افزایش عرضه ارز به بازار بعد از تعطیلات

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، رئیس کل بانک مرکزی با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری به پرسش ها درباره سیاست‌های بانکی و ارزی پاسخ داد.

سوال: آقای دکتر اول از سامانه‌ای شروع کنیم که جدیداً راه‌اندازی شد و در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفت در حوزه سیاست جدید بانک مرکزی در موضوع ارز سامانه‌ای که کنترل عرضه و تقاضا را در دستور کار دارد و قرار هست در مجموع فعالیت‌های خودش جلوگیری کند از نوسانات ارزی اتفاق افتاده چگونه توزیع بیشترش را شما به ما بدهید؟

محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی: خیلی ممنون از این فرصتی که به ما داده شد امیدوارم که با توضیحاتم بتوانم هم در خصوص موضوعات ارزی که امروزه باعث نگرانی‌های هم شده متأسفانه و همینطور مباحث بانکی نکاتی را خدمت بینندگان عزیز عرض کنم همانطور که مستحضر هستید ما در بانک مرکزی به اصطلاح در خصوص تامین ارز کشور از دو سال قبل سیاست‌های جدیدی را اتخاذ کردیم یعنی ما از دو سال قبل آمده‌ایم یک مرکز مبادله ایجاد کرده‌ایم و در مرکز مبادله تلاش کردیم که بخشی از نیاز‌های ارزی کشور را در سامانه نیما تامین کنیم سامانه نیما سامانه‌ای بود که نرخ ارز در آن بر اساس نرخ گذاری ما در بانک مرکزی صورت می‌گرفت ولی قانون برنامه و سایر قوانین همه تاکید بر این داشتند که شما بایستی یک بازاری درست کنید که نرخ ارز در آن بر اساس عرضه و تقاضا شکل بگیرد بازار داشته باشد این یک سامانه است بازار نیست، ما از آن زمان به دنبال این بودیم که این بازار را به وجود بیاوریم ولی نه سامانه‌اش را داشتیم، چون طراحی سامانه‌اش در کشور کار بسیار سختی بود، شما می‌دانید ما هنوز قبل از اینکه این بازار ارز توافقی ارز تجاری که الان ما راه انداختیم راه بیندازیم شنبه این هفته این اولین بازار ارز حواله کشور است که ارز تجاری را به صورت بازار به صورت حراج در اختیار افراد قرار می‌دهد، ما قبل از این در هیچ دوره‌ای چنین بازاری نداشتیم، ما قبلاً یک بازار متشکل ارزی داشتیم ولی اون بازار اسکناس بود هیچ وقت بازار حواله نداشتیم، بازار حواله مثلاً پارسال حجمش بوده ۷۰ میلیارد دلار بازار اسکناس بوده ۲ میلیارد دلار ۳ میلیارد دلار اعداد حواله با اعداد اسکناس بسیار متفاوت است، به همین دلیل ما یک سال و نیم است که داریم روی این کار می‌کنیم که این بازار را در کشور به وجود بیاوریم ولی، چون بازار به وجود نیامده بود همچنان در سامانه نیما داشتیم ارز را عرضه می‌کردیم بخشی از ارز هم که در سامانه نیما عرضه نمی‌کردیم با رویه توافقی اجازه می‌دادیم وارد کننده و صادر کننده خودشان با همدیگر روی هر نرخی توافق می‌کنند به اصطلاح معاملاتشان را انجام بدهند.

سوال: پس در سامانه نیما یک اتفاقاتی می‌افتاد با همین موضوعیت ولی الان در سامانه بازار ارز تجاری به صورت رسمی‌تر و در یک زیرساخت است؟

