رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت : اگر پیش‌بینی‌های ما در قالب تبصره‌ها در مجلس تصویب شود سال آینده کسری بودجه نخواهیم داشت.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ آقای سید حمید پورمحمدی، رئیس سازمان برنامه و بودجه با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه خبر درباره جزئیات لایحه بودجه ۱۴۰۴ توضیحاتی را ارایه کردند.
مجری: امشب راجع به جزئیات لایحه بودجه ۱۴۰۴ می‌خواهیم صحبت کنیم می‌دانید که جناب آقای دکتر پزشکیان اولین لایحه بودجه دولتشان را که بودجه سال ۱۴۰۴ است تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد و در همین جلسه امروز اشاره کرد که در تدوین لایحه بودجه ۴ اصل از جمله دقت در اجرای برنامه قانون هفتم عدالت محوری و حمایت از محرومان تقویت بنیه دفاعی با توجه به شرایط منطقه‌ای و توجه به رشد اقتصادی و کاهش تورم ۴ اصلی است که در تنظیم بودجه ۱۴۰۴ بهش توجه شده و یکی از مهمترین ویژگی‌های بودجه سال آینده این است که برای اولین بار تمام موارد فرابوجه‌ای از جمله منابع و مصارف هدفمندسازی یارانه‌ها به صورت یکپارچه و شفاف درون سقف بودجه در بخش منابع و مصارف درج شده و از دیگر ویژگی‌هایی که راجع به بودجه ۱۴۰۴ می‌شود در لایحه بهش اشاره کرد افزایش ۴۰ درصدی بودجه عمرانی است ما برای اینکه جزئیات بیشتری را از لایحه مطلع شویم امشب دعوت کرده‌ایم از حضور جناب آقای دکتر پورمحمدی رئیس محترم سازمان برنامه و بودجه تا راجع به برخی از جزئیات بودجه تا آنجایی که زمان به ما اجازه می‌دهد با ایشان به گفتگو بنشینیم.
سوال: برخی از شاخص‌ها را اشاره کردند در گزارش حالا از سقفش اگر بخواهیم شروع کنیم سقف بودجه چقدر تغییرات داشته و این تغییرات ناشی از چه مواردی است که در بودجه گنجانده شده؟
پورمحمدی: بله یک موضوعی که الان در شبکه‌های اجتماعی دقت کردم و دیدم که برداشت دقیقی ازش نمی‌کنند و خوب است راجع به آن توضیح بدهم همین است که بیان شد بودجه بودجه انبساطی است در صورتی که نه بودجه بسیار منضبط است و انبساطی هم درش وجود ندارد آن چیزی که آقای رئیس جمهور هم در نطقشان گفتند این بود که بودجه یکپارچه و شفاف شد ما تقریبا سه قلم عمده داشتیم که این در بودجه عمومی درج نمی‌شد همانطوری که همکار شما هم در این گزارش گفتند در سال جاری منابع هدفمندی ۷۵۶ هزار میلیارد تومان است که این در سقف بودجه درج نمی‌شد جداگانه به عنوان تبصره ۱۴ و بعد در تبصره‌های دیگر می‌آمد، نکته دوم همیشه تقراض از صندوق توسعه ملی را در اواسط سال انجام می‌دادیم بنابراین این هم در سقف بودجه پیش بینی نمی‌شد همین هم الان ۵۴۱ هزار میلیارد تومان است نکته سوم بخشی از بنیه دفاعی هم در سقف بودجه لحاظ نمی‌شد و همچنین ما نفتی را که در اختیار دستگاه‌های مختلف قرار می‌دادیم هم به صورت تهاتری در بودجه لحاظ نمی‌شد همه اینها در بودجه آمده بنابراین طبیعی است که سقف بودجه افزایش پیدا کند آن چیزی که مهم است این است که هزینه‌های جاری دولت خیلی بالا نرود که ما هزینه‌های جاری‌مان نسبت به عملکرد چیزی تقریباً کمتر از ۳۰ درصد رشد کرده.
سوال: یعنی منظورتان این است که به لحاظ منابع و مصارف تغییری مثل سال گذشته نداشتیم؟
پورمحمدی: بله و این خیلی کمک می‌کند واقعاً یکی از اصول مهم اصلاحات ساختاری بودجه و اصلاً یکی از اصول بودجه نویسی همیشه این است که ما باید جامعیتی در بودجه داشته باشیم یعنی یکپارچه باشد اصلی داریم به نام اصل وحدت بودجه که هر دخل و خرجی دولت دارد باید در بودجه بیاید ما در سال‌های مختلف کم کم از بودجه اینها خارج شدند الان برای اولین بار است که تمام منابعی که مربوط به دخل و خرج دولت است به بودجه برگشته بنابراین بزرگ شدن بودجه به خاطر شفافیت و یکپارچگی اش است .
