ماهواره بر سیمرغ، برای اولین بار سنگین ترین محموله فضایی ایران را با موفقیت در مدار قرار داد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقای محرم غیاثوند رئیس گروه فضایی صنایع الکترونیک ایران و آقای سید احمد حسینی مونس سخنگوی فضایی وزارت دفاع با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری به پرسش ها درباره پرتاب «فخر یک» و «سامان یک» به فضا با سیمرغ ایرانی پاسخ دادند.
مجری: بزرگترین و سنگینترین محموله فضایی ایران با موفقیت به فضا پرتاب و در مدار قرار گرفت. ایران با این پرتاب نصاب جدیدی در وزن محمولههای فضایی را ثبت کرد. در این پرتاب، بلوک انتقال مداری سامان ۱ و ماهواره فخر ۱ با ماهواره بر سیمرغ در مدار تزریق شدند. بلوک انتقال مداری سامان ۱، یک گام عملیاتی برای انتقال ماهواره به مدارهای ارتفاع بالا محسوب میشود.
سوال: در خصوص پرتاب فخر ۱ و سامانه ۱ با سیمرغ ایرانی به فضا در ابتدا گفتگو میکنم با ریاست محترم سازمان فضایی ایران و معاون محترم وزیر جناب آقای دکتر سالاریه آقای دکتر از آخرین وضع پرتاب برای ما بفرمایید الان سیگنالی دریافت کردهاید؟
سالاریه: بله امروز یک روز تاریخی و به یاد ماندنی برای صنعت فضایی ایران بود که ماهواره بر سیمرغ یکی از سنگینترین محمولهها را در مدار قرار بدهد که یکی از این محمولهها به نوعی محموله اصلی بلوک انتقال مداری سامان یک است، بلوک انتقال مداری سامان ۱ نقش بسیار ویژه و مهم برای سازمان فضایی باز میکند و کلاً بلوکهای انتقال مداری برای انتقال ماهوارهها به مدار بالا استفاده می شوند و همچنین قرار دادن چندین ماهواره در نقاط مختلف مداری که اولین تست مداری این بلوک در کشور انجام گرفت و البته این تست طی روزهای آتی تکمیل میشود ما در حال حاضر ارتباط با بلوک را داریم ارتباط دوسویه برقرار است، سیستمهای مختلف مربوط به این بلوک توسط پژوهشگاه فضای ایران ذیل وزارت ارتباطات توسعه پیدا کرده رجیسترهای مختلفش تست شده تا این لحظه و البته در ردههایی که ما در پیش رو خواهیم داشت به تدریج این تستهای ما تکمیل میشود ما در گام اول باید کار پایدارسازی بلوک را انجام میدادیم که این انجام شده در مرحله بعدی باید نشانه روی بلوک انجام شود و به گونهای که بلوک در جهت و در مسیر مناسب در فضا نشانهگیری شود و بعد از آن مانورهای مربوط به انتقال مداری صورت میگیرد که به طور خلاصه شامل مانور ایجاد چرخش یا در واقع اسپیم و بعد از آن روشن شدن موتور اصلی و انتقال مداری به مدار بالا و مجدداً پایدارسازی بلوک است در این عملیات در این تست در واقع نیت اصلی ما عملکرد سیستمهای مختلف الگوریتمهای مختلف و در واقع بخشهای مختلف طراحی شده برای بلوک هست و با این تستها در صورتی که همه تستها با موفقیت انجام شوند، ما هم آمادگی خواهیم داشت که از این بلوک برای انتقال ماهواره استفاده کنیم، لازم است تاکید کنم که ما الان ماهوارهای روی بلوک نداریم و عمدتاً عملکرد بلوک برای ما ملاک و تست است و به محض اثبات عملکرد و اصلاح طراحیها در صورتی که نیاز باشد این پتانسیل وجود خواهد داشت در گذشته در سال ۱۴۰۱ یک بار عملیات زیرمداری این بلوک به همراهی دوستانمان در وزارت دفاع همکار عزیزمان آقای مونس که امروز هم مهمان برنامه شما هستند انجام گرفت و این در واقع تست بعدی تست مداری بود که امروز صورت گرفت و یک فرایندی هست که چندین روز طول میکشد تا تثبیت کامل بلوک و الان شرایط شرایط خوبی است که این شرایط خوب امیدواریم که ادامه پیدا کند یکی از بزرگترین دستاوردهای صنعت فضایی در کشور با این اتفاق بزرگ تکمیل شود من مجدداً این اتفاق بزرگ را برای همکارانمان هم متخصصانمان و هم در مجموع وزارت ارتباطات پژوهشگاه فضایی و هم در بخشهای خصوصی که با ما همکاری دارند همکاران ما در مجموعه وزارت دفاع علی الخصوص صنایع هوا و فضای وزارت دفاع تبریک عرض میکنم که موفقیتها مستدام باشد.
