این سفر‌ها نگاه کنیم، بسیار مهم است، علتش این است که منطقه ما در حال یک تحول بزرگ تاریخی است یعنی تحولی که حداقل می‌توانم بگویم بعد از حدود ۵۰ و چند سال که از جنگ جهانی دوم گذشته منطقه ما از گردنه‌ای دارد عبور می‌کند که این گردنه منطقه جدیدی را ایجاد خواهد کرد آن هم از زمانی است که واقعه بزرگ تاریخی ۷ اکتبر اتفاق افتاده است یعنی اگر بخواهم بیان کنم باید بگویم که خاورمیانه قبل از ۷ اکتبر و خاورمیانه بعد از ۷ اکتبر اگر بخواهم از کلمه خاورمیانه استفاده کنم چاره‌ای ندارم، چون می‌خواهم در مقابل خاورمیانه نوین آمریکایی طرحش کنیم، این خیلی مهم است که خاورمیانه قبل از ۷ اکتبر، ما دو نوع مقاومت را طی این تقریباً ۷۷، ۷۸ سال بعد از جنگ جهانی دوم یک دوره مقاومت ناسیونالیستی را طی کرد که مقاومت در مقابل سلطه آمریکایی شکست خورد و بسیار سنگین هم بود شکستش و بعد تجربه دومش مقاومت اسلامی بود که این بلوک مقاومت اسلامی که در منطقه تشکیل شد آمد آن شکست‌های مقاومت ناسیونالیستی را جبران کرد یعنی هرچه آن دوره شکست خورد مثل جنگ‌های ۴۸ و ۵۶ و ۶۷ و ۷۳ و ۸۲ از این به بعد مقاومت اسلامی یعنی این بلوکی که به رهبری ایران تشکیل شده بود توانست پیروزی‌های بزرگی به دست بیاورد، اما می‌رسد به دوره ۷ اکتبر و اتفاق عجیبی رخ می‌دهد که نه در آن دوره ناسیونالیستی و نه آن دوره اسلامی این نبرد سابقه ندارد یعنی نبردی که طولانی‌ترین نبرد منطقه است البته اگر آن جنگ ۸ ساله ایران را در نظر نگیریم جنگی که در محور یک طرفش اسرائیل باشد منظورم این است همه جنگ‌های ما جنگ‌هایی که در این منطقه اسرائیل در آن است ۱۲ جنگ است و این سیزدهمین جنگ است اینقدر طولانی نبوده و اینقدر نابودی در آن نبوده یعنی نابودی زیر بنا‌هایی که در این جنگ اتفاق افتاد در هیچ کدام از جنگ‌ها نبوده ضرباتی که دو طرف به هم زدند ضربات بسیار سنگینی است یعنی منطقه چنین جنگی تا به حال خودش ندیده بود.