سوال: آقای دکتر الان به لحاظ درآمدهای مالیاتی بحث اوراق و فروش نفت و اموال الان شما فرمودید که ما خیلی تغییری نسبت به سال قبل نداشتیم اینها هم یک درصدهایی بابت رشدش اعلام شده پس اینها چیست ؟
پورمحمدی: بله این را هم توضیح می‌دهم خدمتتان یکی از موضوعات ما بحث مالیات است و یکی اوراق است که اینها هم باز در اظهار نظر هم متخصصین و هم شبکه‌های اجتماعی راجع بهش با حساسیت نگاه کردند اولاً اجازه می‌خواهم راجع به اوراق صحبت کنم با توجه به اینکه فعالین بازار سرمایه هم همیشه نسبت به میزان اوراق منتشر دولت حساسیت نشان می‌دهند این را توضیح بدهم و بعد هم راجع به مالیات ما در سال آینده اصل و سود اوراقی که باید بازپرداخت کنیم یعنی اوراقی که در سال‌های قبل منتشر شد و سال آینده سررسیدشان است یا خودشان اصلشان را باید بدهیم یا سودشان را یا سود اصل را باید بدهیم حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان است بنابراین ۵۰۰ هزار میلیارد تومان از منابع بودجه سال آینده ما سقف بازپرداخت اوراق می‌شود میزان اوراق جدیدی هم که پیش بینی کردیم منتشر کنیم ۵۰۰ هزار میلیارد تومان است بنابراین ما در بحث اوراق همان میزانی که به بازار سرمایه منبع تزریق می‌کنیم همان میزان هم منتشر می‌کنیم بنابراین از سوی اوراق دولت هیچ فشاری به بازار سرمایه نمی‌آید یعنی دقیقاً میزانی که بازپرداخت داریم پول به بازار سرمایه می‌رود میزان انتشار اوراقمان هم همین است .
سوال: اینکه بالای ۳۰۰ درصد افزایش داشته؟
پورمحمدی: اونجا اسمش در واقع عنوانی که هست عنوان اوراق نیست بحث در واقع واگذاری دارایی‌های مالی است که چه میزان ما دارایی‌های مالی را واگذار کنیم یکی از موضوعاتش انتشار اوراق است اینها عموماً از جنس اقراض است.
سوال : چه میزانش را تشکیل می‌دهد؟
پورمحمدی: ۵۰۰ هزار میلیارد تومان از این رقمی که بیان شد اوراق است حدود تقریبا ۵۴۱ هزار میلیارد تومان بر اساس اذنی که دریافت شد استقراض از صندوق توسعه ملی است بقیه موارد هم از سایر مواردی است که ارتباطی با بحث تضامین و سایر مواردی که دولت در واقع دریافت می‌کند از این حیث است یعنی اوراق فقط ۵۰۰ هزار میلیارد تومان است.
سوال : بعد بحث نفت و مالیات را هم اگر می‌شود توضیح بفرمایید؟
پورمحمدی : در مورد مالیات هم میزان رشد مالیات در سال آینده میزان رشدش نسبت به سال‌های قبل کمتر است ما در دو سال پیش حدود ۶۳ درصد در واقع افزایش مالیات داشتیم در سال جاری هم حدود ۴۷۸ درصد افزایش رشد مالیاتی داشتیم امسال ۳۹ درصد است مبنا و منطق این ۳۹ درصد هم این است که ما تورم سال آینده را حدود ۳۰ درصد در نظر گرفته‌ایم رشد اقتصادی هم چیزی حدود سه و نیم تا ۴ درصد در نظر گرفتیم این ۳۴ درصد و حدود تقریباً ۴ تا ۵ درصد هم گذاشتیم برای پوشش مالیاتی و همچنین در واقع مطالبات وصول نشده حوزه مالیاتی بنابراین به جای اینکه مالیات را افزایش سنگینی بهش بدهیم بر اساس منطق اقتصادی بهش نگاه کردیم به همین ۳۹ درصد محدود کردیم در حوزه مالیات چند اقدام مهم هم انجام شد یکی مالیات یک ابزاری است که می‌تواند در واقع منجر به بسط عدالت شود ما کسانی که چه کارگران و چه کسانی که شغل فردی دارند و چه کارمندان دولت در سال جاری حدود ۱۲ میلیون تومان حقوق آنها و یا درآمد آنها از مالیات معاف است ما این معافیت مالیاتی را صد در صد افزایش دادیم و به ۲۴ میلیون تومان در ماه برای همه اینها رساندیم .