فرزین: ببینید عرض کردم ما یک رویه ارز ۲۸ و پانصدی داشتیم که همچنان هم داریم که توضیحم خواهم داد، چون ابهاماتی در خصوص ارز ۲۸ و ۵۰۰ مطرح می‌کنند مفصل بحث خواهیم کرد یک ازز نیما داشتیم که پتروشیمی‌ها پالایشی‌ها و فولادی‌ها داشتند ارزشان را عرضه می‌کردند بقیه صنایع ارزشان توافقی بود یعنی خودشان با هم مثل پسته فروش‌ها یا صنایع کشاورزی خیلی از اینها خودشان با یک صادر کننده و وارد کننده روی یک نرخی با هم توافق می‌کردند نرخ هم اعلام نمی‌شد یا فرض کنید اگر کارخانه‌ای مثل فولاد مبارکه می‌خواست برای خودش واردات انجام بدهد ما می‌گفتیم از محل صادرات خودت وارداتت را انجام بده دیگه نیا ارز را عرضه کن و دوباره ارز را بگیر پس ما رویه ارز توافقی را هم داشتیم در آن هم بین افرادی که همدیگر را پیدا می‌کردند نرخی شکل می‌گرفت ولی این نرخ اعلام نمی‌شد، چون بازاری وجود نداشت بر اساس توافقی بود که بین آنها بود ما از پارسال شروع کردیم بازار ارز توافقی را سامانه‌اش را طراحی کردند یک تیم بسیار حرفه‌ای آورده‌ایم سامانه‌اش بسیار سخت است، چون این باید سیستم حراج داشته باشد سیستم جورسازی داشته باشد و این کار بسیار مشکلی بود به ویژه در مورد ارز که در کشور ما مثلاً یوان با یورو با دلار اینها هزینه مبادله‌شان هم با هم فرق می‌کند به دلیل سیاست‌های تحریم به همین دلیل باید بتواند تمام این ارز‌ها در آن مبادله می‌شد خوب ما این بازار را به وجود آوردیم این بازار را ۳ تا ۴ ماه است به وجود آورده‌ایم به صورت داوطلبانه به این شرکت‌هایی که خودشان با همدیگر مبادله می‌کردند گفتیم که بیایید در بازار ما مبادله کنید نرخش هم شکل گرفته بود یعنی در این ۲ تا ۳ ماهه حول و حوش ۵۸ تومن ۵۹ تومان ۶۰ تومان ۶۱ تومان اینها در نرخی که با هم توافق می‌کردند مبادله می‌کردند اتفاقی که افتاد ما پنجشنبه هفته گذشته، چون می‌خواستیم که کم کم سامانه نیما را بیاریم در داخل بازار ارز توافقی و نرخش را بهش نزدیک کنیم سامانه نیما هم نرخش حول و حوش ۵۳ و نیم تا ۵۴ تومان رسیده بود اومدیم یک اطلاعیه دادیم گفتیم از شنبه ما سامانه نیما را هم نرخش را مثل بازار ارز توافقی آزاد اعلام می‌کنیم بر اساس حراج شکل بگیرد این اتفاق را روز شنبه ساعت یک و نیمو اعلام کردیم اعلام کردیم و اطلاعیه دادیم و به صورت اطلاعیه اعلام کردیم، چون بالاخره تعارض منافع ممکن است به وجود بیاید، چون این روی قیمت سهام اینها ممکن است تاثیر بگذارد ما باید از قبل اعلام می‌کردیم روز شنبه که بازار شکل گرفت یعنی اولین معاملات صورت گرفت نرخی که در سامانه نیما شکل گرفت حدود ۵۹/۶۰۰ بود همین امروز حدود ۶۱ و ۲۰۰ تا ۶۱ و ۳۰۰ بود کاملا هم آزاد بود یعنی افراد می‌توانستند هر نرخی که می‌خواهند بفروشند در سامانه بگذارند خریداران هم نرخ خریدشان را بگذارند نهایتاً این نرخ شکل گرفت.

سوال: یک نکته آقای دکتر الان که اشاره می‌کنید خریدار و در واقع فروشنده می‌تواند با هر نرخی ثبت کند عددش را نیاز به سقف و کف نیست در این سامانه؟

فرزین: نه هیچ سقف و کفی ندارد بالاخره این خودش سیستم جورسازی دارد، شما ممکن است نرخ را بگذاری ۸۰ تومان ۹۰ تومان خریداری وجود ندارد یا ممکن است یکی بخواهد ۴۰ تومان بخرد فروشنده‌ای وجود ندارد این بر اساس سیستم جورسازی و حراج این حراج شکل می‌گیرد نرخش هم شکل می‌گیرد عملاً این نرخ در روز شنبه شکل گرفت و همینطور روز یکشنبه دوشنبه البته ما یکی از بدشانسی‌هایی که آوردیم این شد که به تعطیلات هم خورد، چون تعطیلات خورد شرکت‌ها تعطیل بودند به اصطلاح ستادهایشان تعطیل بودند خیلی شرکت‌ها نتوانستند بیایند عرضه کنند یعنی اعداد خیلی نتوانست زیاد باشد در حالی که امروز ما خودمان تلاش کردیم با یک تعدادیشون تماس گرفتیم عرضه بسیار زیادی را آمدند داشتند و انشاالله فردا هم که سیستم بانکی انشاالله تعطیل نیست و بالاخره این معاملات بیشتر خواهد شد عرضه‌ها هم بیشتر خواهد شد، بنابراین را می‌خواهم عرض کنم می‌خواهم بگویم که عملاً ما کاری که انجام دادیم ارز توافقی که قبلاً وجود داشت الان کردیمش بازار اتفاق جدیدی نیفتاد همین نرخ قبلاً معامله می‌شد آوردیمش بازار.

سوال: در قالب زیرساخت رسمی؟

فرزین: نرخ نیما را کمی افزایش دادیم که به بازار ارز توافقی برسد، یعنی ما عملاً دیگه از ابتدای این هفته قانونی که به ما ابلاغ شده را اجرا کرده‌ایم ما یک بازار ارز توافقی داریم که دیگر نیمایی وجود ندارد یعنی نیما می‌آید در بازار ارز توافقی بر اساس حراج صورت می‌گیرد به نظر ما هم نرخش همین هست نرخش همین حول و حوش ۶۳ تا ۶۴ است.