سوال: الان تحلیل شما این است که این سفر در راستای همان خاورمیانه‌ای که از آن یاد می‌کنید دارد اتفاق می‌افتد یعنی دو کشور ایران و عراق می‌توانند در آن نقش ایفا کنند؟
مصلح زاده: دقیقاً، می‌خواهم بگویم فقط بحث، بحث دوجانبه نیست یعنی ایران و عراق اگر جدا از هم باشند فرایند منطقه به گونه دیگر می‌شود، اگر با هم باشند فرایند منطقه شکل دیگری می‌شود. در حقیقت سلول بنیادین آن خاورمیانه جدید که بر اساس بلوک مقاومت اسلامی می‌خواهد شکل بگیرد ایران و عراق هستند یعنی دیگر سوریه وجود ندارد ایران و عراق هستند که می‌توانند آن هسته سخت آن بلوک مقاومت اسلامی را ایجاد کنند، چون دو دولت هستند، یمن هم میتواند به این هسته سخت این بلوک بپیوندند، چون آن هم به نوعی دولت مستقل است، ما در لبنان و فلسطین دولت نداریم دو جنبش هستند ولی در ایران و عراق دو دولت هستند متفاوت است یعنی کارکردشان در بلوک مقاومت بسیار مهم است مضافا به اینکه همسایه یکدیگر هستند یمن همسایگی با این دو کشور ندارد همسایگی نقش مهمی دارد در آن هسته سخت و بنیادین بلوک مقاومت اسلامی هرچند که تلاش‌های زیادی شد در بعد از انقلاب اسلامی می‌دانید صدام اولین تلاش را کرد که این تباین و تعارض بین ایران و عراق را ایجاد کند، چون ایران سمبل تمدن اسلامی فارسی است و عراق سمبل تمدن اسلامی عربی است از ابتدا هم آن جنگ‌هایی که اتفاق افتاد ابتدای تاریخ اسلام می‌توانست برود به سمت اینکه این تمدن فارسی و تمدن عربی را دچار یک چالش بنیادین کند ولی مهم این است اگر این دو دولت بتوانند این چالش بنیادینی که دیگران می‌خواهند ایجاد کنند به عنوان دو سمبل تمدن فارسی و عربی پشت سر بگذارند و به یک وحدت استراتژیک برسند که آن بلوک مقاومت به این وحدت استراتژیک ایران و عراق نیاز دارد که بسیار مهم است.
سوال: آقای الزیدی پشت خط ارتباطی هستند سلام بر شما، پارلمان عراق، چون موضوع عراق را به بهانه سفر آقای السودانی پیش کشیدیم در پی جنایت آمریکایی‌ها در ترور فرماندهان ارشد مقاومت شهید حاج قاسم سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس مصوبه خروج نظامیان آمریکایی از عراق را تصویب کرد اما الان که ۵ سال گذشته همچنان حضور نظامیان آمریکایی را در عراق داریم. نظر و تصمیم دولت عراق برای خروج نظامیان آمریکایی چیست؟ چرا تا الان بعد از ۵ سال این اتفاق نیفتاده است؟
الزیدی: بله. امروز در جریان سفر جناب نخست وزیر عراق به ایران و دیدار ایشان با مقامات و رهبر جمهوری اسلامی ایران و همچنین رئیس جمهور آقای پزشکیان این مسائل مطرح شد به شکل تفضیلی و مفصل، چون ایران و عراق مشترکات و چالش‌های زیادی دارند در این مرحله حساس و پیچیده در منطقه به خصوص اینکه ما از سال‌های چندی درگیر این چالش‌ها هستیم و امروز این چالش‌ها بیشتر شده بعد از آن جنایت‌هایی که صدام حسین ضد جمهوری اسلامی ایران تاکنون مرتکب شد تاکنون برخی از این چالش‌ها همچنان وجود داشته استکبار تلاش می‌کند که جلوی اتحاد این دو کشور دوست و برادر را بگیرد که این دو کشور مشترکات دینی، سیاسی و فرهنگی زیادی دارند و همچنین جغرافیایی برای همین عرض می‌کنم که ملت عراق و نمایندگان ملت عراق در پارلمان این کشور مصوبه‌ای داشتند مبنی بر خروج نیرو‌های آمریکایی از خاک عراق و همچنین تاکید می‌شود بر اجرای این مصوبه در دولت آقای السودانی این جزو اولویت‌های دولت آقای سودانی محسوب می‌شود و این موضوع مورد اجماع همه گروه‌ها و احزاب سیاسی به خصوص شیعیان است، چون که جریان اساسی در پارلمان عراق مربوط به شیعیان می‌شود. عراق با احزاب سیاسی و دولت کنونی خودش یک برنامه مفصلی برای اخراج نیرو‌های آمریکایی از این کشور دارد.
سوال: از سال ۲۰۰۳ به این سمت بین دولت ایران و عراق شاید بیش از هزار تفاهم نامه امضا شده، چه میزان از این تفاهم نامه‌ها اجرایی و عملیاتی شده و چه میزان باقی مانده است.