سوال: آقای دکتر مشخص است که کی به آن مسیر ۷۰۰۰ کیلومتری میرسد؟
سالاریه: ببینید ما در رده های متوالی که الان داریم در ایران قاعدتاً باید تا فردا بعد از ظهر تستهایمان را به اتمام برسانیم و بعد از آن باید منتظر باشیم تا وضعیت مداری را تثبیت شده داشته باشیم که به تدریج اطلاع رسانی میشود یعنی ما از همین امشب که خدمت دوستان به صورت تلفنی هستیم اطلاع رسانیهای مربوط را انجام میدهیم مراحل مختلف را و به محض اینکه مانور را انجام بدهیم اونها را هم سعی میکنیم که اطلاع رسانی به موقع داشته باشیم بعد از اینکه نتیجه مشخص و شفاف شد که مانور به نحو احسن انجام شده اطلاع رسانی انجام میدهیم قاعدتاً تا به تدریج دوستانی که علاقه مند هستند به این حوزه اگر دنبال بکنند اخبار فضایی را ما سعی میکنیم که این اطلاعات را تا فردا بعد از ظهر اندک اندک در اختیار دوستان بگذاریم و البته عملکرد نهایی معمولا چندین روز بعد نهایی و تصویب میشود و مشخص میشود و آن هم اطلاع رسانی خواهیم کرد.
سوال:خیلی ممنونیم از شما جناب آقای سالاریه آقای دکتر حسینی بفرمایید این ماهواره بر سیمرغ محموله ۳۰۰ کیلویی را همانطور که از ابتدا عرض کردیم در مدار قرار داده این ماهواره بر قابلیت حمل همین میزان را دارد یا ممکن است بیش از این هم بتواند حمل کند؟
حسینی: ماهواره بر سیمرغ که به نوعی نسل دوم ماهوارهبرهای سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع هست بعد از ماهواره بر سفیر که به نوعی گشاینده مسیر پرتابهای بومی کشور بود از سال ۸۷ پرتابهای متعددی را انجام داد ما سوئیچ کردیم در واقع آمدیم روی ماهواره بر سیمرغ که توانمندی بالاتری نسبت به سفیر داشت حدود ۵ برابر وزن محموله را بالاتر آورد مسیر توسعه را ماهواره بر سیمرغ همانطور که در گزارش بود گام به گام سپری کرد سال گذشته بهمن ماه ما توانستیم سه ماهواره را به صورت همزمان در مدار قرار بدهیم و رکورد قابل توجهی ثبت شد اتفاقی که امروز افتاد و در واقع نصاب جدیدی که ثبت شد همانطور که فرمودید وزن محمولهها بود ما برای اولین بار یک محموله ۳۰۰ کیلوگرمی را توانستیم در مدار قرار بدهیم و این هنوز سقف قابلیت سیمرغ نیست سوالی که فرمودید ما در همین پرتاب در واقع هنوز جای رزرو داشتیم.
سوال: یعنی امکان وزن بیشتر را هم داشت؟
حسینی: بله تا حدود ۷۰ تا ۸۰ کیلو بالاتر هم قابلیت در همه پرتاب وجود داشت برای این مدار در پرتابهای بعدی قابلیت سیمرغ تا حدود ۵۰۰ کیلوگرم هم برای مدارات تا ۵۰۰ کیلومتری قابلیت ارتقا دارد قاعدتاً وقتی وزن به این اعداد و ارقام ارتقاء پیدا میکند صورت نیست که ما یک ماهواره را بخواهیم پرتاب کنیم و معمولاً چندین ماهواره با همدیگر پرتاب میشوند که اینها ممکن است به صورت همزمان در یک مدار قرار بگیرند و یا به روشهای مختلف که یکی از روشهایی که مرسوم هست استفاده از بلوکهای انتقال مداری در ارتفاعات مختلف تزریق شوند که حالا در خود مجموعه وزارت دفاع موضوع پرتابگر و بلوک انتقال مداری در سازمان صنایع هوا و فضا دارد توسعه داده میشود و به جز بلوک انتقال مداری سامان که یک بلوک با استفاده از پیشرانه سوخت جامد هست که در مجموعه پژوهشگاه فضایی وزارت ارتباطات توسعه داده شده در سازمان صنایع هوا و فضا بلوکهای انتقال مداری با استفاده از تکنولوژی سوخت مایع دارد توسعه داده میشود بلوک کاشف و بلوک افلاک دو تا بلوک است که در اردرهای وزنی مختلف دارند توسعه داده میشوند و به مرور اینها به مرحله عملیاتیسازی میرسد و این وزن بالایی که ماهوارهبر سیمرغ دارد در کنار بلوکهای انتقال مداری میتواند به منظومه سازی و کاربردهای متعدد فضایی که مد نظر کشور باشد انشاالله کمک بکند.