سوال: گفتید که یک مقداری نیما را افزایش دادید؟

فرزین: بله نیما حول و حوش ۵۳ تا ۵۴ بود ما افزایش ندادیم گفتیم خودتان بیایید عرضه کنید و تقاضا کنید بر اساس عرضه و تقاضا باشد این تا ۵۹ و ۶۰۰ روز اول افزایش پیدا کرد، اما چه اتفاقی افتاد، چون بالاخره یک نقد‌هایی وجود دارد یک خورده این بازار غیر رسمی که من بار‌ها توضیح دادم بالاخره ما در کشورمان حجم قاچاق زیاد است هم صادرات قاچاق داریم هم واردات قاچاق داریم بحث‌های فرار سرمایه هم وقتی که هراس در بازار به وجود می‌آید حجم پیدا می‌کند اتفاقی که افتاد ما از روز پنجشنبه که ساعت یک و نیم این اطلاعیه را گذاشتیم ساعت ۱۱ شب سی ان ان یک گزارش زد که پهپاد‌های مشکوک ایرانی در آسمان نیوجرسی دیده شد.

سوال: پس انتشار اخبار سیاسی منفی علیه جمهوری اسلامی ایران؟

فرزین: ببینید چقدر همزمان این کار انجام می‌شده فرداش بحث تهدید مکانیسم ماشه مطرح شد تهدید نظامی اسرائیل مطرح شد وال استریت ژورنال زد تهدید ترامپ مطرح شد باز وال استریت ژورنال زد شایعه کردند که نفت ایران ۳۰۰ هزار بشکه چینی‌ها کمتر خریدند یک دروغ محض و شایعه کردند که بعد از این چینی‌ها کمتر خواهند خرید نفت ایران را یعنی از لحظه‌ای که ما این خبر را منتشر کردیم که شنبه می‌خواهیم این معامله صورت بگیرد هر دو تا سه ساعت یک بار یک خبر منفی در کشور منتشر کردند همه دروغ و متاسفانه به باور تبدیل شد به دلیل انتشار بیش از حد.

سوال: و این موضوع چقدر انتظارات تورمی منفی به ویژه در بازار ارز ما ایجاد کرد؟

فرزین: و این باعث شد که روز شنبه بازار غیر رسمی افزایش پیدا کند به دلیل این تهدید‌هایی که هر دقیقه و هر ساعت همینجور دائم داشتند تولید می‌کردند این کاملاً برنامه‌ریزی شده بود، چون این دفعه اول ما نیست ما در بازار ارزمان هر وقت می‌خواهیم برنامه‌ای را اجرا کنیم متاسفانه با عملیات روانی که علیه این برنامه می‌کنند تلاش می‌کنند که این عملیات را خنثی کنند حتی من به شما بگویم واقعا یک عملیات روانی است نه تولید نفت ما کاهش پیدا کرده نه ذخایر ارزی ما کاهش پیدا کرده بگذارید من یک اعدادی را بگویم من متاسفانه، چون تا به حال به عنوان رئیس بانک مرکزی اینها را نمی‌گفتم دشمن هر دروغی را می‌خواهد منتشر می‌کند من به شما بگویم ما الان شما برید آمار میزان خرید طلای بانک‌های مرکزی دنیا را در این سال جدید ببینید ما جز ۵ تای اول هستیم یعنی بیشترین خرید طلا را داشتیم ما الان ۲۰ درصد ذخایر ارزی کشورمان را به طلا تبدیل کرده‌ایم و در خزانه بانک مرکزی هست و یکی از بالاترین ذخایر طلا بر اساس مجموع ذخایر ارزیمان داریم بر اساس نسبت مجموع ذخایر ارزی بنابراین از آینده هم نگرانی نداریم به دلیل اینکه ما در تولید نفتمان مشکلی به وجود نیامده هم تولید نفتمان رو به افزایش است هم سرمایه‌گذاری‌اش رو به افزایش است ولی متاسفانه دائماً با شایعاتی که ایجاد می‌کنند و این شایعاتی که به باور تبدیل می‌کنند تلاش می‌کنند که این بازار را به هم بزنند و الا شما ارزی که ما در همین سامانه نیما امسال عرضه کردیم ما پارسال نزدیک به ۶۵ میلیارد دلار ارز عرضه کردیم در سامانه نیما و به صورت ارز توافقی و به صورت ارز ۲۸ و ۵۰۰ امسال تا الان ۵۱ میلیارد دلار ارز عرضه کردیم پیش بینی مان این است که بالای ۷۰ میلیارد دلار ارز عرضه خواهیم کرد و ۶ درصد بالاتر از سال گذشته است، چون ذخایر ارزیمان بیشتر شده علاوه بر اینکه توانسته‌ایم با ذخایر ارزیمان طلای بیشتری را بخریم توانسته‌ایم ارز تجارت را هم ۶ درصد بیشتر تامین کنیم ولی متاسفانه با شایعات دائماً در کشور دلهره ایجاد می‌کنند ترس ایجاد می‌کنند و با این ترس‌ها تلاش می‌کنند، خوب منتفعین افزایش نرخ ارز گروه‌هایی هستند تلاش می‌کنند با این شایعاتی که به وجود می‌آورند دل مردم را خالی کنند و متاسفانه این اتفاق می‌افتد ولی من به شما اطمینان می‌دهم ما ذخایر ارزیمان مطمئن هست اجازه بدهید این روز‌های تعطیل یک خرده کاهش پیدا بکند خواهید دید چقدر عرضه ارز افزایش پیدا خواهد کرد ما الان در تراستی‌هایمان به اندازه کافی هم درهم داریم هم دلار داریم هم یورو داریم این دو سه روزه، چون تعطیل بود عرضه‌ها خیلی نتوانست به اندازه‌ای که ما فکر می‌کردیم بشود اگرچه کم نبود همین دیروز ۲۲۰ میلیون دلار عرضه شد در یک روز ۲۲۰ میلیون دلار عرضه شد ولی اعتقاد دارم بیشتر از این می‌شود و افزایش پیدا می‌کند و ما هیچ محدودیتی در این زمینه نداریم.