الزیدی: اجازه دهید من حرفم را کامل کنم و بعد وارد این بحث شوم، دولت عراق عزم و اراده اش این است که این مصوبه پارلمان عراق را اجرایی کند در سال ۲۰۲۵ و حضور نیرو‌های آمریکایی در این کشور پایان بدهد پایگاه‌های نظامی شان را و این مسئله مربوط می‌شود به دولت عراق و بر دوش دولت عراق است، در خصوص ارتباطات و روابطی که با جمهوری اسلامی ایران دارد باید بگویم که تاکید شده است حتی بر زبان مبارک امام خامنه‌ای که این روابط باید گسترش یابد و تقویت شود و باوجود اینکه این که روابط، روابط بسیار خوبی است، اما این روابط به حد شایسته‌ای نرسیده بنابراین دولت عراق و همچنین دولت ایران تلاش می‌کنند که این روابط را گسترش دهند، آقای سودانی تلاش می‌کند که طرح‌هایی که بوده و تفاهماتی را که بین دو کشور بوده ، کامل کند و این تفاهمات را به مرحله اجرا برساند حتی تفاهمات و توافقاتی که قبل از دولت آقای سودانی بوده است بنابراین این عزم و اراده وجود دارد و این استراتژی و این راهبرد بین دو کشور است که نقاط مشترک خودشان را تقویت کنند و طرح‌هایی که دارند و توافقنامه‌هایی را که امضا کردند آنها را به شکل سریع تری اجرا کنند، چون روابط ایران و عراق مستلزم این است که به شکل راهبردی گسترش پیدا کند، طرح‌های بسیار زیادی وجود دارد که متاسفانه برخی از این طرح‌ها اجرایی نشده است و امیدواریم از طریق این سفر‌ها و دید و بازدید‌ها این طرح‌ها اجرایی شود و امیدواریم که سفر آقای سودانی به این منجر شود که این توافقات زودتر اجرا شود.
سوال: شما اشاره کردید به چالش‌هایی که بین ایران و عراق وجود دارد، فکر می‌کنم یکی از این چالش‌ها بحث تحریم‌هایی است که شامل ایران است و این‌ها میتواند در روابط تاثیرگذار باشد، با وجود این تحریم‌ها به نظر شما چطور میتواند مناسبات دو کشور توسعه و گسترش یابد؟
الزیدی: عراق نقش بزرگی ایفا می‌کند برای این که عبور کند از این تحریم‌هایی که ضد جمهوری اسلامی ایران وضع شده و تلاش می‌کند که کمک کند به جمهوری اسلامی ایران و حجم تبادل تجاری را افزایش دهد بین دو کشور و در این زمینه دولت عراق تلاش‌های زیادی انجام داده باوجود این که فشارهای آمریکا در این زمینه همچنان وجود دارد این اصرار عراق مورد پسند آمریکایی‌ها نیست و ما می‌بینیم که فشارهای آمریکایی هم بیشتر شده ولی دولت عراق به تلاش‌های خودش همچنان ادامه می‌دهد که بتواند حجم تبادلات تجاری را با ایران افزایش دهد و همکاری اقتصادی بین دو کشور بیشتر شود، دولت عراق و مقاومت عراق نیز بر این مسائل تاکید می‌کنند درست است این تحریم‌ها تحریم‌های ظالمانه‌ای است که علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال شده و فشارهای آمریکایی وجود دارد برای این که عراق را از روابط طبیعی و تاریخی و ریشه‌ای خودش با ایران دور کند به خصوص در دوره دولت آقای سودانی، اما نقاط مشترک بسیار زیادی با جمهوری اسلامی ایران وجود دارد که این‌ها می‌طلبد که روابط گسترش پیدا کند.