سوال : یعنی تا ۲۴ میلیون تومان دریافتی حقوق معاف از مالیات است؟
پورمحمدی : بله کاملاً مالیاتش صفر است نکته دیگر اینکه قانون پایه بیان می‌کند که اشخاص حقوقی یعنی شرکت‌ها باید ۲۵ درصد درآمدشان را مالیات پرداخت کنند در سال جاری در واقع این ۲۰ درصد تقلیل پیدا کرد دولت دوباره همین ۲۰ درصد را تکرار کرد برای اینکه در واقع بتواند این کمک را به حوزه‌های مالیاتی انجام بدهد نکته دیگر که باز در حوزه مالیاتی حائز اهمیت است شرکت‌هایی که در بورس هستند شرکت‌های تولیدی اگر سودشان را صرف افزایش سرمایه‌شان کنند آنها هم از مالیات معاف هستند بنابراین سعی شد یک از طریق همین معافیت‌ها اقشاری که درآمد کمتری دارند مورد حمایت قرار بگیرند و دوم تولید مورد حمایت قرار بگیرد و سایر بخش‌ها که بیشتر واسطه‌گری و موارد این گونه‌ای هستند آنها در واقع مالیات بیشتری بدهند .
سوال : مالیات بر ارزش افزوده چطور؟
پورمحمدی : عین سال جاری.
سوال : یعنی ۱۰ درصد پس با این اعداد و ارقامی که جناب عالی اشاره کردید ما نسبت درآمدهای تقریباً مالیاتی مان نسبت به سال گذشته تقریباً همان میزان است خیلی فرق نکرده فقط این میزان از آن شاخص‌های پیش بینی راجع به نرخ تورم و اینها اعمال شده ؟
پورمحمدی: دقیقاً در اینجا هیچ فشار مالیاتی جدیدی نیامده .
سوال : یعنی معنای دیگرش این نخواهد بود که ما به میزان وابستگی بودجه‌مان به نفت همان وابستگی را همچنان خواهیم داشت از آن چیزی کم نشده ؟
پورمحمدی : عرض شود به حضورتان همانطور که استحضار دارید چون منابع حاصل از صادرات نفت برای دولت به صورت ریالی است و عموماً هم صرف کالاهای اساسی می‌شود میزان بهره‌مندی دولت در سال جاری از منابع نفتی بودجه‌اش فقط حدود ۱۹ درصد است یعنی از ۱۰۰ درصد نفتی که صادر می‌شود دولت در سال جاری به صورت ریالی ۱۹ درصد گیرش می‌آید بقیه‌اش صندوق است و جای دیگر درصدی که دولت در واقع گرفته استقراض کرده از صندوق توسعه ملی که به آن اضافه می‌شود بنابراین ما نفت ما را در سال آینده یک رشد تولیدی بهش دادیم و مقدمات آن را هم امسال فراهم کردیم به نحوی که حدود ۳ میلیارد دلار از الان روی صنعت نفت سرمایه‌گذاری می‌شود و تقریبا ۲۵۰ هزار بشکه میزان تولید نفتمان افزایش پیدا می‌کند و به همین اندازه هم سهم دولت صندوق توسعه ملی و شرکت نفت افزایش پیدا می‌کند و در مورد مالیات هم همان ۳۹ درصدی بود که عرض کردم .
سوال : یعنی ما الان میزان وابستگیمان به نفت در بودجه سال ۱۴۰۴ نسبت به سال ۱۴۰۳ کمتر شده الان وابستگی مان ؟
پورمحمدی : هر سال بودجه کمتر می‌شود اگر شما بدون استقراض که عرض کردم در نظر بگیرید قطعاً کمتر شده .