سوال: آقای دکتر شما الان اشاره کردید به موضوع سیستم رانش موتور شان و سیستم هدایت ماهواره بر سوخت مایع اگر تغییری کرده بفرمایید و اینکه حالا چقدر و چند تا ماهواره را میتواند پرتاب بکند؟
حسینی: ببینید ما در خصوص سیستم پیشرانش عرض کردم از سوخت مایع داریم استفاده میکنیم و ماهواره بر مرحلهای اولین نسخه ماهوارهبرهای ما ماهواره بر سفیر بود که نیروی پیشرانش مرحله اولش حدود ۳۵ تن بود در ماهواره بر سیمرغ این به ۱۴۴ تن ارتقا پیدا کرده یعنی نیروی پیشرانش مرحله اول ما ۱۴۴ تن است و مرحله دوم از یک نیروی پیشرانش حدود هفت تن استفاده میکند زمان پرواز مرحله اول حدود ۱۰۵ ثانیه است و مرحله دوم بسته به نوع تنظیم و نوع درخواستی که ماهوارهها داشته باشند از ۳۴۰ ثانیه تا ۴۰۰ ثانیه قابل تنظیم هست و این مراحل مطابق نقشه راه و طرح ریزی راهبردی که در حوزه فضایی وجود دارد در واقع ما آمدهایم تمام بازیگران صنعت فضایی که شامل وزارت دفاع که حوزههای مختلف را در حوزه پرتاب و ماهواره دارد کار میکند که حالا آقای دکتر غیاثوند در خصوص ماهوارهها بیشتر توضیح میدهند و مجموعه سازمان فضایی وزارت ارتباطات و دانشگاهها و شرکتهای دانش بنیان.
سوال: و حتی بخش خصوصی هم در این مدت خبر داشتیم که آمدهاند پای کار؟
حسینی: بله مشارکت بسیار زیادی دارند مجموعه این صنعت با همدیگر در قالب یک برنامه ۱۰ ساله برنامهشان مدون شده و مصوب شده و تمام گامهایی که دارد برداشته میشود بر مبنای این برنامه مصوب است و به صورت پیوسته دارد ادامه پیدا میکند من حالا در ادامه به موقعش راجع به نسخههای بعدی ماهواره بر هم خدمتتان توضیح میدهم.
سوال: خیلی ممنون از شما آقای دکتر غیاثوند بفرمایید که صایران شرکت صنایع الکترونیکی ایران الان در خصوص صنایع فضایی و ماهواره چه کارهایی انجام داده و افقش چیست در این خصوص حبت بفرمایید؟
غیاثوند: همانطور که مطلع هستید شرکت صنایع الکترونیکی ایران وابسته به وزارت دفاع است و یک سابقه ۲۵ ساله در توسعه فناوری فضایی دارد و به نوعی جز پیشرانهای توسعه فناوری فضایی در کشور بوده و الان هم به عنوان یک بازوی توسعه صنعتی در خدمت سازمان فضایی ایران هستش ما اولین ماهوارهای که شرکت صنایع الکترونیکی ایران ساخت و پرتاب کرد با موفقیت در مدار قرار گرفت ماهواره ملی امید هست که در واقع ایران را وارد چرخه فضایی کرد و بعد از آن هم با ساخت ماهوارههای متعدد در سکوهای متفاوت سعی کرده که این فناوری را توسعه بدهد و یک دریچهای را به سمت توسعه صنعت فضایی کشور باز کند تا الان با این ماهواره فخر ۱ که امروز با موفقیت پرتاب شد ۱۷ ماهواره توسط شرکت صنایع الکترونیکی ایران در سکوهای نانو ماهواره میکرو ماهواره و مینی ماهواره در واقع ساخته شده و پرتاب شده و بر اساس آن چیزی که سازمان فضایی ایران در برنامه ۱۰ ساله دیده تکلیف برنامه هست و توافقاتی که انجام شده ما در همین سه تا حوزه برنامههایی را داریم در حوزه سنجش از دور پایش طیف الکترومغناطیسی و مخابرات باند باریک و موقعیت یابی که حالا در اثنای کار خدمتتان توضیح خواهم داد.
سوال: آقای دکتر در خصوص این ویژگیهای ماهوارههایی که در حال ساخت دارید برای ارتش هم بفرمایید؟
غیاثوند: بله این ماهواره فخر ۱ که اولین ماهوارهای هست که به سفارش ارتش جمهوری اسلامی ایران ساختهایم و آماده کردهایم در دسته نانو ماهوارهها قرار میگیرد در واقع یک ماهواره سه واحدی است حالا به سی یو معروف هستند، اینها ابعادشان ۱۰ سانت در ۱۰ سانت در ۳۰ سانت هست.