سوال: ممنون از شما، آقای صدرالحسینی در ملاقاتی که آقای السودانی ساعاتی پیش با رهبر معظم انقلاب داشتند به مولفه‌های قدرت در عراق اشاره می‌کند و از مردم، حشدالشعبی، وفاق و همدلی در عراق و بحث مرجعیت به عنوان مولفه‌های قدرت یاد می‌کند و تاکید می‌کند که یکی از مواضع اصولی عراق بحث حمایت از غزه و لبنان بوده و هست. ارزیابی شما از مواضع عراق در ارتباط با تحولات منطقه به ویژه غزه و لبنان چیست و یک سوال مهم‌تر این است که آیا ممکن است بعد از ساقط شدن دولت سوریه فشارها بر عراق افزایش پیدا کند برای این که بتواند روابطش را با رژیم صهیونیستی برقرار کند یا خیر.
صدرالحسینی: در طول بیش از ۱۷ ماه گذشته تنها کشور عربی که از طریق یک دولت رسمی حمایت خودش را نسبت به مردم مظلوم و مقتدر غزه اعلام کرد دولت عراق بود یعنی باید این نکته را متوجه باشیم که دولت آقای السودانی نسبت به حمایت از مردم غزه، آرمان غزه، آرمان فلسطین و مجموعه آن چه که امروز به مقاومت غزه و فلسطین مربوط می‌شود به طور رسمی اعلام آمادگی و کمک کرد، مولفه‌های قدرت هم همان چیز‌هایی است که شما به آن اشاره کردید قطعا در چارچوب حوزه سیاست داخلی و خارجی عراق نمی‌توانیم مرجعیت را نبینیم، حتما مرجعیت جایگاه والایی دارد، حتما نیرو‌های نظامی عراق که بخشی از آنها حشدالشعبی هستند یک جایگاه والایی دارند و مولفه اصلی قدرت هستند مردم آن کسانی هستند که کمک کردند به تشکیل دولت شیعه و ایجاد یک پارلمان مستقل و آن چه که بعد از ساقط شدن رژیم صدام به وجود آمد. بنابراین به نظر می آید که این مولفه های قدرت در حال حاضر هم توسط دولت آقای سودانی دارد تقویت می شود و کاملا قابل توجه است . بنابراین من می خواهم این نکته را عرض کنم که بعد از سرنگونی حاکمیت در سوریه قطعا در حال حاضر فشار بر روی عراق و دولت عراق افزایش پیدا خواهد کرد برای این که بتوانند یک جدایی و شقاق و اختلافی را در بین ساحات مختلف مقاومت ایجاد بکنند و در گفتگوهایی که آقای السودانی بعد از ساقط شدن دولت در سوریه انجام دادند و حتی مرجعیت و مقامات ارشد ، رئیس پارلمان عراق و غیره همه متفق القول بر این موضوع بودند که بحث مقاومت بحث حمایت از فلسطین ، حمایت از مجموعه مقاومت و غزه همچنان ادامه خواهد داشت و این موضوع علیرغم فشارهایی هم که آمریکایی ها آوردند بعضی از مقامات امریکایی هم به یکی از مولفه های مهم اقتدار و تمامیت ارضی عراق به مفهوم ارتش او که بخشی از آن حشدالشعبی هست اشاره کردم پاسخ های قابل توجهی شنیدند این نکته خیلی مهم است که باید به آن توجه کرد یعنی هیچ خللی در حوزه مقاومت در عراق بعد از سرنگونی دولت سوریه بوجود نیامده باوجود این که در گفتگوها و فضای مجازی و فضای رسانه ای فشار به این دولت افزایش پیدا کرده است.