سوال: آقای دکتر فرزین حالا که صحبت از ارز نیمایی شد و بحث را ببریم به سمت تامین کالا‌های اساسی و ببینیم که در سال آینده با همان ۲۸ و ۵۰۰ قرار هست تامین کالا‌های اساسی شکل بگیرد و یا نه ما اعداد و رقم جدیدی را از سوی بانک مرکزی خواهیم شنید؟

فرزین: من یک نکته‌ای را فراموش کردم بگویم اگر اجازه بدهید اون را هم عرض کنم بعداً به این سوال شما بپردازم، اون هم این است که این سامانه چه فایده‌ای دارد چه منافعی دارد اجازه بدهید منافع این سامانه یعنی این بازار جدید ارز تجاری که ما راه انداخته‌ایم که عملاً یک بازار آزاد است چه منافعی دارد: اولین منفعتش این است که عرض کردم حراج هست، سیستم جورسازی دارد، از کوتاش فروشی جلوگیری می‌کند، چون ما کوتاش فروشی داریم کوتاش راحت با همدیگر مبادله می‌کنند از آن جلوگیری می‌کنیم، از خالی فروشی جلوگیری می‌کند یعنی، چون در این سیستم بانک‌ها هستند که کارگزار صادر کننده و وارد کننده می‌شوند، اینها دیگر نمی‌توانند خالی فروشی کنند شما می‌دانید ما پدیده خالی فروشی را متاسفانه در آن مسئله دبش که اتفاق داشتیم دیگر نمی‌تواند در این سامانه چیزی به عنوان خالی فروشی اتفاق بیفتد تسویه ریالی و ارزی از طریق دو تا بانک به صورت همزمان انجام می‌گیرد دیگر، چون سیستم جورسازی دارد سیستم مچینگ دارد هزینه جست‌و‌جو را کاهش می‌دهد نیاز نیست یک وارد کننده دنبال یک صادر کننده بگردد یا یک صادر کننده دنبال یک وارد کننده بگردد و همینطور قیمتگذاریش همانطور که عرض کردم دستوری نیست بر اساس عرضه و تقاضایی است که بین خودشان شکل می‌گیرد اینها جز منافع این بازار هست که به وجود آمده و من اطمینان دارم که این بازار کاملاً نرخش نرخ قالب بر معاملات ارزی کشور خواهد شد و امیدواریم که در آینده نزدیک علامت دهی بازار غیر رسمی و قاچاق کاهش پیدا کند، اما سوال دوم شما ببینید در خصوص ارز ۲۸ و ۵۰۰، چون متاسفانه باز در این مدت شایعاتی به وجود آمد من کل ماجرا را برای شما توضیح می‌دهم حدود یک ماه و نیم پیش این بحث مطرح شد که ارز ۲۸ و ۵۰۰ میزانش کاهش پیدا کند، چون ما امسال برآوردمان این است که ۱۵ میلیارد دلار ارز ۲۸ و ۵۰۰ اختصاص بدهیم بابت چی بابت کالا‌های مواد غذایی و خوراکی و دارو عمده‌اش این دو تا است ما برنامه‌ریزی که کرده بودیم حدود ۱۱ و نیم کالا‌های کشاورزی و مواد غذایی باشد سه و نیمش دارو باشد برنامه‌ریزی ما این بود که بر اساس این داشتیم تخصیص می‌دادیم این بحث مطرح شد که خیلی خوب ما بیاییم این ۱۵ تا را به دلیل اینکه دولت کسر بودجه داشت و می‌گفت این ۱۵ تا را کمش کنیم بکنیم ۱۲ تا اون سه تا رو ما بتوانیم برویم در یک بازار دیگر در سامانه نیما بفروشیم که دولت بتواند بخشی از ریال خودش را تامین کند به دلیل کسر بودجه‌اش این موضوع مطرح شد در جلسات ستاد هماهنگی اقتصادی دولت مطرح شد ولی وقتی برنامه اومد در جلسه اصلی ستاد هماهنگی اقتصادی دولت با حضور آقای رئیس جمهور آقای رئیس جمهور نظرش این بود که من معیشت مهم‌ترین موضوع است برای من بنابراین ایشان مخالفت کردند با اینکه کالا‌های اساسی و دارو ارزش کاهش پیدا کند بنابراین همچنان تاکید شد روی ۱۵ میلیارد دلار و ایشان و تیم اقتصادی به ما دستور دادند که شما باید همچنان این ۱۵ میلیارد دلار را تامین کنید پس بنابراین اتفاقی در سال جاری در خصوص تامین کالا‌های اساسی نه در مورد نرخش و نه در مورد میزانش هیچ اتفاقی نیفتاد با دستوری که آقای رئیس جمهور داده این ۱۵ میلیارد دلار تامین خواهد شد موضوع بعدی که مجدداً دارند مطرح می‌کنند دارند سال آینده را مطرح می‌کنند می‌گویند سال آینده نرخش افزایش پیدا خواهد کرد کم خواهد شد اولاً اون چیزی که در بودجه دیده شده اختیار به دولت داده اگر ببیند که این می‌تواند به معیشت مردم لطمه وارد کند معلوم نیست که این را اجرا کند ممکن است به یک روش دیگری به اصطلاح نیاز‌های بودجه‌اش را تامین کند بنابراین اصلاً چنین برنامه‌ریزی وجود ندارد ولی متاسفانه دائماً دارند این را تحریک می‌کنند و این باعث چه می‌شود باعث می‌شود که تاجر‌های ما برخی از تاجر‌ها فروششان را به تعویق بیندازند این خودش بازار را به هم می‌زند به همین دلیل من خواهشم این است واقعا اطلاع رسانی ما در حوزه‌های اقتصادی به گونه‌ای باشد که اینطوری بازار‌ها به هم نریزد ما بیش از اینکه از عملیات واقعی بخوریم داریم از عملیات روانی در کشور آسیب می‌بینیم. ما بیش از این که از عملیات واقعی بخوریم داریم از عملیات روانی در کشور آسیب می‌بینیم، بدون این که اتفاقی بیفتد شروع می‌شود شایعه ایجاد می‌شود، حرف می‌زنند برنامه این است قرار است این اقدام صورت بگیرد و متاسفانه نمی‌شود بازار را کنترل کرد الان این هم عین واقعیت بود که به شما گفتم.