سوال خیلی کوچیک هستند اینها کوچکتر از اینها هم هست؟
غیاثوند: جزء ماهوارههای کوچک حساب میشوند کوچکتر از اینها هم داریم بین یک کیلو تا ۱۰ کیلوگرم را نانو ماهواره معمولاً نامیده میشود بین ۱۰ تا ۱۰۰ کیلو را میکرو ماهواره مینامیم بین ۱۰۰ کیلو تا ۵۰۰ کیلو هم مینی ماهواره هست و البته بالای ۵۰۰ هم ماهوارههای سنگینتر هست آن چیزی که در برنامه هست فعلاً در این حوزههایی که عرض کردم سنجش از دور و تصویربرداری و پایش طیف و مخابرات باند باریک همین سه تا سکو کفایت میکند، اولین کاری که عرض کردم انجام دادیم این ماهواره فخر یک بنا به برنامهای هست که ارتش جمهوری اسلامی در همان چهارچوب برنامه کلان برای خودش در حوزه فضایی دارد توسعه منظومههای مخابراتی منظومه ماهوارههای مخابراتی باند باریک هست که استفادههای ارتباطی برای بخشهای دفاعی و غیرانتفاعی میتواند داشته باشد.
سوال: تحقیقاتی هستند بیشتر این ماهوارهها؟
غیاثوند: ببینید منظومههای مکعبی به عنوان ماهوارههای کاربردی میتوانند استفاده شوند ماهواره فخری یک یک ماهوارهای است که توسعه فناوری و کلیدی مورد نیاز در آن منظومهها را در واقع بر عهده داشته با آن ماموریت وارد میدان شده و این نکته را هم عرض کنم ماهواره به پاسداشت خدمات شهید دکتر محسن فخری زاده فخر یک نامیده شده و امیدواریم به برکت نام ایشان هم این منظومهها به زودی آماده به کار شوند و خدمات برسانند.
سوال: در خصوص منظومه سازی شهید سلیمانی هم حتماً بیشتر از شما خواهم پرسید نامگذاری این دستاوردهای مهم ملی به نام قهرمانان ملی حتماً یک اتفاق ارزشمند است که خدا قوت میگوییم به شما و همه بانیانی که این مسئله را دارند رقم میزنند آقای دکتر حسینی در خصوص ماهواره بر ذوالجناح برای ما بفرمایید چه خبر از آن و همینطور در مورد سریع که حالا چه ویژگیهایی دارد و از کجا قرار است تست شود از چابهار از سمنان حالا در این زمینه هم اطلاعاتی را که امکانش هست بفرمایید؟
حسینی: من اگر اجازه بدهید قبل از اینکه پاسخ فرمایش شما را بگویم اشارهای کنم به نقش پرتاب در زنجیره صنعت فضایی ببینید شاید کشورهای زیادی ماهواره دارند که خودشان سازنده ماهواره نیستند و ساخت و پرتاب ماهواره را به کشورهای صاحب فناوری میسپارند تعداد زیادی شاید بیش از ۴۰ تا ۵۰ کشور هم سازنده ماهواره هستند کشورهایی که خودشان میتوانند ماهواره.
سوال: آقای دکتر میخواهید شما یک مقدار آب بنوشید تا شما استراحت میکنید من یک سوال از آقای دکتر غیاثوند بپرسم آقای دکتر درباره ماهواره چمران برایمان توضیح میدهید؟
غیاثوند: اگر اجازه بدهید من ابتدا راجع به خود فخر یک و آخرین وضعیتش یک توضیح بدهم فکر میکنم برای بینندگانتان جالب باشد و بعد انشاالله به چمران هم میپردازیم ماهواره فخر یک توسط صاایران و با مشارکت دانشگاه صنعتی مالک اشتر و بخشی از شرکتهای دانش بنیان طراحی و ساخت شده و اغلب زیر سامانههایی که در این ماهوارههای مکعبی یا نانو ماهوارهها ما استفاده کردیم حالا ۸۰ درصدشان در مقیاس نانو ماهوارهها توسط شرکتهای دانش بنیان اخیراً توسعه داده شده و خوب هدف اصلی ما این بود که این زیر سامانهها ارزیابی عملکردی ازشون در فضا و شرایط اقلیم متفاوت فضا در واقع صورت بگیرد خب این کار را عرض کردم به سفارش ارتش جمهوری اسلامی ایران انجام دادیم که بتوانیم این کار را به سفارش ارتش جمهوری اسلامی ایران انجام دادیم که در سامانههای آتی از این زیرسامانهها استفاده کند، از همان لحظه اول ما دریافت دادههای سلامت ماهواره را داشتیم و توانستیم فرمانهایی به ماهواره صادر کنیم. در طول روز در مدار چهار -پنج تا گذر خوب از ماهواره داشتیم، صبح در مرکز کنترل ماهواره بودم که یک گذر دیگر را طی کردیم و تا دو ساعت دیگر یک گذر دیگر داریم. تا الان وضعیت ماهواره تثبیت شده است و به سمت نشانه روی خواهیم رفت و ماهواره را ظرف روزهای آتی کنترل خواهیم کرد.