سوال: نه این از محل چون مالیات را هم که فرمودید خیلی افزایشی نداشته از محل همان استقراضی که فرمودید تامین خواهد شد؟
پورمحمدی: عرض کردم ۵۴۱ هزار میلیارد تومانش از محل استقراض است چون یک بخشی از هزینه‌های دولت هم همان اوراقی هست که سررسید است که معادل آن هم در واقع اوراق منتشر می‌کنیم سه چهار کار دیگر هم اضافه شده که خوب است بیان کنم یکی اینکه برای سال آینده در بودجه پیش بینی شد حدود ۲ میلیارد دلار واردات خودرو وجود داشته باشد که این بخشی از که اینها بنزینی خواهد بود در کنار خودروهای هیبریدی و خودروهای برقی این میزان هم پیش بینی شده و تعرفه آنها هم حدود ۱۰۰ درصد بخشی از هزینه‌های دولت و منابع دولت هم از این میزان تامین می‌شود و چندین شرکت مناسب دولت که تا الان بحث واگذاری آنها شکل نگرفته بود اینها هم جز مقدماتی هستند که اینها هم واگذار شود و در عین حال یک تمهیداتی هم دیده شد که امر واگذاری سهام دولت تسهیل شود و به این شیوه در واقع درآمدهای دولت شکل بگیرد .
سوال : ما تقریبا در گزارش هم اشاره کردیم که یک پیش‌بینی تقریباً روزانه ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت در بودجه داریم درست است این فکر می‌کنید واقعاً محقق شود آقای دکتر ؟
پورمحمدی : بله این محاسباتی بود که از قبل با وزارت نفت نشستیم و گفتگو کردیم و یک مقداری هم با احتیاط نگاه کردیم .
سوال : و پیش بینی هر بشکه تقریباً چند دلار؟
پورمحمدی : ما پیش بینی مان را روی ۶۳ دلار حدود ۵۵ یورو محاسبه کردیم در نفت .
سوال : به نظرتان واقعی است؟
پورمحمدی: بله بله .
سوال : و اینکه الان بابت برداشت از صندوق توسعه ملی و اذنی که گرفته شده برای اینکه حالا این آمده روی سقف بودجه منطقاً این را اصلاً کار درستی می‌دانید یعنی با توجه به کسری‌هایی که اتفاق می‌افتد از الان شما حالا درست است که در سقف بودجه آورده‌اید و واقعیاش کرده‌اید و گفته‌اید که ما که بالاخره وسط سال ممکن است برویم همین الان برویم این را در سقف بودجه بیاوریم ولی منطقاً به لحاظ بودجه‌بندی و اینکه بالاخره برای اداره کردن کشور از الان این را پیش بینی کردید این به خاطر این است که شما از الان هم معتقدید که یک کسری هم خواهیم داشت و برای جبران آن این کار اتفاق افتاده ؟
پورمحمدی: تقریباً از سال ۹۸ به این طرف همواره از مقام معظم رهبری اذن گرفته شد که بتوانیم بودجه را تراز کنیم بدون استثنا فقط تفاوتی که داشت این بود که در سال‌های قبل ما این را در وسط سال دریافت می‌کردیم و این یک آسیب‌های جدی وارد می‌کرد حالا چند تا از این آسیب‌هایش را عرض می‌کنم یکی اینکه عمده هزینه‌های دولت در نیمه اول سال بود در حالی که درآمدهای دولت در نیمه اول سال کم بود بنابراین وقتی ما می‌خواستیم پرداخت کنیم به یک اقشاری مانند کشاورزانی که گندم به دولت فروخته‌اند به شدت دچار مشکل می‌شدی مثل همین الان هم که تازه دارد به انتها می‌رسد یا پاداش بازنشستگی عموماً در نیمه اول سال باید پرداخت شود یا وقتی که ما به نیمه سال می‌رسیم آن وقت استان‌هایی که یک مقداری سرما خیز هستند امکان کار عمرانی دیگر در آنجا نیست در عین حال بودجه با درآمدهای موهومی عموماً بسته می‌شد و این مناسب نبود نمونه‌اش این که شما هدفمندی در سال جاری ۷۵۶ هزار میلیارد تومان در واقع منابع و مصارفش بود آن چیزی که شرکت نفت می‌گوید من می‌توانم تامین کنم ۳۵۰ هزار میلیارد تومان است بنابراین معلوم است منبع واهی است که نمی‌تواند این میزان را تامین کند بر این اساس در واقع هم آقای رئیس جمهور به ضرورت این پی برد و هم این ضرورت را خدمت مقام معظم رهبری تقدیم کردند که خوب است بودجه حالا که یکپارچه شده این شفافیت هم باشد هیچ منبع غیر واقعی هم در آن نباشد که کشور با یک نظم و منطق مناسبی اداره شود که خوشبختانه موافقت هم در این زمینه شد .