سوال: و این نیازمند شفاف سازی به موقع بانک مرکزی در پروسه‌های مختلف است.

فرزین: بله، من متاسفانه نمی‌گویم خود دولت بالاخره در فضا‌های مختلف بحث‌هایی مطرح می‌شود و شایعه سازی اتفاق می‌افتد حالا به قول شما ما هم وظیفه خودمان را باید به درستی انجام بدهیم.

سوال: بانک مرکزی اصلاح نظام بانکی را همیشه در دستور کار داشته و دارد، مهمترین تصمیم گیری‌هایی که الان اتخاذ کردید برای این که این موضوع بسیار مهم در نظام بانکی ما اتفاق بیفتد کدام‌ها هستند، سیاست گذاری‌ها و برنامه‌های عملیاتی میدان.

فرزین: در حوزه اصلاح نظام بانکی چندین بار من این برنامه را هم آمدم با مردم هم صحبت کردم ولی ما باید پیشرفت کار را بگوییم، چون اگر دائما روی یک نکته تاکید کنیم مردم می‌گویند شما چکار کردید، شش ماه پیش هم همین حرف را زدید، اجازه بدهید من کار‌هایی که این مدت انجام دادیم را به مردم بگویم، ما یک چیزی که گفتیم، گفتیم که بانک‌ها را ما تک تک بانک‌های کشور را یکی از مشکلاتی که با آن‌ها داریم این است که بانک‌های ما کفایت سرمایه شان پایین است یعنی یک بانکی حالا یک قاعده‌ای دارد می‌گوید هر بانک مثلا باید کفایت سرمایه اش هشت باشد، کفایت سرمایه هشت باشد در نظام بانکی ما کفایت سرمایه منفی بود، پارسال منفی دو بود یعنی به اندازه تسهیلاتی که می‌دهد سرمایه لازم، سهامدار به بانک نیاورده معنایش این است سهامدار باید یک واحد بیاورد پنج واحد تسهیلات بدهد نه این که بدون این که پولی بیاورد تسهیلات بدهد این می‌شود بحث کفایت سرمایه، کاری که ما کردیم این بود که بانک‌ها را مجبور به افزایش سرمایه کردیم و ضرب العجل دادیم تا الان، ما امسال ۲۲۰ همت افزایش سرمایه در بانک‌ها دادیم من یکی یکی بگویم بانک ملی، بانک سپه، بانک پارسیان، بانک شهر، بانک ملت آمده حتی تا ۲۲۰ همت می‌خواهد سرمایه اش را افزایش دهد که ما بخشی از آن را تائید کردیم، پیش بینی ما این است که این ۲۲۰ همت تا الان است که امسال اتفاق افتاده، امیدواریم که این را به بالای ۴۰۰ همت برسانیم برای این که بدانید این عدد چقدر است کل سرمایه نظام بانکی الان ۵۱۸ همت است اگر ما بتوانیم امسال نزدیک ۴۰۰ همت افزایش سرمایه بدهیم یعنی تقریبا نزدیک به دو برابر کردیم سرمایه بانک‌ها را و دیگر کفایت سرمایه منفی یک امسال پیش بینی مان این است بین دو تا سه محقق شود یعنی بشود دو تا سه و انشاالله سال بعد بتوانیم برویم به سمت هشت حرکت کنیم این توان وام دهی بانک‌ها را افزایش می‌دهد، وام دهی بانک‌ها منجر به تورم نمی‌شود و اساس بانک‌ها هم قوی‌تر می‌شود کسب و کار بانک‌ها هم قوی‌تر می‌شود این یکی از اقدامات اساسی است که الان در دستور کار ما است، یک بخش از آن را انجام دادیم یک بخش دیگر هم در دست انجام است یکی یکی با بانک‌ها جلسه می‌گذاریم.