این خودش رکورد است و هم در چمران یک و ماهواره فخر یک ظرف یک روز ماهواره را تثبیت کنیم و آماده ماموریت کنیم، ماهواره فخر یک بعضی از زیرسامانهها مثل سیستم مدیریت توان انرِژی، یارانه مرکزی، کنترل وضعیت و مخابرات و موارد مشابه این زیرسامانهها برای اولین بار در مقیاس نانو ماهواره در ماهواره فخر یک به کار گرفته شده است و همه عملکرد مثبتی از خودشان نشان داده است و دستاورد بزرگی برای بخش دانش بنیان است که ما هم به دوستان عزیزمان شرکتهایی که همکاری کردند در این حوزه تبریک عرض میکنیم. بابی باز شده است که دوستان برای کارهای بعدی به صورت جدیتر فعالیت کنند و ما میگوییم تاریخچه فضایی پیدا کرده است، چمران سه ماه پیش پرتاب شد و همت برادران مان در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و پرتاب گر قائم صد ۲۴ شهریور پرتاب شد، که یک میکرو ماهواره است که در وزن شصت کیلو در دسته میکرو ماهوارهها جا میگیرد و در همان روزهای اول ماهوارهها عملیاتی شد و چند دسته مانوری که برای آن تعریف شد و خبرش اطلاع رسانی شد و مانور تغییر ارتفاع که ماهواره از یک ارتفاع به ارتفاع بالاتر یا پایینتر برود که برای ماهواره عملیاتی نیاز ضروری است.
سوال: علت خاصی است که با ماهواره بر سپاه پرتاب شد؟
غیاثوند: با توجه به ابعاد و وزن ماهواره پرتاب گر قائم صد مناسب این ماهواره بود و ماهواره سیمرغ سیصد کیلو پرتاب کردیم امروز با موفقیت، ماهواره چمران شصت کیلویی بود و طبق برنامه سازمان فضایی که باید آن پرتاب را در آن زمان و با آن شرایط انجام میدادیم. بعد هم تغییر فاز اتفاق افتاد که وقتی منظومهای ماهوارهای بسازید باید ماهواره را از هم فاصله داده و آرایش خاصی را ایجاد کنید و روی زمین یک زمانبندی ماهوارهها داشته باشند که نیاز به سامانههای پیشرانش سبک و چابک که این اتفاق رقم زدیم و در نهایت ماهواره چمران یک به عنوان یک ماموریت تکمیلی یا ماموریت جذابی برای آن تعریف شده بود که باید به تغییرات مداری و تغییرات فازی که برای آن اتفاق افتاده است فاصله گرفته و برگرداند به بدنه ماهواره قائم صد که یک کار پرچالشی است، به اسم ملاقات مداری معمولا به آن توی بحثهای علمی گفته میشود و ما توانستیم در یازدهم آبان ماهواره چمران یک را نزدیک کنیم به ماهواره بر قائم صد با اختلاف فاز کمتر از ۵ صدم درجه در حد دو سه کیلومتر فاصله داشتیم. البته در برنامههای بعد به اختلافات کمتر از این خواهیم رسید و کمتر به اهداف فضایی مشابه خواهیم رسید.