سوال : جناب عالی هم مستحضرید که ایشان هم خیلی تحفظ دارند برای دادن این اذن و کارکرد صنعت توسعه ملی هم اساساً برای تقویت بخش خصوصی است که بیاریمش در بودجه جاری؟
پورمحمدی : برای روزهای مبادا چون ما ۲۰ درصد آن باقی مانده خیلی استدلال جدی بود در بین اعضای دولت و جاهای دیگر که امروز اگر قرار است حرکتی کنیم کاری کنیم و شرایط مناسبی فراهم کنیم باید بیشتر درخواست کنیم ولی سازمان برنامه و بودجه قویاً با این مخالف بود و بیش از ۲۰ درصد را مناسب برای هیچ بخشی نمی‌داند بلکه این باید ذخیره شود ولی در عین حال بله هزینه‌های دولت واقعاً هزینه‌های سنگینی است و این حجم حجم بزرگی شده و در واقع بنابراین دولت چند تا کار برای این می‌تواند بکند یکی اینکه یک مقداری ترمز هزینه‌های خودش و بزرگ شدنش را بکشد یک میزانی هم درآمدهای جدیدی را در واقع تامین کند و در صورت ضرورت هم همین .
سوال: مثلاً در حوزه مالیات با افزایش پایه‌ها و یا کم کردن معافیت‌ها و یا جلوگیری از فرار مالیاتی نمی‌شد یک بخشی از این را جبران کرد؟
پورمحمدی : بخشی همین ۳۹ درصدی که عرض کردم همین است ولی شما باید عنایت بفرمایید که بیش از این هم در شرایط فعلی فشار به تولید کننده و یا مردم برای مالیات وضعیت مناسبی نیست بنابراین نقطه بهینه را باید سازمان برنامه و بودجه در گفتگوهای مفصل با سازمان مالیاتی یعنی روی تمام اینکه بسط پایه‌های مالیاتی وصول مطالبات معوق سامانه‌های جدید را مشخص کردن شفافیت ایجاد کردن مفصل در این چند ماه گفتگوی فراوان با سازمان مالیاتی شد که نقطه بهینه که به اقتصاد آسیب نزند منابع دولت فراهم شود بسط عدالت وجود داشته باشد به این ۳۹ درصد رسید .
سوال : و در مجموع پیش بینی خودتان از کسری بودجه و ناترازیاش چقدر است آقای دکتر ؟
پورمحمدی: حقیقتش این است که اگر ما بخشی از پیش‌بینی‌هایی که در لایحه بودجه کردیم در قالب تبصره‌ها همراه با موافقت مجلس همراه شود طبیعتاً نباید در سال آینده کسری داشته باشیم یعنی با همین منابع و مصارف آن را جلو خواهیم برد اما خوب ممکن است برخی از مواردی که ما در تبصره‌هایمان پیش‌بینی کرده‌ایم به تصویب قانونگذار نرسد آن وقت باید دنبال راهکار مناسبی باشیم که این کسری ایجاد نشود و یا جایگزینی وجود داشته باشد .
سوال : در حوزه کارشناسی برخی این پیش‌بینی‌ها را داشته‌اند مثلاً گفته‌اند که این بودجه تقریباً چیزی معادل ۱۶ درصد کل بودجه دچار کسری است ۹۵۰ همت که عمده‌اش هم ناشی از بنزین و واردات و ناترازی در حوزه بنزین است این را شما قبول دارید؟
پورمحمدی : آن کسری که در واقع ما هم مصاحمتا باید عنوان کسری بهش بگیم همین است که یک بخشی را استقراض کردیم یک بخشی را هم از طریق انتشار اوراق در واقع آن چیزی اینها از جنس استقراض هستند یعنی در آینده ما باید این را بازپرداخت کنیم بنابراین کسری واقعی بودجه زمانی است که شما بروید استقراض کنید که همین دو رقم است که در بودجه کاملاً شفاف منعکس شده .
سوال : و اینکه معمولاً ما با ناترازی و کسری بودجه مواجه هستیم را شما ناشی از چقدرش را در واقع ناشی از غیر واقعی بودن منابع و مصارفی که در بودجه دیده می‌شود می‌دانید؟
پورمحمدی: این را به چند بخش تقسیمش کنیم برای این که جواب دقیقی به شما بدهم. مثل این است که منابع مان باقی است ولی مصارف مان محتوم است، نمونه در هدفمندی یارانه هاست که منابع حدود ۳۵۰ هزار میلیاردتومان مصارف و ۷۵۰ هزار میلیارد تومان و با ارقام سایر یا موارد این گونه یا پیش بینی فروش بیش از حد یا صادرات بیش از حد دیده می‌شود.