سوال: بقیه بانک‌ها قرار است چه زمانی به این پروسه بپیوندند؟

فرزین: الان اکثر بانک‌ها به این پروسه پیوستند، یعنی هر بانکی کفایت سرمایه لازم را ندارد باید به سمت کفایت سرمایه هشت حرکت کند تمام بانک ها، یک موضوع هم که من بار‌ها گفتم بگذارید امشب به آن اشاره کنم بحث بانک آینده است که خیلی در افکار عمومی مطرح می‌شود، برنامه ما نهایی شده در جلسات مختلف، امشب من این جا که دارم خدمت شما می‌رسم از شورای عالی بانک مرکزی می‌آیم جلسه اش تا ساعت هشت بود یکی از موضوعات هم برنامه ما برای بانک آینده بود که در دستور بود ولی متاسفانه به دستور نرسید، چون موضوعات زیاد بود، گذاشتیم برای هفته آینده یک جلسه ویژه برای بانک آینده بگذاریم بعد از این که در هیئت عالی مصوب شود، برنامه به تائید سران خواهد رسید و برنامه اصلاحات بانک آینده شروع می‌شود که یک برنامه اصلاحات اساسی است که به نظرم تغییرات اساسی در کفایت سرمایه در کل نظام بانکی بوجود خواهد آورد، چون یکی از مشکلاتی که الان داریم اثر بالای بانک آینده روی کل اعداد نظام بانکی است که ما برنامه اش را نهایی کردیم و انشاالله پیشرفت برنامه اش را هم حتما از طریق تلویزیون اعلام خواهیم کرد؛ بنابراین ما امسال تا الان ۴۳ درصد رشد داشتیم در سرمایه ولی امیدواریم که این به نزدیک به ۷۰-۸۰ درصد تا صد درصد افزایش پیدا کند.

سوال: راجع به صندوق‌های قرض الحسنه بپرسم، یکی از سیاست‌های بانک مرکزی در دوره جدید موضوع توسعه صندوق‌های قرض الحسنه است، قرار است چه اتفاقی برای صندوق‌ها بیفتد؟

فرزین: صندوق‌های قرض الحسنه در کشور یکی از نهاد‌های بسیار موثر در تامین مالی خرد است، بسیار کم هزینه مردم را تامین مالی می‌کنند بدون بروکراسی، بدون معطل کردن مردم و خیلی هم مورد رضایت مردم است البته حالا برخی از صندوق‌ها هستند تخلفاتی دارند ما برای این که بتوانیم ساماندهی کنیم، چون این در قانون برنامه هم آمده، قانون برنامه هم ما را مکلف کرد که آئین نامه جدیدی برایشان بنویسیم و آن‌ها را سامانه‌ای کنیم، کل این صندوق‌ها را شناسایی کردیم ۳۵۰۶ صندوق را شناسایی کردیم که از این تعداد صندوق ۹۶ درصدشان صندوق‌های کوچک هستند یعنی سرمایه شان زیر ۲۰۰ میلیون تومان است بنابراین در آئین نامه جدیدی که نوشتیم گفتیم آن‌هایی که کوچک و خرد هستند، خرد تا صد میلیون است و کوچک تا ۲۰۰ میلیون است آن‌هایی که کوچک و خرد هستند دیگر نیاز نیست از ما مجوز بگیرند دائما در یک بروکراسی بگوییم باید بیایید مجوز بگیرید ما نظارت کنیم، این‌ها شش ماه تا یک سال یک بار گزارشی از فعالیتشان فقط باید به ما بدهند بنابراین این‌ها را کنار گذاشتیم فقط ماندند آن چهاردرصد که صندوق‌های متوسط و بزرگ هستند، صندوق‌های متوسط سرمایه شان بالای دو و نیم میلیارد تومان و صندوق‌های بزرگ بالای صد میلیارد تومان است این‌ها را آوردیم تحت پوشش نظارت یعنی هم باید مجوز بگیرند، هم باید بازرسی شوند هم باید نظارت سامانه‌ای بر آن‌ها صورت بگیرد الان این کار انجام شده آئین نامه اش هم نوشته شده تمام صندوق‌ها شناسایی شده با بسیاری از مسئولین آن‌ها جلسه هم گذاشتیم در اولین فرصت این دستورالعمل را می‌آوریم مصوب هیئت عالی می‌کنیم و در چارچوب همین مقررات ما در صندوق‌های قرض الحسنه ورود خواهیم کرد. اگر ما بتوانیم این آئین نامه را مصوب و اجرا کنیم و شناخت دقیقی از صندوق‌های قرض الحسنه داشته باشیم خود من پیش بینی‌ام برای آینده این است که اگر ما جایی بخواهیم قرض الحسنه را توسعه دهیم خود ما در بانک مرکزی می‌توانیم از طریق شبکه مویرگی این صندوق‌های قرض الحسنه منابعی را بدهیم که آن‌ها به راحتی به صورت مویرگی بتوانند خانوار‌ها را حمایت کنند به صورت قرض الحسنه به همین دلیل این فعالیت شروع شده آئین نامه اش نوشته شده با آن‌ها جلسه گذاشتیم و وقتی مصوب شد، عملیاتش را هم اجرا می‌کنیم.