سوال: آقای پایداری خدا قوت شما تا الان چند تا پرتاب را تست زیرمداری را تجربه کردید از جمله ماهواره بر سیمرغ و ذوالجناح، این تفاوت را بفرمایید و امروز که شما حضور داشتید از حس و حالش و آن چه که گزارشهای شما را در بخشهای مختلف خبری دیدیم، آن چه در گزارش از حس و حال این اتفاق مهم و ارزشمند بیان نکرده باشید، الان بفرمایید؟
پایداری: در قیاس ماهواره برها یک سری فاکتورهای مشخص وجود دارد که برای ارزیابی شان بررسی میشود، مثل نوع پیشران، وزن ماهواره بر، نوع سوخت و قدرت حمل محموله که اینها تعیین میکند که ذوالجناح چه ماهوارهای هست و با چه ویژگیهایی، ولی نکته اصلی این است که یک ماهواره بر چه محموله و با چه وزنی را در چه شعاعی میتواند تزریق به فضا کند، در این بحث قیاس ماهواره برهاست. ولی در بحث پوشش خبری پرتابها، نکته مهم این است که وقتی شما برای اولین بار به منطقهای میروید که ماهواره برها پرتاب میشوند چند تا نکته قابل توجه است، بحث جغرافیای محیط است که جغرافیا منطقا باید از شهرها دور باشد، این دوربودن قابل توجه است و کار دانشمندان و نخبگان در بحث ترددشان، دوری شان از خانواده قابل توجه است که کار سخت است برای آنها. نکته دوم بحث جوان گرایی نخبگان است که وقتی وارد فضایی میشوید که اتاق مانیتورینگ شان است، اتاق کنترل است با تعداد بسیار زیادی با دانشمندان و نخبگانی که غالبا جوان هستند، بالای ۸۰ – ۹۰ درصد جوانهایی هستند که کار ساخت، هدایت و طراحی را برعهده دارند، بحث طراحی، ساخت، تست و پرتاب و تست کاملا بومی است که این جوان گرا بودن خیلی به چشم میآید. در جمعی که وارد میشویم. نکته سوم بحث احساس مسئولیتی است که این جوانها دارند، در ساعات اولیه بامداد وقتی پرتاب شد، به قدری استرس داشتند این نخبگان عزیز کشورمان که من حس کردم اینها نگران بچه شان یا یکی از اعضای خانواده شان هستند، تا وقتی که محموله با سرعت خاص خودش رسید و به قدری خوشحال شدند و تبریک میگفتند و توسلاتی که به حضرت زهرا شدند و دعای توسل خواندند و متاسفانه شرایط به لحاظ ملاحظات امنیتی هیچ وقت به تصویر کشیده نمیشود. نکته بعد دوری از خانواده است که غالبا بیست یا سی روز از خانواده شان دور هستند، خیلی از مواقع خانواده مطلع نیست که اینها کارشان چیست، این موارد را نمیتوانیم به تصویر بکشیم و محدودیت داریم و همیشه دوست دارم به نحوی یک جایی بازگو شود و بتوانیم مصاحبه کنیم. سختیهایی دارد پوشش خبری این اتفاقات ولی جذابیتهایی هم دارد.
سوال: خداقوت به همه دانشمندان عزیزی که خیلیهای شان در گمنامی مشغول تلاش هستند از جمله دانشمندان گمنام وزارت دفاع و سازمان فضایی ایران و شرکتهای دانش بنیان و هر عزیزی که قلبش برای ایران عزیز اسلامی میتپد. آقای دکتر این گرفتگی صدا نشان میدهد که شما روزها و شبهای سختی را گذاشتید و خستگی که با شیرینی این پرتابها کام شما و همه مردم را شیرین کرده باشد. در خصوص کشورهایی که این توانمندی را دارند میفرمودید، الان غیر از کشورهای نام برده شده که یازده کشور که این فناوریها را دارند، ایران میتواند به برخی کشورها مشاوره و پشتیبانی هم بدهد، درست است؟
حسینی: میخواستم نقش کلیدی فناوری پرتاب را عرض کنم، خیلی از کشورها ماهواره دارند، یک تعداد کمتری حدود ۴۰-۵۰ تا کشور خودشان ماهواره میسازند، الان یازده کشور است که میتواند خودش با توانمندی داخلی پرتاب انجام دهد، ما نهمین کشور هستیم که به این باشگاه پیوستیم و این فناوری پرتاب میشود زنجیره کلیدی که اگر کشوری این زنجیره را نداشته باشد در شرایطی اگر کشورهای ساخت فناوری اذیت کرده و کمک نکنند عملا تمام زحمات بقیه صنعت فضایی کشور روی زمین میماند. تمام زحمتی که برای ساخت ماهواره وقتی به ثمر مینشیند که در فضا قرار گرفته و به حول و قوه الهی این توانمندی با یک ضریب بسیار خوبی در کشور بومی سازی شده است و مجموعه وزارت دفاع و سازمان هوا – فضا از بیست سال پیش متمرکز شده و گام به گام جلو آمده و تثبیت شده است.