سوال: آقای مصلح زاده در همین دیداری که اشاره کردیم یکی از موضوعات مورد اشاره بحث سوریه بود و نقشی که بیگانگان در تحولات سوریه ایفا کردند ، چه شواهد و قرائنی از این مداخلات در سوریه وجود دارد و این تحولات در سوریه چه میزان می تواند بر ثبات و امنیت منطقه و به ویژه در کشور ایران و عراق اثرگذار باشد ؟
مصلح زاده: این موضوع ربط پیدا می کند به همان ابتدا که در موضوع تحولات منطقه اشاره کردم به این خاطر که سوریه یک حلقه ای از این تحولات بزرگ بود و با این مدلی که آمریکایی ها توانستند باعث سقوط این حلقه یا شکاف زنجیره بلوک مقاومت بشوند تصور این شد که بلوک مقاومت دارد از هم می پاشد چون یک حلقه میانی آن از بین رفت ، طرح که کامل طرح آمریکایی بود این شکی نیست ، یعنی این پروژه الان اتفاق نیفتاده ، این پروژه ۲۰۱۱ آغاز شد برای این فرآیند، ولی آنجا یک شخصیتی مثل شهید سلیمانی رفت داخل این پروژه و پروژه را از داخل منهدم کرد و اجازه نداد که این اتفاق بیفتد ، طی جنگ هایی که از ۲۰۱۱ با کارگردانی امریکا در سوریه شروع شد و داعش و کشورهای منطقه ای مثل امارات و عربستان و ترکیه در آن جنگ هم بودند یعنی تمام این بازیگرانی که شما الان دیدید که در سوریه نقش بازی کردند ، همان بازیگرانی هستند که ۲۰۱۱ بودند یعنی تغییری رخ نداده که فکر کنیم یک بازی جدیدی است ، نه این بازی آن زمان با شکست مواجه شد با آن قدرت معجزه گر شهید سلیمانی و ایجاد یک ارتش بین المللی از حیدریون و حسینیون و فاطمیون و زینبیون و حزب الله و انصارالله و جیش الشعبی ، یک ارتش بین المللی درست کرد و این پروژه را از بین برد ، ولی این پروژه متاسفانه سال ۲۰۲۴ دوباره احیا شد و با توجه به این که اتفاقاتی که افتاد در منطقه که فکر می کنم فرصت نباشد به آن بپردازیم ، یک فرصتی داد به پروژه آمریکایی که این محقق بشود ، یک نوع پیروزی به دست بیاورند البته یک سوال مهم وجود دارد این پیروزی به مفهوم پیروزی بلوک سلطه بر بلوک مقاومت است باید به این سوال جواب داده شود الان بسیاری دارند تلاش می کنند بگویند که تقریبا با این پیروزی بلوک سلطه بر بلوک مقاومت پیروز شده و می رود رو به این که جنگ به این سمت تمام بشود ، من البته اگر فرصت باشد من می توانم به این پردازم که این طور نیست به دلیل این که این نبردی که اتفاق افتاده الان حدود یک سال و تقریبا۴ ماه از آن گذشته دو طرف ضربات جدی خوردند اگر این طرف یک حلقه اش را از دست داده که سوریه است ، آن طرف نبرد ضرباتی خورده بسیار سنگین و حتی غیر قابل جبران ، من یک نمونه از آن را بگویم که کمتر به آن توجه می شود چون هر بار که صحبت می شود می گوییم اسرائیل در این نبرد ضربات سنگینی خورده که اگر بخواهیم به آن بپردازیم خیلی است ، از این ضربه حقوقی که خورد و آی سی سی حکم برای دستگیری مسئولین اسرائیلی داد که الان نظامیان اسرائیلی الان در هر کشوری می روند فرار می کنند کما این که دیدید در برزیل رفتند فرار کردند که دستگیر نشوند.