سوال: سه سوال مهم داریم، اولین آن وقتی رئیس کل بانک مرکزی روی صندلی گفتگوی ویژه می‌نشیند یکی از مطالبات مردم این است که حتما راجع به تسهیلات ازدواج و فرزندآوری از رئیس کل بانک مرکزی سوال بپرسیم، عددی که مجلس شورای اسلامی برای میزان تسهیلات برای هم وام ازدواج هم تسهیلات فرزندآوری دیده با توجه به افرادی که در صف هستند فکر می‌کنید این عدد چقدر پاسخگو است، عدد در سال آینده چقدر اضافه می‌شود، عددی که در نظر گرفته شده چقدر این صف را کوتاه می‌کند؟

فرزین: در مورد وام ازدواج اجازه دهید من عملکرد تا الان را بگویم، وام ازدواج واقعا دغدغه ما هم است یعنی این گونه نیست که ما در نظام بانکی به این موضوع بی توجه باشیم، کلی بگویم، ما الان تقریبا ۲۳ درصد تسهیلاتی که در سیستم بانکی می‌پردازیم به خانوار‌ها می‌دهیم این زمانی ۱۳-۱۴ درصد بوده یعنی الان سهم خانوار‌ها رو به افزایش است یکی از دلایلش هم پرداخت وام ازدواج و فرزندآوری و وام‌های خردی است که نظام بانکی می‌پردازد، ما امسال تا ۲۶ آذر، ۱۶۴ همت وام ازدواج به ۴۹۰ هزار نفر دادیم، درصد تحقق ما براساس زمان تا ۲۶ آذر، ۱۵۲ درصد است یعنی ما ۵۲ درصد از برنامه جلوتریم دلیلش این است که زمانی ما متوجه شدیم که اگر ما مطابق همین قانون بخواهیم بپردازیم این صف دائم دارد طولانی‌تر می‌شود.

سوال: یعنی طبق آمار شما ما تا الان کسی را نداریم، ۱۵۲ درصد

فرزین: نه کسانی که آمدند ثبت نام کردند، ما طبق قانون تا پایان سال باید ۲۰۰ همت وام ازدواج و فرزندآوری بپردازیم، ما تا الان ۱۶۴ همت فقط ازدواج پرداختیم یعنی ۵۲ درصد از تکلیفمان در ازدواج جلوتریم به ۴۹۰ هزار نفر پرداختیم، به دلیل این که من ۵۰ همت از ذخیره قانونی بانک‌ها را کم کردم و به آن‌ها گفتیم وام ازدواج بدهید که صف را کوتاه کنیم.

سوال: ولی همچنان در صف هستند.

فرزین: بله عرض کردم اجازه دهید اول عملکرد را بگویم، وام فرزندآوری تا به حال ۳۵ همت به ۴۳۵ هزار نفر دادیم یعنی درصد تحقق هم ۱۰۲ درصد است دو درصد این جا هم از برنامه از عددی که قرار بوده بپردازیم جلوتریم، اما همین الان ۴۸۰ هزار نفر در صف هستند در ازدواج، در فرزندآوری هم تقریبا یک عددی همین حدود در صف هستند.

سوال: که قطعا اضافه‌تر می‌شوند.

فرزین: حالا قاعدتا هرچه زمان جلوتر برود اضافه‌تر می‌شود، حالا برای این که آن‌ها را بپردازیم ما ۱۹۰ همت دیگر دوباره باید منابع بپردازیم یعنی ۱۹۱ همت باید بپردازیم، عددی که امسال در بودجه دیده شده امسال فکر می‌کنم در بودجه هنوز البته بودجه باید برود مجمع و مصوب شود فکر می‌کنم وام ازدواج را همین عدد را افزایش ندادند ولی وام فرزندآوری را فکر کنم یک مقدار افزایش دادند بنابراین ما انشاالله حالا این‌ها را که داریم می‌پردازیم قطعا عرض کردم این عدد را تلاش می‌کنیم کاهش یابد سال دیگر هم براساس آن چه که در قانون دیده شده پرداخت خواهیم کرد ولی من این را پارسال عرض کردم بالاخره ما براساس آن منابع قرض الحسنه که داریم می‌توانیم بپردازیم درست است که من بانک مرکزی آمدم ۵۰ همت از ذخیره قانونی کاهش دادم ولی حواسمان باشد من وقتی این کار را کردم نقدینگی افزایش پیدا می‌کند بنابراین ما قانون را حتما اجرا خواهیم کرد الان هم آن چیزی که قانون گفته به ما، از آن جلوتریم.

سوال: چندوقت پیش خبری منتشر شد مبنی بر اتصال سیستم بانکی ایران و روسیه، می‌خواهیم جزئیات بیشتر خبر را از شما بگیریم و این که مثلا در کشور‌های پرمسافری مثل عراق و ترکیه چه اقداماتی صورت گرفته برای این که این اتفاق مناسب در سیستم بانکی اتفاق بیفتد؟