سوال: راجع به سریر و ذوالجناح؟
حسینی: دو تا پرتاب تحقیقاتی ذوالجناح داشته است و ادامه مسیر تکاملش طی میشود و در همه پرتاب گرها این طور است که یک سری پرتاب تحقیقاتی خواهیم داشت، عدم قطعیت سپری شده و خیلی از آزمایشگاهی که کشورهای صاحب فناوری دارند عملا در اختیار نداریم و با هیچ دانشگاهی در سطح بین المللی این دانش را در اختیار ما بگذارد و صنعتی که بخواهیم این تکنولوژی از آن بگیریم در اختیار نداریم و کاملا براساس توانمندی دانشمندان گمنام و با انگیزه بالا کار میکنند و براساس این دانش بومی و فرصت تست و تکرار و تجربه به این دانشمندان داده شود کمااین که در سیمرغ این اتفاق به خوبی افتاد و الان به یک تثبیت خیلی خوبی رسیده است و ان شاءالله برای سریر و ذوالجناح این طی خواهد شد که ذوالجناح دو تا پرتاب موفق داشته و سریر مراحل توسعه فناوری از طی میکند و با حمایتی که دولت محترم بکند و دکتر سالاریه بیاید قراردادش را با ما منعقد کند که در یک بازه زمانی کم این ماهواره بر را به پرتاب برسانیم، سریر نسبت به سیمرغ ارتقای قابل توجه خواهد داشت، این وزن ۳۰۰ کیلویی که امروز پرتاب شد ما به سریر برسیم تا حدود هزار و سیصد کیلوگرم ارتقا میکند.
سوال: بیش از چهار برابر
حسینی: بله، یک گام اساسی خواهد بود که ما به سمت مدار زمین آهنگ و سی و شش هزار کیلومتری حرکت کنیم که لازمه بلوغ در صنعت فضایی کشور است که این قدمها را با قوت پشت سرهم طی کنیم و دانشمندانی که در این حوزه فعالیت میکنند چیزی نمیخواهند الا این حمایت و منابع مورد نیاز دراین حوزه که اختصاص داده شود.
سوال: چند روز پیش ایلان ماسک پستی در فضای مجازی گذاشته بود، در بین ماهواره اسم ماهواره بر سفیر ایرانی آورده بود، چه شد که سفیر ایرانی نماد شد برای ورود به فضا؟
حسینی: سفیر در مقطعی توسعه داده شد که کسی باور نمیکردند که در مجموعه اسلامی این توانمندی وجود داشته باشد. فناوری پرتاب فضایی پیچیدگیهای زیادی دارد، فناوری پرتاب همه جای دنیاست که اوج علم و هنر مهندسی است. بیش از من این طور بگویم هیچ رشته فنی مهندسی در دانشگاه تدریس میشود که در فناوری پرتاب از آن استفاده میکنیم، از تمام مهندسان و متخصصان از یک پرتاب گر سفیر استفاده میشود، مهندس برق، مکانیک و شیمی و ابعاد مختلف مهندسی استفاده میشود و بیش از ده هزار قطعه در ماهواره بر است که استفاده میشود و دمای خروجی موتوری که ملاحظه کردید با حول و حوش سه هزار درجه سانتیگراد میرسد. ماهواره بری که دیدید در ثانیه حدود ششصد کیلوگرم سوخت مصرف میکند دبی مصرف سوخت در دقیقه است و سرعتهای بالا، دراین ماهواره بر در لحظه تزریق به سرعت هفت هزار و هفتصد و پنجاه و چهار متر بر ثانیه رسیدیم، در یک ثانیه بیش از هفت و هفت دهم کیلومتر طی میکند که به آن سرعتی میرسد که ماهوارههای دوستان را در فضا، اگر به این سرعت نرسیم ماهواره به مدار نمیرود، که پیچیدگی خاصی دارد و لبه علم و لبه فناوری است، یکی مثل آقای ایلان ماسک سفیر را، بعد میآییم مقایسه میکنیم، هر کشوری که اسم نمیبرم، به جز ابرقدرتهای روز دنیا، هر کشوری که به این فناوری دست پیدا کرده است با انتقال فناوری و کمک ابرقدرتها به این نقطه رسیده است، تنها کشوری که بدون هیچ کمکی از ابرقدرتها و صرفا با فناوری بومی توانسته است توسعه دهد که اولین بار ۱۴ بهمن ۸۷ ماهواره بر سفیر ماهواره امید را مدار قرار داد که به عنوان روز ملی فناوری فضایی نامگذاری شده است، سفیر نماد فناوری فضایی کشور قرارگرفت. هر کجای دنیا بخواهند بگویند که ایرانیها کی به فضا رسیدند از سفیر یاد میکنند و سیمرغ نسخه پیشرفتهتر سفیر است و سریر پیشرفتهتر از سیمرغ خواهد بود.