سوال: الان این شرایطی که در سوریه داریم چقدر می تواند ثبات و امنیت یا اساسا عراق و ایران را متاثر بکند ؟ تحلیل شما چیست ؟
مصلح زاده : قطعا شکست آن حلقه تاثیری دارد همانطور که اشاره کردم به دلیل این که بلوک مقاومت که این هسته سختش ایران و عراق هستند این بایستی آثار این ضربه ای را که خوردند، تحمل کنند در این شکی نیست اما نکته مهم این است که اگر ما یعنی ایران و عراق بتوانند بر این موج مدیریت کنند ، موجی است که دارد می آید مثل موج سهمگینی است که دارد به سمت ایران می آید و در ساحل ایران و عراق این موج را بایستی بتوانند مدیریت کنند و می شود آن را مدیریت کرد و کار سختی نیست ، هر چند که من اشاره کردم به آن چالش های تاریخی که بین ایران و عراق بوده چه دوره عثمانی ، چه دوره صدر اسلام، چه دوره صدام ، اتفاقا خیلی عجیب است نکته مهم اینجاست ، باز می بینیم که وحدت استراتژیک ایران و عراق هم توسط شهید سلیمانی وحدت استراتژیک ایجاد شد یعنی شما تا قبل از اقداماتی که شهید سلیمانی در عراق کرد نگاه بکنید ما این وحدت استراتژیک را اصلا نداریم بین ایران و عراق ولی بعد که ایشان وارد صحنه نبرد می شود در سوریه و بعد داعش که وارد عراق می شود ، اینجا آن وحدت استراتژیک بوجود می آید باز دوباره کارگردان این وحدت استراتژیک شهید سلیمانی است و برای اولین بار این را تاکید می کنم ، برای اولین بار در تاریخ ایران و عراق که از صدر اسلام تا دوره شهید سلیمانی ما این وحدت استراتژیک مطلقا بین ایران و عراق نبوده چون حتی به دوره پهلوی هم نگاه کنید همیشه این تخاصم بوده ، این وحدت استراتژیک را خیلی ها می خواستند از بین ببرند و این را خیلی لازم است ما بدانیم یعنی همسایگان عراق ، چه همسایه شمالی عراق و چه همسایه جنوبی عراق مایل نیستند این وحدت استراتژیک ایران و عراق را و بارها تلاش کردند چه از طریق دلارها و چه از طریق فریب های سیاسی نه فقط این دو کشور ، کشورهای دیگری هم بودند که بتوانند این وحدت استراتژیک را به یک تخاصم تبدیل کنند که اگر این اتفاق بیفتد آن وقت خیلی هر دو طرف تاثیرگذار است اگر تخاصم باشد حتما تاثیرگذار است اگر وحدت استراتژیک باشد باز بسیار تاثیرگذار است.
سوال: آقای آل اسحاق رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق روی خط ارتباطی ما هستند، آقای آل اسحاق تقریبا سالهاست که آنچه که به عنوان مبادله تجاری بین ایران و عراق دارد اتفاق می‌افتد در نوسان بین ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار است و هیچ وقت آن ۲۰ میلیارد دلاری که جزو آرزو‌ها بوده اتفاق نیفتاده، فکر می‌کنید که مهم‌ترین چالش‌ها و موانع تحقق آن ۲۰ میلیارد دلار چه هست و این سفر‌ها چقدر میتواند ظرفیت ایجاد کند که ما را به آن عدد برساند؟
آل اسحاق : در ادامه فرمایشات میهمانان عزیز عرض می کنم که این وحدت استراتژیکی که می فرمایند یا تخاصمی که در تهدیدات است واقعیت این است که یک قسمت عمده هر دو طرف هم تهدید هم فرصتش برمی گردد به روابط اقتصادی و تجاری بین ما و منطقه و به ویژه بین ما و عراق ، یعنی حقیقت این است که بین توسعه اقتصادی ایران و عراق ، بین امنیت ایران و عراق و سیاست ها و راهبردهای اقتصادی – تجاری یک رابطه مستقیم است و هر دو کشور ما و عراق محوریتی در رابطه با منطقه هم داریم ، این به صورت کلی یعنی تایید فرمایشات عزیزان و این که مسئله روابط اقتصادی تقریبا نخ تسبیح هم فرصت ها و هم تهدیدها است و اما در رابطه با مسئله رقم و عدد و رابطه کمی بحث ، ما همانطور که فرمودید سال گذشته در حد ۱۲ میلیارد دلار به صورت رسمی و غیر رسمی را هم اگر به آن اضافه کنیم حدود ۱۴ میلیارد دلار داشتیم ولی یک برنامه و هدفی که دو سه سال است که مسئولین هر دو کشور هم بیان کردند ۲۰ میلیارد دلار اخیرا مطالعاتی که در وزارت صمت و مرکز توسعه انجام شده این به ۲۲ میلیارد دلار هم نزدیک شدیم ما ، این که آیا این شدنی است یا نشدنی است ؟ من با توجه به مجموعه سابقه و ظرفیتی که در ایران هست و ظرفیتی که در عراق هست ، به صورت ملموس عرض می کنم این ظرف سه چهار سال آتی قطعا شدنی است و چند تا رقم و عدد اگر من اشاره کنم بودجه مصوب عراق برای سه سال که یک سال آن دارد می گذرد سالانه ۱۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در عراق است سه سال آن مصوب مجلس ۴۵۰ میلیارد دلار است و این در همه حوزه های امور زیربنایی است در تجارت است، خدمات فنی مهندسی است و همه حوزه هایی که فرصت های آن برای ما در ایران کاملا فراهم است و نکته ظریف بحث این است که از این ۱۵۰ میلیارد دلار یا ۴۵۰ میلیارد دلار ۷۰ درصد آن وارداتی است که همه این ها در جمهوری اسلامی ایران چه خدمات فنی -مهندسی ، چه نیروی انسانی ، چه کالاهای متعدد مورد نیاز در ایران قابل تمدید است و ۹ ماهه امسال ما باوجود همه محدودیت هایی که داریم که اشاره خواهم کرد حدود۳۶ درصد ما امسال نسبت به مشابه ۹ سال قبل رشد داشتیم اما محدودیت هایی که داریم یک مقدار محدودیت های فنی حرفه ای است و آن این است که درآمدهای عراق که عمدتا ناشی از فروش نفت شان است به دلار است و سلطه ای که آمریکا روی دلار دارد و موانعی که در نقل و انتقالات دلار انجام داده یکی از محدودیت هایی است که ایجاد مسئله کرده برای هر دو طرف ما و عراقی و بدخواهی ها و برنامه ریزی هایی که آنها در حوزه تهدید برای توسعه روابط ما با ایران و عراق دارند از آمریکا گرفته تا بقیه اضلاعش در تمام موارد یعنی در مسئله پروژه ها ، در مسئله مناقصه ها ، مزایده ها ، روابط پولی – بانکی ، حمل و نقل ، همه آن زنجیره های اقتصادی، به عمد با یک برنامه ریزی مشخص حضور ما را می خواهند در آن منطقه نفی کنند ، آن اعداد و رقم هایی که خدمت شما عرض کردم خدمت تان هست اما دشمن فهمیده از کجا وارد شود یعنی متوجه است که اگر بخواهد به اهداف خود برسد نگاه اولیه اش باید برود روی حوزه روابط اقتصادی تا تک این قضیه که ما و مسئولین ما باید دقت کنند از همین زاویه وارد بشوند یعنی دیپلماسی اقتصادی ما ، روابط سیاسی ما ، روابط منطقه ای ما ، حمایت ها و هرگونه تسهیلاتی که باید بدهیم از جمله این مشکلات روابط بانکی ما با آنها است از جمله این ها مسائل مربوط به حمل و نقل این ها است حالا من اشاره خیلی زیاد نکنم وقت نگیرم ، این ها همه در حال مذاکره و انجام است ولی واقعیت این است که اگر عزیزان ما از شورای عالی امنیت ملی مان گرفته تا وزارت امور خارجه مان تا مسئولین دولتی این رابطه ها را از حاشیه اگر به متن بیاورند عرض من این است که این رقم ۲۲ میلیارد دلار شدنی است .
سوال: از نظر شما فکر می کنید که ظرفیت های فی مابین دو کشور چه هست ؟ و چه چالش هایی می تواند این ظرفیت ها را تهدید بکند ؟
صدر الحسینی : به نظر من می آید که ما با عراق در یک شرایطی هستیم که چالش هایمان باید خارج از منطقه بررسی شود در داخل منطقه ما چالش زیادی نداریم.