فرزین: در مورد عراق و ترکیه موضوع متفاوت است با روسیه، شبکه بانکی مان را ما می‌توانیم به روسیه وصل کنیم می‌توانیم شبکه کارتمان را هم وصل کنیم توافق کردیم عضو بریکس هستیم جفتمان با هم توافق کردیم بعد از یک سال کار بهم وصل کردیم ولی در مورد ترکیه اجازه دهید من روی آنتن خیلی مطالب را نگویم در مورد ترکیه تلاش کردیم ولی هنوز امکان پذیر نبوده که بتوانیم شبکه کارتی مان را بهم وصل کنیم الان به این فکر افتادیم که بتوانیم کارت‌هایی را برای مسافرین ایرانی و گردشگران ایرانی که به ترکیه می‌روند کارت‌هایی داشته باشیم که از طریق این کارتها، البته این کار را باید بخش خصوصی انجام دهد ما در بانک مرکزی نمی‌توانیم ولی داریم صحبت می‌کنیم ولی این که بتوانیم مثلا به ترکیه یا حتی عراق شبکه کارتی مان را وصل کنیم الان امکان پذیر نیست به دلایلی امکان پذیر نیست ولی در روسیه امکان پذیر بود این کار را انجام دادیم، تلاش می‌کنیم اگر این تلاش محقق نشود قاعدتا باید برویم سراغ این که از طریق کارت‌های بانکی که در اختیار افراد می‌گذاریم استفاده کنیم ولی در مورد روسیه واقعا ما به یک پیوند کامل رسیدیم هم بانک هایمان با هم کار میکنند روابط کارگذاری دارند و هم شبکه کارتی مان وصل شده و هم‌ای تی‌ام هایمان و هم کاملا هم پروژه داریم و پروژه اش هم دارد پیشرفت می‌کند و با آن جلو می‌رویم، اما در مورد ترکیه و عراق این شرایط تا به حال امکان پذیر نبوده امیدواریم در آینده بتوانیم چنین شرایطی را ایجاد کنیم.

سوال: الان آخرین وضعیت سیاست‌های پولی ما چگونه است و بانک مرکزی چقدر در اهداف خودش در موضوع پایه پولی، نرخ رشد نقدینگی توانسته اهداف خودش را محقق کند.

فرزین: شما حتما حضور ذهن دارید، پارسال هدف گذاری کردیم که نرخ رشد نقدینگی کشور را به ۲۵ درصد برسانیم ابتدای سال هم اعلام کردیم خوشبختانه در پایان سال به ۲۴ و دو دهم یا سه دهم درصد رسید یعنی تقریبا نزدیک به هدف شدیم و جلوی رشد پول را گرفتیم البته خیلی هم جلوی رشد پول را گرفتن خوب نیست به دلیل این که می‌تواند انسداد پولی ایجاد کند بنابراین این که چقدر این را تنظیم کنیم بستگی به شرایط اقتصادی کشور هم دارد امسال هم مجددا از ابتدای سال اعلام کردیم که این نرخ رشد را به ۲۵ درصد در کانال ۲۵ درصد حفظ خواهیم کرد ولی متاسفانه می‌بینید ما ۵-۶ ماه است دائما شوک‌های مختلفی داریم که اتفاقات ویژه‌ای در اقتصاد کشور افتاده که عموم آن‌ها هم غیرقابل پیش بینی بود و ما برای این که این انسداد پولی به وجود نیاید، چون در بخش‌هایی می‌دیدیم که مشکل نقدینگی دارند یک مقدار محدوده را کاهش دادیم تا حدودا یک ماه پیش نرخ رشد نقدینگی ما به ۲۸ و شش دهم درصد رسید ما مجددا با عملیات بازار باز که شروع کردیم نرخ رشد را پایین آوردیم آخرین عددی که من گرفته رسیده به ۲۸ و یک دهم درصد، نرخ رشد پایه پولی هم در عموم سال‌ها در این چند سال اخیر عموما بالای ۴۰ درصد بود آخرین عددی که خدمتتان عرض کنم زیر ۲۱ درصد است یعنی حدود بیست ممیز چهار دهم یا پنج دهم درصد است نرخ رشد پایه پولی، بنابراین ما بر پول مسلط شدیم داریم پول را کنترل می‌کنیم خیلی نگران آن نیستیم البته ما نگران این هستیم که انسداد پولی به وجود نیاید به همین دلیل سیاست جدیدی که اتخاذ کردیم برای این که صنعت دچار مشکل نشود یک بسته ۲۵۰ همتی را پذیرفتیم که کمک کنیم، ۲۰۰ همت برای صنعت، ۵۰ همت برای کشاورزی و حتی برای صنعت نفت هم بسته‌های ارزی و ریالی دیدیم آن را هم در حال عملیات هستیم انشاالله به زودی شروع می‌کنیم برای این که بتوانیم یک تامین مالی مناسبی را برای صنعت هم داشته باشیم.

سوال: جمع بندی کوتاه بفرمائید.

فرزین: واقعا آن چیزی که الان ما برای کشور دیدیم هم در حوزه ارز و هم در حوزه ریال امیدواریم که بتوانیم با همکاری تجار، فعالان اقتصادی، بانک‌ها برنامه هایمان را به خوبی اجرا کنیم ما خیلی نگران آینده نیستیم امیدواریم که افرادی که دائما فضای روانی جامعه را برهم می‌زنند و دائما اضطراب در بازار به وجود می‌آورند به این موضوع توجه کنند که بانک مرکزی با اقتدار کامل سیاست هایش را پیش خواهد برد به ویژه سیاست ارزی اش را و در این زمینه هم جای هیچ نگرانی نیست.