سوال: آقای دکتر غیاثوند در خصوص منظومه سازی شهید سلیمانی توضیح دهید و بحث اینترنت اشیاء و یا هر بحث دیگری؟
غیاثوند: چیزی که سازمان فضایی در برنامه فضایی ۱۰ ساله کشور در حوزه منظومهها و رسیدن به منظومههای مخابراتی، باندباریک و به خصوص اینترنت اشیا و موقعیت یابی و تصویربرداری برای پایشهای اولیه است. یک راهبرد خیلی خوبی را سازمان فضایی در پیش گرفته است که تشکر میکنیم با این که کنار هم هستیم خدمت آقای سالاریه در سازمان فضایی ولی به دلیل مشغله زیاد فرصت نمیکنیم، از دوستان سازمان و شخص آقای سالاریه به خاطر راهبردهای صحیحی که در پیش گرفتند تشکر میکنم. دو تا توسعه فناوری و توسعه فضایی در نظر گرفته شده است و بخش دانش بنیان و بخش خصوصی به اینها وصل شده است و فعالیت میکنند، پژوهشگاه فضایی به عنوان بازوی توسعه فناوری و شرکت صاایران به عنوان بازوی توسعه صنعتی خدمت میکند در این حوزه و کل چرخه سامانههای فضایی یک بخش پرتاب و یک بخش ماهواره است و یک بخش سامانههای پشتیبانی زمینی است، چهار نقطه مختلف در کشور سامانههای پشتیبانی زمینی وجود دارند که با ماهواره در تماس هستند که همه تجمیع میشوند در مرکز کنترل ماموریت که ماهواره کنترل یا فرمانهایی را صادر کند یا ماهواره را رصد کند، این توسعه فناوری و توسعه صنعتی با کمک شرکتهای خصوصی شکل میگیرد. منظومه شهید سلیمانی برای این کار بخش دانش بنیان و شرکتهای خصوصی در کنار این مجموعههای دولتی در کنار هم یک کاری را شروع کنند. همان راهبرد را در صاایران دنبال کردیم، چمران یک قبلا با همکاری بخش دانش بنیان برآمده از پژوهشگاه هوا فضا کار جلو رفت و همین موضوع فخر یک با بخش دانش بنیان برآمده از دانشگاه صنعتی مالک اشتر. ولی در حوزه منظومه شهید سلیمانی یک منظومه بسیار پیچیده و سنگینی در حوزه مخابرات باند باریک و اینترنت اشیاء است که اینترنت اشیاء که حسگرهای زمینی در حوزههای نیرو، نفت و گاز و تجاری که این حسگرها را با اینترنت متصل کرده و این حسگرها قابل کنترل باشد و دادهها را خوانده و فرمان هایی هم به آن حسگرها داده شود؛ که این به صورت کلی نگاه کنیم در دنیا با ماهوارهها امکان پذیرست، چون پوشش جهانی دارد و پوشش بین المللی را میتوانیم ایجاد کنیم. منظومه شهید سلیمانی گام اول منظومه مخابراتی باند باریک که متشکل از بیست تا ماهواره که سازمان فضایی به مناقصه گذاشت و شرکت صاایران با کمک چند شرکت دانش بنیان در این حوزه وارد شده و طراحیها انجام شده است و نمونه اولیه به عنوان هاتف یک پرتاب شد و زیرسامانهها در فخر یک استفاده شده است و نتایج خوبی گرفتیم در این ماهواره فخر یک که زیرسامانههای بومی نتیجه خیلی خوبی میدهند؛ که این زیرسامانهها در منظومه شهید سلیمانی به کار گرفته خواهد شد و منظومههای عملیاتی را به نوبه وارد مدار کنیم و خدمات اینترنت اشیا را به کشور بدهیم.
سوال: آقای دکتر حسینی که به همکاری با برخی از کشورها اشاره کردید در خصوص پرتابهای بین المللی که قرار است با ماهواره بر سیمرغ انجام شود بفرمایید؟
حسینی: با تثبیتی که اتفاق افتاد آمادگی وجود دارد که در کشورهای دوست و کشورهای منطقه و کشورهای مسلمان آمادگی داریم که خدمات پرتاب فضایی را ارائه دهیم، به این صورت چه در حوزه توسعه ماهواره و چه حوزه خدمات پرتاب و تزریق ماهوارهها در مدار، با توجه زنجیره فناوری ماهوارهای در کشور به خصوص در وزارت دفاع به لحاظ هزینه پرتاب با توجه به این که به صورت بومی این فناوری را توسعه دادیم کاملا هزینهها رقابتی است و قابلیت اطمینان مناسبی است و در پرتابهای گذشته بیمههای ملی کشورمان درگیر بیمه فضایی کردیم به عنوان به یک سرفصل ورود به یک کار اقتصادی در حوزه فضایی آمادگی بیمه پرتابها هم وجود دارد و در تراز فعالیتهای بین المللی الان اعلام میکنیم که این آمادگی وجود دارد که این ارتباط برقرار شود. یکی دو مورد مذاکره داشتیم که امیدواریم با هدایت مجموعه دیپلماسی کشور و وزارت خارجه و کمکی که سازمان فضایی میکند و تشکر میکنیم همین جا با همگرایی سازمان فضایی در حوزه فعالیت فضایی کشور ایجاد شده است که در آینده کشور عزیزمان ورود پیدا کند به خدمات بین المللی و همکاریهای بین المللی.