سوال : درخارج ما کجا چالش داریم ؟
صدرالحسینی : یعنی همان فشاری که الان آقای آل اسحاق اشاره فرمودند در ارتباط با انتقال دلار به جمهوری اسلامی ، اما از داخل این را باید بگویم شرایط بسیار فراهم است ، یعنی هم ظرفیت های موجود در داخل ایران درمقایسه با نیازمندی های غیر قابل شمارش عراق با توجه به عقب ماندگی های طولانی که عراق دارد و با توجه به ارتباطات اجتماعی که ما با عراقی ها داریم ، در حوزه های گوناگون ، ظرفیت بسیار زیاد است و اگر اراده واقعی بین دو کشور باشد که همانطور که اشاره شد این اراده وجود دارد می تواند آن فشارهای بیرونی را هم دفع بکند.
سوال : یعنی با وجود اراده دو کشور خیلی نگرانی بابت آن فشارها و آن تهدیدهایی که اشاره کردند نباید وجود داشته باشد درست است ؟
صدرالحسینی : یک مقدار این فشارها در همان حوزه انتقال دلاری که الان اشاره کردند ، اما این امکان وجود دارد که با پول مشترک ملی دو کشور این مبادلات صورت بگیرد همانگونه که آن دو میلیارد دلاری که خارج از چارچوب یعنی غیر رسمی واقعا دارد این اتفاق برایش می افتد یعنی این طور نیست که حتما ضروری باشد که ما از طریق رسمی و از طریق بانک های بین المللی بخواهیم این مبادله را داشته باشیم و این نکته را هم بگویم که دولت آقای سودانی در چند حوزه تلاش های قابل توجهی را داشتند یکی در حوزه مسئله امنیتی این را باید من تاکید کنم در شمال عراق و شمال غرب ایران این خیلی مهم بود ، یک مقدار قابل توجهی از طلب های جمهوری اسلامی در حوزه انتقال گاز و برق زمان آقای سودانی حل شد و من تصورم بر این است که اراده دولت عراق و دولت کنونی در ایران به گونه ای است که میتواند مشکلات را پشت سر بگذارد .
سوال : آقای مصلح زاده شما چشم انداز این روابط را چطور می بینید ؟ به ویژه در مدیریت بحران هایی که در منطقه به آن دچاریم ؟
مصلح زاده : اولا بگویم که روابط دو تا همسایه همواره حالا این دو تا همسایه هر کشوری می خواهند باشند یک پتانسیلی در ایجاد چالش وجود دارد در روابط همسایگی ، و یک پتانسیلی در روابط مثبت ، این همیشه هست چون مثلا فرض کنید که ورود یک کالایی از این طرف به آن طرف مشکل می تواند ایجاد کند یا افرادی از این طرف به آن طرف و برعکس می تواند ایجاد تفاهم بکند ، پس این یک نوع چالش است ، یک نوع چالش دیگر این که باید بپذیریم تعدادی از افراد در داخل ایران و تعدادی از اتباع در داخل عراق هستند که خواهان روابط گرم این دو کشور نیستند یعنی ما در برخی از تظاهرات عراق دیدیم که علیه ایران شعار می دادند در داخل ایران هم ما افراد عراق ستیز داریم ، این هم چالش دوم ، چالش سوم قدرت آمریکایی است که به شدت خواهان این تخاصم بین ایران و عراق است ، و همسایگان عراق که اشاره کردند در بلوک سلطه آمریکایی هستند آن ها هم همین طور ، پس این چالش ها وجود دارد ولی مهم این است ، گفتم برای اولین بار در تاریخ ایران و عراق ما وارد یک وحدت استراتژیک شدیم و مدیریت دو تا کشور تلاش می کنند که بر آن چالش ها فائق بشوند و بتوانند این وحدت استراتژیک را ادامه بدهند ، چون ادامه آن با آن خطرات مواجه است و مهم ترین خطر آن هم بلوک سلطه است به رهبری آمریکا.